ΤΕΛΙΚΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ ΟΔΥΣΣΕΙΕΣ;
Η Οδύσσεια, τα παλιά χρόνια, ''παιζόταν'' ως έργο απαγγελίας Ραψωδών, επί πολλούς αιώνες και σε πολλά μέρη. Κυρίως στην Ιωνία της Μικράς Ασίας. Καταγράφηκε, καθ' υπαγόρευση του Ομήρου γέροντος, από τον ποιητή της Σάμου Κρεώφυλλο γύρω στο 1130, ''...ότε ήγον την εορτή των Απατουρίων''. ...Και τα οποία έπη, παρέλαβε από τους εκγόνους του Κρεώφυλλου ο Λυκούργος της Σπάρτης ''...ως δεύρο κομιών...''.
Αργότερα ο Πεισίστρατος καθιέρωσε Ιλιάδα και Οδύσσεια στην Αθήνα, ως μέσο διδασκαλίας πολλών αρετών για τους νέους.
Οι Αλεξανδρινοί τα αποθήκευσαν στη βιβλιοθήκη τους, αφού πρώτα τα διαίρεσαν σε 24 ραψωδίες κάθε μια, αριθμώντας τις 24 της Ιλιάδας με τα 24 κεφαλαία γράμματα του Ελληνικού αλφαβήτου, και αντίστοιχα τις 24 ραψωδίες της Οδύσσειας με τα μικρά.
Έτσι η Οδύσσεια έφτασε στις μέρες μας από διαφορετικούς δρόμους. Υπάρχει στο διαδίκτυο ολόκληρη, αλλά φαίνεται ότι αυτοί που την αντέγραψαν δεν σεβάστηκαν τίποτα, ούτε την ιερότητα του κειμένου, ούτε την παρουσία της Αθηνάς, ούτε την ευλάβεια των προηγουμένων γενεών και αιώνων.
Δυο ολόκληρες μέρες ''παλεύουμε'' κάθε φορά με το αρχαίο κείμενο του διαδικτύου, που ''κατέβασε'' ο προηγούμενος γραφίστας μου, ο μακαρίτης ο Αντρέας, κάθε φορά που ετοιμάζουμε ανάλυση και παρουσίαση ραψωδίας της Οδύσσειας σε ξεχωριστό βιβλίο.
Κοιτάξτε χάλια μιας σελίδας, ας πούμε της Μνηστηροφονίας, ραψωδία χ'. Σε 501 στίχους κάναμε 366 διορθώσεις (6/10/2019 >370):
- Μετά από (κάτω) τελεία ήταν όλα μικρά !
- Το 90% των διαλυτικών ήταν άχρηστα.
- Έχουν παραλείψει καταληκτικά ν και ς.
- Κόμματα και άνω τελείες όπου νά 'ναι.
- Τελείες στη θέση της άνω τελείας και αντίστροφα.
- Στο Ευ το πνεύμα σε λάθος θέση, πχ στο υ.
- Ένα ''δ' '' έλειπε.
Πόσα λάθη άραγε βρήκαμε σε αυτή τη σελίδα αρχαίου κειμένου;
Βέβαια υπάρχει η δικαιολογία ότι μπορεί να έχουμε εμείς Οδύσσεια από μοναστήρι και ο άλλος από τα υπόγεια του Βατικανού, άλλος από τους Αλεξανδρινούς, άλλος από τους Άραβες κι άλλος από το διάολό μου μέσα.
