Ένα από τα βασικότερα σημεία της έρευνας για την ταύτιση των Ομηρικών ονομάτων στη σημερινή πραγματικότητα, όσον αφορά τα τέσσερα νησιά Ιθάκη, Δουλίχι, Σάμη, Ζάκυνθος, είναι η Αστερίδα! Το νησάκι όπου οι μνηστήρες παραμόνευαν τον Τηλέμαχο (για την Αστερίδα βλέπε https://homericithaca.com/threads/44/):
Δεν είναι αεροφωτογραφία (!) αλλά μια απλή φωτογράφιση της βραχονησίδας Αστερίδα (3) από την απόκρημνη βόρεια Ιθάκη,
δηλαδή την Ομηρική Σάμη την παιπαλόεσσα λίγο πριν το χωριό Σταυρός.
Διακρίνονται ενώπιόν της (ένι Οδύσσεια δ 846) οι αμφίδημοι λιμένες:
ο ένας αριστερά λέγεται Δολίχα ή Καμίνι προς το νότο (1) και ο άλλος δεξιά προς βορρά Παλιοκάραβο (2).
Στο άκρο της Χερσονήσου προς βορρά (η εσχατιά της Κεφαλλονιάς) το Φισκάρδο.
“... Ἔστι δέ τις νῆσος μέσσῃ ἁλὶ πετρήεσσα
μεσσηγὺς Ἰθάκης τε Σάμοιό τε παιπαλοέσσης,
Ἀστερίς, οὐ μεγάλη· λιμένες δ’ ἔνι ναύλοχοι αὐτῇ
ἀμφίδυμοι· τῇ τόν γε μένον λοχόωντες Ἀχαιοί. ,...”
Οδ. δ 844-847
... Είναι δε κάποια νήσος μεσοπέλαγα βραχώδης
ανάμεσα Ιθάκης μα και Σάμης της απόκρημνης,
όχι μεγάλη, η Αστερίς· κι ενώπιον αυτής λιμένες ναύλοχοι
σε δυο μεριές· σ’ αυτήν όπου βεβαίως ανέμεναν κρυμμένοι οι Αχαιοί. ...
Η περιγραφή αυτή όχι μόνο κατατοπίζει για το πού είναι η Αστερίδα, αλλά μας πληροφορεί και κάτι ακόμα:
Ο Όμηρος, μπορεί να ήταν τυφλός, αλλά και ρομπότ έβαλε να υπηρετούν τον Ήφαιστο, και σαν οθόνη τηλεόρασης μάς περιγράφει τη μπροστινή πλευρά της ασπίδας, που ο ίδιος θεός έφτιαξε χάριν της Θέτιδαςγια τον Αχιλλέα και στην παραπάνω περιγραφή ξεπερνάει τις δυνατότητες βιντεοκάμερας:
Κατευθυνόμαστε προς βορράν ψάχνοντας ανάμεσα στην Κεφαλλονιά και την Ιθάκη για νησί. Επιτέλους, λίγο πριν το Φισκάρδο, αριστερά βρίσκουμε έναν ξερόβραχο. Κοιτάμε με γυαλί κάτω: το χάος, υποθαλάσσιος γκρεμός 100m (εν μέσω θαλάσσης). Αριστερά- δεξιά το γνωστό γεωλογικό σενάριο: Στα Ιόνια οι Δυτικές παραλίες παρουσιάζονται απόκρημνες, γιατί έτσι είναι το μοντέλο ανάδυσης από τη θάλασσα, των ελληνικών γεωλογικών ζωνών (βλ. Προαπουλίας, Αδριατικοϊόνιος κ.λπ.), ενώ οι Ανατολικές παραλίες εμφανίζονται πιο προσιτές. Άρα έχουμε, αριστερά Ιθάκη και δεξιά ΑΠΟΚΡΗΜΝΗ Σάμη.
Μη νομίσετε όμως ότι, εδώ και 2.500 χρόνια, σκεφτόταν κανείς έτσι.
