… Η Ιθάκη ανήκει σε μεγάλη γεωγραφική ενότητα από όπου ένας περιπλανώμενος ζητιάνος μπορεί να έλθει και με πλοίο και δια ξηράς ΠΕΖΟΣ.
Αυτό είναι το βασικό επιχείρημα της Λευκάδας και καταρρίπτει τελείως τις θεωρίες από το Θιάκι και τους Παξούς. Οι θεωρίες του Πόρου και της Άσσου, απλά επιβιώνουν, ενώ η μόνη θεωρία που μπορεί να αντιμετωπίσει ακόμα και τη Λευκάδα ‘‘μέσα στο ίδιο της το σπίτι’’, μέσα στο δικό της επιχείρημα είναι η Παλική! Και η αιτία είναι η εξής:
Η μετάβαση στην Ιθάκη με τα πόδια αναφέρεται ως κάτι δύσκολο, τόσο στη ραψωδία α΄ για έναν Ταφιό ηγέτη από την άλλη άκρη του νησιού, όσο και στις ραψωδίες ξ΄ και π΄ (δυο φορές) για έναν περιπλανώμενο ζητιάνο. Και ενώ για τη Λευκάδα η προσέγγιση από απέναντι είναι πανεύκολη, ...
Το εύκολο πέρασμα στη Λευκάδα από απέναντι...
ἤγαγον εἰς Ἰθάκην; Τίνες ἔμμεναι εὐχετόωντο;
Οὐ μὲν γάρ τί ἑ πεζὸν ὀίομαι ἐνθάδ’ ἱκέσθαι». ...»
Οδύσσεια π΄ 57-59
Ας ρίξουμε μια ματιά πρώτα στην ΚΕΡΚΥΡΑ. Πώς περιγράφεται δηλαδή η ΣΧΕΡΙΑ. Αν είναι ΝΗΣΙ περιβρεχόμενο από θάλασσα, πώς εκεί -σε ένα νησί όπως αυτό παραδείγματος χάριν- υποδέχονται έναν ξένο και τι τον ρωτάνε:
ἀνδρῶν τηλεδαπῶν, ἐπεὶ οὔ τινες ἐγγύθεν εἰσίν· ...»
... Αναρωτιέται η Ναυσικάα, ενώπιον του Οδυσσέα, για το τι γνώμη θα σχηματίσει ο κόσμος αν τον δουν δίπλα της:
... Αυτοί που κάποιον που τραβιότανε με κάποιο πλοίο μάς κουβάλησε
ανδρών αλλοδαπών, μια που κανείς εδώ κοντά μας δεν υπάρχει· ...
Οδύσσεια ζ΄ 278-279
έσχατοι, κι ούτ’ άλλος άνθρωπος κανείς «στα πόδια μας δε μπλέκει». ...
Οδύσσεια ζ΄ 204-205
Η Σχερία λοιπόν είναι νησί και έτσι η ερώτηση που απευθύνει η βασίλισσα Αρήτη στον Οδυσσέα, τον οποίο αντικρίζει πρώτη φορά και πάνω του διακρίνει ρούχα που η ίδια είχε ράψει, είναι ανάλογη:
ΠΟΙΟΣ, ΠΟΥΘΕ ΑΠΟ ΠΟΙΟΥΣ; Ποιος τούτα τα ενδύματα τα έδωκε σ’ εσέ;
Δεν υποστήριζες λοιπόν ΧΑΜΕΝΟΣ ΜΕΣ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ ΠΩΣ ΕΦΤΑΣΕΣ ΕΔΩ;»...
Οδύσσεια η΄ 237-239
Αἰγύπτου προπάροιθε, Φάρον δέ ἑ κικλήσκουσι, ...»
Οδύσσεια δ΄ 354,355
Τέσσερις φορές λοιπόν στην Οδύσσεια, στα α΄ 173, ξ΄ 190, π΄ 59 και π΄ 224, αντίθετα με τη Σχερία και τη Φάρο που είναι νησιά, εμφανίζεται η δυνατότητα, έστω και δύσκολα, να πάει κανείς στην Ιθάκη πεζός, γιατί η Ιθάκη όπως προσεγγίζουμε στην έρευνά μας, είναι προεξοχή στεριάς, σαν νησί, εφαπτόμενη με μεγάλη ξηρά, δηλαδή ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ.
ἤγαγον εἰς Ἰθάκην, τίνες ἔμμεναι εὐχετόωντο;
Οὐ μὲν γάρ τί σε πεζὸν ὀίομαι ἐνθάδ’ ἱκέσθαι». ...»
