Χθαμαλός=χαμηλός, ταπεινός και όχι "κοντά στην ακτή"

1617551470429.png

"... Αὐτὴ δὲ χθαμαλὴ πανυπερτάτη εἰν’ ἁλὶ κεῖται
πρὸς ζόφον, αἱ δέ τ’ ἄνευθε πρὸς ἠῶ τ’ ἠέλιόν τε
, ..."
Οδύσσεια ι' 25-26
... Κι ετούτη χαμηλή και απομακρυσμένη μέσα στη θάλασσα
στα δυτικά, κι οι άλλες κατ’ αντίθεση προς την ανατολή και προς τον ήλιο
, ...​

Από τα πρώτα βήματα αυτής της θεωρίας, έχουμε "πατήσει" πάνω στην ερμηνεία της λέξης "χθαμαλὴ" και, επειδή η Παλική είναι χαμηλή σε σχέση με την κυρίως Κεφαλλονιά, έχουμε ταύτιση απόψεων με τον Ομηρικό στίχο και συνεπώς ΚΑΙ γι' αυτό το λόγο Ομηρική Ιθάκη είναι η Παλική Κεφαλληνίας.

Οι θεωρίες της Λευκάδας λένε κάτι περίεργα για αυτό τον όρο και εκτός που για να ταυτιστούν με τον "ζόφον" - "δύση", γυρίζουν το χάρτη λοξά, εδώ δεν δέχονται την ερμηνεία των Ομηρικών Λεξικών:

1617552179678.png

Παρ' όλα αυτά, το ψάξαμε ακόμα πιο πολύ και διαπιστώσαμε ότι υπάρχει και σε άλλα τρία ΚΑΙΡΙA σημεία της Οδύσσειας, αφενός στην περιγραφή του νησιού της Κίρκης που την ξέρουμε απ' έξω κι ανακατωτά, αφετέρου στα λόγια της Αντίκλειας προς τον Οδυσσέα στον Κάτω Κόσμο και τέλος όσον αφορά τη θέση της Χάρυβδης χαμηλότερα από τη Σκύλλα.

Η λέξη λοιπόν χθαμαλὴ συναντάται σε τέσσερις συνεχόμενες ραψωδίες, στις ι', κ', λ' και μ', και είδαμε την πρώτη από αυτές. Πάμε να δούμε και τις άλλες:


2η περίπτωση:

Η CIRKEWWA της Μάλτας, ευρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Marfa Ridge και η οποία ενώνεται με την υπόλοιπη Μάλτα χάρη σε ένα λεπτό λαιμό - ισθμό, εκεί στη Mallieha bay, όπου από την άλλη μεριά είναι το χωριό του Ποπάυ. Ανεβαίνοντας κανείς εκεί που είναι σήμερα ο Red Tower, μπορεί να δει ότι ευρίσκεται σε νησί.

Και πως είναι αυτό το νησί γενικά; Χαμηλό, όπως περιγράφει ο Οδυσσέας στους Φαίακες:

"... καρπαλίμως παρὰ νηὸς ἀνήιον ἐς περιωπήν,
εἴ πως ἔργα ἴδοιμι βροτῶν ἐνοπήν τε πυθοίμην.
Ἔστην δὲ σκοπιὴν ἐς
παιπαλόεσσαν ἀνελθών,
καί μοι ἐείσατο καπνὸς ἀπὸ χθονὸς εὐρυοδείης,

Κίρκης ἐν μεγάροισι, διὰ δρυμὰ πυκνὰ καὶ ὕλην. ..."
Οδύσσεια κ' 146-150
... γοργά κοντά στο πλοίο σε θέση θέας ανέβηκα περίοπτης,
μπας και δω έργα ανθρώπων και πειστούν τα ίδια μου τα μάτια.
Στάθηκα δε σε θέση παρατήρησης
αφού ανέβηκα απ’ το γκρεμό,
και μου εφάνηκε καπνός από πλατύδρομο πεδίο,

150 στα μέγαρα της Κίρκης, μες στον πυκνό δρυμό και μέσα στο δασάκι. ...​
Ανέβηκε σε απόκρημνη θέση ψηλά μέσα στο νησί και είδε χαμηλά μπροστά του τη θέση όπου το κτίσμα της Κίρκης:​
"... Εἶδον γὰρ σκοπιὴν ἐς παιπαλόεσσαν ἀνελθὼν
νῆσον, τὴν πέρι πόντος ἀπείριτος ἐστεφάνωται·
αὐτὴ δὲ χθαμαλὴ κεῖται· καπνόν δ’ ἐνὶ μέσσῃ ..."
Οδύσσεια κ' 194-196
... Διότι είδα από σκοπιά όταν ανέβηκα γκρεμό
195 σ’ ετούτο το νησί, που περιβάλει ο πόντος ο ατέλειωτος·-
-κι ετούτο είναι χαμηλό·- καπνός και μες στη μέση ...​

...Δεν λέει ότι είναι χαμηλό σε σύγκριση με κάτι, αλλά γενικά ένα χαμηλό νησί όπως η Ζάκυνθος, εκτός του βορρά και των προς την Ιταλία παραλίων της και, ΑΚΡΙΒΩΣ όπως είναι στο σύνολό της η Μάλτα.