Μόλις τελευταία ένας από τους ερευνητές, ο Νίκος Λιβαδάς, έδωσε ερμηνευτική μάχη με τον Ομηρικό στίχο καταλήγοντας και αυτός στα παραπάνω συμπεράσματα.
Τι θα λέγατε;
Μπορούμε να ανακαλύψουμε τις Αλαλκομενές αν αποδειχτεί ότι:
1) Ήταν θεμελιωμένες κατά 20% σε υπόβαθρο 20 εκατομμυρίων ετών και κατά 80% σε πέτρωμα ηλικίας μόλις 5 εκατομμυρίων ετών που δεν έχει υποστεί πλήρη διαγένεση (πετροποίηση).
2) Ήταν κάπου σ’ έναν Ισθμό που τον έβρεχε η θάλασσα! και,
3) Η περιοχή που βρισκόταν είχε μεγαλύτερη σεισμικότητα, υπήρχαν θαλάσσια ρεύματα και παλιρροϊκά φαινόμενα;
Νικόλαος Γ. Λιβαδάς – Τουμασάτος
ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ, Η Αποκάλυψη της Ομηρικής Ιθάκης. ΟΜΗΡΟΣ και ΟΔΥΣΣΕΑΣ οι ΚΕΦΑΛΛΗΝΕΣ
7. ΑΛΑΛΚΟΜΕΝΕΣ (σελ. 66-68)
Το νησί, ο ισθμός και οι ύφαλοι των Βαρδιάνων.
Σχετικά με τη νησίδα “Αστερίς” θα επιμείνουμε, για να δοθούν ορισμένες απαντήσεις σε θέματα που έχουν τεθεί στο παρελθόν και επιχειρούν ακόμη και σήμερα να παρερμηνεύουν, πολλές φορές σκόπιμα, για να ικανοποιήσουν απόψεις οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στα πράγματα, όπως τουλάχιστον προκύπτουν από τις Ομηρικές περιγραφές.
Ο Στράβων αναφέρει:
“(Α,Γ,18) ότι: Και η Αστερία έχει αλλάξει, την οποίαν ο Όμηρος λέγει Αστερίδα, υπάρχει δε κάποια νήσος εις το μέσον του πελάγους πετρώδης, Αστερίς, όχι μεγάλη, εις αυτήν δε είναι λιμένες ασφαλείς με δύο στόμια, τώρα δε, δεν έχει ουδέ αγκυροβόλιον κατάλληλον.”
Επίσης ο ίδιος ο συγγραφέας στα Γεωγραφικά του βιβλ. 10, Κεφ. Β, παρ. 15 και 16, αναφέρει σχετικά με την Κεφαλληνία και την Αστερίδα τα εξής:
“- Χ,Β,15: Η Κεφαλληνία βρίσκεται κοντά στην Ακαρνανία. Απέχει από τον Λευκάτα κάπου πενήντα στάδια (μερικοί δέχονται σαράντα), και από τον Χελωνάτα (σημ. ακρ. Κυλλήνης) εκατόν ογδόντα. Αυτή έχει περίμετρο κάπου τριακόσια(*) και είναι μακρόστενη προς Εύρο, ορεινή. Το μεγαλύτερό της βουνό λέγεται Αίνος. Εκεί είναι το ιερό του Διός Αινησίου. Εκεί όπου το νησί είναι πολύ στενό, υπάρχει πολύ χαμηλός ισθμός, τόσο ώστε συχνά σκεπάζεται από θάλασσα. Κοντά στα στενά του κόλπου είναι οι Κράνιοι και οι Παλλείς.”
(*)Σημ.εκδ. “ΚΑΚΤΟΥ”: Ο Στράβων πρέπει να είχε γράψει επτακοσίων (ψ’) αντί για τριακοσίων (τ’), που είναι σχεδόν η σωστή περίμετρος, χωρίς να υπολογίζουμε τους μυχούς των κόλπων.
