Ραψωδία λ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση

Νικόλαος Καμπάνης - Mentor · 13 Απρίλιος 2021

Ομηρική διάλεκτος	Στίχοι	Νεοελληνική απόδοση
Αὐτὰρ ἐπεί ῥ’ ἐπὶ νῆα κατήλθομεν ἠδὲ θάλασσαν, νῆα μὲν ἂρ πάμπρωτον ἐρύσσαμεν εἰς ἅλα δῖαν, ἐν δ’ ἱστὸν τιθέμεσθα καὶ ἱστία νηὶ μελαίνῃ, ἐν δὲ τὰ μῆλα λαβόντες ἐβήσαμεν, ἂν δὲ καὶ αυτοὶ βαίνομεν ἀχνύμενοι θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες. Ἡμῖν δ’ αὖ κατόπισθε νεὸς κυανοπρώροιο ἴκμενον οὖρον ἵει πλησίστιον, ἐσθλὸν ἑταῖρον, Κίρκη ἐυπλόκαμος, δεινὴ θεὸς αὐδήεσσα. Ἡμεῖς δ’ ὅπλα ἕκαστα πονησάμενοι κατὰ νῆα ἥμεθα· τὴν δ’ ἄνεμός τε κυβερνήτης τ’ ἴθυνεν. Τῆς δὲ πανημερίης τέταθ’ ἱστία ποντοπορούσης. Δύσετό τ’ ἠέλιος σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί, ἡ δ’ ἐς πείραθ’ ἵκανε βαθυρρόου Ὠκεανοῖο. Ἔνθα δὲ Κιμμερίων ἀνδρῶν δῆμός τε πόλις τε, ἠέρι καὶ νεφέλῃ κεκαλυμμένοι· οὐδέ ποτ’ αὐτοὺς ἠέλιος φαέθων καταδέρκεται ἀκτίνεσσιν, οὔθ’ ὁπότ’ ἂν στείχῃσι πρὸς οὐρανὸν ἀστερόεντα, οὔθ’ ὅτ’ ἂν ἂψ ἐπὶ γαῖαν ἀπ’ οὐρανόθεν προτράπηται, ἀλλ’ ἐπὶ νὺξ ὀλοὴ τέταται δειλοῖσι βροτοῖσιν. Νῆα μὲν ἔνθ’ ἐλθόντες ἐκέλσαμεν, ἐκ δὲ τὰ μῆλα εἱλόμεθ’· αὐτοὶ δ’ αὖτε παρὰ ῥόον Ὠκεανοῖο ᾔομεν, ὄφρ’ ἐς χῶρον ἀφικόμεθ’, ὃν φράσε Κίρκη. Ἔνθ’ ἱερήια μὲν Περιμήδης Εὐρύλοχός τε ἔσχον· ἐγὼ δ’ ἄορ ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ βόθρον ὄρυξ’, ὅσσον τε πυγούσιον ἔνθα καὶ ἔνθα, ἀμφ’ αὐτῷ δὲ χοὴν χεόμην πᾶσιν νεκύεσσιν, πρῶτα μελικρήτῳ, μετέπειτα δὲ ἡδέι οἴνῳ, τὸ τρίτον αὖθ’ ὕδατι· ἐπὶ δ’ ἄλφιτα λευκὰ πάλυνον. Πολλὰ δὲ γουνούμην νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα, ἐλθὼν εἰς Ἰθάκην στεῖραν βοῦν, ἥ τις ἀρίστη, ῥέξειν ἐν μεγάροισι πυρήν τ’ ἐμπλησέμεν ἐσθλῶν, Τειρεσίῃ δ’ ἀπάνευθεν ὄιν ἱερευσέμεν οἴῳ παμμέλαν’, ὃς μήλοισι μεταπρέπει ἡμετέροισιν. Τοὺς δ’ ἐπεὶ εὐχωλῇσι λιτῇσι τε, ἔθνεα νεκρῶν, ἐλλισάμην, τὰ δὲ μῆλα λαβὼν ἀπεδειροτόμησα ἐς βόθρον, ῥέε δ’ αἷμα κελανεφές· αἱ δ’ ἀγέροντο ψυχαὶ ὑπὲξ ἐρέβευς νεκύων κατατεθνηώτων. Νύμφαι τ’ ἠίθεοί τε πολύτλητοί τε γέροντες παρθενικαί τ’ ἀταλαὶ νεοπενθέα θυμὸν ἔχουσαι, πολλοὶ δ’ οὐτάμενοι χαλκήρεσιν ἐγχείῃσιν, ἄνδρες ἀρηίφατοι βεβροτωμένα τεύχε’ ἔχοντες· οἳ πολλοὶ περὶ βόθρον ἐφοίτων ἄλλοθεν ἄλλος θεσπεσίῃ ἰαχῇ· ἐμὲ δὲ χλωρὸν δέος ᾕρειν. Δὴ τότ’ ἔπειθ’ ἑτάροισιν ἐποτρύνας ἐκέλευσα μῆλα, τὰ δὴ κατέκειτ’ ἐσφαγμένα νηλέι χαλκῷ, δείραντας κατακῆαι, ἐπεύξασθαι δὲ θεοῖσιν, ἰφθίμῳ τ’ Ἀίδῃ καὶ ἐπαινῇ Περσεφονείῃ· αὐτὸς δὲ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ ἥμην, οὐδ’ εἴων νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα αἵματος ἆσσον ἴμεν, πρὶν Τειρεσίαο πυθέσθαι. Πρώτη δὲ ψυχὴ Ἐλπήνορος ἦλθεν ἑταίρου· οὐ γάρ πω ἐτέθαπτο ὑπὸ χθονὸς εὐρυοδείης· σῶμα γὰρ ἐν Κίρκης μεγάρῳ καταλείπομεν ἡμεῖς ἄκλαυτον καὶ ἄθαπτον, ἐπεὶ πόνος ἄλλος ἔπειγεν Τὸν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων· “Ἐλπῆνορ, πῶς ἦλθες ὑπὸ ζόφον ἠερόεντα; ἔφθης πεζὸς ἰὼν ἢ ἐγὼ σὺν νηὶ μελαίνῃ.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ οἰμώξας ἠμείβετο μύθῳ· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, ἆσέ με δαίμονος αἶσα κακὴ καὶ ἀθέσφατος οἶνος. Κίρκης δ’ ἐν μεγάρῳ καταλέγμενος οὐκ ἐνόησα ἄψορρον καταβῆναι ἰὼν ἐς κλίμακα μακρήν, ἀλλὰ καταντικρὺ τέγεος πέσον· ἐκ δέ μοι αὐχὴν ἀστραγάλων ἐάγη, ψυχὴ δ’ Ἀιδόσδε κατῆλθεν. Νῦν δέ σε τῶν ὄπισθεν γουνάζομαι, οὐ παρεόντων, πρός τ’ ἀλόχου καὶ πατρός, ὅ σε τρέφε τυτθὸν ἐόντα, Τηλεμάχου θ’, ὃν μοῦνον ἐνὶ μεγάροισιν ἔλειπες· οἶδα γάρ, ὡς ἐνθένδε κιὼν δόμου ἐξ Ἀίδαο νῆσον ἐς Αἰαίην σχήσεις ἐυεργέα νῆα· ἔνθα σ’ ἔπειτα, ἄναξ, κέλομαι μνήσασθαι ἐμεῖο. Μή μ’ ἄκλαυτον ἄθαπτον ἰὼν ὄπισθεν καταλείπειν νοσφισθείς, μή τοί τι θεῶν μήνιμα γένωμαι, ἀλλά με κακκῆαι σὺν τεύχεσιν, ἅσσα μοι ἔστιν, σῆμά τέ μοι χεῦαι πολιῆς ἐπὶ θινὶ θαλάσσης, ἀνδρὸς δυστήνοιο καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι. Ταῦτα τέ μοι τελέσαι πῆξαί τ’ ἐπὶ τύμβῳ ἐρετμόν, τῷ καὶ ζωὸς ἔρεσσον ἐὼν μετ’ ἐμοῖς ἑτάροισιν.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Ταῦτά τοι, ὦ δύστηνε, τελευτήσω τε καὶ ἔρξω.” Νῶι μὲν ὧς ἐπέεσσιν ἀμειβομένω στυγεροῖσιν ἥμεθ’, ἐγὼ μὲν ἄνευθεν ἐφ’ αἵματι φάσγανον ἴσχων, εἴδωλον δ’ ἑτέρωθεν ἑταίρου πόλλ’ ἀγόρευεν· ἦλθε δ’ ἐπὶ ψυχὴ μητρὸς κατατεθνηκυίης, Αὐτολύκου θυγάτηρ μεγαλήτορος Ἀντίκλεια, τὴν ζωὴν κατέλειπον ἰὼν εἰς Ἴλιον ἱρήν. Τὴν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ· ἀλλ’ οὐδ’ ὧς εἴων προτέρην, πυκινόν περ ἀχεύων, αἵματος ἄσσον ἴμεν, πρὶν Τειρεσίαο πυθέσθαι. Ἦλθε δ’ ἐπὶ ψυχὴ Θηβαίου Τειρεσίαο χρύσεον σκῆπτρον ἔχων, ἐμὲ δ’ ἔγνω καὶ προσέειπεν· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, τίπτ’ αὖτ’, ὦ δύστηνε, λιπὼν φάος ἠελίοιο ἤλυθες, ὄφρα ἴδῃ νέκυας καὶ ἀτερπέα χῶρον; Ἀλλ’ ἀποχάζεο βόθρου, ἄπισχε δὲ φάσγανον ὀξύ, αἵματος ὄφρα πίω καί τοι νημερτέα εἴπω”. Ὧς φάτ’, ἐγὼ δ’ ἀναχασσάμενος ξίφος ἀργυρόηλον κουλεῷ ἐγκατέπηξ’. Ὁ δ’ ἐπεὶ πίεν αἷμα κελαινόν, καὶ τότε δή μ’ ἐπέεσσι προσηύδα μάντις ἀμύμων· “Νόστον δίζηαι μελιηδέα, φαίδιμ’ Ὀδυσσεῦ· τὸν δέ τοι ἀργαλέον θήσει θεός· οὐ γὰρ ὀίω λήσειν ἐννοσίγαιον, ὅ τοι κότον ἔνθετο θυμῷ χωόμενος, ὅτι οἱ υἱὸν φίλον ἐξαλάωσας. Ἀλλ’ ἔτι μέν κε καὶ ὧς κακά περ πάσχοντες ἵκοισθε, αἵ κ’ ἐθέλῃς σὸν θυμὸν ἐρυκακέειν καὶ ἑταίρων, ὁππότε κε πρῶτον πελάσῃς ἐυεργέα νῆα Θρινακίῃ νήσῳ προσφυγὼν ἰοειδέα πόντον, βοσκομένας δ’ εὕρητε βόας καὶ ἴφια μῆλα, Ἠελίου, ὃς πάντ’ ἐφορᾷ καὶ πάντ’ ἐπακούει. Τὰς εἰ μέν κ’ ἀσινέας ἐάᾳς νόστου τε μέδηαι, καί κεν ἔτ’ εἰς Ἰθάκην κακά περ πάσχοντες ἵκοισθε· εἰ δέ κε σίνηαι, τότε τοι τεκμαίρομ’ ὄλεθρον, νηί τε καὶ ἑτάροις. Αὐτὸς δ’ εἴ πέρ κεν ἀλύξῃς, ὀψὲ κακῶς νεῖαι, ὀλέσας ἄπο πάντας ἑταίρους, νηὸς ἐπ’ ἀλλοτρίης· δήεις δ’ ἐν πήματα οἴκῳ, ἄνδρας ὑπερφιάλους, οἵ τοι βίοτον κατέδουσιν μνώμενοι ἀντιθέην ἄλοχον καὶ ἔδνα διδόντες. Ἀλλ’ ἦ τοι κείνων γε βίας ἀποτίσεαι ἐλθών· αὐτὰρ ἐπὴν μνηστῆρας ἐνὶ μεγάροισι τεοῖσιν κτείνῃς ἠὲ δόλῳ ἢ ἀμφαδὸν ὀξέι χαλκῷ, ἔρχεσθαι δὴ ἔπειτα λαβὼν ἐυῆρες ἐρετμόν, εἰς ὅ κε τοὺς ἀφίκηαι, οἳ οὐκ ἴσασι θάλασσαν ἀνέρες οὐδέ θ’ ἅλεσσι μεμιγμένον εἶδαρ ἔδουσιν· οὐδ’ ἄρα τοί γ’ ἴσασι νέας φοινικοπαρῄους οὐδ’ ἐυήρε’ ἐρετμά, τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται. Σῆμα δέ τοι ἐρέω μάλ’ ἀριφραδές, οὐδέ σε λήσει. Ὁππότε κεν δή τοι συμβλήμενος ἄλλος ὁδίτης φήῃ ἀθηρηλοιγὸν ἔχειν ἀνὰ φαιδίμῳ ὤμῳ, καὶ τότε δὴ γαίῃ πήξας ἐυῆρες ἐρετμόν, ῥέξας ἱερὰ καλὰ Ποσειδάωνι ἄνακτι, ἀρνειὸν ταῦρόν τε συῶν τ’ ἐπιβήτορα κάπρον, οἴκαδ’ ἀποστείχειν ἔρδειν δ’ ἱερὰς ἑκατόμβας ἀθανάτοισι θεοῖσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν, πᾶσι μάλ’ ἑξείης. Θάνατος δέ τοι ἐξ ἁλὸς αὐτῷ ἀβληχρὸς μάλα τοῖος ἐλεύσεται, ὅς κέ σε πέφνῃ γήρᾳ ὕπο λιπαρῷ ἀρημένον, ἀμφὶ δὲ λαοὶ ὄλβιοι ἔσονται. Τὰ δέ τοι νημερτέα εἴρω.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον. “Τειρεσίη, τὰ μὲν ἄρ που ἐπέκλωσαν θεοὶ αὐτοί· ἀλλ’ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον. Μητρὸς τήνδ’ ὁρόω ψυχὴν κατατεθνηκυίης· ἡ δ’ ἀκέουσ’ ἧσται σχεδὸν αἵματος, οὐδ’ ἑὸν υἱὸν ἔτλη ἐσάντα ἰδεῖν οὐδὲ προτιμυθήσασθαι· εἰπέ, ἄναξ, πῶς κεν με ἀναγνοίη τὸν ἐόντα;” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ αὐτίκ’ ἀμειβόμενος προσέειπεν· “῾Ρηίδιόν τι ἔπος ἐρέω καὶ ἐπὶ φρεσὶ θήσω, ὅν τινα μέν κεν ἐᾷς νεκύων κατατεθνηώτων αἵματος ἆσσον ἴμεν, ὁ δέ τοι νημερτὲς ἐνίψει· ᾧ δὲ κ’ ἐπιφθονέῃς, ὁ δέ τοι πάλιν εἶσιν ὀπίσσω.” Ὧς φαμένη ψυχὴ μὲν ἔβη δόμον Ἄιδος εἴσω Τειρεσίαο ἄνακτος, ἐπεὶ κατὰ θέσφατ’ ἔλεξεν· αὐτὰρ ἐγών αὐτοῦ μένον ἔμπεδον, ὄφρ’ ἐπὶ μήτηρ ἤλυθε καὶ πίεν αἷμα κελαινεφές. Αὐτίκα δ’ ἔγνω, καί μ’ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· “Τέκνον ἐμόν, πῶς ἦλθες ὑπὸ ζόφον ἠερόεντα ζωὸς ἐών; Χαλεπὸν δὲ τάδε ζωοῖσιν ὁρᾶσθαι, μέσσῳ γὰρ μεγάλοι ποταμοὶ καὶ δεινὰ ῥέεθρα, Ὠκεανὸς μὲν πρῶτα, τὸν οὔ πως ἔστη περῆσαι πεζὸν ἐόντ’, ἢν μή τις ἔχῃ ἐυεργέα νῆα. Ἦ νῦν δὴ Τροίηθεν ἀλώμενος ἐνθάδ’ ἱκάνεις νηί τε καὶ ἑτάροισι πολὺν χρόνον; Οὐδέ πω ἦλθες εἰς Ἰθάκην, οὐδ’ εἶδες ἐνὶ μεγάροισι γυναῖκα;” Ὧς ἔφατ’ αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Μῆτερ ἐμή, χρειώ με κατήγαγεν εἰς Ἀίδαο ψυχῇ χρησόμενον Θηβαίου Τειρεσίαο· οὐ γάρ πω σχεδὸν ἦλθον Ἀχαιίδος, οὐδέ πω ἁμῆς γῆς ἐπέβην, ἀλλ’ αἰὲν ἔχων ἀλάλημαι ὀιζύν, ἐξ οὗ τὰ πρώτισθ’ ἑπόμην Ἀγαμέμνονι δίῳ Ἴλιον εἰς ἐύπωλον, ἵνα Τρώεσσι μαχοίμην. Ἀλλ’ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον· τίς νύ σε κὴρ ἐδάμασσε τανηλεγέως θανάτοιο; Ἦ δολιχὴ νοῦσος, ἦ Ἄρτεμις ἰοχέαιρα οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχομένη κατέπεφνεν; Εἰπὲ δέ μοι πατρός τε καὶ υἱέος, ὃν κατέλιπον, ἢ ἔτι πὰρ κείνοισιν ἐμὸν γέρας, ἦέ τις ἤδη ἀνδρῶν ἄλλος ἔχει, ἐμὲ δ’ οὐκέτι φασὶ νέεσθαι. Εἰπὲ δέ μοι μνηστῆς ἀλόχου βουλήν τε νόον τε, ἠὲ μένει παρὰ παιδὶ καὶ ἔμπεδα πάντα φυλάσσει, ἦ ἤδη μιν ἔγημεν Ἀχαιῶν ὅς τις ἄριστος.” Ὧς ἐφάμην, ἡ δ’ αὐτίκ’ ἀμείβετο πότνια μήτηρ· “Καὶ λίην κείνη γε μένει τετληότι θυμῷ σοῖσιν ἐνὶ μεγάροισιν· ὀιζυραὶ δέ οἱ αἰεὶ φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα δάκρυ χεούσῃ. Σὸν δ’ οὔ πώ τις ἔχει καλὸν γέρας, ἀλλὰ ἕκηλος Τηλέμαχος τεμένεα νέμεται καὶ δαῖτας ἐίσας δαίνυται, ἃς ἐπέοικε δικασπόλον ἄνδρ’ ἀλεγύνειν· πάντες γὰρ καλέουσι. Πατὴρ δὲ σὸς αὐτόθι μίμνει ἀγρῷ, οὐδὲ πόλινδε κατέρχεται. Οὐδέ οἱ εὐναὶ δέμνια καὶ χλαῖναι καὶ ῥήγεα σιγαλόεντα, ἀλλ’ ὅ γε χεῖμα μὲν εὕδει, ὅθι δμῶες ἐνὶ οἴκῳ, ἐν κόνι ἄγχι πυρός, κακὰ δὲ χροῒ εἵματα εἷται· αὐτὰρ ἐπὴν ἔλθῃσι θέρος τεθαλυῖά τ’ ὀπώρη, πάντῃ οἱ κατὰ γουνὸν ἀλωῆς οἰνοπέδοιο φύλλων κεκλιμένων χθαμαλαὶ βεβλήαται εὐναί. Ἔνθ’ ὅ γε κεῖτ’ ἀχέων, μέγα δὲ φρεσὶ πένθος ἀέξει σὸν νόστον ποθέων, χαλεπὸν δ’ ἐπὶ γῆρας ἱκάνει. Οὕτω γὰρ καὶ ἐγὼν ὀλόμην καὶ πότμον ἐπέσπον· οὔτ’ ἐμέ γ’ ἐν μεγάροισιν ἐύσκοπος ἰοχέαιρα οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχομένη κατέπεφνεν, οὔτε τις οὖν μοι νοῦσος ἐπήλυθεν, ἥ τε μάλιστα τηκεδόνι στυγερῇ μελέων ἐξείλετο θυμόν· ἀλλά με σός τε πόθος σά τε μήδεα, φαίδιμ’ Ὀδυσσεῦ, σή τ’ ἀγανοφροσύνη μελιηδέα θυμὸν ἀπηύρα.