Ο ΛΑΕΡΤΗΣ στη ραψωδία ω' ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΗΡΙΤΟ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΜΑΚΡΙΝΟ ΤΟΠΟ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ
ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΤΗ ΛΕΞΗ ΠΕΖΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΕΚΕΙ !
ΠΑΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΕΖΟΣ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ;
«... «Ἄττα, πόθεν τοι ξεῖνος ὅδ’ ἵκετο; Πῶς δέ ἑ ναῦται
ἤγαγον εἰς Ἰθάκην; Τίνες ἔμμεναι εὐχετόωντο;
Οὐ μὲν γάρ τί ἑ πεζὸν ὀίομαι ἐνθάδ’ ἱκέσθαι». ...»
Οδύσσεια ραψωδία π΄ 57-59
Ας ρίξουμε μια ματιά πρώτα στην ΚΕΡΚΥΡΑ. Πώς περιγράφεται δηλαδή η ΣΧΕΡΙΑ. Αν είναι ΝΗΣΙ περιβρεχόμενο από θάλασσα, πώς εκεί -σε ένα νησί όπως αυτό παραδείγματος χάριν- υποδέχονται έναν ξένο και τι τον ρωτάνε:
ἀνδρῶν τηλεδαπῶν, ἐπεὶ οὔ τινες ἐγγύθεν εἰσίν· ...»
ανδρών αλλοδαπών, μια που κανείς εδώ κοντά μας δεν υπάρχει· ...
Οδύσσεια ζ΄ 278-279
έσχατοι, κι ούτ’ άλλος άνθρωπος κανείς «στα πόδια μας δε μπλέκει». ...
Οδύσσεια ζ΄ 204-205
Η Σχερία λοιπόν είναι νησί και έτσι η ερώτηση που απευθύνει η βασίλισσα Αρήτη στον Οδυσσέα, τον οποίο αντικρύζει πρώτη φορά και πάνω του διακρίνει ρούχα που η ίδια είχε ράψει, είναι ανάλογη:
ποιος, πούθε, από ποιους; Ποιος τούτα τα ενδύματα τα έδωκε (σ’ εσέ);
Δεν υποστήριζες λοιπόν χαμένος μες στον πόντο πως έφτασες εδώ;» »...
Οδύσσεια η΄ 237-239
Αἰγύπτου προπάροιθε, Φάρον δέ ἑ κικλήσκουσι, ...»
Οδύσσεια δ΄ 354,355
Τέσσερις φορές όμως στην Οδύσσεια, στα α΄ 173, ξ΄ 190, π΄ 59 και π΄ 224, αντίθετα με τη Σχερία και τη Φάρο που είναι νησιά, εμφανίζεται η δυνατότητα, έστω και δύσκολα, να πάει κανείς στην Ιθάκη πεζός, γιατί η Ιθάκη όπως προσεγγίζουμε στην έρευνά μας, είναι προεξοχή στεριάς, σαν νησί, εφαπτόμενη με μεγάλη ξηρά, δηλαδή ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ.
Ας δούμε τι λέει, την τέταρτη φορά από αυτές, ο Τηλέμαχος συγκινημένος στον πατέρα Οδυσσέα που μόλις έχει αναγνωρίσει:
ἤγαγον εἰς Ἰθάκην, τίνες ἔμμεναι εὐχετόωντο;
Οὐ μὲν γάρ τί σε πεζὸν ὀίομαι ἐνθάδ’ ἱκέσθαι». ...»
Οδύσσεια ραψωδία π' 222-224,
Η αναφορά «ου μεν γαρ τι σε πεζόν οΐομαι ενθάδ’ ικέσθαι», δηλαδή ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑΡΡΩ ΠΕΖΟΣ ΕΣΥ ΠΩΣ ΕΦΤΑΣΕΣ ΕΔΩ, τονίζει τη ΔΥΣΚΟΛΙΑ ενός τέτοιου δρομολογίου και πιθανόν ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΥ.
Πριν ο Κύψελος της ΚΟΡΙΝΘΟΥ το 734 π.Χ. δημιουργήσει τη ΔΙΩΡΥΓΑ που απέκοψε τη Λευκάδα, η άφιξη στο νησί γινόταν πολύ εύκολα μεταφέροντας ακόμα και κοπάδια, και άμαξες κ.λπ. Αντίθετα με τόσα νησάκια κοντά στη Λευκάδα, οι πειρατές πιθανόν να καθιστούσαν τη δια θαλάσσης προσέγγιση επισφαλή!...