Πάντως τα πάρα πάνω λάθη οφείλονται μάλλον στο ότι η ''άλλη Οδύσσεια'' προέρχεται από τους τεμπέληδες και τους ωχ αδερφέ. Για τα επόμενα το συζητάμε και πράγματι η διαφορά οφείλεται στους διαφορετικούς δρόμους από όπου πέρασαν οι δυο Οδύσσειες μέχρι να φτάσουν σ' εμάς. Απολαύστε ανά στίχο όπου τα ανακαλύψαμε, στη ραψωδία χ', τη Μνηστηροφονία:
035. οἴκαδε νεῖσθαι = οἴκαδ' ικέσθαι
062. ὔμμ’ ἐστὶ καὶ εἴ ποθεν (άνετα το εστί σε έστι)
064. ὑπερβασίην ἀποτεῖσαι = ὑπερβασίην ἀποτῖσαι
101. «ὦ πάτερ, ἤδη τοι (τι) σάκος οἴσω
102. ἐπὶ κροτάφοισ’ ἀραρυῖαν = ἐπὶ κροτάφοις ἀραρυῖαν
Ρωτάω τους ειδικούς, μήπως το τελικό ς προέρχεται από το c με υπογεγραμμένη;
110. τέσσαρα μὲν σάκε’ εἵλετο = τέσσαρα μὲν σάκε’ έξελε
178. κλύον ἠδ’ ἐπίθοντο, = κλύον ἠδἐ πίθοντο,
198. ἀνερχομένη χρυσόθρονος = ἐπερχομένη χρυσόθρονος
261. τοῖσ’ ἄρα = τοῖς ἄρα (Και πάλι c με υπογεγραμμένη; )
302. ἀγκυλοχῆλαι = ἀγκυλοχείλαι
330. δ’ ἔτ’ ἀοιδὸς (όχι=) δέ τ’ ἀοιδὸς
331. ἤειδε παρὰ μνηστῆρσιν = ἤιιδε παρὰ μνηστῆρσιν
335. ἕζοιτο = ἵζοιτο (από εδώ βγαίνει η λέξη ίζημα)
415. ὅτίς σφεας εἰσαφίκοιτο·= ὅ τέ σφεας εἰσαφίκοιτο·
440. δόμον διακοσμήσησθε, = δόμον κατά κοσμήσησθε,
Και κάτι για τους μνηστήρες, οι οποίοι ήσαν 108, είχαν αρκετούς υπηρέτες (δυο από το Δουλίχι, ο Μούλιος και άλλος ένας), υπήρχαν 50 δμώες, από τις οποίες 12 εκτελέστηκαν δι' απαγχονισμού με τη δικαιολογία ότι εξυπηρετούσαν σεξουαλικά τους μνηστήρες ατιμάζοντας έτσι τον χώρο, την Πηνελόπη και τον Τηλέμαχο.
Για να υπάρχει χώρος για όλα αυτά το παλάτι και ειδικά η σάλα του, ήταν μεγέθους palais de sport και το δωματιάκι στο Θιάκι δεν μας κάνει
(βλέπε https://homericithaca.com/threads/47/ ).Από τους μνηστήρες λοιπόν, στην Οδύσσεια όλη, σώζονται 15 ονόματα, ΜΟΝΟ. Αν εξαιρέσουμε Τον Κτήσιππο από τη Σάμη, τον Αμφίνομο από το Δουλίχι και τον Πείσανδρο, μάλλον από τον Ισθμό (δήθεν Αλαλκομενές) στο Θιάκι, την Ομηρική Σάμη, οι υπόλοιποι είναι 12 και είναι όσοι οι μνηστήρες από την ίδια την Ιθάκη. Συνεπώς ο αυτόπτης μάρτυς (πχ Εύμαιος) που μετέφερε στον Όμηρο τις πληροφορίες, ήταν από την Ιθάκη και γνώριζε αυτούς από μικρά παιδιά και μόνον. Ποιοί αναφέρονται με τη σειρά που εκτελέστηκαν και ποιός τους σκότωσε:
2. Πολύβου ΕΥΡΥΜΑΧΟΣ (Οδυσσεύς)
-Από Δουλίχιο, Νίσου ΑΜΦΙΝΟΜΟΣ (Τηλέμαχος)
-Τσιράκι των μνηστήρων Δολίου ΜΕΛΑΝΘΕΥΣ ή Μελάνθιος (Εύμαιος μαζί με Φιλoίτιο)
3. Αγνώστου ΔΗΜΟΠΤΟΛΕΜΟΣ (Οδυσσεύς)
4. Αγνώστου ΕΥΡΥΑΔΗΣ (Τηλέμαχος)
5. Αγνώστου ΕΛΑΤΟΣ (Εύμαιος)
-Από Σάμη (Θιάκι) ίσθμιος Πολυκτόρου ΠΕΙΣΑΝΔΡΟΣ (Φιλoίτιος)
6. Αγνώστου ΕΥΡΥΔΑΜΑΣ (Οδυσσεύς)
7. Μελανήου ΑΜΦΙΜΕΔΩΝ (Τηλέμαχος, τραυματισμένος από τον ίδιο)
8. Αγνώστου ΠΟΛΥΒΟΣ δαΐφρων (Εύμαιος)
10. Ευήνορος ΛΕΙΩΚΡΙΤΟΣ (Τηλέμαχος)
11. Οίνοπος ΛΕΙΩΔΗΣ (Οδυσσεύς)
Πρωτοδημοσιεύθηκε στο facebook στις 25 Σεπτεμβρίου 2019
ΜΑΚΡΟΝ ΠΡΟ ΒΡΑΧΕΟΣ ΠΕΡΙΣΠΑΤΑΙ. Μετάφραση: Του Μακρόν πριν απ' τα βράχια περισπάται η προσοχή!
- Μα τι λέτε κύριε Καμπάνη;
... Η κανονική ερμηνεία είναι ότι: "Προ βραχέoς φωνήεντος (ε,ο κλπ), κάθε μακρόν φωνήεν (η, ω κλπ) παίρνει περισπωμένη. Νόμος.
Ε, λοιπόν, φίλοι μου αγαπημένοι, αυτό το απλό, κάποιοι πάροχοι πληροφοριών, περί την αρχαία ελληνική γλώσσα δεν το γνωρίζουν !!
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Πριν από πολλά-πολλά χρόνια, στην επεξεργασία της ραψωδίας α' της Οδύσσειας, την οποία έκανα βιβλίο την άνοιξη του 2009, ο Ανδρέας, ο αείμνηστος συνεργάτης μου, χρησιμοποίησε γραμματοσειρά που δεν αναγνωρίζεται σήμερα. Σήμερα που ετοιμάζουμε για την ιστοσελίδα μας να παρουσιάσουμε σε 24 δημοσιεύματα, τις 24 ραψωδίες της Οδύσσειας, αρχαίο-μετάφραση, χρειάστηκε να αντιγράψουμε από εκεί το έτοιμο αρχαίο κείμενο και τη μετάφραση διορθωμένα.
Βρήκαμε λοιπόν το 'word' του Ανδρέα, με τον Αντώνη, από όπου εκείνος είχε φτιάξει τα τότε βιβλία. Μόνο που ήτανε το κείμενο στο μονοτονικό και τα πνεύματα του τα είχα υπαγορεύσει τελευταία στιγμή.