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ γ’ ἔθελον φρεσὶ μερμηρίξας μητρὸς ἐμῆς ψυχὴν ἑλέειν κατατεθνηκυίης. Τρὶς μὲν ἐφωρμήθην, ἑλέειν τέ με θυμὸς ἀνώγειν, τρὶς δέ μοι ἐκ χειρῶν σκιῇ εἴκελον ἢ καὶ ὀνείρῳ ἔπτατ’. Ἐμοὶ δ’ ἄχος ὀξὺ γενέσκετο κηρόθι μᾶλλον, καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων· “Μῆτερ ἐμή, τί νύ μ’ οὐ μίμνεις ἑλέειν μεμαῶτα, ὄφρα καὶ εἰν’ Ἀίδαο φίλας περὶ χεῖρε βαλόντε ἀμφοτέρω κρυεροῖο τεταρπώμεσθα γόοιο. Ἦ τί μοι εἴδωλον τόδ’ ἀγαυὴ Περσεφόνεια ὤτρυν’, ὄφρ’ ἔτι μᾶλλον ὀδυρόμενος στεναχίζω;” Ὧς ἐφάμην, ἡ δ’ αὐτίκ’ ἀμείβετο πότνια μήτηρ· “Ὤ μοι, τέκνον ἐμόν, περὶ πάντων κάμμορε φωτῶν, οὔ τί σε Περσεφόνεια Διὸς θυγάτηρ ἀπαφίσκει, ἀλλ’ αὕτη δίκη ἐστὶ βροτῶν, ὅτε τίς κε θάνῃσιν· οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀστέα ἶνες ἔχουσιν, ἀλλὰ τὰ μέν τε πυρὸς κρατερὸν μένος αἰθομένοιο δαμνᾷ, ἐπεί κε πρῶτα λίπη λεύκ’ ὀστέα θυμός, ψυχὴ δ’ ἠύτ’ ὄνειρος ἀποπταμένη πεπότηται. Ἀλλὰ φόωσδε τάχιστα λιλαίεο· ταῦτα δὲ πάντα, ἴσθ’, ἵνα καὶ μετόπισθε τεῇ εἴπῃσθα γυναικί.” Νῶι μὲν ὧς ἐπέεσσιν ἀμειβόμεθ’, αἱ δὲ γυναῖκες ἤλυθον, ὤτρυνεν γὰρ ἀγαυὴ Περσεφόνεια, ὅσσαι ἀριστήων ἄλοχοι ἔσαν ἠδὲ θύγατρες. Αἱ δ’ ἀμφ’ αἷμα κελαινὸν ἀολλέες ἠγερέθοντο, αὐτὰρ ἐγὼ βούλευον, ὅπως ἐρέοιμι ἑκάστην. Ἥδε δέ μοι κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή. Σπασσάμενος τανύηκες ἄορ παχέος παρὰ μηροῦ οὐκ εἴων πίνειν ἅμα πάσας αἷμα κελαινόν. Αἱ δὲ προμνηστῖναι ἐπήισαν, ἠδὲ ἑκάστη, ὃν γόνον ἐξαγόρευεν· ἐγὼ δ’ ἐρέεινον ἁπάσας. Ἔνθ’ ἦ τοι πρώτην Τυρὼ ἴδον εὐπατέρειαν, ἣ φάτο Σαλμωνῆος ἀμύμονος ἔκγονος εἶναι, φῆ δὲ Κρηθῆος γυνὴ ἔμμεναι Αἰολίδαο· ἣ ποταμοῦ ἠράσσατ’ Ἐνιπῆος θείοιο, ὃς πολύ κάλλιστος ποταμῶν ἐπὶ γαῖαν ἵησιν, καί ρ’ ἐπ’ Ἐνιπῆος πωλέσκετο καλὰ ῥέεθρα. Τῷ δ’ ἄρα εἰσάμενος γαιήοχος ἐννοσίγαιος ἐν προχοῇς ποταμοῦ παρελέξατο δινήεντος· πορφύρεον δ’ ἄρα κῦμα περιστάθη οὔρεϊ ἶσον, κυρτωθέν, κρύψεν δὲ θεὸν θνητήν τε γυναῖκα. Λῦσε δὲ παρθενίην ζώνην, κατὰ δ’ ὕπνον ἔχευεν. Αὐτὰρ ἐπεὶ ῥ’ ἐτέλεσσε θεὸς φιλοτήσια ἔργα, ἔν τ’ ἄρα οἱ φῦ χειρί, ἔπος τ’ ἔφατ’ ἔκ τ’ ὀνόμαζεν· “Χαῖρε, γύναι, φιλότητι· περιπλομένου δ’ ἐνιαυτοῦ τέξεις ἀγλαὰ τέκνα, ἐπεὶ οὐκ ἀποφώλιοι εὐναὶ ἀθανάτων· σὺ δὲ τοὺς κομέειν ἀτιταλλέμεναί τε. Νῦν δ’ ἔρχευ πρὸς δῶμα καὶ ἴσχεο μηδ’ ὀνομήνῃς, αὐτὰρ ἐγώ τοί εἰμι Ποσειδάων ἐνοσίχθων.” Ὧς εἰπὼν ὑπὸ πόντον ἐδύσετο κυμαίνοντα. Ἡ δ’ ὑποκυσαμένη Πελίην τέκε καὶ Νηλῆα, τὼ κρατερὼ θεράποντι Διὸς μεγάλοιο γενέσθην ἀμφοτέρω· Πελίης μὲν ἐν εὐρυχόρῳ Ἰαωλκῷ ναῖε πολύρρηνος, ὁ δ’ ἄρ’ ἐν Πύλῳ ἠμαθόεντι. Τοὺς δ’ ἑτέρους Κρηθῆι τέκεν βασίλεια γυναικῶν, Αἴσονά τ’ ἠδὲ Φέρητ’ Ἀμυθάονά θ’ ἱππιοχάρμην. Τὴν δὲ μετ’ Ἀντιόπην ἴδον Ἀσωποῖο θύγατρα, ἣ δὴ καὶ Διὸς εὔχετ’ ἐν ἀγκοίνῃσιν ἰαῦσαι, καί ῥ’ ἔτεκεν δύο παῖδ’, Ἀμφίονά τε Ζῆθόν τε, οἳ πρῶτοι Θήβης ἕδος ἔκτισαν ἑπταπύλοιο, πύργωσάν τ’, ἐπεὶ οὐ μὲν ἀπύργωτόν γε δύναντο ναιέμεν εὐρύχορον Θήβην κρατερώ περ ἐόντε. Τὴν δὲ μετ’ Ἀλκμήνην ἴδον Ἀμφιτρύωνος ἄκοιτιν, ἥ ῥ’ Ἡρακλῆα θρασυμέμνονα θυμολέοντα γείνατ’ ἐν ἀγκοίνῃσι Διὸς μεγάλοιο μιγεῖσα· καὶ Μεγάρην Κρείοντος ὑπερθύμοιο θύγατρα, τὴν ἔχεν Ἀμφιτρύωνος υἱὸς μένος αἰὲν ἀτειρής. Μητέρα τ’ Οἰδιπόδαο ἴδον, καλὴν Ἐπικάστην, ἣ μέγα ἔργον ἔρεξεν ἀιδρείῃσι νόοιο γημαμένη ᾧ υἷι· ὁ δ’ ὃν πατέρ’ ἐξεναρίξας γῆμεν· ἄφαρ δ’ ἀνάπυστα θεοὶ θέσαν ἀνθρώποισιν. Ἀλλ’ ὁ μὲν ἐν Θήβῃ πολυηράτῳ ἄλγεα πάσχων Καδμείων ἤνασσε θεῶν ὀλοὰς διὰ βουλάς· ἡ δ’ ἔβη εἰς Ἀίδαο πυλάρταο κρατεροῖο, ἀψαμένη βρόχον αἰπὺν ἀφ’ ὑψηλοῖο μελάθρου, ᾧ ἄχεϊ σχομένη· τῷ δ’ ἄλγεα κάλλιπ’ ὀπίσσω πολλὰ μάλλ’ ὅσσα τε μητρὸς ἐρινύες ἐκτελέουσιν. Καὶ Χλῶριν εἶδον περικαλλέα, τήν ποτε Νηλεὺς γῆμεν ἑὸν διὰ κάλλος, ἐπεὶ πόρε μυρία ἕδνα, ὁπλοτάτην κούρην Ἀμφίονος Ἰασίδαο, ὅς ποτ’ ἐν Ὀρχομενῷ Μινυείῳ ἶφι ἄνασσεν· ἡ δὲ Πύλου βασίλευε, τέκεν δέ οἱ ἀγλαὰ τέκνα, Νέστορά τε Χρομίον τε Περικλύμενόν τ’ ἀγέρωχον. Τοῖσι δ’ ἐπ’ ἰφθίμην Πηρὼ τέκε, θαῦμα βροτοῖσιν, τὴν πάντες μνώοντο περικτίται· οὐδ’ ἄρα Νηλεὺς τῷ ἐδίδου, ὃς μὴ ἕλικας βόας εὐρυμετώπους ἐκ Φυλάκης ἐλάσειε βίης Ἰφικληείης ἀργαλέας. Τὰς δ’ οἶος ὑπέσχετο μάντις ἀμύμων ἐξελάαν· χαλεπὴ δὲ θεοῦ κατὰ μοῖρα πέδησεν, δεσμοί τ’ ἀργαλέοι καὶ βουκόλοι ἀγροιῶται. Ἀλλ’ ὅτε δή μῆνές τε καὶ ἡμέραι ἐξετελεῦντο ἂψ περιτελλομένου ἔτεος καὶ ἐπήλυθον ὧραι, καὶ τότε δή μιν ἔλυσε βίη Ἰφικληείη θέσφατα πάντ’ εἰπόντα, Διὸς δ’ ἐτελείετο βουλή. Καὶ Λήδην εἶδον τὴν Τυνδαρέου παράκοιτιν, ἥ ῥ’ ὑπὸ Τυνδαρέῳ κρατερόφρονε γείνατο παῖδε, Κάστορά θ’ ἱππόδαμον καὶ πὺξ ἀγαθὸν Πολυδεύκεα, τοὺς ἄμφω ζωοὺς κατέχει φυσίζοος αἶα· οἳ καὶ νέρθεν γῆς τιμὴν πρὸς Ζηνὸς ἔχοντες ἄλλοτε μὲν ζώουσ’ ἑτερήμεροι, ἄλλοτε δ’ αὖτε τεθνᾶσιν· τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖσιν. Τὴν δὲ μετ’ Ἰφιμέδειαν Ἀλωῆος παράκοιτιν εἴσιδον, ἣ δὴ φάσκε Ποσειδάωνι μιγῆναι, καί ῥ’ ἔτεκεν δύο παῖδε, μινυνθαδίω δὲ γενέσθην, Ὧτόν τ’ ἀντίθεον τηλεκλειτόν τ’ Ἐφιάλτην, οὓς δὴ μηκίστους θρέψε ζείδωρος ἄρουρα καὶ πολὺ καλλίστους μετά γε κλυτὸν Ὠρίωνα· ἐννέωροι γὰρ τοί γε καὶ ἐννεαπήχεες ἦσαν εὖρος, ἀτὰρ μῆκός γε γενέσθην ἐννεόργυιοι. Οἵ ῥα καὶ ἀθανάτοισιν ἀπειλήτην ἐν Ὀλύμπῳ φυλόπιδα στήσειν πολυάικος πολέμοιο. Ὄσσαν ἐπ’ Οὐλύμπῳ μέμασαν θέμεν, αὐτὰρ ἐπ’ Ὄσσῃ Πήλιον εἰνοσίφυλλον, ἵν’ οὐρανὸς ἀμβατὸς εἴη. Καί νύ κεν ἐξετέλεσσαν, εἰ ἥβης μέτρον ἵκοντο· ἀλλ’ ὄλεσεν Διὸς υἱός, ὃν ἠύκομος τέκε Λητώ, ἀμφοτέρω, πρίν σφωιν ὑπὸ κροτάφοισιν ἰούλους ἀνθῆσαι πυκάσαι τε γένυς ἐυανθέι λάχνῃ. Φαίδρην τε Πρόκριν τε ἴδον καλήν τ’ Ἀριάδνην, κούρην Μίνωος ὀλοόφρονος, ἥν ποτε Θησεὺς ἐκ Κρήτης ἐς γουνὸν Ἀθηνάων ἱεράων ἦγε μέν, οὐδ’ ἀπόνητο· πάρος δέ μιν Ἄρτεμις ἔκτα Δίῃ ἐν ἀμφιρύτῃ Διονύσου μαρτυρίῃσιν. Μαῖράν τε Κλυμένην τε ἴδον στυγερήν τ’ Ἐριφύλην, ἣ χρυσὸν φίλου ἀνδρὸς ἐδέξατο τιμήεντα. Πάσας δ’ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ’ ὀνομήνω, ὅσσας ἡρώων ἀλόχους ἴδον ἠδὲ θύγατρας· πρὶν γάρ κεν καὶ νὺξ φθῖτ’ ἄμβροτος. Ἀλλὰ καὶ ὥρη εὕδειν, ἢ ἐπὶ νῆα θοὴν ἐλθόντ’ ἐς ἑταίρους ἢ αὐτοῦ· πομπὴ δὲ θεοῖς ὑμῖν τε μελήσει.» Ὧς ἔφαθ’, οἱ δ’ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ, κηληθμῷ δ’ ἔσχοντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα. Τοῖσιν δ’ Ἀρήτη λευκώλενος ἤρχετο μύθων· «Φαίηκες, πῶς ὔμμιν ἀνὴρ ὅδε φαίνεται εἶναι εἶδός τε μέγεθός τε ἰδὲ φρένας ἔνδον ἐίσας; Ξεῖνος δ’ αὖτ’ ἐμός ἐστιν, ἕκαστος δ’ ἔμμορε τιμῆς· τῷ μὴ ἐπειγόμενοι ἀποπέμπετε, μηδὲ τὰ δῶρα οὕτω χρηίζοντι κολούετε· πολλὰ γὰρ ὑμῖν κτήματ’ ἐνὶ μεγάροισι θεῶν ἰότητι κέονται.» Τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε γέρων ἥρως Ἐχένηος, ὃς δὴ Φαιήκων ἀνδρῶν προγενέστερος ἦεν· «Ὦ φίλοι, οὐ μὰν ἧμιν ἀπὸ σκοποῦ οὐδ’ ἀπὸ δόξης μυθεῖται βασίλεια περίφρων· ἀλλὰ πίθεσθε. Ἀλκινόου δ’ ἐκ τοῦδ’ ἔχετε ἔργον τε ἔπος τε.» Τὸν δ’ αὖτ’ Ἀλκίνοος ἀπαμείβετο φώνησέν τε· «Τοῦτο μὲν οὕτω δὴ ἔσται ἔπος, αἴ κεν ἐγώ γε ζωὸς Φαιήκεσσι φιληρέτμοισιν ἀνάσσω· ξεῖνος δὲ τλήτω μάλα περ νόστοιο χατίζων ἔμπης οὖν ἐπιμεῖναι ἐς αὔριον, εἰς ὅ κε πᾶσαν δωτίνην τελέσω. Πομπὴ δ’ ἄνδρεσσι μελήσει πᾶσι, μάλιστα δ’ ἐμοί· τοῦ γὰρ κράτος ἔστ’ ἐνὶ δήμῳ.» Τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Οδυσσεύς· «Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν, εἴ με καὶ εἰς ἐνιαυτὸν ἀνώγοιτ’ αὐτόθι μίμνειν, πομπὴν δ’ ὀτρύνοιτε καὶ ἀγλαὰ δῶρα διδοῖτε καί κε τὸ βουλοίμην, καί κεν πολὺ κέρδιον εἴη, πλειοτέρῃ σὺν χειρὶ φίλην ἐς πατρίδ’ ἱκέσθαι· καί κ’ αἰδοιότερος καὶ φίλτερος ἀνδράσιν εἴην πᾶσιν, ὅσοι μ’ Ἰθάκηνδε ἰδοίατο νοστήσαντα.» Τὸν δ’ αὖτ’ Ἀλκίνοος ἀπαμείβετο φώνησέν τε· «Ὦ Ὀδυσεῦ, τὸ μὲν οὔ τί σ’ ἐίσκομεν εἰσορόωντες, ἠπεροπῆά τ’ ἔμεν καὶ ἐπίκλοπον, οἷά τε πολλοὺς βόσκει γαῖα μέλαινα πολυσπερέας ἀνθρώπους, ψεύδεά τ’ ἀρτύνοντας, ὅθεν κέ τις οὐδὲ ἴδοιτο· σοὶ δ’ ἔπι μὲν μορφὴ ἐπέων, ἔνι δὲ φρένες ἐσθλαί. Μῦθον δ’ ὡς ὅτ’ ἀοιδὸς ἐπισταμένως κατέλεξας, πάντων τ’ Ἀργείων σέο τ’ αὐτοῦ κήδεα λυγρά. Ἀλλ’ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον, εἴ τινας ἀντιθέων ἑτάρων ἴδες, οἵ τοι ἅμ’ αυτῷ Ἴλιον εἰς ἅμ’ ἕποντο καὶ αὐτοῦ πότμον ἐπέσπον. Νὺξ δ’ ἥδε μάλα μακρή, ἀθέσφατος· οὐδέ πω ὥρη εὕδειν ἐν μεγάρῳ, σὺ δέ μοι λέγε θέσκελα ἔργα. Καί κεν ἐς ἠῶ δῖαν ἀνασχοίμην, ὅτε μοι σὺ τλαίης ἐν μεγάρῳ τὰ σὰ κήδεα μυθήσασθαι.» Τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς· «Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν, ὥρη μὲν πολέων μύθων, ὥρη δὲ καὶ ὕπνου· εἰ δ’ ἔτ’ ἀκουέμεναί γε λιλαίεαι, οὐκ ἂν ἐγώ γε τούτων σοι φθονέοιμι καὶ οἰκτρότερ’ ἄλλα ἀγορεύειν, κήδε’ ἐμῶν ἑτάρων, οἳ δὴ μετόπισθεν ὄλοντο, οἳ Τρώων μὲν ὑπεξέφυγον στονόεσσαν ἀυτήν, ἐν νόστῳ δ’ ἀπόλοντο κακῆς ἰότητι γυναικός. Αὐτὰρ ἐπεὶ ψυχὰς μὲν ἀπεσκέδασ’ ἄλλυδις ἄλλῃ ἁγνὴ Περσεφόνεια γυναικῶν θηλυτεράων, ἦλθε δ’ ἐπὶ ψυχὴ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο ἀχνυμένη· περὶ δ’ ἄλλαι ἀγηγέραθ’, ὅσσοι ἅμ’ αὐτῷ οἴκῳ ἐν Αἰγίσθοιο θάνον καὶ πότμον ἐπέσπον. Ἔγνω δ’ αἶψ’ ἔμ’ ἐκεῖνος, ἐπεὶ πίεν αἷμα κελαινόν· ΄ κλαῖε δ’ ὅ γε λιγέως θαλερὸν κατὰ δάκρυον εἴβων πιτνὰς εἰς ἐμὲ χεῖρας, ὀρέξασθαι μενεαίνων· ἀλλ’ οὐ γάρ οἱ ἔτ’ ἦν ἲς ἔμπεδος οὐδέ τι κῖκυς, οἵη περ πάρος ἔσκεν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσιν. Τὸν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ, καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων· “Ἀτρεΐδη κύδιστε, ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον, τίς νύ σε κὴρ ἐδάμασσε τανηλεγέος θανάτοιο; Ἦε σέ γ’ ἐν νήεσσι Ποσειδάων ἐδάμασσεν ὄρσας ἀργαλέων ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀυτμήν; Ἦέ σ’ ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ’ ἐπὶ χέρσου βοῦς περιταμνόμενον ἠδ’ οἰῶν πώεα καλά, ἦὲ περὶ πτόλιος μαχεούμενον ἠδὲ γυναικῶν;” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ αὐτίκ’ ἀμειβόμενος προσέειπεν· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Οδυσσεῦ, οὔτε ἐμέ γ’ ἐν νήεσσι Ποσειδάων ἐδάμασσεν ὄρσας ἀργαλέων ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀυτμήν, οὔτε μ’ ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ’ ἐπὶ χέρσου, ἀλλά μοι Αἴγισθος τεύξας θάνατόν τε μόρον τε ἔκτα σὺν οὐλομένῃ ἀλόχῳ, οἰκόνδε καλέσσας, δειπνίσσας, ὥς τίς τε κατέκτανε βοῦν ἐπὶ φάτνῃ. Ὧς θάνον οἰκτίστῳ θανάτῳ· περὶ δ’ ἄλλοι ἑταῖροι νωλεμέως κτείνοντο σύες ὣς ἀργιόδοντες, οἵ ῥά τ’ ἐν ἀφνειοῦ ἀνδρὸς μέγα δυναμένοιο ἢ γάμῳ ἢ ἐράνῳ ἢ εἰλαπίνῃ τεθαλυίῃ. Ἤδη μὲν πολέων φόνῳ ἀνδρῶν ἀντεβόλησας, μουνὰξ κτεινομένων καὶ ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ· ἀλλά κε κεῖνα μάλιστα ἰδὼν ὁλοφύραο θυμῷ, ὡς ἀμφὶ κρητῆρα τραπέζας τε πληθούσας κείμεθ’ ἐνὶ μεγάρῳ, δάπεδον δ’ ἅπαν αἵματι θῦεν. Οἰκτροτάτην δ’ ἤκουσα ὄπα Πριάμοιο θυγατρὸς Κασσάνδρης, τὴν κτεῖνε Κλυταιμνήστρη δολόμητις ἀμφ’ ἐμοί, αὐτὰρ ἐγὼ ποτὶ γαίῃ χεῖρας ἀείρων βάλλον ἀποθνήσκων περὶ φασγάνῳ· ἡ δὲ κυνῶπις νοσφίσατ’, οὐδέ μοι ἔτλη ἰόντι περ εἰς Ἀίδαο χερσὶ κατ’ ὀφθαλμοὺς ἑλέειν σύν τε στόμ’ ἐρεῖσαι. Ὧς οὐκ αἰνότερον καὶ κύντερον ἄλλο γυναικός, ἥ τις δὴ τοιαῦτα μετὰ φρεσὶν ἔργα βάληται· οἷον δὴ καὶ κείνη ἐμήσατο ἔργον ἀεικὲς κουριδίῳ τεύξασα πόσει φόνον· ἦ τοι ἔφην γε ἀσπάσιος παίδεσσιν ἰδὲ δμώεσσιν ἐμοῖσιν οἴκαδ’ ἐλεύσεσθαι· ἡ δ’ ἔξοχα λυγρὰ ἰδυῖα οἷ τε κατ’ αἶσχος ἔχευε καὶ ἐσσομένῃσιν ὀπίσσω θηλυτέρῃσι γυναιξί, καὶ ἥ κ’ ἐυεργὸς ἔῃσιν.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Ὢ πόποι, ἦ μάλα δὴ γόνον Ἀτρέος εὐρύοπα Ζεὺς ἐκπάγλως ἤχθηρε γυναικείας διὰ βουλὰς ἐξ ἀρχῆς· Ἑλένης μὲν ἀπωλόμεθ’ εἵνεκα πολλοί, σοὶ δὲ Κλυταιμνήστρη δόλον ἤρτυε τηλόθ’ ἐόντι.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ αὐτίκα ἀμειβόμενος προσέειπεν· “Τῷ νῦν μή ποτε καὶ σὺ γυναικί περ ἤπιος εἶναι. μή οἱ μῦθον ἅπαντα πιφαυσκέμεν, ὃν κ’ ἐὺ εἰδῇς, ἀλλὰ τὸ μὲν φάσθαι, τὸ δὲ καὶ κεκρυμμένον εἶναι. Ἀλλ’ οὐ σοί γ’, Ὀδυσεῦ, φόβος ἔσσεται ἔκ γε γυναικός· λίην γὰρ πινυτή τε καὶ εὖ φρεσὶ μήδεα οἶδεν κούρη Ἰκαρίοιο, περίφρων Πηνελόπεια. Ἦ μέν μιν νύμφην γε νέην κατελείπομεν ἡμεῖς ἐρχόμενοι πολεμόνδε· πάις δέ οἱ ἦν ἐπὶ μαζῷ νήπιος, ὅς που νῦν γε μετ’ ἀνδρῶν ἵζει ἀριθμῷ, ὄλβιος· ἦ γὰρ τόν γε πατὴρ φίλος ὄψεται ἐλθών, καὶ κεῖνος πατέρα προσπτύξεται, ἣ θέμις ἐστίν. Ἦ δ’ ἐμὴ οὐδέ περ υἷος ἐνιπλησθῆναι ἄκοιτις ὀφθαλμοῖσιν ἔασε· πάρος δέ με πέφνε καὶ αὐτόν. Ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δ’ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσιν. Κρύβδην, μήδ’ ἀναφανδά, φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν νῆα κατισχέμεναι, ἐπεὶ οὐκέτι πιστὰ γυναιξίν. Ἀλλ’ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον, εἴ που ἔτι ζώοντος ἀκούετε παιδὸς ἐμοῖο, ἤ που ἐν Ὀρχομενῷ ἢ ἐν Πύλῳ ἠμαθόεντι, ἤ που πὰρ Μενελάῳ ἐνὶ Σπάρτῃ εὐρείῃ· οὐ γάρ πω τέθνηκεν ἐπὶ χθονὶ δῖος Ὀρέστης.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Ἀτρεΐδη, τί με ταῦτα διείρεαι; Οὐδέ τι οἶδα, ζώει ὅ γ’ ἢ τέθνηκε· κακὸν δ’ ἀνεμώλια βάζειν.” Νῶι μὲν ὧς ἐπέεσσιν ἀμειβομένω στυγεροῖσιν ἕσταμεν ἀχνύμενοι θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες· ἦλθε δ’ ἐπὶ ψυχὴ Πηληιάδεο Ἀχιλῆος καὶ Πατροκλῆος καὶ ἀμύμονος Ἀντιλόχοιο Αἴαντός θ’, ὃς ἄριστος ἔην εἶδός τε δέμας τε τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ’ ἀμύμονα Πηλεΐωνα. Ἔγνω δὲ ψυχή με ποδώκεος Αἰακίδαο καί ῥ’ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, σχέτλιε, τίπτ’ ἔτι μεῖζον ἐνὶ φρεσὶ μήσεαι ἔργον; Πῶς ἔτλης Ἀιδόσδε κατελθέμεν, ἔνθα τε νεκροὶ ἀφραδέες ναίουσι, βροτῶν εἴδωλα καμόντων;” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Ὦ Ἀχιλεῦ Πηλῆος υἱέ, μέγα φέρτατ’ Ἀχαιῶν, ἦλθον Τειρεσίαο κατὰ χρέος, εἴ τινα βουλὴν εἴποι, ὅπως Ἰθάκην ἐς παιπαλόεσσαν ἱκοίμην· οὐ γάρ πω σχεδὸν ἦλθον Ἀχαιίδος, οὐδέ πω ἁμῆς γῆς ἐπέβην, ἀλλ’ αἰὲν ἔχω κακά. Σεῖο δ’, Ἀχιλλεῦ, οὔ τις ἀνὴρ προπάροιθε μακάρτατος οὔτ’ ἄρ’ ὀπίσσω· πρὶν μὲν γάρ σε ζωὸν ἐτίομεν ἶσα θεοῖσιν Ἀργεῖοι, νῦν αὖτε μέγαν κρατέεις νεκύεσσιν ἐνθάδ’ ἐών· τῷ μή τι θανὼν ἀκαχίζευ, Ἀχιλλεῦ.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ αὐτίκ’ ἀμειβόμενος προσέειπεν· “Μὴ δή μοι θάνατόν γε παραύδα, φαίδιμ’ Ὀδυσσεῦ. Βουλοίμην κ’ ἐπάρουρος ἐὼν θητευέμεν ἄλλῳ, ἀνδρὶ παρ’ ἀκλήρῳ, ᾧ μὴ βίοτος πολὺς εἴη, ἢ πᾶσιν νεκύεσσι καταφθιμένοισιν ἀνάσσειν. Ἀλλ’ ἄγε μοι τοῦ παιδὸς ἀγαυοῦ μῦθον ἐνίσπες, ἢ ἕπετ’ ἐς πόλεμον πρόμος ἔμμεναι, ἦε καὶ οὐκί. Εἰπὲ δέ μοι Πηλῆος ἀμύμονος, εἴ τι πέπυσσαι, ἢ ἔτ’ ἔχει τιμὴν πολέσιν μετὰ Μυρμιδόνεσσιν, ἦ μιν ἀτιμάζουσιν ἀν’ Ἑλλάδα τε Φθίην τε, οὕνεκά μιν κατὰ γῆρας ἔχει χεῖράς τε πόδας τε. Εἰ γὰρ ἐγὼν ἐπαρωγὸς ὑπ’ αὐγὰς ἠελίοιο, τοῖος ἐών, οἷός ποτ’ ἐνὶ Τροίῃ εὐρείῃ πέφνον λαὸν ἄριστον ἀμύνων Ἀργείοισιν· εἰ τοιόσδ’ ἔλθοιμι μίνυνθά περ ἐς πατέρος δῶ· τῷ κέ τεῳ στύξαιμι μένος καὶ χεῖρας ἀάπτους, οἳ κεῖνον βιόωνται ἐέργουσίν τ’ ἀπὸ τιμῆς.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Ἦ τοι μὲν Πηλῆος ἀμύμονος οὔ τι πέπυσμαι, αὐτὰρ τοι παιδός γε Νεοπτολέμοιο φίλοιο πᾶσαν ἀληθείην μυθήσομαι, ὥς με κελεύεις. Αὐτὸς γάρ μιν ἐγὼ κοίλης ἐπὶ νηὸς ἐίσης ἤγαγον ἐκ Σκύρου μετ’ ἐυκνήμιδας Ἀχαιούς. Ἦ τοι ὅτ’ ἀμφὶ πόλιν Τροίην φραζοίμεθα βουλάς, αἰεὶ πρῶτος ἔβαζε καὶ οὐχ ἡμάρτανε μύθων· Nέστωρ ἀντίθεος καὶ ἐγὼ νικάσκομεν οἴω. Αὐτὰρ ὅτ’ ἐν πεδίῳ Τρώων μαρναίμεθα χαλκῷ, οὔ ποτ’ ἐνὶ πληθυῖ μένεν ἀνδρῶν οὐδ’ ἐν ὁμίλῳ, ἀλλὰ πολὺ προθέεσκεν ἑὸν μένος οὐδενὶ εἴκων, πολλοὺς δ’ ἄνδρας ἔπεφνεν ἐν αἰνῇ δηιοτῆτι. Πάντας δ’ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ’ ὀνομήνω, ὅσσον λαὸν ἔπεφνεν ἀμύνων Ἀργείοισιν, ἀλλ’ οἷον τὸν Τηλεφίδην κατενήρατο χαλκῷ, ἥρω’ Εὐρύπυλον, πολλοὶ δ’ ἀμφ’ αὐτὸν ἑταῖροι Κήτειοι κτείνοντο γυναίων εἵνεκα δώρων. Κεῖνον δὴ κάλλιστον ἴδον μετὰ Μέμνονα δῖον. Αὐτὰρ ὅτ’ εἰς ἵππον κατεβαίνομεν, ὃν κάμ’ Ἐπειός, Ἀργείων οἱ ἄριστοι, ἐμοὶ δ’ ἐπὶ πάντα τέταλτο, ἠμὲν ἀνακλῖναι πυκινὸν λόχον ἠδ’ ἐπιθεῖναι, ἔνθ’ ἄλλοι Δαναῶν ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες δάκρυά τ’ ὠμόργνυντο τρέμον θ’ ὑπὸ γυῖα ἑκάστου· κεῖνον δ’ οὔ ποτε πάμπαν ἐγὼν ἴδον ὀφθαλμοῖσιν οὔτ’ ὠχρήσαντα χρόα κάλλιμον οὔτε παρειῶν δάκρυ ὀμορξάμενον· ὁ δέ με μάλα πόλλ’ ἱκέτευεν ἱππόθεν ἐξέμεναι, ξίφεος δ’ ἐπεμαίετο κώπην καὶ δόρυ χαλκοβαρές, κακὰ δὲ Τρώεσσι μενοίνα. Ἀλλ’ ὅτε δὴ Πριάμοιο πόλιν διεπέρσαμεν αἰπήν, μοῖραν καὶ γέρας ἐσθλὸν ἔχων ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν ἀσκηθής, οὔτ’ ἄρ βεβλημένος ὀξέι χαλκῷ οὔτ’ αὐτοσχεδίην οὐτασμένος, οἷά τε πολλὰ γίγνεται ἐν πολέμῳ· ἐπιμὶξ δέ τε μαίνεται Ἄρης.” Ὧς ἐφάμην, ψυχὴ δὲ ποδώκεος Αἰακίδαο φοίτα μακρὰ βιβᾶσα κατ’ ἀσφοδελὸν λειμῶνα, γηθοσύνῃ, ὅ οἱ υἱὸν ἔφην ἀριδείκετον εἶναι. Αἱ δ’ ἄλλαι ψυχαὶ νεκύων κατατεθνηώτων ἔστασαν ἀχνύμεναι, εἴροντο δὲ κήδε’ ἑκάστη. Οἴη δ’ Αἴαντος ψυχὴ Τελαμωνιάδαο νόσφιν ἀφεστήκει, κεχολωμένη εἵνεκα νίκης, τήν μιν ἐγὼ νίκησα δικαζόμενος παρὰ νηυσὶν τεύχεσιν ἀμφ’ Ἀχιλῆος· ἔθηκε δὲ πότνια μήτηρ. Παῖδες δὲ Τρώων δίκασαν καὶ Παλλὰς Ἀθήνη. Ὡς δὴ μὴ ὄφελον νικᾶν τοιῷδ’ ἐπ’ ἀέθλῳ· τοίην γὰρ κεφαλὴν ἕνεκ’ αὐτῶν γαῖα κατέσχεν. Αἴανθ’, ὃς πέρι μὲν εἶδος, πέρι δ’ ἔργα τέτυκτο τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ’ ἀμύμονα Πηλεΐωνα. Τὸν μὲν ἐγὼν ἐπέεσσι προσηύδων μειλιχίοισιν· “Αἶαν, παῖ Τελαμῶνος ἀμύμονος, οὐκ ἄρ’ ἔμελλες οὐδὲ θανὼν λήσεσθαι ἐμοὶ χόλου εἵνεκα τευχέων οὐλομένων; Τὰ δὲ πῆμα θεοὶ θέσαν Ἀργείοισιν. Τοῖος γὰρ σφιν πύργος ἀπώλεο· σεῖο δ’ Ἀχαιοὶ ἶσον Ἀχιλλῆος κεφαλῇ Πηληιάδαο ἀχνύμεθα φθιμένοιο διαμπερές. Οὐδέ τις ἄλλος αἴτιος, ἀλλὰ Ζεὺς Δαναῶν στρατὸν αἰχμητάων ἐκπάγλως ἤχθηρε, τεῒν δ’ ἐπὶ μοῖραν ἔθηκεν. Ἀλλ’ ἄγε δεῦρο, ἄναξ, ἵν’ ἔπος καὶ μῦθον ἀκούσῃς ἡμέτερον· δάμασον δὲ μένος καὶ ἀγήνορα θυμόν.