“- Χ,Β,16: Ανάμεσα στην Ιθάκη και την Κεφαλληνία είναι ένα νησί η Αστερία. Ο ποιητής τη λέγει Αστερίδα. Ο Σκήψιος αναφέρει ότι δεν έχει μείνει όπως την έχει περιγράψει ο ποιητής:
Έχει ασφαλή αγκυροβόλια ένα σε κάθε πλευρά.”
Ο Απολλόδωρος όμως λέει ότι είναι ακριβώς έτσι και ότι υπάρχει σ’ αυτή χωριουδάκι, οι Αλαλκομενές, που βρίσκεται ακριβώς ανάμεσα στα δύο λιμάνια.”
(μεταφρ. εκδ. “ΚΑΚΤΟΣ”)
...και συνεχίζει λοιπόν ο Στράβων,
“...Εις το στενώτατο μέρος αυτής, της νήσου Κεφαλληνίας δηλαδή, σχηματίζει ισθμόν πολύ χαμηλόν, ώστε να επικοινωνούν αι δύο θάλασσαι μεταξύ των, τας οποίας χωρίζει ο ισθμός ούτος. Εφ’όσον λοιπόν είναι τόσον χαμηλός ο ισθμός και σκεπάζεται από θάλασσα συχνά, ώστε να περνά η μία θάλασσα εις την άλλην, ο ισθμός είναι ίσα με την επιφάνεια της θαλάσσης. Πλησίον δε του ισθμού αυτού εις τον κόλπον που σχηματίζει υπάρχουν οι πόλεις Κράνιοι και Πάλλεις.”
Εν συνεχεία, ο Στράβων (§ 16) αναφέρεται στη νησίδα Αστερίδα, Αστερία όπως αναφέρεται υπό του Ομήρου, η οποία ευρίσκεται μεταξύ Κεφαλληνίας και Ιθάκης.
Ο Στράβων παραθέτει τις απόψεις που προαναφέραμε του Δημητρίου Σκηψίου και του Απολλόδωρου και μεταφέρει δύο μικρά αποσπάσματα δικών τους περιγραφών.
“Ο Σκήψιος, 2ος αιών π.Χ., αναφέρει ότι η Αστερίς δεν έχει μείνει όπως την έχει περιγράψει ο ποιητής.
.Ο Απολλόδωρος, 180-109 π.Χ., λέει ότι είναι ακριβώς έτσι, και ότι υπάρχει και το χωριουδάκι Αλαλκομενές ανάμεσα από τα δύο λιμάνια.”
Πρέπει να δούμε με πολλή προσοχή τις περιγραφές που μας μεταφέρει ο Στράβων, διότι στη συνέχεια, παρά τις παρερμηνείες που έχουν προκαλέσει οι περικοπές αυτές, στην ουσία δίνουν απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που έχουν δημιουργηθεί.
Ο Στράβων λοιπόν καταθέτει δική του μαρτυρία για τη θέση που βρίσκεται η Αστερίς και την κατάσταση που ήταν στην εποχή του. Συμφωνεί δε με τη διαπίστωση του Σκηψίου, ότι δεν έχει μείνει ως είχε επί Ομήρου.[/P
Πρέπει όμως να λάβουμε υπόψη μας, ότι το νησί αυτό είναι ένας βράχος μακρόστενος συνολικού μήκους 210 μέτρων και ύψους 3 μέτρων ερυθρωπού χρώματος. Αβαθή, περίπου 10 μέτρων, εκτείνονται εκατέρωθεν των ακραίων ορίων της. Από την πλησίον αυτής ακτή της Κεφαλληνίας χωρίζεται από θάλασσα βάθους 65 μέτρων. Σε μικρή απόσταση από αυτή, τα βάθη είναι μεγάλα, 100 και 180 μέτρων.
Η μεταφερθείσα από τον Στράβωνα περικοπή του Απολλόδωρου στο κείμενο των Γεωγραφικών του Χ,Β,16, κακώς έχει τεθεί ως έχουσα σχέση με το νησί Αστερίδα.