Οδύσσεια π΄ 224
Υπάρχει όμως ένα λεπτό σημείο που οι φίλοι Ομηριστές της Λευκάδας τόσα χρόνια δεν το είχαν προσέξει. Η αναφορά «ου μεν γαρ τι σε πεζόν οΐομαι ενθάδ’ ικέσθαι», δηλαδή ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑΡΡΩ ΠΕΖΟΣ ΕΣΥ ΠΩΣ ΕΦΤΑΣΕΣ ΕΔΩ, τονίζει τη ΔΥΣΚΟΛΙΑ ενός τέτοιου δρομολογίου και πιθανόν ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΥ.
Πριν ο Κύψελος της ΚΟΡΙΝΘΟΥ το 734 π.Χ. δημιουργήσει τη ΔΙΩΡΥΓΑ που απέκοψε τη Λευκάδα, η άφιξη στο νησί γινόταν πολύ εύκολα μεταφέροντας ακόμα και κοπάδια, και άμαξες κλπ. Αντίθετα με τόσα νησάκια κοντά στη Λευκάδα, οι πειρατές πιθανόν να καθιστούσαν τη δια θαλάσσης προσέγγιση επισφαλή!...
Άρα η ερώτηση προς τον Οδυσσέα θα ήταν για τη Λευκάδα καλύτερα διατυπωμένη ως εξής: «... Πατεραγαπημένε από ποια ΣΤΕΡΙΑ ήρθες πεζός; Απ’ την ΑΚΑΡΝΑΝΙΑ, την ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ, την ΑΙΤΩΛΙΑ, από την ΗΠΕΙΡΟ, τη ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ πεζός,… … ΠΕΖΟΣ με φίλους συζητώντας. Μόνος ή ΟΜΗΡΙΖΩΝ μέ τινα άλλον… … Για δε μπορώ να ΦΑΝΤΑΣΤΩ με τόση πειρατεία, ναύτες να τόλμησαν να σε ΚΟΜΙΣΟΥΝ ΔΕΥΡΟ!...»
Αντίθετα, στην Ομηρική Ιθάκη της Παλικής, όπως είδαμε, η ερώτηση του κειμένου ισχύει πασιφανώς, επειδή ο δύσκολος Σκαβδολίτης, στο πέρασμα από την κυρίως Κεφαλονιά επιβάλλει τη διέλευση με ΠΟΡΘΜΗΕΣ, ενώ από αλλού με ΝΑΥΤΕΣ.
Για την ΠΑΛΙΚΗ ο ΠΕΖΟΣ ισχύει. Όταν ερχόμαστε από τη γύρα μετά τους γκρεμούς (Σκαβδολίτης, αρίθμηση στον χάρτη, 1), τους βάλτους (ευρώεντα κέλευθα, 2) και τον κοίλο γιαλό (3), αν στρίψουμε προς Αθέρα, φτάνουμε στον Εύμαιο δια ξηράς !
Κι αν ο δρόμος αυτός έγινε εδώ και διακόσια χρόνια, υπάρχουν πανάρχαια μονοπάτια με τα οποία και από ΚΡΟΚΥΛΕΙΑ (4) και από ΑΙΓΙΛΙΠΑ (5) έρχεσαι, και από τον ΔΗΜΟ ΚΕΦΑΛΛΗΝΩΝ (6), από το ΑΡΙΠΡΕΠΕΣ ΝΗΡΙΤΟ (7), από τη ΝΗΡΙΚΟ ΠΟΛΗ (8) και από τα ΑΝΤΙΠΕΡΑΙΑ (9). Ακόμα και από το ΠΟΛΥΠΥΡΟ ΔΟΥΛΙΧΙ (10) ως και από τους Επειούς του ΚΑΤΕΛΕΙΟΥ (11).
ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΛΟΓΟΣ, που αφαιρεί αυτό το επιχείρημα από τις θεωρίες της Λευκάδας, είναι ότι η γνωστή αναφορά για τον πεζό, αφορά επισκέπτες στην Ιθάκη από τόπους μακρινούς μεν, αλλά πιθανόν όχι της αλλοδαπής, όπως άλλα βασίλεια και επικράτειες. Αν είναι όμως κανείς αλλοδαπός που έχει δηλώσει ότι έρχεται από μακριά τότε, για τη μεν Κεφαλλονιά θα έρχεται πάντα με πλοίο, αλλά ποτέ πεζός, ενώ για τη Λευκάδα παραμένουν και οι δυο πιθανότητες και με πλοίο και πεζός να καταφθάσει.