Σήμερα στο διαδίκτυο υπάρχουν προγράμματα που μετατρέπουν το μονοτονικό σε πολυτονικό, ακόμα και της ομηρικής διαλέκτου. Εδώ είμαστε λοιπόν: Μια βδομάδα προσπαθώ να διορθώσω τις παραλείψεις και οι οποίες, είναι ατέλειωτες τῷ ὅντι και έβγαλα τα μάτια μου. Οι φωστήρες μέσα σε 444 στίχους είχαν παραλήψει τα εξής:
Ραψωδία α' - 444 στίχοι - Πρόγραμμα με αυτόματο τονισμό | Τονιζόμενο | Ραψωδία β' - 434 στίχοι - Αναζήτηση στο διαδίκτυο |
|---|---|---|
Παραλήφθηκαν 54 51 46 44 36 32 31 21 21 18 17 17 16 16 15 14 -- 12 12 12 12 11 11 10 -- 9 8 6 6 6 6 6 4 5 5 4 4 -- 5 3 3 3 3 3 3 5 3 3 3 3 5 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 3 2 1 1 1 1 1 1 1 -- -- -- -- -- -- -- 676 295 971 | Φωνήεν του πολυτονικού ἀ ἔ ῖ ἐ ῃ ῆ ὲ ἴ ὅ ἦ ἰ ὐ ἑ ῶ ὶ ἶ Ὧ ἄ Ὀ ὔ ῦ ῇ ἥ ἠ Ἀ ἵ ῷ ἷ ῳ ὑ ὁ ὃ ἅ ὀ ὄ ὧ ἕ Ἡ ἡ ἧ ἁ ἂ ἢ Ἦ ἤ ῥ ὥ ὕ ῴ ὴ ὖ Ἰ ὰ ᾧ ὺ ᾗ Ὢ Ἔ ἱ ἳ ἓ Ἐ ὸ Ὑ Ὁ ὠ Ὦ ὗ Ὠ Ὥ ὼ Ἄ Ἂ Ἕ Ἤ Ὄ Ἱ ὡ Λάθη πολυτονικού Λάθη μονοτονικού Σύνολο λαθών | Δεν είχαν τοποθετήσει 1 -- 4 5 -- 2 -- -- -- -- 2 1 -- -- 4 -- 14 -- -- -- -- -- -- -- 11 -- 1 -- -- 1 -- -- -- -- -- 2 -- 4 1 -- -- -- -- 8 -- -- 1 -- -- -- -- -- 1 -- 3 -- -- 5 -- -- -- 6 1 1 1 -- -- -- -- 3 -- 1 1 1 1 1 1 1 90 174 264 |
Όλα αυτά μαζί αποτελούν 676 παραλείψεις, ενώ παράλληλα υπήρχαν 295 παραλείψεις του απλού μονοτονικού, γιατί για παράδειγμα οι φωστήρες πού να υποψιαστούν ότι στην α' ραψωδία με τη συνάντηση της Αθηνάς ως Μέντης ηγέτης των Ταφίων γειτόνων και του νεαρού Τηλέμαχου, η ατμόσφαιρα θα ήταν πολύ φορτισμένη και από τον ενθουσιασμό τους θα τονίζανε με οξεία ΚΑΙ τις λήγουσες; της πρώην βαρείας. Κι εκείνα τα άσχετα σημαδάκια πριν από τα ψηφία με απόστροφο; πχ 'δ', 'ῥ', τι ήταν;
Έπρεπε λοιπόν να βγάλω τα μάτια μου 971 φορές για 444 στίχους. Δεν είχα καμία άλλη δουλειά να κάνω.
Προσέξατε ασφαλώς ότι αυτά που έλειπαν συντριπτικά πιο πολύ, ήταν τα πνεύματα της χτεσινής καθαρεύουσας που γράφαμε στο δημοτικό. Ξεφτίλα να λείπει το άλφα και έψιλον ψιλή και το έψιλον ψιλή οξεία τόσο επίτηδες.
Ραψωδία α': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/173/.
Ραψωδία β': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/113/.
Ραψωδία γ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/114/.
Ραψωδία δ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση, https://homericithaca.com/threads/115/.
Ραψωδία ε': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/116/.
Ραψωδία ζ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/117/.
Ραψωδία η': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/118/.
Ραψωδία θ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση, https://homericithaca.com/threads/119/.
Ραψωδία ι': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση, https://homericithaca.com/threads/120/.
Ραψωδία κ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση, https://homericithaca.com/threads/121/.
Ραψωδία λ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/122/.
Ραψωδία μ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/123/.
Ραψωδία ν': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/124/.
Ραψωδία ξ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/125/.
Ραψωδία ο': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/126/.
Ραψωδία π': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/127/.
Ραψωδία ρ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/128/.
Ραψωδία σ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/129/.
Ραψωδία τ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/130/.
Ραψωδία υ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/131/.
Ραψωδία φ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/132/.
Ραψωδία χ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/133/.
Ραψωδία ψ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/134/.
Ραψωδία ω': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση. https://homericithaca.com/threads/135/.