Λέγει ο Στράβων:
C457 “ο δε Απολλόδωρος μένειν και νυν, και πολίχνιον λέγει εν αυτή Αλαλκομενάς το επ’ αυτώ τω Ισθμώ κείμενον.”
.Διερωτώμεθα για ποιον ισθμό αναφέρεται ο Απολλόδωρος εφόσον ισθμός δεν δημιουργείται επί της βραχονησίδας “Αστερίδα” (Δασκαλειό) που ευρίσκεται μεταξύ Κεφαλληνίας και Ιθάκης.
Με την έναντι αυτής ακτή της Κεφαλληνίας τη χωρίζει μεγάλο βάθος 65 μέτρων, ούτως ώστε είναι αδύνατον να υπήρχε εκεί ισθμός που επικοινωνούσε με την ξηρά.
Ήταν δυνατόν σε μια βραχονησίδα τόσο μικρή, χωρίς νερό και επικοινωνία με την απέναντι ακτή, να υπήρχε χτισμένη μικρή πόλη(πολίχνιον);
Είναι προφανές ότι ο Απολλόδωρος αναφέρεται σε άλλον ισθμό, επί του οποίου ήταν χτισμένη η πολίχνη Αλαλκομενές, και συνεπώς όχι στην Αστερίδα.
Είναι ο ίδιος ισθμός, τον οποίο ο ίδιος ο Στράβων (Χ,Β,15) επικαλείται και λέγει ότι είναι τόσο χαμηλός, ώστε περνά η θάλασσα πάνω από αυτόν.
Ο ισθμός αυτός είναι κοντά στον εκεί σχηματιζόμενο κόλπο που υπάρχουν οι πόλεις Κράνιοι και Παλλείς.
Ο κόλπος που βρίσκεται σήμερα η Κράνη (Κράνιοι) και η Πάλλη - Παλλική (Παλλείς), είναι ο βαθύς κόλπος του Λιβαδιού της Κεφαλληνίας, όπου οι πόλεις Αργοστόλι και Ληξούρι.
Στην είσοδο του κόλπου αυτού, εις τη δυτική πλευρά έξω από την Παλλική σε απόσταση 2,5 χιλιομέτρων από την ακτή “Μέγας Λάκκος”, υπάρχει το νησάκι Βαρδιάνοι, το οποίο έχει μήκος περίπου 1500 μέτρα και το φάρδος του φτάνει τα 500 μέτρα.
Οι Βαρδιάνοι με την όμορφη ακτή του Μέγα Λάκκου, κάποτε επικοινωνούσαν με μια λωρίδα ξηράς, που φτάνει από τη μια άκρη στην άλλη. Σήμερα είναι υπό μορφή υφάλου αβαθούς περίπου 5 μέτρα βάθους. Αυτός ο ισθμός είναι ο ίδιος που αναφέρει ο Στράβων:
“καθ’ ο δε στενωτάτη εστίν η νήσος, ταπεινόν ισθμόν ποιεί ώσθ’ υπερηλύξεσθαι πολλάκις εκ θαλάττης εις θάλατταν πλησίον δ’ εισί των στενώ εν κόλπω Κράνιοί τε και Παλλείς”
ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ η Αποκάλυψη της Ομηρικής Ιθάκης
του Ν. Λιβαδά).