1682001746283.png
1617548978206.png
1617549227828.png

Σε έναν τόπο λοιπόν χαμηλό, όπως η Μάλτα, το πλοίο του Οδυσσέα βγήκε σε αυτήν εδώ την παραλία, που λέγεται Mallieha bay. O Oδυσσέας θέλησε να έχει μια "ἐνοπήν", να δει ενώπιόν του που βρίσκεται κι ανέβηκε σε "ἀνήιον ἐς" μια περίοπτη θέση για να έχει "περιωπήν".

Αν λοιπόν ανέβηκε εκεί που είναι ο "Red Tower", πίσω από εκεί είναι όντως η Cirkewwa,όπως βλέπουμε και στον χάρτη και όλα ταιριάζουν με την εικόνα που φανταζόμαστε διαβάζοντας τη ραψωδία κ' της Οδύσσειας.


Να πως τελειώνει στα ανατολικά αυτή η χερσόνησος εδώ η Marfa Ridge:

1617549949579.png
1617550399053.png

Άμα είσαι πάνω σε αυτό το οριζόντιο επίπεδο καταλαβαίνεις ότι είσαι σε νησί. Και έτσι φαίνεται η Cirkewwa από τον Red Tower.

Και αρκεί όλα τούτα να ήταν δασωμένα "διὰ δρυμὰ πυκνὰ καὶ ὕλην", ώστε να υπάρχει εδώ ανάμεσα και ποτάμι, όπου κατέβηκε να πιεί νερό το ελάφι που σκότωσε ο Οδυσσέας.


3η περίπτωση:

Ο Οδυσσέας συνάντησε στην Κάτω Κόσμο και τη μητέρα του Αντίκλεια. Τη ρώτησε πολλά, τη ρώτησε και για τον πατέρα του Λαέρτη. Του είπε ότι μαραζώνει από καϋμό, έχει αποτραβηχτεί στα κτήματα και, ανάμεσα στα άλλα, η Αντίκλεια του ανέφερε ότι το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, ο πρώην βασιλιάς κοιμάται κατάχαμα στα χωράφια και στ' αμπέλι!

''... αὐτὰρ ἐπὴν ἔλθῃσι θέρος τεθαλυῖά τ’ ὀπώρη,
πάντῃ οἱ κατὰ γουνὸν ἀλωῆς οἰνοπέδοιο
φύλλων κεκλιμένων χθαμαλαὶ βεβλήαται εὐναί. ...''
Οδύσσεια λ' 192-194
... ύστερα πάλι καλοκαίρι όταν ἔλθει και καρπερό φθινόπωρο,
πάντα αυτός κατάχαμα στ’ αμπελοχώραφά του
με φύλλα πού ’χουν πέσει στρώμα σε κλίνες χαμηλές. ...​

4η περίπτωση:

Πριν αναχωρήσει από την Αία ο Οδυσσέας, πληροφορείται από την Κίρκη τι επρόκειτο να συναντήσει εκεί κοντά, αμέσως μετά και στο εγγύς μέλλον. Η περιγραφή για τη Σκύλλα είναι εκτενέστατη και καλύπτει τους στίχους 73-100 της ραψωδίας μ'. Αμέσως μετά, θέλοντας να παρουσιάσει το ενδεχόμενο της Χάρυβδης, μας δίνει τον συγκριτικό βαθμό της έννοιας 'χθαμαλός', ότι δηλαδή ο βράχος της Χάρυβδης είναι πιο χαμηλός από τον αντίστοιχο της Σκύλλας:

''... Τὸν δ’ ἕτερον σκόπελον χθαμαλώτερον ὄψει, Ὀδυσσεῦ,
πλησίον ἀλλήλων· καί κεν διοϊστεύσειας.
Τῷ δ’ ἐν ἐρινεὸς ἔστι μέγας, φύλλοισι τεθηλώς·

τῷ δ’ ὑπὸ δῖα Χάρυβδις ἀναρροιβδεῖ μέλαν ὕδωρ. ...''
Οδύσσεια μ' 101-104
... Τὸν δ’ ἕτερον σκόπελον θα αντικρίσεις χθαμαλώτερον, Ὀδυσσεῦ,
πλησίον ἀλλήλων· και που μπορείς να τον-ε φτάσεις σημαδεύοντας.
Και πάνω ἐν-ἔστι μέγας ἐρινεὸς συκιάς, με φύλλα φουντωμένα·
και κάτω απ‘ αυτόν η δῖα Χάρυβδις μέλαν ὕδωρ ἀναρροφᾶ (με κρότο)
.
...​
Επιβεβαιώσαμε λοιπόν την ερμηνεία που μας δίνει το λεξικό και τελικά χθαμαλός σημαίνει στην Ομηρική χαμηλός.

Η ερμηνεία που δίνουν οι θεωρίες της Λευκάδας, ότι δηλαδή χθαμαλός σημαίνει 'κοντά στην ακτή', καταρρίπτεται.



 
Τελευταία επεξεργασία:
Νικόλαος Καμπάνης - Mentor

Νικόλαος Καμπάνης - Mentor

Μπλουζα Κάτω μέρος