Ραψωδία κ΄: Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση

Νικόλαος Καμπάνης - Mentor · 13 Απρίλιος 2021

Ομηρική διάλεκτος	Στίχοι	Νεοελληνική απόδοση
Αἰολίην δ’ ἐς νῆσον ἀφικόμεθ’· ἔνθα δ’ ἔναιεν Αἴολος Ἱπποτάδης, φίλος ἀθανάτοισι θεοῖσιν, πλωτῇ ἐνὶ νήσῳ· πᾶσαν δέ τέ μιν πέρι τεῖχος, χάλκεον ἄρρηκτον, λισσὴ δ’ ἀναδέδρομε πέτρη. Τοῦ καὶ δώδεκα παῖδες ἐνὶ μεγάροις γεγάασιν, ἕξ μὲν θυγατέρες, ἕξ δ’ υἱέες ἡβώοντες· ἔνθ’ ὅ γε θυγατέρας πόρεν υἱάσιν εἶναι ἀκοίτις. Οἱ δ’ αἰεὶ παρὰ πατρὶ φίλῳ καὶ μητέρι κεδνῇ δαίνυνται, παρὰ δέ σφιν ὀνείατα μυρία κεῖται, κνισῆεν δέ τε δῶμα περιστεναχίζεται αὐλῇ ἤματα· νύκτας δ’ αὖτε παρ’ αἰδοίης ἀλόχοισιν εὕδουσ’ ἔν τε τάπησι καὶ ἐν τρητοῖσι λέχεσσιν. Καὶ μὲν τῶν ἱκόμεσθα πόλιν καὶ δώματα καλά. Μῆνα δὲ πάντα φίλει με καὶ ἐξερέεινεν ἕκαστα, Ἴλιον Ἀργείων τε νέας καὶ νόστον Ἀχαιῶν· καὶ μὲν ἐγὼ τῷ πάντα κατὰ μοῖραν κατέλεξα. Ἀλλ’ ὅτε δὴ καὶ ἐγὼν ὁδὸν ᾔτεον ἠδὲ κέλευον πεμπέμεν, οὐδέ τι κεῖνος ἀνήνατο, τεῦχε δὲ πομπήν. Δῶκε δέ μ’ ἐκδείρας ἀσκὸν βοὸς ἐννεώροιο, ἔνθα δὲ βυκτάων ἀνέμων κατέδησε κέλευθα· κεῖνον γὰρ ταμίην ἀνέμων ποίησε Κρονίων, ἠμὲν παυέμεναι ἠδ’ ὀρνύμεν, ὅν κ’ ἐθέλῃσιν. Νηὶ δ’ ἐνὶ γλαφυρῇ κατέδει μέρμιθι φαεινῇ ἀργυρέῃ, ἵνα μή τι παραπνεύση ὀλίγον περ· αὐτὰρ ἐμοὶ πνοιὴν Ζεφύρου προέηκεν ἀῆναι, ὄφρα φέροι νῆάς τε καὶ αὐτούς· οὐδ’ ἄρ’ ἔμελλεν ἐκτελέειν· αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ’ ἀφραδίῃσιν. Ἐννῆμαρ μὲν ὁμῶς πλέομεν νύκτας τε καὶ ἦμαρ, τῇ δεκάτῃ δ’ ἤδη ἀνεφαίνετο πατρὶς ἄρουρα, καὶ δὴ πυρπολέοντας ἐλεύσσομεν ἐγγὺς ἐόντες· ἔνθ’ ἐμὲ μὲν γλυκὺς ὕπνος ἐπήλυθε κεκμηῶτα, ἀεὶ γὰρ πόδα νηὸς ἐνώμων, οὐδὲ τῳ ἄλλῳ δῶχ’ ἑτάρων, ἵνα θᾶσσον ἱκοίμεθα πατρίδα γαῖαν· οἱ δ’ ἕταροι ἐπέεσσι πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον καί μ’ ἔφασαν χρυσόν τε καὶ ἄργυρον οἴκαδ’ ἄγεσθαι δῶρα παρ’ Αἰόλου μεγαλήτορος Ἱπποτάδαο. Ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον· “Ὢ πόποι, ὡς ὅδε πᾶσι φίλος καὶ τίμιός ἐστιν ἀνθρώποις, ὅτεών τε πόλιν καὶ γαῖαν ἵκηται. Πολλὰ μὲν ἐκ Τροίης ἄγεται κειμήλια καλὰ ληίδος, ἡμεῖς δ’ αὖτε ὁμὴν ὁδὸν ἐκτελέσαντες οἴκαδε νισσόμεθα κενεὰς σὺν χεῖρας ἔχοντες· καὶ νῦν οἱ τάδ’ ἔδωκε χαριζόμενος φιλότητι Αἴολος. Ἀλλ’ ἄγε θᾶσσον ἰδώμεθα, ὅττι τάδ’ ἐστίν.. ὅσσος τις χρυσός τε καὶ ἄργυρος ἀσκῷ ἔνεστιν.” Ὧς ἔφασαν, βουλὴ δὲ κακὴ νίκησεν ἑταίρων· ἀσκὸν μὲν λῦσαν, ἄνεμοι δ’ ἐκ πάντες ὄρουσαν. Τοὺς δ’ αἶψ’ ἁρπάξασα φέρεν πόντονδε θύελλα κλαίοντας, γαίης ἄπο πατρίδος. Αὐτὰρ ἐγώ γε ἐγρόμενος κατὰ θυμὸν ἀμύμονα μερμήριξα, ἠὲ πεσὼν ἐκ νηὸς ἀποφθίμην ἐνὶ πόντῳ, ἦ ἀκέων τλαίην καὶ ἔτι ζωοῖσι μετείην. Ἀλλ’ ἔτλην καὶ ἔμεινα, καλυψάμενος δ’ ἐνὶ νηὶ κείμην. Αἱ δ’ ἐφέροντο κακῇ ἀνέμοιο θυέλλῃ αὖτις ἐπ’ Αἰολίην νῆσον, στενάχοντο δ’ ἑταῖροι. Ἔνθα δ’ ἐπ’ ἠπείρου βῆμεν καὶ ἀφυσσάμεθ’ ὕδωρ, αἶψα δὲ δεῖπνον ἕλοντο θοῇς παρὰ νηυσὶν ἑταῖροι. Αὐτὰρ ἐπεὶ σίτοιό τ’ ἐπασσάμεθ’ ἠδὲ ποτῆτος, δὴ τότ’ ἐγὼ κήρυκά τ’ ὀπασσάμενος καὶ ἑταῖρον βῆν εἰς Αἰόλου κλειτὰ δώματα· τὸν δὲ κίχανον δαινύμενον παρὰ ᾗ τ’ ἀλόχῳ καὶ οἷσι τέκεσσιν. Ἐλθόντες δ’ ἐς δῶμα παρὰ σταθμοῖσιν ἐπ’ οὐδοῦ ἑζόμεθ’· οἱ δ’ ἀνὰ θυμὸν ἐθάμβεον ἔκ τ’ ἐρέοντο· “Πῶς ἦλθες, Ὀδυσεῦ; Τίς τι κακὸς ἔχραε δαίμων; Ἦ μέν σ’ ἐνδυκέως ἀπεπέμπομεν, ὄφρ’ ἀφίκοιο πατρίδα σὴν καὶ δῶμα καὶ εἴ πού τι φίλον ἐστίν.” Ὧς φάσαν, αὐτὰρ ἐγὼ μετεφώνεον ἀχνύμενος κῆρ· “Ἄασάν μ’ ἕταροί τε κακοὶ πρὸς τοῖσί τε ὕπνος σχέτλιος. Ἀλλ’ ἀκέσασθε, φίλοι· δύναμις γὰρ ἐν ὑμῖν” Ὧς ἐφάμην μαλακοῖσι καθαπτόμενος ἐπέεσσιν, οἱ δ’ ἄνεῳ ἐγένοντο· πατὴρ δ’ ἠμείβετο μύθῳ· “ Ἔρρ’ ἐκ νήσου θᾶσσον, ἐλέγχιστε ζωόντων· οὐ γάρ μοι θέμις ἐστὶ κομιζέμεν οὐδ’ ἀποπέμπειν ἄνδρα τόν, ὅς κε θεοῖσιν ἀπέχθηται μακάρεσσιν· ἔρρε, ἐπεὶ ἄρα θεοῖσιν ἀπεχθόμενος τόδ’ ἱκάνεις.” Ὧς εἰπὼν ἀπέπεμπε δόμων βαρέα στενάχοντα. Ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ. Τείρετο δ’ ἀνδρῶν θυμὸς ὑπ’ εἰρεσίης ἀλεγεινῆς ἡμετέρῃ ματίῃ, ἐπεὶ οὐκέτι φαίνετο πομπή.. Ἐξῆμαρ μὲν ὁμῶς πλέομεν νύκτας τε καὶ ἦμαρ, ἑβδομάτῃ δ’ ἱκόμεσθα Λάμου αἰπὺ πτολίεθρον, Τηλέπυλον Λαιστρυγονίην, ὅθι ποιμένα ποιμὴν ἠπύει εἰσελάων, ὁ δέ τ’ ἐξελάων ὑπακούει. Ἔνθα κ’ ἄυπνος ἀνὴρ δοιοὺς ἐξήρατο μισθούς, τὸν μὲν βουκολέων, τὸν δ’ ἄργυφα μῆλα νομεύων· ἐγγὺς γὰρ νυκτός τε καὶ ἤματός εἰσι κέλευθοι. Ἔνθ’ ἐπεὶ ἐς λιμένα κλυτὸν ἤλθομεν, ὃν πέρι πέτρη ἠλίβατος τετύχηκε διαμπερές ἀμφοτέρωθεν, ἀκταὶ δὲ προβλῆτες ἐναντίαι ἀλλήλῃσιν ἐν στόματι προύχουσιν, ἁραιὴ δ’ εἴσοδός ἐστιν, ἔνθ’ οἵ γ’ εἴσω πάντες ἔχον νέας ἀμφιελίσσας. Αἱ μὲν ἄρ’ ἔντοσθεν λιμένος κοίλοιο δέδεντο πλησίαι· οὐ μὲν γάρ ποτ’ ἀέξετο κῦμά γ’ ἐν αὐτῷ, οὔτε μέγ’ οὔτ’ ὀλίγον, λευκὴ δ’ ἦν ἀμφὶ γαλήνη· αὐτὰρ ἐγὼν οἶος σχέθον ἔξω νῆα μέλαιναν, αὐτοῦ ἐπ’ ἐσχατιῇ, πέτρης ἐκ πείσματα δήσας. Ἔστην δὲ σκοπιὴν ἐς παιπαλόεσσαν ἀνελθών· ἔνθα μὲν οὔτε βοῶν οὔτ’ ἀνδρῶν φαίνετο ἔργα, καπνὸν δ’ οἶον ὁρῶμεν ἀπὸ χθονὸς ἀίσσοντα. Δὴ τότ’ ἐγὼν ἑτάρους προΐειν πεύθεσθαι ἰόντας, οἵ τινες ἀνέρες εἶεν ἐπὶ χθονὶ σῖτον ἔδοντες, ἄνδρε δύω κρίνας, τρίτατον κήρυχ’ ἅμ’ ὀπάσσας. Οἱ δ’ ἴσαν ἐκβάντες λείην ὁδόν, ᾗ περ ἄμαξαι ἄστυδ’ ἀφ’ ὑψηλῶν ὀρέων καταγίνεον ὕλην, κούρῃ δὲ ξύμβληντο πρὸ ἄστεος ὑδρευούσῃ, θυγατέρ’ ἰφθίμῃ Λαιστρυγόνος Ἀντιφάταο. Ἡ μὲν ἄρ’ ἐς κρήνην κατεβήσετο καλλιρέεθρον Ἀρτακίην· ἔνθεν γὰρ ὕδωρ προτὶ ἄστυ φέρεσκον· οἱ δὲ παριστάμενοι προσεφώνεον ἐκ τ’ ἐρέοντο, ὅς τις τῶνδ’ εἴη βασιλεὺς καὶ τοῖσιν ἀνάσσοι· ἡ δὲ μάλ’ αὐτίκα πατρὸς ἐπέφραδεν ὑψερεφές δῶ. Οἱ δ’ ἐπεὶ εἰσῆλθον κλυτὰ δώματα, τὴν δὲ γυναῖκα εὗρον, ὅσην τ’ ὄρεος κορυφήν, κατὰ δ’ ἔστυγον αὐτήν· ἡ δ’ αἶψ’ ἐξ ἀγορῆς ἐκάλει κλυτὸν Ἀντιφατῆα, ὃν πόσιν, ὃς δὴ τοῖσιν ἐμήσατο λυγρὸν ὄλεθρον. Αὐτίχ’ ἕνα μάρψας ἑτάρων ὡπλίσσατο δεῖπνον· τὼ δὲ δύ’ ἀίξαντε φυγῇ ἐπὶ νῆας ἱκέσθην. Αὐτὰρ ὁ τεῦχε βοὴν διὰ ἄστεος· οἱ δὲ ἀίοντες φοίτων ἴφθιμοι Λαιστρυγόνες ἄλλοθεν ἄλλος, μυρίοι, οὐκ ἄνδρεσσιν ἐοικότες, ἀλλὰ Γίγασιν. Οἱ ῥ’ ἀπὸ πετράων ἀνδραχθέσι χερμαδίοισιν βάλλον· ἄφαρ δὲ κακὸς κόναβος κατὰ νῆας ὀρώρειν ἀνδρῶν τ’ ὀλλυμένων νηῶν θ’ ἅμα ἀγνυμενάων· ἰχθῦς δ’ ὣς πείροντες ἀτερπέα δαῖτα φέροντο. Ὄφρ’ οἱ τοὺς ὄλεκον λιμένος πολυβενθέος ἐντός, τόφρα δ’ ἐγὼ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ τῷ ἀπὸ πείσματ’ ἔκοψα νεὸς κυανοπρώροιο. Αἷψα δ’ ἑμοῖς ἑτάροισιν ἐποτρύνας ἐκέλευσα ἐμβαλέειν κώπης, ἵν’ ὑπὲκ κακότητα φύγοιμεν· οἱ δ’ ἅλα πάντες ἀνέρριψαν δείσαντες ὄλεθρον. Ἀσπασίως δ’ ἐς πόντον ἐπηρεφέας φύγε πέτρας νηῦς ἐμή· αὐτὰρ αἱ ἄλλαι ἀολλέες αὐτόθ’ ὄλοντο. Ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ, ἄσμενοι ἐκ θανάτοιο, φίλους ὀλέσαντες ἑταίρους. Αἰαίην δ’ ἐς νῆσον ἀφικόμεθ’· ἔνθα δ’ ἔναιεν Κίρκη ἐυπλόκαμος, δεινὴ θεὸς αὐδήεσσα, αὐτοκασιγνήτη ὀλοόφρονος Αἰήταο· ἄμφω δ’ ἐκγεγάτην φαεσιμβρότου Ἠελίοιο μητρός τ’ ἐκ Πέρσης, τὴν Ὠκεανὸς τέκε παῖδα. Ἔνθα δ’ ἐπ’ ἀκτῆς νηὶ κατηγαγόμεσθα σιωπῇ ναύλοχον ἐς λιμένα, καί τις θεὸς ἡγεμόνευεν. Ἔνθα τότ’ ἐκβάντες