Η λέξη ΙΘΑΚΗ στη ραψωδία ω΄ υπάρχει πολλές φορές, διότι με το τέλος της Οδύσσειας δίνεται λύση σε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα της ίδιας της Ιθάκης: Ο σφετερισμός της εξουσίας, η τριετής τυραννία των μνηστήρων και η τιμωρία τους. Ας δούμε λοιπόν που και πως εμφανίζονται στη ραψωδία ω' οι λέξεις "Ιθάκη" και "Ιθακήσιοι":
259 «... εἰ ἐτεόν γ᾿ Ἰθάκην τήνδ᾿ ἱκόμεθ᾿, ὥς μοι ἔειπεν ...»
Ἰθάκην τήνδε = Ετούτη την Ιθάκη. Τελικά, μήπως και τότε υπήρχαν πολλές Ιθάκες;
269-270 «... εὔχετο δ᾿ ἐξ Ἰθάκης γένος ἔμμεναι, αὐτὰρ ἔφασκεν
Λαέρτην Ἀρκεισιάδην πατέρ᾿ ἔμμεναι αὐτῷ....»
284 «... Εἰ γάρ μιν ζωόν γ᾿ ἐκίχεις Ἰθάκης ἐνὶ δήμῳ, ...»
353-355 «... Nῦν δ᾿ αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα, μὴ τάχα πάντες
ἐνθάδ᾿ ἐπέλθωσιν Ἰθακήσιοι, ἀγγελίας δὲ
πάντῃ ἐποτρύνωσι Κεφαλλήνων πολίεσσιν.» ...»
443-444 «... «Kέκλυτε δὴ νῦν μευ, Ἰθακήσιοι· οὐ γὰρ Ὀδυσσεὺς
ἀθανάτων ἀέκητι θεῶν τάδε μήσατο ἔργα· ...»
454-455 «... «Κέκλυτε δὴ νῦν μευ, Ἰθακήσιοι, ὅττι κεν εἴπω·
Ὑμετέρῃ κακότητι, φίλοι, τάδε ἔργα γένοντο· ...»
531-532 «... «Ἴσχεσθε πτολέμου, Ἰθακήσιοι, ἀργαλέοιο,
ὥς κεν ἀναιμωτί γε διακρινθεῖτε τάχιστα.» ...»
ΕΝΤΥΠΩΣΗ μου προκαλεί το γεγονός, ότι στο τέλος της η Οδύσσεια έχει τέσσερις φορές τη λέξη ΙΘΑΚΗΣΙΟΙ και καμιά τη λέξη ΙΘΑΚΗ. Σαν να γνώριζε ο Όμηρος ότι η Ιθάκη ΕΠΑΡΘΕΝ (χάθηκε) και έμειναν μόνο Ιθακήσιοι.
Τί έκαναν αυτές τις τέσσερις φορές;
Μια ετοιμάζονταν να επιδράμουν ξεσηκώνοντας και άλλους Κεφαλλήνες, δύο ήτανε σε συνέλευση και συσκέπτονταν, και άλλη μία επικοινωνούσαν με το Θεό! Μα αυτή δεν είναι η ζωή της προσφυγιάς;
Ενδιαφέρον έχει να δούμε τι έκαναν στην Ιθάκη λίγο πριν:
Στην αρχή έμεναν σπίτι τους στην Ιθάκη (104), μετά δίνει ενδεχόμενο για άλλη Ιθάκη, νέα, αλλού (259). Καυχόνται για την καταγωγή τους (269) και πίσω στην Ιθάκη δεν έχει μείνει κανένας ζωντανός (284).
ΠΟΤΕ ΕΠΑΨΕ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΙΘΑΚΗ;
Λέει ο Ευρύμαχος στον Τηλέμαχο:
κτήματ’ ἀπορραίσει, Ἰθάκης ἔτι ναιετοώσης. …»
Ομήρου Οδύσσεια, α’ 403 - 404
… Και βέβαια ας μη βρεθεί αυτός, αυτός που με το ζόρι
θα σου αρπάξει πλούτο, όσο υπάρχει η Ιθάκη. …
Για μας ο Όμηρος είναι υιός του Τηλέμαχου, μετά ή κατά τη διάρκεια τής βασιλείας τού οποίου καταλύεται η εξουσία τού οίκου τού Οδυσσέα και ο Όμηρος παιδί και τυφλωμένος, άγνωστος μεταξύ ανωνύμων προσφύγων κατέληξε κάπου στη Χίο.
Είχε το χάρισμα να άδει (ΑΟΙΔΟΣ), κλέη προγόνων (παλιές ένδοξες μέρες) και γι’ αυτό αγαπήθηκε στη Μ. Ασία με αυτό το ψευδώνυμο.
ΟΜΟΥ ΕΡΕΕ (Ὡμήρισε παρ’ ἐμοὶ... π 468) -και έρεαν τα δάκρυα τού κόσμου-, ΟΜΗΡΙΖΩΝ μετ’ άλλων όταν γινόταν γύρω του βέβαια (γε) ΟΜΗ-ΓΥ-ΡΙΣ (ΟΜΗ ΓΕ ΡΕΕΣ ΤΕ ΓΕΝΟΝΤΟ... Οδύσσεια θ 24, ω 421 κ.λπ.).
Διαφαίνεται σιγά-σιγά ότι το πραγματικό του όνομα, αυτό που τού ’δωκε ο Τηλέμαχος (μάλλον ο παππούς του πια δεν υπήρχε) και, που ο ίδιος λάτρεψε, ήταν ΑΣΤΥΑΝΑΞ.
Για περισσότερες λεπτομέρειες στο βιβλίο μου «Ο ΣΑΜΙΚΟΣ», 2006
Για το αρχαίο κείμενο της ραψωδίας ω' της Οδύσσειας και τη νεοελληνική της απόδοση διαβάστε εδώ: https://homericithaca.com/threads/135/