Νικόλαος Γ. Λιβαδάς – Τουμασάτος
ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ, Η Αποκάλυψη της Ομηρικής Ιθάκης. ΟΜΗΡΟΣ και ΟΔΥΣΣΕΑΣ οι ΚΕΦΑΛΛΗΝΕΣ
8. ΑΛΑΛΚΟΜΕΝΕΣ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΒΑΡΔΙΑΝΩΝ σελ. 69-73
Ο υπό του Στράβωνος αναφερόμενος ισθμός, καθώς και αυτός του Απολλοδώρου, είναι ο ίδιος που συνέδεε τη νότια πλευρά της Παλλικής. Σήμερα δεν υπάρχει, διότι με την πάροδο του χρόνου ανέβηκε η στάθμη της θάλασσας περίπου 3 μέτρα, ο ισθμός ήταν πολύ χαμηλός, ίσος με την επιφάνεια του νερού επί Στράβωνος, υπερκατακλύζεται από τα κύματα και με το χρόνο βρίσκεται όλο και χαμηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η θέση που βρίσκεται η περιοχή αυτή, μέσα στο ανοικτό πέλαγος, δέχεται σχυρούς ανέμους από το νότο και από το βορρά, με συνέπεια να δημιουργούνται τεράστια κύματα, τα οποία ουσιαστικά κατέστρεψαν τον προϋπάρχοντα ισθμό, μετατοπίζοντας τα υλικά και τις πέτρες που τον αποτελούσαν.
Παρ’ όλα αυτά όμως, όταν προσέξουμε τους ναυτικούς χάρτες της Υδρογραφικής Υπηρεσίας Ναυτικού, της Γ.Υ.Σ. και του Αγγλικού Ναυαρχείου, διαπιστώνουμε τον ύφαλο που απέμεινε από τον ισθμό, που πηγαίνει από τη στεριά στο νησί των Βαρδιάνων.
Η επιστροφή του Οδυσσέα και του Τηλεμάχου στην Ιθάκη.
Οι πορείες του Οδυσσέα από την Ομηρική Σχερία στην Ιθάκη και του Τηλέμαχου
από την Πύλο μέχρι το σημείο που συνάντησε τον πατέρα του,
καθώς και η είσοδος του πλοίου στον λιμένα του Άστεος (κατά Λιβαδά).
Διαβάζουμε τις “ναυτιλιακές οδηγίες” “ΠΛΟΗΓΟΣ” της Υδρ. Υπ. Ναυτικού εκδ. 1971 σελ. 136 “Περί την άκραν Αγ. Γεωργίου της Κεφ/νίας:
“Ολίγον ανοικτότερα και εις απόστασιν ενός μιλίου βορείως του φάρου Βαρδιάνοι, εκτείνονται οι ύφαλοι (αβαθή) Βαρδιάνοι, με ελάχιστα βάθη 5 μέτρων (2 3/4 οργιών) άνωθεν των και 9-13 μέτρων πέριξ των”
“πλησίον δε του ισθμού και εις τον κόλπον που σχηματίζει υπάρχουν αι πόλεις Κράνιοι και Παλλείς”
(Στράβων Χ,2,15)
Ακριβώς έτσι όπως τοποθετείται από τον αρχαίο Γεωγράφο, στην είσοδο οι πόλεις Κράνιοι και Παλλείς (Στράβων Χ,2,15).
Η Κράνη είναι η προς τον Κούτταβο Αργοστολίου περιοχή, και η Παλλική είναι η χερσόνησος του Ληξουρίου, δηλαδή εκεί που το νησί είναι στενότατο κατά τον Στράβωνα.
Πρόσφατα, 1983, στην περιοχή του υφάλου αυτού του ισθμού ανασύρθηκαν από τη θάλασσα τέσσερα (4) αγάλματα από το βυθό και παρελήφθησαν από το Υπουργείο Πολιτισμού για καθαρισμό, συντήρηση και μελέτη, τα οποία ακόμη δεν επεστράφησαν στην Κεφαλληνία για να εκτεθούν στο Μουσείο (εννοεί αυτά που εκτίθενται τώρα στο μουσείο της Κορώνης, μάλλον με τη δικαιολογία ότι είχαν κλαπεί από κάπου εκεί και απλά στους Βαρδιάνους ναυάγησε το πλοίο που τα μετέφερε στη Ρώμη - ενημέρωση Νίκου Καμπάνη).