δύο τ’ ἤματα καὶ δύο νύκτας κείμεθ’ ὁμοῦ καμάτῳ τε καὶ ἄλγεσι θυμὸν ἔδοντες. Ἀλλ’ ὅτε δὴ τρίτον ἦμαρ ἐυπλόκαμος τέλεσ’ Ἠώς, καὶ τότ’ ἐγὼν ἐμὸν ἔγχος ἑλὼν καὶ φάσγανον ὀξὺ καρπαλίμως παρὰ νηὸς ἀνήιον ἐς περιωπήν, εἴ πως ἔργα ἴδοιμι βροτῶν ἐνοπήν τε πυθοίμην. Ἔστην δὲ σκοπιὴν ἐς παιπαλόεσσαν ἀνελθών, καί μοι ἐείσατο καπνὸς ἀπὸ χθονὸς εὐρυοδείης, Κίρκης ἐν μεγάροισι, διὰ δρυμὰ πυκνὰ καὶ ὕλην. Μερμήριξα δ’ ἔπειτα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμὸν ἐλθεῖν ἠδὲ πυθέσθαι, ἐπεὶ ἴδον αἴθοπα καπνόν. Ὧδε δέ μοι φρονέοντι δοάσσατο κέρδιον εἶναι, πρῶτ’ ἐλθόντ’ ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης δεῖπνον ἑτάροισιν δόμεναι προέμεν τε πυθέσθαι. Ἀλλ’ ὅτε δὴ σχεδὸν ἦα κιὼν νεὸς ἀμφιελίσσης, καὶ τότε τίς με θεῶν ὀλοφύρατο μοῦνον ἐόντα, ὅς ῥά μοι ὑψίκερων ἔλαφον μέγαν εἰς ὁδὸν αὐτὴν ἧκεν. Ὁ μὲν ποταμόνδε κατήιεν ἐκ νομοῦ ὕλης πιόμενος· δὴ γάρ μιν ἔχεν μένος ἠελίοιο· τὸν δ’ ἐγὼ ἐκβαίνοντα κατ’ ἄκνηστιν μέσα νῶτα πλῆξα· τὸ δ’ ἀντικρὺ δόρυ χάλκεον ἐξεπέρησεν, κὰδ δ’ ἔπεσ’ ἐν κονίῃσι μακών, ἀπὸ δ’ ἔπτατο θυμός. Τῷ δ’ ἐγὼ ἐμβαίνων δόρυ χάλκεον ἐξ ὠτειλῆς εἰρυσάμην· τὸ μὲν αὖθι κατακλίνας ἐπὶ γαίῃ εἴασ’· αὐτὰρ ἐγὼ σπασάμην ῥῶπάς τε λύγους τε, πεῖσμα δ’, ὅσον τ’ ὄργυιαν, ἐυστρεφὲς ἀμφοτέρωθεν πλεξάμενος συνέδησα πόδας δεινοῖο πελώρου, βῆν δὲ καταλοφάδεια φέρων ἐπὶ νῆα μέλαιναν ἔγχει ἐρειδόμενος, ἐπεὶ οὔ πως ἦεν ἐπ’ ὤμου χειρὶ φέρειν ἑτέρῃ· μάλα γὰρ μέγα θηρίον ἦεν. Κὰδ δ’ ἔβαλον προπάροιθε νεός, ἀνέγειρα δ’ ἑταίρους μειλιχίοις ἐπέεσσι παρασταδὸν ἄνδρα ἕκαστον· “ Ὦ φίλοι, οὐ γάρ πω καταδυσόμεθ’ ἀχνύμενοί περ εἰς Ἀίδαο δόμους, πρὶν μόρσιμον ἦμαρ ἐπέλθῃ· ἀλλ’ ἄγετ’, ὄφρ’ ἐν νηὶ θοῇ βρῶσίς τε πόσις τε, μνησόμεθα