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ οὐδὲν ἀμείβετο, βῆ δὲ μετ’ ἄλλας ψυχὰς εἰς ἔρεβος νεκύων κατατεθνηώτων. Ἔνθα χ’ ὅμως προσέφη κεχολωμένος, ἤ κεν ἐγὼ τόν· ἀλλά μοι ἤθελε θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισιν τῶν ἄλλων ψυχὰς ἰδέειν κατατεθνηώτων. Ἔνθ’ ἦ τοι Μίνωα ἴδον, Διὸς ἀγλαὸν υἱόν, χρύσεον σκῆπτρον ἔχοντα θεμιστεύοντα νέκυσσιν, ἥμενον, οἱ δέ μιν ἀμφὶ δίκας εἴροντο ἄνακτα ἥμενοι ἑσταότες τε κατ’ εὐρυπυλὲς Ἄιδος δῶ. Τὸν δὲ μετ’ Ὠρίωνα πελώριον εἰσενόησα θῆρας ὁμοῦ εἰλεῦντα κατ’ ἀσφολεδὸν λειμῶνα, τοὺς αὐτὸς κατέπεφνεν ἐν οἰοπόλοισιν ὄρεσσιν χερσὶν ἔχων ῥόπαλον παγχάλκεον, αἰὲν ἀαγές. Καὶ Τιτυὸν εἶδον, Γαίης ἐρικυδέος υἱόν, κείμενον ἐν δαπέδῳ, ὁ δ’ ἐπ’ ἐννέα κεῖτο πέλεθρα· Γῦπε δέ μιν ἑκάτερθε παρημένω ἧπαρ ἔκειρον δέρτρον ἔσω δύνοντες, ὁ δ’ οὐκ ἀπαμύνετο χερσίν. Λητὼ γὰρ ἥλκησε, Διὸς κυδρὴν παράκοιτιν, Πυθῶδ’ ἐρχομένην διὰ καλλιχόρου Πανοπῆος. Καὶ μὴν Τάνταλον εἰσεῖδον κρατέρ’ ἄλγε’ ἔχοντα ἑστεῶτ’ ἐν λίμνῃ· ἡ δὲ προσέπλαζε γενείῳ· στεῦτο δὲ διψάων, πιέειν δ’ οὐκ εἶχεν ἑλέσθαι· ὁσσάκι γὰρ κύψει’ ὁ γέρων πιέειν μενεαίνων, τοσσάχ’ ὕδωρ ἀπολέσκετ’ ἀναβροχέν, ἀμφὶ δὲ ποσσὶν γαῖα μέλαινα φάνεσκε, καταζήνασκε δὲ δαίμων. Δένδρεα δ’ ὑψιπέτηλα κατὰ κρῆθεν χέε καρπόν, ὄγχναι καὶ ῥοιαὶ καὶ μηλέαι ἀγλαόκαρποι συκέαι τε γλυκεραὶ καὶ ἐλαῖαι τηλεθόωσαι· τῶν ὁπότ’ ἰθύσει’ ὁ γέρων ἐπὶ χερσὶ μάσασθαι, τὰς δ’ ἄνεμος ῥίπτασκε ποτὶ νέφεα σκιόεντα. Καὶ μὴν Σίσυφον εἰσεῖδον κρατέρ’ ἄλγε’ ἔχοντα λᾶαν βαστάζοντα πελώριον ἀμφοτέρῃσιν. Ἦ τοι ὁ μὲν σκηριπτόμενος χερσίν τε ποσίν τε λᾶαν ἄνω ὤθεσκε ποτὶ λόφον· ἀλλ’ ὅτε μέλλοι ἄκρον ὑπερβαλέειν, τότ’ ἀποστρέψασκε κραταιίς· αὖτις ἔπειτα πέδονδε κυλίνδετο λᾶας ἀναιδής. Αὐτὰρ ὅ γ’ ἂψ ὤσασκε τιταινόμενος, κατὰ δ’ ἱδρὼς ἔρρεεν ἐκ μελέων, κονίη δ’ ἐκ κρατὸς ὀρώρειν. Τὸν δὲ μετ’ εἰσενόησα βίην Ἡρακληείην, εἴδωλον· αὐτὸς δὲ μετ’ ἀθανάτοισι θεοῖσιν τέρπεται ἐν θαλίῃς καὶ ἔχει καλλίσφυρον Ἥβην παῖδα Διὸς μεγάλοιο καὶ Ἥρης χρυσοπεδίλου. Ἀμφὶ δέ μιν κλαγγὴ νεκύων ἦν οἰωνῶν ὥς, πάντοσ’ ἀτυζομένων· ὁ δ’ ἐρεμνῇ νυκτὶ ἐοικώς, γυμνὸν τόξον ἔχων καὶ ἐπὶ νευρῆφιν ὀιστόν, δεινὸν παπταίνων, αἰεὶ βαλέοντι ἐοικώς. Σμερδαλέος δέ οἱ ἀμφὶ περὶ στήθεσσιν ἀορτὴρ χρύσεος ἦν τελαμών, ἵνα θέσκελα ἔργα τέτυκτο, ἄρκτοι τ’ ἀγρότεροί τε σύες χαροποί τε λέοντες, ὑσμῖναί τε μάχαι τε φόνοι τ’ ἀνδροκτασίαι τε. Μὴ τεχνησάμενος μηδ’ ἄλλο τι τεχνήσαιτο, ὃς κεῖνον τελαμῶνα ἑῇ ἐγκάτθετο τέχνῃ. Ἔγνω δ’ αὖτ’ ἔμ’ ἐκεῖνος, ἐπεὶ ἴδεν ὀφθαλμοῖσιν, καί μ’ ὀλοφυρόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, ἆ δείλ’, ἦ τινὰ καὶ σὺ κακὸν μόρον ἡγηλάζεις, ὅν περ ἐγὼν ὀχέεσκον ὑπ’ αὐγὰς ἠελίοιο. Ζηνὸς μὲν πάις ἦα Κρονίονος, αὐτὰρ ὀιζὺν εἶχον ἀπειρεσίην· μάλα γὰρ πολλῇ χείρονι φωτὶ δεδμήμην, ὁ δέ μοι χαλεποὺς ἐπετέλλετ’ ἀέθλους. Καί ποτέ μ’ ἐνθάδ’ ἔπεμψε κύν’ ἄξοντ’· οὐ γὰρ ἔτ’ ἄλλον φράζετο τοῦδέ γέ μοι κρατερώτερον εἶναι ἄεθλον· τὸν μὲν ἐγὼν ἀνένεικα καὶ ἤγαγον ἐξ Ἀίδαο, Ἑρμείας δέ μ’ ἔπεμψεν ἰδὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη.” Ὧς εἰπὼν ὁ μὲν αὖτις ἔβη δόμον Ἄιδος εἴσω, αὐτὰρ ἐγὼν αὐτοῦ μένον ἔμπεδον, εἴ τις ἔτ’ ἔλθοι ἀνδρῶν ἡρώων, οἵ δὴ τὸ πρόσθεν ὄλοντο. Καί νύ κ’ ἔτι προτέρους ἴδον ἀνέρας, οὓς ἔθελόν περ, Θησέα Πειρίθοόν τε, θεῶν ἐρικυδέα τέκνα· ἀλλὰ πρὶν ἐπὶ ἔθνε’ ἀγείρετο μυρία νεκρῶν ἠχῇ θεσπεσίῃ· ἐμὲ δὲ χλωρὸν δέος ᾕρειν, μή μοι Γοργείην κεφαλὴν δεινοῖο πελώρου ἐξ Ἀίδεω πέμψειεν ἀγαυὴ Περσεφόνεια. Αὐτίκ’ ἔπειτ’ ἐπὶ νῆα κιὼν ἐκέλευον ἑταίρους αὐτοὺς τ’ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι. Οἱ δ’ αἶψ’ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον. Τὴν δὲ κατ’ Ὠκεανὸν ποταμὸν φέρε κῦμα ῥόοιο, πρῶτα μὲν εἰρεσίῃ, μετέπειτα δὲ κάλλιμος οὖρος.	5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130 135 140 145 150 155 160 165 170 175 180 185 190 195 200 205 210 215 220 225 230 235 240 245 250 255 260 265 270 275 280 285 290 295 300 305 310 315 320 325 330 335 340 345 350 355 360 365 370 375 380 385 390 395 400 405 410 415 420 425 430 435 440 445 450 455 460 465 470 475 480 485 490 495 500 505 510 515 520 525 530 535 540 545 550 555 560 565 570 575 580 585 590 595 600 605 610 615 620 625 630 635 640	Ύστερα μόλις ήλθαμε κάτω στη θάλασσα κι ἐπὶ του πλοίου τραβήξαμε το πλοίο πρώτα-πρώτα μὲν σε θάλασσα ευλογημένη, ἐντός δὲ ἱστὸν τοποθετήσαμε καὶ ἱστία στο καράβι, και λαμβάνοντας τα πρόβατα τα βάζαμε ἐντός, μα κι οι ίδιοι ανεβαίναμε αγχωμένοι θαλερὸ κάτω χύνοντας το δάκρυ. Για εμάς δε μετά ξωπίσω πλοίου του κυανόπλωρου άνεμο ούριο πλησίστιο απέστειλε, πολύτιμο ἑταῖρο, η Κίρκη με καλό σκοπό, δεινὴ θεὸς λαλούσσα. Κι εμείς αφού τακτοποιήσαμε στ’ αμπάρι όλα τα εξαρτήματα πήραμε θέση· κι ο ἄνεμος μαζί κι ο κυβερνήτης διηύθυνε αυτό. Κι ολημερίς του φουσκώναν πανιά καθώς ποντοπορούσε. Και έδυσε ο ήλιος και όλοι οι δρόμοι γέμισαν σκιές, κι έφτανε αυτό στο πέρας του βαθυρρόου Υπερμεγέθους (ποταμού). Όπου κι ο δῆμος των ἀνδρῶν των Κιμμερίων και η πόλη, με ομίχλη καὶ νεφέλῃ καλυμμένοι· ουδέποτε αὐτοὺς ἠέλιος φαέθων με τις ἀκτίνες δεν τους φωτίζει από κάτω, οὔθ’ ὁπότε ανεβαίνει στον ουρανό με τ’ άστρα, οὔθ’ ὅτ’ ἂν επιστρέφει στη γη απ’ τα ουράνια, ἀλλά μια νύχτα διαρκής απλώνεται για άτυχους θνητούς. Το πλοίο μὲν όπου ερχόμενοι τραβήξαμε, και από μέσα τα αρνιά Σηκώσαμε· οι ίδιοι δὲ μετά δίπλα στον ρου Υπερμεγέθους (ποταμού). προχωρήσαμε, ώσπου φτάσαμε σε χῶρο, που περιέγραψε η Κίρκη. Όπου αφ’ ενός τα προς θυσίαν ο Περιμήδης κι ο Ευρύλοχος κρατούσαν· εγώ απ’ την άλλη ξίφος ὀξὺ τραβώντας από το μηρό βόθρον εξ-ὄρυξα, ὅσσον κι ένα πυγούσιον (μια Πήχη) ἔνθα καὶ ἔνθα, μέσα σ’ αυτόν χοὴν χεόμην (εράντιζα χοές) για όλους τους νεκρούς, πρώτα με μέλι-γάλα (με μελίκρητο), μετέπειτα δὲ οἴνῳ τον ευχάριστο, με ύδωρ τρίτο από πάνω· και με αλεύρι επάλειψα λευκό. Πολλὰ δὲ υποσχόμουν στων νεκρών τις άυλες κεφαλές, φτάνοντας στην Ιθάκη βόδι ελεύθερης βοσκής, απ’ όλα το καλό, να θυσιάσω στην πυρά του παλατιού στολίζοντας με δώρα, στον Τειρεσία ξέχωρα αρνί να θυσιάσω κατάμαυρο, που στα κοπάδια ξεχωρίζει στα δικά μου. Σ’ αυτούς κι αφού με προσευχές και τάματα, στα έθνη των νεκρών, λιτάνευσα, τὰ δὲ αρνιά λαβὼν ἀποκεφάλισα, στο λάκκο, και έρρεε το αίμα μέλαν αχνιστό· και μαζευτήκανε αυτές ψυχές αναδιόμενες από το έρεβος νεκρών πού ’χαν πεθάνει. Νύφες και άβγαλτα παιδιά και γέροι πονεμένοι παρθενικές και νεανίσκες σε νέο πένθος βουτηγμένη την ψυχή, πολλοὶ δὲ τρυπημένοι από χάλκινα κοντάρια, ἄνδρες σε μάχη σκοτωμένοι φορώντας διάτρητη αρματωσιά· οι οποίοι πολλοὶ γύρω στο λάκκο μαζευόντουσαν ο ένας πλάι στον άλλο σε μια θεσπέσια ἰαχῇ· κι ἐμὲ ‘κρύος ιδρώτας είχε ζώσει’. Τότε λοιπόν τους σύντροφους διέταξα χτυπώντας τους στην πλάτη τα αρνάκια, ἐσφαγμένα απ’ την αιχμή του μαχαιριού που κείτονταν στη γη, να κατακάψουν γδέρνοντας, και επί πλέον να προσεύχονται εις τους θεούς, τ’ Ἀίδῃ στον αγέρωχο καὶ παινεμένη Περσεφόνη· κι αφού ο ίδιος τράβηξα ξίφος ὀξὺ ἐκ του μηροῦ στεκόμουν, μην αφήνοντας νεκρών τις άυλες κεφαλές του αἵματος κοντά νά ’ρθουν, πρὶν απ’ τον Τειρεσία ακούσουμε χρησμό. Πρώτη δὲ ψυχὴ Ἐλπήνορος ἦλθεν ἑταίρου· διότι δεν ἐτέθαπτο ακόμα κάτω από τη γη με τους μεγάλους δρόμους· σῶμα διότι ἐντός του μέγαρου της Κίρκης καταλείπομεν ἡμεῖς ἄκλαυτον καὶ ἄθαπτον, ἐπειδή πόνος ἄλλος ἔπειγεν. Αυτὸν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησα κι απ’ την ψυχή (μου) και είπα λόγια πεταχτά φωνάζοντας σ’ αυτόν: “ Ἐλπῆνορ, πῶς ἦλθες (εδώ) απ’ τη θολή τη δύση; ἔφθασες πεζὸς πηγαίνοντας παρά ἐγὼ με πλοίο μελανό”. Ὧς