Δεν γνωρίζουμε τίποτε άλλο περί αυτών, και θα ήταν ευχής έργο να ανακοινωθεί επίσημα η περίοδος, στην οποία ανήκουν, και να συνεχιστεί έρευνα στη θαλάσσια περιοχή στα αβαθή των Βαρδιάνων, διότι πολλά μπορεί ακόμη να έρθουν στο φως.
Ο εντοπισμός του ισθμού αυτού επί του οποίου υπήρχε το Πολίχνιο Αλαλκομενές, έχει τεραστία αρχαιολογική και ιστορική σημασία, διότι στις Αλαλκομενές γεννήθηκε ο Οδυσσέας, μετέπειτα βασιλιάς της Ιθάκης (η Αθηνά είναι Αλαλκομενηίδα κατά την Ιλιάδα, ραψωδίες Δ' 8 και Ε' 908- σημείωση Νίκου Καμπάνη).
Ως τόπος γέννησης του Οδυσσέα φέρεται άλλωστε από τον Όμηρο ο δήμος Ιθάκης (Ιλ. Γ201) και επομένως η Παλλική, που ταυτίζεται με τον δήμο, καθώς και οι Αλαλκομενές, που αντιστοιχούν στον ύφαλο των Βαρδιάνων, επιβεβαιώνουν τις απόψεις μας.
Μερικοί ιστορικοί και αναλυτές της “Οδύσσειας” φέρουν το νησί των Βαρδιάνων ως εκείνο της Αστερίδας, με το επιχείρημα ότι είναι μεταξύ Ιθάκης και Σάμης, αφού βέβαια εννοούν ότι η μια πλευρά του κόλπου είναι η Ιθάκη, η άλλη η Σάμη κ.λπ. Το δεύτερο επιχείρημα που προβάλλουν είναι, ότι έχει αμφίδυμα λιμάνια. Δεν θα αναπτύξομε εδώ τα υπέρ και τα κατά των απόψεων αυτών, αλλά θα σταθούμε μόνο σ’ ένα στοιχείο, που κατά τη γνώμη μας απορρίπτει την θεωρία ότι το νησί Βαρδιάνοι είναι η Αστερίδα νήσος.
Αν υποθέσουμε ότι οι Βαρδιάνοι είναι η Αστερίς, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι:
1) Ο Τηλέμαχος είχε αποφασίσει να μην περάσει από την Αστερίδα με κανένα τρόπο. Συνεπώς, όταν ο Τηλέμαχος μαζί με τους συντρόφους του ταξίδευε, απέφυγε τον κίνδυνο της ενέδρας στην Αστερίδα και μετά ο ίδιος αποβιβάστηκε στην πρώτη ακτή της Ιθάκης.
νῆα μὲν ἐς πόλιν ὀτρῦναι καὶ πάντας ἑταίρους, ...”
Οδύσσεια ο' 36-37
Συνεπώς, πού είναι η θέση στην οποία είχε σταματήσει ο Τηλέμαχος, αφού η νησίδα υποτίθεται ότι βρισκόταν στην είσοδο του κόλπου, εντός του οποίου ήταν η πόλη της Ιθάκης;
2) Από την Ήλιδα, το πλοίο κατευθύνθηκε προς Εχινάδες, συνεπώς πήγε βόρεια της Κεφαλλονιάς προς Αθέρα και συνεπώς δεν θα άφηνε το πλοίο να το οδηγήσουν οι σύντροφοί του προς τους Βαρδιάνους, αν υπήρχε φόβος να διακινδυνεύσουν.