Άρα η ερώτηση προς τον Οδυσσέα θα ήταν για τη Λευκάδα καλύτερα διατυπωμένη ως εξής: «... Πατεραγαπημένε από ποια ΣΤΕΡΙΑ ήρθες πεζός; Απ’ την ΑΚΑΡΝΑΝΙΑ, την ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ, την ΑΙΤΩΛΙΑ, από την ΗΠΕΙΡΟ, τη ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ πεζός, … ΠΕΖΟΣ με φίλους συζητώντας. Μόνος ή ΟΜΗΡΙΖΩΝ μέ τινα άλλον … Για δε μπορώ να ΦΑΝΤΑΣΤΩ με τόση πειρατεία, ναύτες να τόλμησαν να σε ΚΟΜΙΣΟΥΝ ΔΕΥΡΟ!...»
Αντίθετα, στην Ομηρική Ιθάκη της Παλικής, όπως είδαμε, η ερώτηση του κειμένου ισχύει πασιφανώς, επειδή ο δύσκολος Σκαβδολίτης, στο πέρασμα από την κυρίως Κεφαλονιά επιβάλλει τη διέλευση με ΠΟΡΘΜΗΕΣ, ενώ από αλλού με ΝΑΥΤΕΣ.
ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΛΟΓΟΣ, που αφαιρεί αυτό το επιχείρημα από τις θεωρίες της Λευκάδας, είναι ότι η γνωστή αναφορά για τον πεζό, αφορά επισκέπτες στην Ιθάκη από τόπους μακρινούς μεν, αλλά πιθανόν όχι της αλλοδαπής, όπως άλλα βασίλεια και επικράτειες.
Αν είναι όμως κανείς αλλοδαπός που έχει δηλώσει ότι έρχεται από μακριά τότε, για τη μεν Κεφαλλονιά θα έρχεται πάντα με πλοίο, αλλά ποτέ πεζός, ενώ για τη Λευκάδα παραμένουν και οι δυο πιθανότητες και με πλοίο και πεζός να καταφθάσει.
Μα πού βρήκαμε κάτι τέτοιο στην Οδύσσεια;
Είναι η περίπτωση του μακρινού φίλου του Οδυσσέα, του Επήριτου που τον αναζητά στον ίδιο τον Λαέρτη, δηλώνοντας εξ αρχής ότι είναι από αλλού, οπότε και ο Λαέρτης ΔΕΝ τον ρωτά αν έφτασε ΠΕΖΟΣ !
ποῦ δὲ νηῦς ἕστηκε θοή, ἥ σ᾿ ἤγαγε δεῦρο
ἀντιθέους θ᾿ ἑτάρους; ἦ ἔμπορος εἰλήλουθας
νηὸς ἐπ᾿ ἀλλοτρίης, οἱ δ᾿ ἐκβήσαντες ἔβησαν;»...»
Οδύσσεια, ραψωδία ω΄ 298-302
Αν λοιπόν η Λευκάδα ήταν Ομηρική Ιθάκη, αυτή η εξαίρεση δεν θα υπήρχε και άρα θα ρωτούσε ΚΑΙ Ο ΛΑΕΡΤΗΣ αν ο ξένος ήρθε πεζός, όπως και τους Μέντη και ζητιάνο οι Τηλέμαχος και Εύμαιος στις α’, ξ’, π’, και π’ που προαναφέραμε. Πάντως, ούτως ή άλλως στο Θιάκι πεζός από κάπου, δεν υπάρχει χώρος για να έλθει κανείς, ούτε χωράνε μακρινές επικράτειες της νότιας Ιθάκης, έναντι της Ιθάκης του Σταυρού. Επομένως δεν χρειάζεται να αναθαρρήσει κανείς Θιακός, που βρήκαμε αυτό το συντριπτικό επιχείρημα κατά της Λευκάδας.
Το δυναμικό επιχείρημα περί πεζού για τη θεωρία μας αποπειράθηκαν, δυστυχώς, το 2005 να το καταστρέψουν Βρετανοί ερευνητές στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι η Κεφαλονιά την εποχή του Οδυσσέα ήταν κομμένη στην περιοχή της Θηναίας, με μόνο τους σκεπτικό ότι ήθελαν τόσο πολύ να κάνουν γεωφυσικές διασκοπήσεις.
Προσωρινή κατάρριψη θεωριών που χρησιμοποιούν αυτό το επιχείρημα για την Ομηρική Ιθάκη.
Επιβεβαίωση της μελέτης μας συνολικά.