είπα, ὁ δέ έμπηξε κλάματα και μου απάντησε με ένα λόγο: “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, άρπαξέ με δαίμονος μοίρα κακὴ καὶ οἶνος ο ατέλειωτος. Στο μέγαρο της Κίρκης ξαπλωμένος και ούτ’ ἐνόησα προς τα πίσω (λάθος) να κατέβω πηγαίνοντας σε κλίμακα μακριά, ἀλλὰ καταντικρὺ της στέγης πέσον· ο δέ αὐχένας μου από τις αρθρώσεις έσπασε, στον Άδη δε κατῆλθεν ψυχὴ. Και τώρα σε ξορκίζω σε ό,τι επιθυμείς, σ’ αυτούς που δεν τους έχεις, και στη σύζυγο και στον πατέρα, που σε έτρεφε σαν ήσουνα μικρός, και στον Τηλέμαχο, που στο παλάτι εγκατέλειψες μονάχο· γιατί γνωρίζω, ότι απ’ τα παλάτια τα εδώ του Άδη εξερχόμενος νῆσον ἐς Αἰαίην θε να πιάσεις με πλοίο πού ’ναι δυνατό· όπου μετά ’σύ, βασιλιά, ζητώ να με θυμάσαι. Μή μ’ ἄκλαυτον οπίσω ἄθαπτον πηγαίνοντας εγκκαταλείψεις γυρίζοντας, μη κάποιο των θεῶν γίνω φαντασματάκι, ἀλλά με τ’ άρματά μου να με κάψεις, αυτό που μου αρμόζει είναι, και μνήμα να μου σωρεύσεις πολύ πάνω στην άμμο μιας θάλασσας, του δύστυχου ἀνδρὸς ώστε να μάθουν κι οι ερχόμενοι. Αυτά για με και να τελέσεις και να μπήξεις το κουπί πάνω στον τύμβο, αυτό που τράβαγα με τους συντρόφους μου σαν ήμουν ζωντανός”. Ὧς είπε, ύστερα εγώ γύρισα κι είπα απαντώντας σε αυτόν: “Ταύτα γι’ αυτά, ὦ δύστυχε, και θα τελέσω και θα πράξω”. Εμείς οι δύο μὲν ὧς συζητάγαμε με λόγια στυγερά στεκόμασταν, ἐγὼ μὲν φάσγανο κραδαίνοντας επάνω απ’ το αίμα, φαντασματένιο εἴδωλο Από την άλλη του ἑταίρου ἀγόρευε πολλά· ἐπ’ ἦλθε κι η ψυχὴ μητρὸς που ήδη είχε πεθάνει, του Αὐτολύκου η θυγατέρα ‘βάστα καρδιά’ Ἀντίκλεια, που ζωντανή την εγκατέλειψα πηγαίνοντας σε Ίλιο την ιερή(τη μάνα). Τὴν οποία μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν και η ψυχή μου τη λυπήθηκε· ἀλλ’ ούτ’ ακόμα κι έτσι άφηνα πρώτη-πρώτη, κι ας ήμουν τόσο πονεμένος, του αἵματος κοντά να ’ρθει, πρὶν από τον Τειρεσία ακούσω τον χρησμό. Ἐπ’ ἦλθε κι η ψυχὴ Θηβαίου Τειρεσία, χρυσό το σκῆπτρο ἔχων, γνώρισε δε καὶ εἶπε προς ἐμὲ: “ Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, πώς από δω, ὦ δύστυχε, του ήλιου αφήνοντας το φως ήλθες, ώστε να δείς νεκρούς κι ανείπωτο το χῶρο; Αλλ’ απ’ το λάκκο κάνε πίσω, αδρανοποίησε δὲ φάσγανον ὀξύ, ώστε να πιω εκ του αἵματος καί για αυτά να εἴπω πάσα αλήθεια”. Ὧς είπε, ἐγὼ δε αφού μάζεψα ξίφος το ἀργυρόηλο τό ’βαλα στο θηκάρι. Κι αυτός αφού ’πιε αἷμα σκοτεινόχρωμο, καὶ τότε πια με λόγια προς εμέ είπε ο μάντις απαράμιλλος-ἀμύμων: “Νόστο αιτείσαι και ζητάς γλυκύ ωσάν το μέλι, διάσημ’ Ὀδυσσεῦ· αυτόν και επί τούτου δύσκολο πολύ θα κάνει ένας θεός· διότι δεν πιστεύω να λησμονήσει ἐννοσίγαιος, το που γινάτι μέσα του αυτό χολωμένος, ὅτι τύφλωσες εσύ αγαπημένο του υἱὸ. Ἀλλά ακόμα μέν κι άσχημα έτσι υποφέροντες θα φτάσετε, εάν κ’ ἐθέλῃς δική σου την παρόρμηση να συγκρατήσεις καὶ ἑταίρων, ὁππότε κε πρῶτο-περάσῃς το δραστήριο καράβι από νήσῳ Θρινακιά αφού ξεφύγετε τη θάλασσα εκείνη τη μαβιά, θα βρείτε βόδια να βοσκούν μα και πρόβατα εκείνα τα παχιά, του Ἠλίου, που τα πάντα ἐφορᾷ καὶ τα πάντα ἐπακούει. Αν μεν τ’ αφήσεις άθιχτα το νόστο να προγραμματίσεις, καί ‘εἰς Ἰθάκην’ ακόμα κι αν άσχημα πάσχοντες θα φτάσετε· αν όμως και τα ακουμπήσεις, τότε τεκμαίρομ’ ὄλεθρον γι’ αυτό και πλοίο και συντρόφους. Και άμα ξεφύγεις ο ίδιος, πολύ αργά -πολύ κακά θα φτάσεις, αφού συντρόφους όλους απωλέσεις, πάνω σε ξένο πλοίο· και θα δεις ντροπές ἐντός του οἴκου, ἄνδρας ὑπερφιάλους, που κατατρώγουνε το βιος (σου) που θα ζητάνε την πιστή τη σύζυγο σε γάμο και (προίκα) δώρα φέροντες. Ἀλλ’ ἦ τοι κείνων βέβαια τις βιαιότητες ἐλθών θα τιμωρήσεις· ύστερα αφού μνηστῆρες μες στα παλάτια τα δικά σου θα σκοτώσεις ή με δόλο ή φανερά με αιχμηρό χαλκό, ἔπειτα πια θα έλθεις λαβὼν καλό κουπί, σ’ αυτούς όπου θα φτάσεις, που δε γνωρίζουν θάλασσα άνδρες που ούτε τρώνε φαγητό αλάτι νά ’χει μέσα· ούτε γνωρίζουν βέβαια πλοία εμπορικά ούτε και όμορφα κουπιά, που και φτερά τα λέν των πλοίων. Και σήμα (μνήμα) λέω φανερό (σ’ εσέ), να μην το λησμονήσεις. Κι αν όποτε βρεθεί κοντά λοιπόν ἄλλος διαβάτης πει στο διάσημο των ώμο σου πως λιχνιστήρι έχεις (για τα στάρια), καὶ τότε πια στη γῃ να μπήξεις το καλό κουπί, κι αφού θυσιάσεις όμορφα στον Ποσειδών’ αφέντη, ταύρο τον πιο αρσενικό και κάπρο επιβήτορα των χοίρων, διάβαινε σπίτι κι εκατόμβες ιερές για να τελείς στους ἀθανάτους τους θεούς, αυτοὶ τον οὐρανὸν εὐρὺν που ἔχουν, σ’ όλους ἐφ’ ἑξής. Θάνατος δέ από τη θάλασσα για σένανε τον ίδιο ήρεμος τέτοιος μάλλον θα ’ρθει, που και θα σε τελειώσει σε γηρατειά ευτυχισμένης θαλπωρής, και γύρω οι λαοί θα είναι ευτυχισμένοι. Τὰ δε αυτά με ειλικρίνεια αποκρίνομαι”. Ὧς είπε, ύστερα εγώ σ’ αυτόν γύρισα κι είπα απαντώντας: “Τειρεσία, τούτα μεν κάπου ἄρα σχεδιάσανε οι ίδιοι οι θεοί· ἀλλ’ ἄντε μου τούτο εἰπὲ καὶ να το περιγράψεις με ακρίβεια. Μητρὸς αυτήνε βλέπω την ψυχὴ πού ’χει πεθάνει· και που ίσταται κοντά αυθόρμητα στο αίμα, ούτε υἱὸ δικό της κατόρθωσε απέναντι να ἰδεῖ ούτε ν' αρθρώσει λέξη· ἄναξ, εἰπέ, πῶς θα μπορούσε εμέ ν’ αναγνωρίσει που βρίσκομαι εδώ;” Ὧς είπα, και αυτοστιγμής αυτός γύρισε και μου είπε απαντώντας: “Εύκολο λόγο κάποιον θα ειπώ και θα στο θέσω υπ’ όψη, όποιονε κι αν αφήσεις απ’ τους νεκρούς πού ’χουν πεθάνει να έλθουνε κοντά στο αίμα, αυτός και θα σου πει μ’ ακρίβεια μεγάλη· για κείνον δε και που φθονείς, γι’ αυτό αυτός και πάλι ὀπίσσω θα γυρίσει ”. Ὧς αφού είπε η ψυχὴ μὲν στον δόμο εισχώρησε του Άδη του Τειρεσίου ἄνακτος, θέσφατα αφού περιέγραψε· ύστερα ἐγώ αὐτοῦ έμειν’ αμετακίνητος, ώσπου η μητέρα ἐπ’ ήλθε και ήπιε αἷμα σκοτεινόχρωμο. Αυτοστιγμής δε αναγνώρισε καί είπε προς εμέ ‘ὀλοφυρομένη ἔπεα’ φτερωτά: “Τέκνο μου, πῶς ἦλθες κάτω απὸ την ομιχλώδη δύση ενώ ’σαι ζωντανός; Που δύσκολο και τούτα να βλέπουν ζωντανοί, μεσολαβούν διότι μεγάλοι ποταμοὶ και άσχημες ακτογραμμές. Και πρώτα-πρώτα Ὠκεανὸς (=υπεμεγέθης), που δεν γίνεται να περάσεις σαν βρίσκεσαι πεζός, αν κάποιος δεν διαθέτει ένα πλοίο απ’ τα καλά. Ή τώρα μόλις απ’ την Τροία χαμένος έφτασες εδώ μαζί με πλοίο και συντρόφους χρόνο πολὺ (μετά); Ούτε ακόμα ἦλθες εἰς Ἰθάκην, οὐτε και εἶδες μες στ’ ανάκτορα γυναῖκα;” Σαν είπε, ύστερα εγώ σ’ αυτή γύρισα κι είπα απαντώντας: ‘‘Μητέρα μου, ανάγκη με κατέβασε στον Άδη απ’ την ψυχή χρησμό να πάρω του Θηβαίου Τειρεσία· διότι ακόμα κοντά δεν ἦλθα στη γη των Αχαιών, ούτε και στη δικιά μας γη αποβιβάστηκα, αλλά πλανιέμαι ες αεί ἔχοντας δυστυχία, ἐξ οὗ τὰ πρώτιστα ἑπόμην ματέ τον Ἀγαμέμνονα τον δῖο εἰς το Ἴλιο με τα καλά πουλάρια, για να μάχομαι με Τρώες. Ἀλλ’ ἄντε μου τούτο εἰπὲ καὶ να το περιγράψεις με ακρίβεια· ποιος την καρδιά σου δάμασσε με θάνατο σκληρό; Ή μια ανίατη ασθένεια, ή η Ἄρτεμις φαρμακοχέρα με τα δικά της βέλη ‘τρυφερά’ σκότωσε σημαδεύοντας; Εἰπὲ μου δέ περί πατρός τε καὶ υἱοῦ, αυτόν που εγκατέλειψα, άμα ακόμα σε κείνους η δική μου εξουσία, ή κάποιος ἤδη ἄλλος ἔχει τῶν ἀνδρῶν, ἐμὲνα δε οὐκέτι λένε πως θα γυρίσω. Εἰπὲ μου δέ περί μνηστῆς συζύγου την απόφαση μα και τον νου, αν μένει παρὰ το παιδὶ καὶ τα πάντα σταθερά φυλάσσει, ἦ ἤδη ενυμφεύθη Ἀχαιῶν αυτόν που είναι ἄριστος”. Ὧς είπα, και αυτοστιγμής απάντησε η σεβαστή μητέρα: “Κι αληθινά εκείνη μένει βέβαια πιέζοντας τη δόλια την ψυχή μες στα δικά σου τα παλάτια· πικρές και πάντα για αυτήν οι νύχτες μαραζώνουν μα και οι μέρες βουτηγμένες μες στο δάκρυ. Και την δική σου εξουσία την καλή κανένας δεν ανέλαβε, αλλά αθόρυβα Τηλέμαχος ορίζει τους αγρούς και γεύματα ακριβοδίκαια δεξιώνεται, τέτοια που είθισται ἄνδρας να προσφέρει έχοντας πείρα δικαστή· διότι οι πάντες τον καλούν. Και ο πατέρας μένει ο δικός σου επί τόπου στον ἀγρό, οὐδὲ κατέρχεται στην πόλη. Ούτε ντιβάνια για αυτόν στρωμένα και χλαίνες και σεντόνια κεντητά, ἀλλά αυτός βεβαίως χειμώνα μεν κοιμάται, όπου οι υπηρέτριες στο σπίτι, στη στάχτη δίπλα στη φωτιά, ρίχνει και πάνω του κουρέλια ύστερα πάλι καλοκαίρι όταν ἔλθει και καρπερό φθινόπωρο, πάντα αυτός κατάχαμα στ’ αμπελοχώραφά του με φύλλα πού ’χουν πέσει στρώμα σε κλίνες χαμηλές. Όπου βέβαιως κεῖται υποφέροντας, μέγα δὲ πένθος στο μυαλό αυξάνει ποθώντας το δικό σου νόστο, και τού ’ρχονται τρισάθλια γεράματα. Διότι έτσι χάθηκα κι εγώ γι’ αυτό κι επέσπευσα το θάνατο· οὔτ’ ἐμέ βεβαίως φαρμακοχέρα καραδοκούσε μες στο μέγαρο που με τα βέλη ‘τρυφερά’ σκότωσε σημαδεύοντας, οὔτε καμιά ασθένεια λοιπόν ἐπῆλθε για εμέ, και η οποία μάλιστα με στυγερό μαρασμό των μελών θα έφευγε η ψυχή· ἀλλά εμέ κι ο πόθος σου και οι ιδέες σου, έξοχε Ὀδυσσεῦ, κι η φρόνησή σου η ευγενής γλυκιά σαν μέλι μια ψυχή αφαίρεσα”. Ὧς είπε, ύστερα βέβαια ἐγώ ήθελα στριφογυρίζοντας μες το μυαλό της μητρὸς μου την ψυχὴ να ἑλεήσω της πεθαμένης. Τρὶς κι όρμησα, να την αρπάξω όπως το μέσα μου με