Είναι η περίπτωση του μακρινού φίλου του Οδυσσέα, του Επήριτου που τον αναζητά στον ίδιο τον Λαέρτη, δηλώνοντας εξ αρχής ότι είναι από αλλού, οπότε και ο Λαέρτης ΔΕΝ τον ρωτά αν έφτασε ΠΕΖΟΣ !
ποῦ δὲ νηῦς ἕστηκε θοή, ἥ σ᾿ ἤγαγε δεῦρο
ἀντιθέους θ᾿ ἑτάρους; ἦ ἔμπορος εἰλήλουθας
νηὸς ἐπ᾿ ἀλλοτρίης, οἱ δ᾿ ἐκβήσαντες ἔβησαν;»...»
Οδύσσεια ω΄ 298-302
... Αν λοιπόν η Λευκάδα ήταν η Ομηρική Ιθάκη, αυτή η εξαίρεση δεν θα υπήρχε και άρα θα ρωτούσε ΚΑΙ Ο ΛΑΕΡΤΗΣ αν ο ξένος ήρθε πεζός, όπως και τους Μέντη και ζητιάνο οι Τηλέμαχος και Εύμαιος στις α’, ξ’, π’, και π’ που προαναφέραμε. Πάντως, ούτως ή άλλως στο Θιάκι πεζός από κάπου, δεν υπάρχει χώρος για να έλθει κανείς, ούτε χωράνε μακρινές επικράτειες της νότιας Ιθάκη, έναντι της Ιθάκης του Σταυρού. Επομένως δεν χρειάζεται να αναθαρρήσει κανείς Θιακός, που βρήκαμε αυτό το συντριπτικό επιχείρημα κατά της Λευκάδας.
Το δυναμικό επιχείρημα περί πεζού για τη θεωρία μας αποπειράθηκαν, δυστυχώς, το 2005 να το καταστρέψουν Βρετανοί ερευνητές στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι η Κεφαλονιά την εποχή του Οδυσσέα ήταν κομμένη στην περιοχή της Θηναίας, με μόνο τους σκεπτικό ότι ήθελαν τόσο πολύ να κάνουν γεωφυσικές διασκοπήσεις.
Προσωρινή κατάρριψη θεωριών που χρησιμοποιούν αυτό το επιχείρημα για την Ομηρική Ιθάκη.
Επιβεβαίωση εκ των υστέρων της μελέτης μας συνολικά.
Έχοντας μελετήσει σε βάθος τη λέξη πεζός στην Οδύσσεια, στις ραψωδίες α΄, ξ΄ και π΄ μέχρι τώρα μας διέφυγε μία ακόμα συνταρακτική παρουσία όπως και όλων των άλλων μέχρι τώρα ερευνητών. Πού να πάει άλλωστε το μυαλό όλων μας ότι ακόμα και στον Κάτω Κόσμο πάει κανείς πεζός. Πριν μελετήσουμε αυτήν τη μοναδική φορά, ας θυμηθούμε ότι κατά μία έννοια έχουμε συναντήσει τη γεωγραφική θέση του Κάτω Κόσμου στο βιβλίο "ΤΟ ΝΗΣΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΘΕΙΕΣ":
... Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η οποιαδήποτε προσπάθεια να τοποθετήσει κανείς τον Άδη και την είσοδό του επί του χάρτη είναι πέραν της λογικής. Όμως, τη χρονιά που αποφάσισα να προσεγγίσω την Ωγυγία της Καλυψούς στο αρχιπέλαγος της Μάλτας, εκτός του νησιού Gozo και της Ggantija, πρόσεξα τόσο στον χάρτη όσο και επιτόπου κάποια άλλα πράγματα άκρως συνταραχτικά.
Βορειοδυτική χερσόνησος Cirkewwa, στη Μάλτα
Να κατοικούν η Καλυψώ και την Κίρκη τόσο κοντά και να μην γνωρίζονται!...
Είναι όμως ενδείξεις και οι δυο Μητριαρχικής Κοινωνίας στην Οδύσσεια, που εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο η κάθε μια, αλλά έχουν σαν κοινό παρονομαστή την εξάρτηση των ανδρών από την εξουσία τους.
Γεμάτα τα νησιά από Μεγαλιθικά Μνημεία και παντού ό,τι κάποτε βρέθηκε, και είναι τώρα στο Μουσείο, έχει σχέση με Μητριαρχική Κοινωνία.
Υπάρχει όμως και κάτι διαφορετικό. Λίγες εκατοντάδες μέτρα από το εμπορικό λιμάνι της Μάλτας, νότια στη Βαλέτα, εκεί που υποδηλώνεται στη δορυφορική, φωτογραφία, στο βάθος του κόλπου που μοιάζει με ποτάμι, υπάρχει το Hypogeum, ένας υπόγειος τεράστιος χώρος φτιαγμένος με αφαίρεση του υποκίτρινου πετρώματος.