Έχοντας μελετήσει σε βάθος τη λέξη πεζός στην Οδύσσεια, στις ραψωδίες α΄, ξ΄ και π΄ μέχρι τώρα μας διέφυγαν δυο ακόμα συνταρακτικές παρουσίες πεζού στην Οδύσσεια. Πού να πάει το μυαλό άλλωστε τόσων ερευνητών ότι ακόμα και στον Κάτω Κόσμο πάει κανείς πεζός. Πριν μελετήσουμε τις δύο αυτές συγκλονιστικές παρουσίες πεζού, ας θυμηθούμε ότι κατά μία έννοια έχουμε συναντήσει τη γεωγραφική θέση του Κάτω Κόσμου στο βιβλίο ΤΟ ΝΗΣΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΘΕΙΕΣ:
Είχα λοιπόν ολοκληρώσει τη μελέτη για τον πεζό στη ραψωδία ξ΄ και πριν φτάσω στο τέλος τα σχόλια της ραψωδίας π’, από Ομηρική διαίσθηση ( ήρθε φαίνεται ο Ελπήνωρ στον ύπνο μου ), ήταν η απορία του φίλου Μάκη Λυκούδη για τη χρήση του κουπιού στους ομηρικούς τάφους; Πάντως ξαναρίχνοντας μια ματιά στη συνάντηση του άταφου Ελπήνορα στον Κάτω Κόσμο με τον Οδυσσέα, αντίκρυσα με δέος το εξής:
ἔφθης πεζὸς ἰὼν ἢ ἐγὼ σὺν νηῒ μελαίνῃ.» ...»
Οδύσσεια, ραψωδία λ' 57-58
... Ελπήνορα, πως ήλθες (‘δώ) απ’ τη θολή τη δύση
(με) έφτασες πηγαίνοντας πεζός, παρά εγώ με το καράβι ...
Αυτό που διαβάσατε μόλις τώρα, φαίνεται να καταρρίπτει κάθε θεωρία που χρησιμοποιεί τον πεζό σαν επιχείρημα, αφού ο Κάτω Κόσμος δεν μπορεί να επικοινωνεί με νησί οδικά.
Ρωτάει η μάνα Αντίκλεια τον Οδυσσέα:
ενώ ’σαι ζωντανός; Που δύσκολο και τούτα να βλέπουν ζωντανοί,
μεσολαβούν διότι μεγάλοι ποταμοὶ και άσχημες ακτογραμμές.
Και πρώτα-πρώτα Ὠκεανὸς (=υπεμεγέθης), που δεν γίνεται να περάσεις
σαν βρίσκεσαι πεζός, αν κάποιος δεν διαθέτει ένα πλοίο απ’ τα καλά. ...
Οδύσσεια, ραψωδία λ' 155-159
Αυτά όλα με ανάγκασαν, γνωρίζοντας ότι η Cirkewwa της Μάλτας ήταν η Αία (Ewwa) της Κίρκης, να αναζητήσω οδική επικοινωνία, το 2003 μεταξύ Κίρκης και Κάτω Κόσμου και να καταλήξω τελικά ότι ο άγνωστος Κάτω Κόσμος του Hypogeum και οι λάκκοι με τα αφιερώματα γύρω από τα Μεγαλιθικά Μνημεία της Μάλτας, ήταν πηγή έμπνευσης για τον Όμηρο ώστε να μπορεί να τοποθετηθεί ΚΑΙ ο Κάτω Κόσμος επί του χάρτη!
Να γιατί ο πεζός ισχύει πάντα στην Οδύσσεια για εναλλακτική, αν και δύσκολη, μετακίνηση.
Να γιατί η Παλλική θα έχει για πάντα καλύτερη εφαρμογή του πεζού από τις θεωρίες της Λευκάδας.
Η διαδρομή του πλοίου του Οδυσσέα πηγαίνοντας για τον Κάτω Κόσμο.
Το άρθρο αυτό περιέχεται σε ετούτο εδώ το βιβλίο:
Για το αρχαίο κείμενο της ραψωδίας ω' της Οδύσσειας και τη νεοελληνική της απόδοση διαβάστε εδώ: https://homericithaca.com/threads/135/
Για το αρχαίο κείμενο της ραψωδίας η' της Οδύσσειας και τη νεοελληνική της απόδοση διαβάστε εδώ: https://homericithaca.com/threads/118/
Για το αρχαίο κείμενο της ραψωδίας λ' της Οδύσσειας και τη νεοελληνική της απόδοση διαβάστε εδώ: https://homericithaca.com/threads/122/
Για το αρχαίο κείμενο της ραψωδίας α' της Οδύσσειας και τη νεοελληνική της απόδοση διαβάστε εδώ: https://homericithaca.com/threads/173/
Για το αρχαίο κείμενο της ραψωδίας ξ' της Οδύσσειας και τη νεοελληνική της απόδοση διαβάστε εδώ: https://homericithaca.com/threads/125/
Για το αρχαίο κείμενο της ραψωδίας π' της Οδύσσειας και τη νεοελληνική της απόδοση διαβάστε εδώ: https://homericithaca.com/threads/127/