οδηγούσε, τρὶς δέ ἐκ των χειρῶν μου όμοιο με σκιά ἢ καὶ εντός ονείρου επέταξε. Για μένα δε ἄγχος ὀξὺ εγένετο για την καρδιά (μου) μᾶλλον, και είπα προς αυτήν φωνάζοντας με λόγια πεταχτά: “Μητέρα μου, γιατί δε μένεις που το θέλω να σ’ αγκαλιάσω από συμπόνια, ώστε και εις τον Άδη αγκαλιασμένοι από αγάπη το παγωμένο εμείς οι δυο φχαριστηθούμε γογκητό. Μη κάποιο εἴδωλο για με (το φάντασμα) αυτό η Περσεφόνη η αγέρωχη έστειλε, ώστε ακόμα πιο πολύ ν’ αναστενάζω ὀδυρόμενος;” Ὧς είπα και αυτή αυτοστιγμής απάντησε μητέρα σεβαστή: “Ωιμέ, τέκνο δικό μου, μες στους ανθρώπους όλους κακόμοιρε (εσύ), δεν είναι κάτι που εσένα απατά η Περσεφόνη θυγατέρα του Διὸς, ἀλλ’ αὕτη είν’ η τύχη των θνητών, ὅταν και κάποιος πεθάνει· διότι ούτε πια σάρκες μα καὶ τα ὀστά ἔχουνε ἶνες, ἀλλὰ τὰ μέν και του πυρὸς το κρατερὸν το μένος το φλογώδες καταστρέφει, αφού πρῶτα εγκαταλείπει ‘λεύκα ὀστέα’ η ψυχή, ψυχὴ δε όπως ὄνειρος υπεριπτάμενη πετά. Ἀλλὰ στο φως τάχιστα ν’ αποζητήσεις· ταῦτα δὲ πάντα να μάθεις, ἵνα καὶ αργότερα θα εἴπῃς στη γυναίκα σου’’. Οι δυο μας μὲν έτσι με λόγια συζητούσαμε, οἱ δὲ γυναῖκες ἦλθαν, παρ’ ὤτρυνε διότι μεγαλόφρων Περσεφόνη, ὅσσαι ἀρίστων ἦσαν σύζυγοι είτε και θυγατέρες. Κι αυτές γύρω στο αἷμα σκοτεινόχρωμο μαζεύτηκαν αθρόες, έτσι ἐγὼ σκεφτόμουνα, ὅπως ρωτήσω καθεμιά. Κι αυτή μου φαίνετο απόφαση μες στην ψυχή ἀρίστη. Αφού αποσπάσω απ’ τον παχύ μηρό το ξίφος που πονάει μην αφήνοντας για να πιούν αἷμα το σκοτεινόχρωμο όλες μαζί. Βάλαν αυτές η μια την άλλη εμπρός, και κάθε μία, απήγγελε το γένος που κρατούσε· κι ἐγὼ ρωτούσα ἃπασες. Εκεί έτσι πρώτη είδα την Τυρὼ από καλό πατέρα, λέγαν αυτή του Σαλμωνῆος ασύγκριτου απόγονος πως είναι, λεγόταν δὲ Κρηθῆος γυνὴ του Αἰολίδη ότι είναι αυτή που ερωτεύτηκε θεό τον Ἐνιπέα τον ποταμό, που απ’ τους ποταμούς πολύ πιο όμορφος όπως κυλάνε ἐπὶ γης, και στις πανέμορφες τις όχθες του Ἐνιπέα τριγυρνούσε. Μ’ αυτόνε μοιάζοντας λοιπόν ο ‘γη που μένει και κουνά’ (ο Ποσειδών) στις εκβολές του ποταμού παρέσυρε την ξάπλωσε εκεί που κάνει δίνες και κῦμα πορφυρό σηκώθηκε ολόγυρα σαν όρος, αφού ’χε καμπυλώσει, έκρυψε δὲ θεὸ και τη θνητήν γυναῖκα. Έλυσε δε τη ζώνη της παρθένου, καθώς την αποκοίμιζε. Αφού μετά ἐτέλεσσε θεὸς τα ἔργα της αγάπης, έσφιξε και το χέρι της, και είπε λόγο με αυτό και κατονόμαζε: “Χαίρε, τρυφερή γυναίκα· και μόλις θα περάσει ένας χρόνος θα γεννήσεις τέκνα εκλεκτά, μια που δεν είναι άκαρπες οι αγκαλιές των ἀθανάτων· σὺ δὲ να τοὺς φροντίσεις και να τους μεγαλώσεις. Και τώρα έλα στο παλάτι και κράτα μέσα σου καλά και μην ονοματίσεις, εγώ εἰμαι λοιπόν ο Ποσειδάων ἐνοσίχθων ”. Όπως έλεγε βυθίστηκε μέσα στη θάλασσα την κυματούσα. Η δε κυοφορούσα Πελία γέννησε καθώς και το Νηλέα, με τη φροντίδα ανδρωθήκανε οι δυό του κρατερού μεγάλου του Διὸς και οι δύο· ο μεν Πελίας στην εὐρύχορη Ἰωλκῷ διάμενε μετα πολλά κοπάδια, ο δε στην Πύλο με την άμμο την πολλή. Τους άλλους δε με (σπέρμα) Κρήθη γέννησε η γυναικῶν βασίλισσα, Αἴσονα μα και Φέρητα και Ἀμυθάονά τους ίππους που χαιρόταν. Τὴν δὲ Ἀντιόπη ἴδον μετά του Ἀσωποῦ τη θυγατέρα, αυτή που καὶ Διὸς εὔχετο ἐν ἀγκάλοις είχε πλαγιάσει, καί ἔτεκεν γοργά δύο παῖδες, κι Ἀμφίονα και Ζῆθο, αυτοί που Θήβας ιδρυτές ἑπτά ἔκτισαν πύλες, και έζωσαν με πύργους, επειδή δεν δύναντο βεβαίως και χωρίς οχύρωση να κατοικούν τη Θήβα σε πεδιάδα ατέλειωτη κι ας ήτανε γενναίοι. Τὴν δὲ Ἀλκμήνη ἴδον μετά σύζυγο Ἀμφιτρύωνος, αυτή που Ἡρακλῆα με θάρρος βούληση κι οργή λεόντων γέννησε ἐντός της ἀγκαλιάς Διὸς μεγάλου ενωθείσα · και τη Μεγάρη Κρέοντος τη θυγατέρα ορμητική, που είχε ο υἱὸς του Ἀμφιτρύωνα αιώνια με πάθος ερωμένη. Μητέρα ἴδον και Οἰδίποδος, όμορφη Ἐπικάστη, που έπραξε τα τρομερά αλλότρια στο νου παντρεμένη με υἷο· που και τον ίδιο τον πατέρα του είχε εξοντώσει ενώθηκε σωματικά· πράγματα που θεοί αμαρτωλά για τους θνητούς ορίσαν. Ἀλλ’ ὁ μὲν σε Θήβα πολύ αγαπημένη βασανιζόμενος ηγείτο των Καδμείων με τις κατάρες των θεών· εκείνη δε του Άδη πέρασε τις τρομερές τις πύλες, κρεμασμένη βρόγχο επώδυνο ἀφ’ ὑψηλοῦ μελάθρου, από το βάρος της ντροπής· πίσω της βάσανα αφήνοντας τόσα πολλά που νά ’χουνε και της μητρὸς οι ἐρινύες να ἐκτελοῦσιν. Είδα και την πανέμορφη Χλωρίδα, που κάποτ’ ο Νηλεύς νυμφεύθηκε για ομορφιά της, αφού προσέφερε μύρια δώρα, την κόρη τη μικρότερη Ἀμφίονα Ἰασίδη, που πάλαι στον Ὀρχομενό εξουσίαζε Μινύες· παράλληλα δὲ βασίλευε της Πύλου, γέννησε δὲ προικισμένα τέκνα εκεί. Νέστορά και Χρομίον τε Περικλύμενόν κι ἀγέρωχον. Και μετά απ’ αυτούς λεβέντισσα γεννησε Πηρὼ, θαῦμα ιδέσθαι στους θνητούς, που όλοι επιζητούσαν να την πάρουν απ’ τα πέριξ· Νηλεύς όμως ποτέ δεν θα την έδινε, σ’ αυτόν που τα εὐρυμέτωπα βόδια με κέρατα μεγάλα δεν θ’ άρπαζε με βία απ’ τη Φυλάκη του Ἰφικλή πανδύσκολο. Για τα οποία δε μοναχός ὑπέσχετο μάντις ξεχωριστός ν’ αρπάξει· κι άσχημη μοῖρα θεϊκή του έβαλε εμπόδια και δύσκολα δεσμά και οι βουκόλοι αγριεμένοι. Ἀλλ’ ὅταν πια κι οι μῆνες και οι μέρες τελειώσαν μόλις συμπλήρωσε το χρόνο κι ἐπήλθανε οι ὧρες, καὶ τότε πια αυτόν ἔλυσε απ’ τα δύσκολα ο Ἰφικλής αφού (ως μάντις) είπε όλα τα θέσφατα, και με τις ευλογίες του Διὸς. Καὶ Λήδα εἶδα τὴ γυναίκα του Τυνδάρεω, που απ’ τον Τυνδάρεω εγέννησε δύο πανέξυπνα παιδιά, και Κάστορα τον δαμαστή και Πολυδεύκη άριστο πυγμάχο τους δυο τους ζωντανούς κατέχει η ζωοδότρα γαία· που καὶ κάτωθεν της γῆς ἔχοντες την τιμὴ εκ του Ζηνὸς ἄλλοτε μὲν να ζούνε εναλλάξ, ἄλλοτε δὲ μετά να είναι πεθαμένοι· τιμὴ δὲ έχουν λάχει ἶσα με τους θεούς. Τὴν δὲ μετά Ἰφιμέδεια του Ἀλωῆος την ‘παράκοιτιν’ (τη σύζυγο) διέκρινα, η που ισχυριζότανε πως με τον Ποσειδώνα ενώθηκε, καί δύο παῖδε ἔτεκεν μετά, που όμως ολιγόχρονοι γεννήθηκαν, Ὧτόν με θεϊκό παράστημα (Ατών) μα και τον Ἐφιάλτη το διάσημο, που γιγαντόσωμους ανέθρεψε η εύφορη η γη καὶ πολὺ καλλίστους μετά βεβαίως απ’ τον ξακουστό Ὠρίωνα· ἐννιάχρονοι διότι αυτοί βεβαίως καὶ ἐννεαπήχεις ἦσαν στο εὖρος, ενώ βέβαια στο μῆκος γίνηκαν ἐννιά οργιές. Που καὶ για τους ἀθάνατους ἀπειλούσαν ενεργά ‘ἐν Ὀλύμπῳ’ Τη βοή να στήσουνε της μάχης πολυτάραχου πολέμου. Ὄσσαν ἐπί του Ὀλύμπου σκοπεύανε να θέσουν, ύστερα πάνω στην Ὄσσα Πήλιο το βαθύσκιωτο, ώστε βατός να γίνει ο ουρανός. Κι αυτό θα τό ’χαν εκτελέσει, εάν στο μέτρο έφταναν της ἥβης (εφηβεία)· ἀλλ’ εξολόθρευσε του Δία ο υἱός, που γέννησε με την ωραία κόμη η Λητώ, τους δυο, προτού σ’ αυτούς το χνούδι κάτω απ’ τους κροτάφους ανθήσει πυκνώσουν και τα γένια φυτρώσουνε παντού. Φαίδρα και Πρόκρη κι όμορφη εἴδα Ἀριάδνη, του Μίνωα την κόρη του αλλόθρησκου, που κάποτ’ ο Θησεὺς ἐκ Κρήτης ἐς κάποιον απ’ τους λόφους Ἀθηνῶν τῶν ἱερῶν οδήγαγε αφ’ ενός, μα δεν αποβιβάστηκε· Ἄρτεμις την εξόντωσε πιο πριν στη Δία την ἀμφίκυρτη (τη νήσο) με βάση μαρτυρίες του Διονύσου. Μαῖράν τε Κλυμένην και ἴδον κι Ἐριφύλην στυγερή που γι’ αγαπημένο άνδρα εδέχτηκε χρυσό να πληρωθεί. Πάσες ἐγὼ δεν θα μπορούσα να ιστορήσω μα κι ούτε να ὀνοματίσω, όσες συζύγους από ήρωες ή θυγατέρες είδα· πρὶν διότι καὶ θα τέλειωνε αθάνατη νυχτιά. Ἀλλὰ καὶ ὥρα να κοιμηθούμε, ἢ ἐπὶ πλοίου γρήγορου ἐλθόντες στους ἑταίρους ἢ αὐτοῦ· το κατευόδιο δε για θεούς κι εσείς ας μεριμνήσετε». Ὧς είπε, κι όλοι αυτοί ακίνητοι απέμειναν μέσα σε σιωπή, Είχανε δε καταγοητευθεί μέσα στο μέγαρο ενώ σκοτείνιαζε στο μεταξύ. Σ’ αυτούς δε η Ἀρήτη κραδαίνοντας τα χέρια τα λευκά άρχισε να μιλά: «Φαίακες, πῶς σας φαίνεται ότι είναι αυτός ο άνδρας Ανάστημα και μέγεθος και πνεύμα μέσα πού ’χει; Ο ξένος ύστερ’ απ’ αυτό είναι δικός μου, ἕκαστος δε αρμόζουσας τιμῆς· γι’ αυτό μὴν ἐπειγόμενοι ἀποπέμπετε, μηδὲ τὰ δῶρα έτσι τ’ αρμόζοντα κωλυσιεργείτε· πολλά διότι σ’ εσάς περιουσιακά με τη βοήθεια θεών έχετε μαζεμένα στα παλάτια». Και σε αυτούς είπε μετά κι ο γέρων ἥρωας Ἐχένηος, που για τους Φαιάκους ήτανε προγενέστερος εξ όλων των ἀνδρῶν: «Φίλοι, όχι μακριά απ’ τους σκοπούς και ούτε απ’ τα πιστεύω μας όσα υποστηρίζει με σοφία η βασίλισσα· αλλά να υπακούσετε αρμόζει. Κι από τον Αλκίνοο εξαρτάται αν θα γίνει κι αν θα δώσει εντολή». Κι αμέσα ο Αλκίνοος απάντησε και φώναξε σ’ αυτόν: «Έτσι κι αυτό πια θά ’ναι η εντολή, και όσο βέβαια εγώ θα είμαι ζωντανός να κυβερνώ τους Φαίακες που αγαπάνε τα κουπιά· κι ο ξένος ας αντέξει όσο κι αν προσδοκά το νόστο ως αὔριο λοιπόν ας περιμένει, ως ότου και πᾶσαν προσφορά τελέσω. Και θά ’ναι η συνοδεία το μέλημα στους ἄνδρες σε όλους, μάλιστα δε σ’ εμέ· αὐτοῦ διότι η εξουσία πηγάζει από το δήμο». Με σκέψη ο Οδυσσέας γύρισε κι είπε απαντώντας προς αυτόν: «Αλκίνω άρχοντα λαμπρέ, μεγάλε στους λαούς σου, άμα εμέ και ένα χρόνο εδώ πέρα υποχρεώνατε να μείνω, ώστε και συνοδεία ετοιμάσετε και δῶρα εκλεκτά να δώστε αυτό και θα επιθυμούσα, μια που και θά ’τανε πολὺ επικερδές, και με πιο γεμάτα χέρια στην πατρίδα θε να φτάσω που πολύ την αγαπώ· πιο πολύ κι ευχάριστος θα ήμουνα και πιο αγαπητός στον κόσμο σε όλους, όσοι και θα με βλέπανε νοστήσαντα στην Ἰθάκη». Κι άμεσα ο Αλκίνοος απάντησε και φώναξε σ’ αυτόν: «Ὦ Ὀδυσεῦ, τὸ μὲν καθόλου δεν σε βρίσκουμε παρατηρώντας, απατεώνα κι ότι είσαι ένας κλέφτης, για τα οποία και πολλοὺς θρέφει η μαύρη γη σκόρπιους πολλούς ανθρώπους, και που τα ψέματα σκαρώνουν, ὅθεν και τις οἶδε πού έχουν δει· σε σένα όμως η μορφὴ του λόγου, ενυπάρχει μ’ ένα πνεύμα εκλεκτό. Την ιστορία δὲ ὡς ὅταν ἀοιδὸς ἐπισταμένως περιέγραψες, και όλων των Ἀργείων και σένανε του ίδιου άσχημες συμφορές. Ἀλλ’ ἄντε μου τούτο εἰπὲ καὶ με ακρίβεια να περιγράψεις, αν κάποιους είδες σύντροφους σεβαστούς, που ήτανε μαζί σου στο Ἴλιο μαζί σου ἕποντο κι αὐτοῦ επισπεύσαν το τέλος. Και τούτη η νυχτιά (είναι) πολύ μακριά, ατέλειωτη· ούτε ακόμα ὥρα να κοιμηθούμε στο παλάτι, κι εσύ λέγε για μένανε ἔργα τα θαυμαστά. Και θ’ άντεχα κι ως την ευλογημένη την αυγή, ὅταν για ‘με ἐσὺ θ’ αντέξεις στο παλάτι να περιγράφεις τις δικές σου συμφορές». Με σκέψη ο Οδυσσέας γύρισε κι είπε απαντώντας σε αυτόν: «Αλκίνω άρχοντα λαμπρέ, μεγάλε στους λαούς σου, ὥρα μὲν τῶν μύθων τῶν πολλῶν, ὥρα δὲ καὶ του ὕπνου · και αν ακόμα βέβαια παρακαλάς ν’ ακούσεις, εγώ βέβαια δεν θά ’θελα να με μισήσεις απ’ αυτά και οἰκτρότερ’ ἄλλα ν’ αγορεύω, για συμπεριφορές συντρόφων μου, που χαθήκαν εκ των υστέρων, που ξεφύγαν των Τρώων μὲν επίπονες ζητωκραυγές, χαθήκαν δε στο νόστο από κακό καπρίτσιο μιας γυναίκας. Ύστερα αφού μεν σκόρπισε στα τέσσερα σημεία τις ψυχές η Περσεφόνη η αγνή των γυναικών -ανθρώπων γένους θηλυκού, ἐπ’ ἦλθε δε ψυχὴ του Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδη λυπημένη· και ἄλλες γύρω συγκεντρώνονταν, ὅσσοι μαζί μ’ αὐτόν πεθάνανε ‘οἴκῳ ἐν Αἰγίσθου’ και επισπεύσανε το τέλος. Κι αμέσως με εγνώρισε ἐκεῖνος, αφού ’πιε αἷμα ‘κελαινόν’· κι έκλαιγε αυτός βεβαίως με λυγμούς κατέβαζε το δάκρυ θαλερό, απλώνοντας σ’ εμέ τα χέρια, με βουλιμία μανιασμένος· μα τίποτα διότι δεν ήταν πιά εκεί δύναμη ριζωμένη ούτε καμιά ζωντάνια τέτοιο που στέριωνε παλιά τα σφριγηλά του μέλη. Τὸν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν κι ἐλέησα με την ψυχή (μου), και προς αυτόν φωνάζοντας είπα με λόγια πεταχτά: “Αγαμέμνονα Ατρείδη δοξασμένε, των ανδρών (μας) αρχηγέ, ποιος την καρδιά σου δάμασε με θάνατο σκληρό; Μήπως βεβαίως δάμασε ο Ποσειδών στα πλοία σηκώνοντας μια θύελλα ανέμων τρομερών; Μήπως άνδρες ανάξιοι σε χάλασαν σε γη την ώρα βόδια πού ’κοβες κοπάδια απ’ τα καλά; ή πόλη πρικύκλωνες ή μήπως για γυναίκες;” Ὧς είπα, και αυτοστιγμής γύρισ’ εκείνος και μου είπε απαντώντας: “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχανε Οδυσσεῦ, ούτε με δάμασε βεβαίως στα πλοία ο Ποσειδών σηκώνοντας μια θύελλα ανέμων τρομερών, ούτε άνδρες ανάξιοι με χάλασαν σε γη, αλλά εμέ ο Αἴγισθος που μού ’στησε το θάνατο μα και τη συμφορά (με) σκότωσε μαζί με τη χαμένη-αχαΐρευτη γυναίκα, καλώντας εις το σπίτι, για να προσφέρει δείπνο, κι όπως κανείς θα σκότωνε το βόδι μες στη φάτνη. Πως πέθανα με θάνατο οικτρό· και γύρω οι υπόλοιποι συντρόφοι αδίκως σφάζονταν όπως ασπρόδοντα γουρούνια, οι οποίοι σε ενός άνδρα δυνατού μεγάλου που δεν ξέρει και τι έχει ή σε γάμο ή σε έρανο ή σε γεύμα εξοχικό. Ἤδη μὲν πολλών στο φόνο ἀνδρῶν βρέθηκες μπρος μονομαχία χάνοντες και μες στην κοσμοχαλασιά της μάχης· ἀλλά και κεῖνα περισσότερο ἰδὼν θα ράγιζε η ψυχή σου απ’ το κλάμα, πως γύρω στον κρατήρα τραπέζια και γεμάτα κείμεθα μες στο μέγαρο, ἅπαν δε δάπεδον με αἵματα πλημμηρισμένο. Και άκουσα την πιο οικτρή κραυγή από τη θυγατέρα του Πριάμου την Κασσάνδρα, καθώς τη σκότωνε η Κλυταιμνήστρα με το δόλιο μυαλό κοντά σ’ εμέ, ύστερα εγώ ’πως ήμουνα κατάχαμα σηκώνοντας τα χέρια έβαλα ἀποθνήσκων γύρω στο φάσγανο · κι η σκύλα εκείνη γύρισε πλάτη κι έφυγε, ούτε εμέ λυπήθηκε που πήγαινα στον Άδη να βάλει χέρια σ’ οφθαλμούς μαζί κλείνοντας και το στόμα. Πως δεν είν’ άλλο τρομερό κι απ’ τη γυναίκα πιο κτηνώδες, αν κάποιος πια της μεταβάλει το μυαλό με έργα σαν κι αυτά· τέτοιο κι εκείνη ασυγχώρητο έργο που σκέφτηκε να κάνει στο σύζυγο από κορασιά τον φόνο οργανώνουσα· που πίστευα βεβαίως για τα παιδιά ευπρόσδεκτος μα και για το δικούς μου προσωπικό ερχόμενος στο σπίτι· και ἔξοχα αυτή έχοντας μελετήσει τα πανάθλια αἶσχος και που κατέχευε και για τις επερχόμενες ὀπίσσω τις γυναίκες γένους θηλυκού, κι αν ήθελαν να είναι μεγάλης προκοπής”. Ὧς είπε, ύστερα εγώ γύρισα κι είπα απαντώντας προς αυτόν: “Ωιμέ, πόσο πολύ το γόνο του Ατρέα ο Ζευς που όλα τα κοιτά καταράστηκε ἐκπάγλως με φερσίματα γυναίκας ἐξ ἀρχῆς· κι απ’ την Ελένη ένεκα πολλοί απωλεσθήκαμε, για σένα δε που ήσουν μακριά σχεδίαζε παγίδα η Κλυταιμνήστρα”. Ὧς έλεγα, αυτοστιγμής γύρισ’ εκείνος προς εμέ και είπε απαντώντας: “Από αυτό και τώρα ποτέ μην είσαι ήπιος κι εσύ με τις γυναίκες, μη όλα σου τα μυστικά τα λες, καλά κι αυτά που ξέρεις, κι άλλο είν’ εκείνο που θα λες, κι άλλο αυτό που κρύβεις. Αλλά σίγουρα για σένα, Ὀδυσεῦ, φόβος από γυναίκα βεβαίως δεν υπάρχει· συγκροτημένη διότι μα και με το μυαλό αντιλαμβάνεται πανέμορφες ιδέες η κόρη του Ικάριου, περίφρων Πηνελόπη (γνωστικιά). Κι αυτήνε νιόπαντρη πως ήτανε βεβαίως εγκαταλείψαμε εμείς ἐρχόμενοι στον πόλεμο· και το παιδί της ήτανε επάνω στο μαστό νήπιο, που τώρα οπωσδήποτε θα προσμετράται με τους άνδρες, ευτυχής· διότι βέβαια αυτόν αγαπημένος ο πατέρας ερχόμενος θα δει, κι εκείνος θ’ αγκαλιάσει τον πατέρα, όπως ετούτο είναι το σωστό. Και η δική μου η συμβία ούτε το γιο μου να χορτάσουνε επέτρεψε τα μάτια· κι εμέ τον ίδιο σκότωσε πιο πριν. Κι έν’ άλλο θα σου πω, και βάλτο στο μυαλό σου. Κρυφά, και όχι φανερά, σε γη αγαπημένη της πατρίδας. να προσορμήσεις το πλεούμενο, οὐκέτι ἐπειδή εμπιστοσύνη στις γυναίκες. Ἀλλ’ ἄντε μου τούτο εἰπὲ καὶ να το περιγράψεις με ακρίβεια, αν κάπου ἀκούετε ακόμα ζωντανό πως (είναι) το παιδί μου, ἤ κάπου στον Ὀρχομενό, ἤ σε Πύλο αμμουδερή, ἤ κάπου στο Μενέλαο σε Σπάρτη απλωτή· διότι δεν σκοτώθηκε πάνω στη γη ακόμα Ορέστης θεϊκός”. Ὧς είπε, ύστερα εγώ γύρισα κι είπα απαντώντας σε αυτόν: “ Ἀτρεΐδη, τί εμέ ταῦτα διερωτάς; Τίποτα δε γνωρίζω ζει βέβαια εκείνος ή αν πέθανε· κακὸν δε ἀνεμώλια να βάζεις ”. Οι δυο μας συζητώντας μὲν έτσι με λόγια στυγερά στεκόμασταν συγκινημένοι αφήνοντας ζεστό το δάκρυ να κυλά· κι ἐπ’ ἦλθε η ψυχή τού Πηληιάδη Ἀχιλῆος καὶ του Πατρόκλου καὶ του ασύγκριτου Ἀντιλόχου ως καὶ τον Αίαντα, που ἄριστος και στη μορφή ήταν και στο παράστημα ανάμεσα στους άλλους Δαναούς μαζί με τον ασύγκριτο διάδοχο του Πηλέα. Και η ψυχή με γνώρισε του Αἰακίδη με τα πόδια τα γοργά και όπως έκλαιγε με αναφιλητά γύρισε κι είπε λόγια φτερωτά: ‘‘Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχανε Ὀδυσσεῦ, άθλιε, τι άλλο πιο μεγάλο μες στο μυαλό πρόκειται να σκαρώσεις; Πώς άντεξες στον Άδη να κατέλθεις, όπου νεκροί κι αναίσθητοι διαμένουν, εἴδωλα θνητών κεκοιμημένων;” Ὧς είπε, ύστερα ἐγώ είπα απαντώντας προς αυτόν: “ Ὦ Ἀχιλεῦ Πηλέος υἱέ, μέγα καλυτερότερε τῶν Ἀχαιῶν κατ’ ἦλθα για τον Τειρεσία υπόχρεος, αν κάποια προφητεία εἴποι, ὅπως Ἰθάκην ἐς απόκρημνη θα έφτανα· γιατί δεν ἦλθα ακόμα κοντά στη γη των Αχαιών, ούτε και στη δικιά μου γη αποβιβάστηκα, μα πάντοτε υποφέρω. Όμως για σένα, Ἀχιλλεῦ, κανείς άνδρας πρωτύτερα πλέον αξιομνημόνευτος οὔτε ὀπίσσω ἄρα· πρὶν ζωντανό μὲν διότι σε τιμούσαμε ἶσα με τους θεούς οι Ἀργεῖοι, τώρα κατόπιν μεγαλειωδώς εις τους νεκρούς επικρατείς ευρισκόμενος εδώ· γι’ αυτό μή τι θανὼν παραπονιέσαι, Ἀχιλλεῦ ”. Ὧς είπα, κείνος άμεσα μού ’λεγε απαντώντας: ‘‘Μη μου τα παραλές βεβαίως για το θάνατο, ‘φαίδιμε’ Ὀδυσσεῦ. Πάνω στη γη θα ήθελα να ήμουν άλλονε να υπηρετώ σε άνδρα δίχως κλήρο, που νά ’ναι και πτωχός, παρά σε όλους τους νεκρούς αυτούς πού ’χουν χαθεί εγώ να βασιλεύω. Αλλ’ άντε πες την ιστορία του παιδιού μου του καλού, αν έρχονταν στον πόλεμο με προθυμία, ή και όχι. Εἰπὲ μου δέ για τον Πηλέα απαράμιλλο, αν κάτι τι γνωρίζεις, άμα κατέχει ακόμα την τιμὴ μέσα στους Μυρμιδόνες, ἦ ἀτιμάζουνε αυτόν και ανά την Ἑλλάδα και στη Φθία, ένεκ’ αν τον κατέβαλε γῆρας χέρια μα και τα πόδια. Διότι αν ἐγὼ πρόσθετος αρωγὸς κάτω απ’ του ήλιου τις ανταύγειες, τέτοιος που ήμουνα, αυτός που κάποτε στην Τροία την εὐρείῃ (πέρα ως πέρα) εσκότωνα λαό τον πιο καλό για τους Αργείους αμυνόμενος· άμα μπορούσα έτσι να ερχόμουνα για λίγο μες στου πατέρα το ανάκτορο· τότε και απ’ αυτό θα δυσανασχετούσανε το μένος καιτα άπιαστα τα χέρια, αυτοί που κείνον μ’ άτιμες πιέζουνε ενέργειες”. Ὧς είπε, ύστερα εγώ έλεγα απαντώντας προς αυτόν: “Όσον αφορά μὲν του Πηλέα του ασύγκριτου τίποτα