Ο χώρος του Hypogeum είναι κενός και δεν μπορούν οι επιστήμονες να υποθέσουν τι πραγματική χρήση είχε, και αν ήταν ναός τι είδους ναός ήταν. Τα πέρατά του δεν έχουν εξερευνηθεί, κατά τη διάρκεια σχολικής εκδρομής εξαφανίστηκαν δάσκαλος και μαθητής, κάποιοι πιστεύουν ότι είναι "πύλη'' για κάπου, άλλοι ότι οδηγεί υποθαλάσσια στη Σικελία, από τα ελάχιστα ευρήματα είναι μερικά μακρόστενα κρανία ''άλλων'' πολιτισμών... Εμένα πάντως μου θυμίζει πυρηνικό καταφύγιο! Θεωρώ πάντως ότι μια είσοδό του είχαν ανακαλύψει από αρχαιοτάτων χρόνων και για τους λόγους που προανέφερα και άλλους πολλούς εθεωρείτο ως Πύλη εισόδου στον Κάτω Κόσμο και, οι ελάχιστοι που είχαν το θάρρος και θράσος να μπούνε μέσα, έστω για ελάχιστα μέτρα, να το βλέπουν ως φυσική αναπαράσταση του Μεταφυσικού Κάτω Κόσμου.
Η διαδρομή του πλοίου του Οδυσσέα πηγαίνοντας για τον Κάτω Κόσμο.
Μάλιστα, ταξιδεύοντας με πλοίο στη Μάλτα, περνώντας πρώτα κοντά στο κάστρο της χερσονήσου του Σαιν Έλμο -να μια παραφθορά του Ερμή που κατοικεί σε μακρόστενους λόφους- θα κινηθούμε δίπλα από τη Βαλέτα στα δεξιά μας, αφήνοντας αριστερά τις ηρωικές Μπιργκού και Σενκλέα, το κάστρο του Σαιν Άντζελο, γνωστά από την αντίσταση κατά των Τούρκων το 1565, και θα φτάσουμε τελικά στο εμπορικό λιμάνι της Μάλτας.
Ε,... Όλη αυτή η διαδρομή μέσα σε αυτόν τον πολυβενθή λιμένα τα αρχαία προϊστορικά χρόνια, όταν όλα γύρω-γύρω ήταν σκεπασμένα με ιτιές, ευκάλυπτους φιλύρες και πιθανόν πλατάνια, που έβρεχαν τα φύλλα τους τα νερά της όχθης και των ρυακιών και δημιουργούσε η όλη εικόνα κάτι απόκοσμο, δημιουργούσε εκείνη την ατμόσφαιρα που αποκομίζουμε όλοι μας διαβάζοντας για τον Κάτω Κόσμο στην Οδύσσεια.
Και κάτι ακόμα. Γύρω στο Hypogeum σήμερα υπάρχουν σπίτια και πολυκατοικίες, γιατί βρίσκεται στην αστική περιοχή του λιμανιού και ανακαλύφτηκε τυχαία όταν υποχώρησε η στέγη του λόγω ανέγερσης μιας οικοδομής. Δεν υπάρχουν στοιχεία από εκεί για κάτι που έχει βρεθεί αλλού.
Γύρω από τα γνωστά Μεγαλιθικά Μνημεία, έχουν ανακαλυφθεί μικρές τρύπες, ας πούμε μισού μέτρου βάθους σκαμμένες πρόχειρα και μέσα στον πυθμένα τους κάποια αφιερώματα, απομεινάρια πιθανής τελετουργίας.
Είμαι σίγουρος ότι είναι σκαμμένες με σπαθί και χρησιμοποιήθηκαν ακριβώς με τον τρόπο που ενήργησε ο Οδυσσέας για να κατέβη στον Κάτω Κόσμο. Οι ντόπιοι, ακόμα και αρχαιολόγοι, έχουν άγνοια για όλα τούτα..."
Το μεγαλιθικό μνημείο Μnajdra, στη Μάλτα
Είχα λοιπόν ολοκληρώσει τη μελέτη για τον πεζό στη ραψωδία ξ΄ και πριν φτάσω στο τέλος τα σχόλια της ραψωδίας π’, -ραψωδίες ξ' και π' που εκδόθηκαν μαζί- από ομηρική διαίσθηση; ήρθε ο Ελπήνωρ στον ύπνο μου; ήταν η απορία του φίλου Μάκη Λυκούδη για τη χρήση του κουπιού στους ομηρικούς τάφους; Πάντως ξανά ρίχνοντας μια ματιά στη συνάντηση του άταφου Ελπήνορα στον Κάτω Κόσμο με τον Οδυσσέα, αντίκρισα με δέος το εξής:
ἔφθης πεζὸς ἰὼν ἢ ἐγὼ σὺν νηῒ μελαίνῃ.» ...»