3) Αν το σημείο της ενέδρας ήταν οι Βαρδιάνοι, τότε το πλοίο του Τηλεμάχου θα το έπιαναν οι μνηστήρες, θα έβλεπαν ότι δεν είναι μέσα σ’ αυτό ο ίδιος και θα έσπευδαν να ειδοποιήσουν τους δικούς τους, ότι κάπου αλλού αποβιβάστηκε. Αντί να γίνει αυτό, βλέπουμε να φτάνει στο λιμάνι πρώτο το πλοίο του Τηλέμαχου, κατεβαίνει ο ναύτης και πηγαίνει να μιλήσει στην Πηνελόπη και, αφού τότε το έμαθαν οι άλλοι μνηστήρες, βγήκαν έξω από το ανάκτορο με τον Αμφίνομο (π' 351) και μετά παρέλευση τόσης ώρας είδαν να μπαίνει μέσα στο λιμάνι το πλοίο των μνηστήρων. Άρα, πέρασε πρώτο το πλοίο των συντρόφων του Τηλεμάχου από τους Βαρδιάνους και μετά από αρκετή ώρα ήλθαν οι μνηστήρες, οι οποίοι δεν τους είχαν δει στο δρόμο τους.
Αφού δεν συναντήθηκαν τα δύο πλοία, σημαίνει ότι το πρώτο πλοίο, του Τηλέμαχου, δεν πέρασε από εκεί που υπήρχε η ενέδρα!!!
νῆα παρερχομένην, τὴν δ’ οὐκ ἐδύναντο κιχῆναι». ...”
Οδύσσεια π' 356-357.
“Είτε ο θεός τους φώτισε είτε είδανε μονάχοι
τ’ άλλο καράβι να περνά μα κόπος να το φτάσουν”
Μεταφρ. Ζήσιμος Σιδέρης
Είχαμε πει ότι, όταν στο λιμάνι του Αθέρα έφτασαν το ξημέρωμα οι σύντροφοι του και ο Τηλέμαχος, κάθησαν λίγη ώρα να φάνε, για να ξαναξεκινήσουν να πάνε το πλοίο στη χώρα. Την ίδια ώρα το ξημέρωμα ξεκινούσαν οι μνηστήρες από την ενέδρα τους στην Αστερίδα, που είναι το σημερινό Δασκαλειό ανάμεσα στην Κεφαλλονιά και την Ιθάκη, και έπλεαν προς το ακρωτήριο Δαφνούδι Ερύσσου, όταν εκείνοι, οι σύντροφοι του Τηλέμαχου, από το σημείο αυτό έβαζαν πλώρη νοτιοδυτικά, να περάσουν έξω από την Παλλική για να φτάσουν στον βαθύ κόλπο, στην πόλη.
Όταν λοιπόν οι μνηστήρες έπλεαν στο ακρωτήριο Δαφνούδι, την ίδια περίπου ώρα οι σύντροφοι του Τηλέμαχου έβγαζαν το πλοίο τους από το ακρωτήριο του Αθέρα με κατεύθυνση να πάνε κι αυτοί στο λιμάνι της χώρας, στον βαθύ κόλπο του Λιβαδιού. Η διαφορά άφιξης πρέπει να ήταν μεταξύ των δύο πλοίων στην πόλη της Ιθάκης γύρω στη μία έως δύο (1-2) ώρες
(ήταν ελάχιστη η διαφορά άφιξης, γιατί είχε μεσολαβήσει ένας δόρπος -πρωινό- στην παραλία του Αθέρα, όταν άφησαν τον Τηλέμαχο και αναλύτικές οδηγίες που τους έδωσε ο ίδιος για το τι θα κάνουν μόλις φτάσουν στην πόλη - επισήμανση Νίκου Καμπάνη).
ή
“οι ίδιοι είδαν το πλοίο να περνάει μακριά, και δεν μπορούσαν να το προφτάσουν”
0δύσσεια π' 357
Το νησί Αστερίδα είναι ένα από τα κρισιμότερα προβλήματα για την επίλυση του ζητήματος εντοπισμού της Ιθάκης, και η ανάλυση που έγινε παραπάνω ανταποκρίνεται και αντιστοιχεί στα γεγονότα, την κίνηση των πλοίων, των προσώπων και των γεωγραφικών περιγραφών.