δεν γνωρίζω, μα για το Νεοπτόλεμο τ’ αγαπημένο βέβαια παιδί σου πᾶσαν ἀλήθεια θα διηγηθώ, ὥς με κελεύεις. Διότι αυτόν εγώ ο ίδιος πάνω σε κοίλο πλοίο σταθερό έφερα απ’ τη Σκύρο μαζί μ’ αρματωμένους Ἀχαιούς. Όταν κατόπιν συζητάγαμε γύρω από την πόλη της Τρωάδας πάντοτε πρῶτος ἔβαζε και δεν ελάνθανε στα λόγια· ο Νέστωρ πού ’χε έμπνευση θεού κι εγώ υπερισχύαμε οι δυο μονάχα. Όταν ύστερα στων Τρώων το πεδίο ματώναμε απ’ το χαλκό, δεν έμενε στο πλήθος των ἀνδρῶν ούτε μες στην ὁμήγυρη, ἀλλὰ πολὺ στεκότανε μπροστά με ένα μένος που δεν θύμιζε κανέναν, και σκότωνε ἄνδρες πολλοὺς μέσα σε λαίλαπα μεγάλη. Κι όλους εγώ δεν θα μπορούσα να ιστορήσω ούτε και τα ονόματα να πω, ὅσσο λαὸ εξόντωσε για τους Ἀργείους ἀμυνόμενος, ἀλλά τέτοιον αυτόν τὸν Τηλεφίδη κατασκότωσε με τον χαλκό, τον ἥρωα Εὐρύπυλο, πολλοὶ δε γύρω σύντροφοι μ’ αὐτὸν Κήτειοι σκοτώνονταν ένεκα πού ’χαν βάλει κάτι γύναια σαν δώρα. Κεῖνον που λές είδα πιο όμορφο μαζί με δῖον Μέμνονα. Ύστερα ὅταν εἰς τον ἵππο μπήκαμε από κάτω, που έκαμε ο Ἐπειός, Ἀργείων εκεί οἱ ἄριστοι, για ‘με και σε καθέναν έδινε εντολή, και για ν’ ανασυγκροτήσει την ενέδρα και για να επιτεθεί, εκεί που ἄλλοι ἡγέτες Δαναῶν είτε και ευγενείς ξεσπάγαν και σε δάκρυα και τρέμανε συθέμελα καθένας· κεῖνον ουδέποτε ἐγὼ στο πέρασμα του χρόνου ἴδον δι’ ὀφθαλμῶν οὔτε να γίνεται ωχρό το δέρμα το ωραίο οὔτε απ’ τα μάγουλα σφουγγίζοντα το δάκρυ· αντίθετα αυτός μ’ ἱκέτευεν διακαώς (με μένος) απ’ τον ἵππο να εξέλθει, και χάιδευε από το ξίφος τη λαβή, βαριά και δόρυ το χαλκό, και ‘βλαστημούσε’ ενάντια στους Τρώες. Ἀλλ’ ὅταν πια κουρσέψαμε την πόλη του Πριάμου την τρανή, τη μοιρασιά και της τιμής ἔχων τα λάφυρα ἐπ’ ἔβαινε στο πλοίο δοκιμασμένος, οὔτε επίσης χτυπημένος από ὀξύ χαλκό οὔτε αυτοσχέδια (=εκ του πλησίον) πληγωμένος, τέτοια και πολλὰ γίνονται στον πόλεμο· ανακατεμένος δε και μαίνεται ο Ἄρης ”. Ὧς είπα. η δὲ ψυχὴ του Αἰακίδη με τα πόδια τα γοργά απομακρύνθηκε πηδώντας μέσα στον ἀσφοδελὸν λειμῶνα, μ’ ικανοποίηση, που τού ’πα ο υἱὸς πως ήτανε γενναίος. Κι οι άλλες οι ψυχές νεκρών πού ’χαν πεθάνει στέκονταν λυπημένες, κι απολογούνταν κάθε μια για ό,τι είχανε κάνει. Όμως μονάχη η ψυχὴ Αἴαντος Τελαμωνιάδη πίσω στεκόταν μακριά, ένεκα χολωμένη απ’ τη νίκη, εκείνη που την κέρδισα εγώ κοντά στα πλοία ‘δικαζόμενος’ για τ’ Αχιλλέα τ’ άρματα· και τα οποία αθλοθέτησε η σεβαστή μητέρα. Των Τρώων επιδίκασαν οι παῖδες κι η Παλλάδα Ἀθηνά. Πως ήτανε ανώφελο πια να νικώ σε μια τέτοια αναμέτρηση· διότι ένεκ’ απ’ αυτή σκέπασ’ η γη μια τέτοια κορυφή. Αἴαντα, που αφενός περί εμφάνισης, περί δε τα ἔργα πού ’χε κάνει Από τους ἄλλους Δαναούς μαζί με τον ασύγκριτο απόγονο Πηλέα. Προς αυτὸν μὲν ἐγὼ με λόγια μίλησα μειλίχια: “ Αἶαν, παῖ Τελαμῶνος ἀσύγκριτου, ούτε ἔμελλες λοιπόν οὐδὲ θανὼν να λησμονήσεις αντιπάθεια για με ένεκα των αρμάτων καταραμένων; Και τα συμφορά οι θεοὶ θέσαν για τους Ἀργείους. Διότι τέτοιος για αυτούς πύργος ἀπωλέσθηκες· για σένανα δε οι Ἀχαιοὶ εξίσου με του Ἀχιλλέα κεφαλῇ τον Πηληιάδη από τη λύπη μαραζώνουνε όλοι μαζί και πέρα ως πέρα. Οὐδέ τις ἄλλος αἴτιος, ἀλλὰ ο Ζεὺς των Δαναῶν στρατὸν με δόρατα αἰχμηρά εμίσησε ἐκπάγλως, και φόρτωσε σ’ εσένανε ετούτηνε τη μοῖρα. Ἀλλ’ ἄντε κόπιασε, ἄνακτα, ἵνα ἔπος καὶ μῦθον ἀκούσῃς Το δικό μου· δάμασε και το μένος και περήφανο θυμό”. Ὧς είπα, και οὐδὲν αυτός μου απαντούσε, πήγε δὲ με τις άλλες τις ψυχὲς εἰς ἔρεβος νεκρών πού ’χουν πεθάνει. Όπου και όμως γύρισε και είπε χολωμένος, αν και εγώ αυτόν...· ἀλλ’ ἤθελε το είναι μου μέσα από τα στήθια με αγάπη τῶν ἄλλων τις ψυχές να ἰδῶ πού ’χουν πεθάνει. Όπου για τη συνέχεια Μίνωα ἴδον, Διὸς τον μεγαλοπρεπή υἱόν, χρυσό το σκῆπτρο που κρατά καθώς δικάζει τους νεκρούς καθήμενος, και γύρω του αυτοί τις ετυμηγορίες αναμένανε του άνακτα στεκόμενοι ορθίως και κάτω στο εὐρυπυλὲς του Ἄιδος δῶμα. Κατάλαβα μετά και τον Ὠρίωνα πελώριο ίδια κυνήγια να θηρεύει κατ’ ἀσφολεδὸν λειμῶνα, αυτά ο ίδιος πού ’χε εξοντώσει μες στων βουνών τα μονοπάτια τα απάτητα ἔχων στα χέρια ρόπαλο παγχάλκεον, το πάντα συμπαγές. Καὶ Τιτυὸν εἶδον, της Γης το δοξασμένο τον υἱό, κείμενον ἐν δαπέδῳ, και που σε πλέθρα να απλώνεται ἐννιά. Και γύπες δυο σκαλίζανε το ἧπαρ του βρισκόμενοι ἑκατέρωθεν κοντά Τρυπώντας διεισδύοντες εντός, κι αυτός δεν αμυνότανε με χέρια. Λητώ γιατί παρέσυρε, ερωμένη του Διὸς επιφανή, ἐρχόμενη προς την Πυθώ δια μέσου Πανοπαίας της πανέμορφης. Και ιδού ‘εἰσεῖδα’ Τάνταλο ἔχοντα βάσανα μεγάλα στεκόμενο σε λίμνη· και που στα γένια ακουμπούσε (το νερό)· και προσπαθούσε καθώς δίψαγε, να πιει και δεν είχε να φτάσει· ὁσσάκις διότι έσκυβε να πιει ο γέρος με μανία, τόσο χανότανε νερό μέχρι να ξεραθεί, και γύρω απ’ τα πόδια φαινόταν μαύρη γη, κι ο δαίμονας τον τυραννούσε. Και δένδρα με ψηλά κλαριά απ’ τον καρπό πού ’χανε πάνω να λυγούνε, ροδιές και αχλαδιές και οι μηλιές με τον καρπό τον τρυφερό συκιές γλυκιές μα και ελιές που ήταν ανθισμένες· όποτε άπλωνε επ’ αυτών ο γέρων με τα χέρια να μαζέψει, τις σκόρπαγε ο ἄνεμος μέχρι τα σύννεφα τα σκιερά. Και ιδού ‘εἰσεῖδα’ Σίσυφο ἔχοντα βάσανα μεγάλα λίθο βαστάζοντα πελώριο και με τα δυό. Ἦ τοι στηριζόμενος ὁ μὲν και με τα χέρια και τα πόδια τον λίθο ωθούσε ἄνω προς ένα λόφο· ἀλλ’ ὅταν έμελλε το ἄκρο να ὑπερβεί, τότε βαρύς γύριζε προς τα πίσω· ἔπειτα στη συνέχεια κυλούσε στην πεδιάδα ο λίθος ἀναιδής. Ύστερα βέβαια αυτός ωθούσε άμεσα έχοντας τεντωθεί, κάτω δε ἱδρὼτας ἔρρεε απ’ τα μέλη, κι η σκόνη σκέπαζε πατόκορφα. Και αντιλήφθηκα μετά τον ‘άντρακλα’ τον Ηρακλή (φαντασματένιο) εἴδωλο· όμως αὐτὸς μαζί με τους ἀθάνατους θεούς τέρπεται ἐντός της θαλερότητας των νιάτων καὶ ἔχει την καλλίγραμμη την Ἥβην παῖδα Διὸς μεγάλου καὶ της Ἥρας της χρυσοπεδίλου. Ἀμφὶ δέ σ’ αυτόν κλαγγὴ νεκρών ἦταν ὥς οἰωνῶν (ὥς όρνια), θορυβημένα από παντού· ὁ δε με σκοτενή μοιάζοντας νύχτα, γυμνὸν τόξον ἔχων καὶ ἐπὶ της χορδής το βέλος, δεινό όπως τεντώνει, μοιάζοντας πάντα σα νά ήθελε να ρίξει. Ζωσμένος κι άγριος γύρω στα στήθη το θηκάρι όπου ήτανε χρυσός ο τελαμών, ἔργα να πραγματώνονται εξωπραγματικά, αρκούδες κι αγριόχοιροι μα και λιοντάρια που το βλέμμα τους σκοτώνει, συμπλοκές και μάχες και φόνοι κι ανδροκτασίες και... Αδύνατον να επινοηθεί μήτε να ξαναγίνει ἄλλο τι, ὃπως σε κεῖνον τον τελαμῶνα χαράχτηκε με τέχνῃ. Ἔγνω δὲ μετά εμὲ ἐκεῖνος, αφού ἴδεν στους ὀφθαλμούς, καί είπε προς εμὲ ὀλοφυρόμενος ἔπεα πτερόεντα: “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχανε Ὀδυσσεῦ, άτυχε, μην κάτι άσχημο κι εσύ χρέος και μοίρα κουβαλάς, όπως εγώ κάτω από του ήλιου τις ανταύγειες τραβούσα φορτωμένος. Αν και παιδί Ζηνὸς σαν ήμουνα Κρονίονος, πίκρα παρ’ όλ’ αυτά εἶχα ἀπειροστή· ακόμα διότι πιο πολύ χειρότερη απ’ ένα ανθρωπάκι δεχόμουν να υποστώ, και που για μένα χαλεπώς διέταζε τους άθλους. Και κάποτε έστειλε εμένανε εδώ να φέρω το σκυλί· διότι άλλος πια δεν πίστευε βέβαια για με να υπήρχε άθλος τρανότερος από αυτόν· και τον οποίο σήκωσα εγώ κι έφερα από τον Άδη, Ἑρμείας δέ με ἔπεμψε και η γλαυκῶπις Ἀθηνά ”. Ὧς εἰπὼν ὁ μὲν μετά εισέδυσε στον δόμο του Ἄδη, ενώ ἐγὼ αὐτοῦ έμεινα ακίνητος, αν κάποιος ἔλθοι ακόμα εκ των ἀνδρῶν ἡρώων, που ήδη χάθηκαν από παλιά. Και θά ’βλεπα ακόμα κι άνδρες παλιούς, που ήθελα από πριν, Θησέα και Πειρίθοο, τα δοξασμένα τέκνα των θεών· ἀλλὰ πρὶν ξεσηκώθηκαν μύρια ἔθνη των νεκρών μέσα από θεσπέσιες κραυγές· φόβος μ’ έπιασε ξανά, μήπως σε μένα της Γοργώς της τρομερής πελώρια κεφαλὴ μου στείλει γενναιόδωρα από τον Άδη η Περσεφόνη. Αμέσως ἔπειτα στο πλοίο διέταζα πηγαίνοντας συντρόφους αὐτοὺς και ν’ ανεβούν και τα πρυμνήσια να λύσουν. Και μπαίνανε ευθύς αυτοί και κάθιζαν πάνω στους πάγκους. Μες στον πλατύ τον ποταμό το τράβηξε το κύμα της παλίρροιας, τραβώντας πρῶτα μὲν κουπιά, μετέπειτα δὲ ούριος καλός.

Σχετικά άρθρα:
Ραψωδία λ’ - O ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΣ, https://homericithaca.com/threads/159/.
Ραψωδία λ΄ - HYPOGEUM, ένας τεράστιος υπόγειος χώρος στη Μάλτα, που ενέπνευσε τον Όμηρο να τοποθετήσει τον Κάτω Κόσμο σε γήινη διάσταση, https://homericithaca.com/threads/183/.
Ραψωδία λ΄ - ΚΑΘΟΔΟΣ ΣΤΟΝ ΑΔΗ (ΝΕΚΥΙΑ). Ιωάννης Κλάππας, Νίνα Μαρίνη, Θανάσης Μουσόπουλος (τρεις μελέτες), https://homericithaca.com/threads/160/.
Ραψωδία λ' - Ο Οδυσσέας συναντάει στον άλλο (Κάτω) Κόσμο, δυο κορυφές της μυθολογίας, τον Αχιλλέα και τον Ηρακλέα, https://homericithaca.com/threads/139/.
Ραψωδία λ' - Ο Οδυσσέας συναντάει αναπάντεχα τη μάνα Αντίκλεια στον Κάτω Κόσμο, https://homericithaca.com/threads/138/.
Ραψωδία λ': Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση, https://homericithaca.com/threads/122/.
Ραψωδία λ΄: Περίληψη, https://homericithaca.com/threads/94/.