... Ελπήνορα, πως ήλθες (‘δώ) απ’ τη θολή τη δύση
(με) έφτασες πηγαίνοντας πεζός, παρά εγώ με το καράβι ...
Οδύσσεια λ' 57-58
Αυτό που διαβάσατε μόλις τώρα, ενώ φαίνεται να καταρρίπτει κάθε θεωρία που χρησιμοποιεί τον πεζό σαν επιχείρημα, αφού ο Κάτω Κόσμος δεν μπορεί να επικοινωνεί με νησί οδικά, είναι εκείνο που με ανάγκασε, γνωρίζοντας ότι η Cirkewwa της Μάλτας ήταν η Αία (Ewwa) της Κίρκης, να αναζητήσω οδική επικοινωνία, το 2003 μεταξύ Κίρκης και Κάτω Κόσμου και να καταλήξω τελικά ότι ο άγνωστος ‘‘Κάτω Κόσμος’’ του Hypogeum και οι λάκκοι με τα αφιερώματα γύρω από τα Μεγαλιθικά Μνημεία της Μάλτας, ήταν πηγή έμπνευσης για τον Όμηρο ώστε να μπορεί να τοποθετηθεί ΚΑΙ ο Κάτω Κόσμος επί του χάρτη!
Όταν ανακάλυψα αυτό το γεγονός και το συζήτησα με οπαδούς της Λευκάδας άρχισαν να αμφιβάλουν για τον Νταίρπφελντ, γιατί ουσιαστικά "τινάξαμε στον αέρα" την επαφή του πεζού σαν επιχείρημα με την πραγματικότητα. Επειδή λοιπόν είμαστε οι μόνοι που δώσαμε αυτή την επί του χάρτη εξήγηση, συνεπώς θα είμαστε και οι μόνοι που έχουμε το δικαίωμα να χρησιμοποιούμε τον πεζό ως επιχείρημα πλέον για την εφαρμογή του στην Ομηρική Ιθάκη !
Και μια ακόμα απάντηση σε διαδικτυακό ερώτημα που ξεκίνησε από μια φιλοσοφική θέση ως εξής:
" Υπάρχουν γνωστά γνωστά. Πράγματα που γνωρίζουμε ότι γνωρίζουμε. Υπάρχουν γνωστά άγνωστα. Δηλαδή πράγματα που γνωρίζουμε ότι δεν γνωρίζουμε. Ωστόσο, υπάρχουν και άγνωστα άγνωστα, πράγματα που δεν γνωρίζουμε ότι δεν γνωρίζουμε. "(Ντ. Ράμσφελντ)
Απάντηση: Σε όλες Kostas Petousis ανάλογα με το υποκειμενικό αναγνώστη.
Παραδείγματος χάριν
1. Η θεωρία της Λευκάδας βασίζεται ό,τι λέει μέσα στην Οδύσσεια 4 φορές ότι κανείς πάει στην Ιθάκη ΚΑΙ πεζός.
3. Αυτό τους το συγχωρούμε, αλλά δεν θα συγχωρέσουμε ποτέ ότι υπάρχει και 5η φορά που πάει κανείς ΚΑΙ στον Κάτω Κόσμο πεζός από κάπου.
Άγνοια επί του τελευταίου οι ειδήμονες της Λευκάδας.
4. Μετά από αγωνιώδεις προσπάθειες προσεγγίσαμε τα λεγόμενα και καταλάβαμε ότι μια πύλη για τον Κάτω Κόσμο ήταν επί της νήσου της Κίρκης, από την άλλη μεριά και δυνητικά ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ο νεκρός Ελπήνορας να πάει πεζός στον Κάτω Κόσμο, πριν προλάβει να φτάσει ο Οδυσσέας με το καράβι.
5. Και ερχόμαστε στο τελειωτικό χτύπημα. Μόλις πριν από λίγες μέρες, ακούσαμε στη ραψωδία λ' την Αντίκλεια, τη μάνα του Οδυσσέα να απορεί πως το παιδί της ήρθε πεζό να τη συναντήσει σε μέρος που πάνε μόνο με πλοίο.
ΟΛΑ ΟΣΑ ΗΘΕΛΕΣ ΣΤΑ ΕΙΠΑ
Τειρεσίας...