Η χρησιμοποίηση άλλων νήσων όπως το Αρκούδι, η Οξυά, ακόμη και η ίδια η Ιθάκη από τους διάφορους ερευνητές έγινε για να ικανοποιήσουν ανάγκες, οι οποίες όμως δεν απηχούσαν τον Ομηρικό λόγο, απλώς μάλλον ευσεβείς πόθους εξυπηρετούσαν.
Τα δύο πλοία φτάνουν στο λιμάνι της Ιθάκης, πρώτο εκείνο των συντρόφων του Τηλέμαχου.
έμπαινε το καλόχτιστο καράβι μέσ’ στο Θιάκι,
πό‘ φερε τον Τηλέμαχο και τους συντρόφους του όλους
μεσ’ απ’ την Πύλο. Στο Βαθύ σαν μπήκανε λιμάνι
σύρανε πρώτα στη στεριά το μελανό καράβι”.
(Μεταφρ. Ζησ. Σιδέρη Οδ. π' 321-325.)
Στέλνουν αμέσως κήρυκα, για να πει στην Πηνελόπη ότι γύρισε ο Τηλέμαχος, ενώ εκεί είχε φτάσει ο Εύμαιος για να αναγγείλει κι αυτός την είδηση στην κυρά του.
Άκουσαν οι μνηστήρες την είδηση για την άφιξη του Τηλέμαχου και στενοχωρημένοι βγαίνουν έξω από το μακροτοίχι του Παλατιού, και ενώ σκεπτόντουσαν να στείλουν άλλο πλοίο, για να ειδοποιήσουν τους συντρόφους τους να γυρίσουν, αυτά μόλις έλεγε ο Ευρύμαχος, δεν πρόλαβε να τελειώσει το λόγο του και είδε τότε ο Αμφίνομος το πλοίο να φτάνει:
ως έστρεψε ο Αμφίνομος, το μελανό καράβι,
που τα πανιά του μάζωναν και τα κουπιά βαστούσαν.
Χάρηκε μέσα του η καρδιά κι έτσι είπε στους συντρόφους:
Τι θέλουμε να στείλουμε μαντάτο; Να τους ήρθαν.
Είτε ο θεός τους φώτισε είτε είδανε μονάχοι
τ’ άλλο καράβι να περνά, μα κόπος να το φτάσουν”
(μετάφρ. Ζησ. Σιδέρη Οδ. π' 351-357)
Η αναφορά που κάνουμε για την άφιξη των πλοίων είναι αναγκαία, για να υπάρχει δυνατότητα στον αναγνώστη να κρίνει με ευκολία τη διαδρομή και τα γεγονότα, όπως ακριβώς ο ποιητής περιγράφει.
Και για τη φύλαξη της εισόδου του κόλπου του Λιβαδιού όπου βρίσκεται το λιμάνι της Ιθάκης, δηλαδή η είσοδος που βρισκόταν ο ισθμός που αναφέραμε και το νησί των Βαρδιάνων, οι μνηστήρες είχαν νύχτα και μέρα σκοπιές μήπως έρθει ο Τηλέμαχος. Αυτός ήταν και ο λόγος που αποβιβάστηκε στο λιμάνι του Φόρκυνα, για να πάει στη χοιρομάνδρα του Εύμαιου, και έστειλε το πλοίο στη χώρα.
που αδιάκοπα συνάλλαζαν. Κι όταν βουτούσε ο ήλιος,
ποτέ τη νύχτα στη στεριά δεν κλείσαμε το μάτι,
μόν’ πάντα μες στη θάλασσα με το γοργό καράβι
εδώ κι εκεί αρμενίζαμε, προσμένοντας να φέξει,
του Τηλεμάχου τη ζωή ζητώντας στο καρτέρι”
(μετάφρ. Ζησ. Σιδέρη 0δ. π' 364-370)
ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ η Αποκάλυψη της Ομηρικής Ιθάκης
του Ν. Λιβαδά).
Αλαλκομενές: Η Aποκάλυψη. https://homericithaca.com/threads/166/.
Αλαλκομενές, ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ. https://homericithaca.com/threads/168/.