βρώμης, μηδὲ τρυχώμεθα λιμῷ.” Ὧς ἐφάμην, οἰ δ’ ὦκα ἐμοῖς ἐπέεσσι πίθοντο, ἐκ δὲ καλυψάμενοι παρὰ θῖν ἁλὸς ἀτρυγέτοιο θηήσαντ’ ἔλαφον· μάλα γὰρ μέγα θηρίον ἦεν. Αὐτὰρ ἐπεὶ τάρπησαν ὁρώμενοι ὀφθαλμοῖσιν, χεῖρας νιψάμενοι τεύχοντ’ ἐρικυδέα δαῖτα. Ὧς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ’ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ· ἦμος δ’ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθεν, δὴ τότε κοιμήθημεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης. Ἦμος δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς, καὶ τότ’ ἐγὼν ἀγορὴν θέμενος μετὰ πᾶσιν ἔειπον· “Κέκλυτέ μευ μύθων, κακά περ πάσχοντες ἑταῖροι· ὦ φίλοι, οὐ γάρ τ’ ἴδμεν, ὅπῃ ζόφος οὐδ’ ὅπῃ ἠώς, οὐδ’ ὅπῃ ἠέλιος φαεσίμβροτος εἶσ’ ὑπὸ γαῖαν, οὐδ’ ὅπῃ ἀννεῖται· ἀλλὰ φραζώμεθα θᾶσσον, εἴ τις ἔτ’ ἔσται μῆτις. Ἐγὼ δ’ οὐκ οἴομαι εἶναι. Εἶδον γὰρ σκοπιὴν ἐς παιπαλόεσσαν ἀνελθὼν νῆσον, τὴν πέρι πόντος ἀπείριτος ἐστεφάνωται· αὐτὴ δὲ χθαμαλὴ κεῖται· καπνόν δ’ ἐνὶ μέσσῃ ἔδρακον ὀφθαλμοῖσι διὰ δρυμὰ πυκνὰ καὶ ὕλην.” Ὧς ἐφάμην, τοῖσιν δὲ κατεκλάσθη φίλον ἦτορ μνησαμένοις ἔργων Λαιστρυγόνος Ἀντιφάταο Κύκλωπός τε βίης μεγαλήτορος ἀνδροφάγοιο. Κλαῖον δὲ λιγέως θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες· ἀλλ’ οὐ γάρ τις πρῆξις ἐγίγνετο μυρομένοισιν. Αὐτὰρ ἐγὼ δίχα πάντας ἐυκνήμιδας ἑταίρους ἠρίθμεον, ἀρχὸν δὲ μετ’ ἀμφοτέροισιν ὄπασσα· τῶν μὲν ἐγὼν ἦρχον, τῶν δ’ Εὐρύλοχος θεοειδής. Κλήρους δ’ ἐν κυνέῃ χαλκήρεϊ πάλλομεν ὦκα· ἐκ δ’ ἔθορε κλῆρος μεγαλήτορος Εὐρυλόχοιο· βῆ δ’ ἰέναι, ἅμα τῷ γε δύω καὶ εἴκοσ’ ἑταῖροι κλαίοντες· κατὰ δ’ ἄμε λίπον γοόωντας ὄπισθεν. Εὗρον δ’ ἐν βήσσῃσι τετυγμένα δώματα Κίρκης ξεστοῖσιν λάεσσι, περισκέπτῳ ἑνὶ χώρῳ· ἀμφὶ δέ μιν λύκοι ἦσαν ὀρέστεροι ἠδὲ λέοντες, τοὺς αὐτὴ κατέθελξεν, ἐπεὶ κακὰ φάρμακ’ ἔδωκεν. Οὐδ’ οἵ γ’ ὡρμήθησαν ἐπ’ ἀνδράσιν, ἀλλ’ ἄρα τοί γε οὐρῇσιν μακρῇσι περισσαίνοντες ἀνέσταν. Ὡς δ’ ὅτ’ ἂν ἀμφὶ ἄνακτα κύνες δαίτηθεν ἰόντα σαίνωσ’, αἰεὶ γάρ τε φέρει μειλίγματα θυμοῦ, ὧς τοὺς ἀμφὶ λύκοι κρατερώνυχες ἠδὲ λέοντες σαῖνον· τοὶ δ’ ἔδεισαν, ἐπεὶ ἴδον αἰνὰ πέλωρα. Ἔσταν δ’ ἐν προθύροισι θεᾶς καλλιπλοκάμοιο, Κίρκης δ’ ἔνδον ἄκουον ἀειδούσης ὀπὶ καλῇ, ἱστὸν ἐποιχομένης μέγαν ἄμβροτον, οἷα θεάων λεπτά τε καὶ χαρίεντα καὶ ἀγλαὰ ἔργα πέλονται, Τοῖσι δὲ μύθων ἦρχε Πολίτης ὄρχαμος ἀνδρῶν, ὅς μοι κήδιστος ἑτάρων ἦν κεδνότανός τε· “ Ὦ φίλοι, ἔνδον γάρ τις ἐποιχομένη μέγαν ἱστὸν καλὸν ἀοιδιάει, δάπεδον δ’ ἅπαν ἀμφιμέμυκεν, ἢ θεὸς ἠὲ γυνή· ἀλλὰ φθεγγώμεθα θᾶσσον.” Ὧς ἄρ’ ἐφώνησεν, τοὶ δὲ φθέγγοντο καλεῦντες, Ἡ δ’ αἶψ’ ἐξελθοῦσα θύρας ὤιξε φαεινάς καὶ κάλει· οἱ δ’ ἅμα πάντες ἀιδρείῃσιν ἕποντο· Εὐρύλοχος δ’ ὑπέμεινεν, ὀισάμενος δόλον εἶναι. Εἷσεν δ’ εἰσαγαγοῦσα κατὰ κλισμούς τε θρόνους τε, ἐν δέ σφιν τυρόν τε καὶ ἄλφιτα καὶ μέλι χλωρὸν οἴνῳ Πραμνείῳ ἐκύκα· ἀνέμισγε δὲ σίτῳ φάρμακα λύγρ’, ἵνα πάγχυ λαθοίατο πατρίδος αἴης. Αὐτὰρ ἐπεὶ δῶκέν τε καὶ ἔκπιον, αὐτίκ’ ἔπειτα ῥάβδῳ πεπληγυῖα κατὰ συφεοῖσιν ἐέργνυ. Οἱ δὲ συῶν μὲν ἔχον κεφαλὰς φωνήν τε τρίχας τε καὶ δέμας, αὐτὰρ νοῦς ἦν ἔμπεδος, ὡς τὸ πάρος περ. Ὧς οἱ μὲν κλαίοντες ἐέρχατο, τοῖσι δὲ Κίρκη πάρ’ ῥ’ ἄκυλον βάλανόν τε βάλε καρπόν τε κρανείης ἔδμεναι, οἷα σύες χαμαιευνάδες αἰὲν ἔδουσιν· Εὐρύλοχος δ’ αἶψ’ ἦλθε θοὴν ἐπὶ νῆα μέλαιναν ἀγγελίην ἑτάρων ἐρέων καὶ ἀδευκέα πότμον. Οὐδέ τι ἐκφάσθαι δύνατο ἔπος ἱέμενός περ, κῆρ ἄχεϊ μεγάλῳ βεβολημένος· ἐν δέ οἱ ὄσσε δακρυόφιν πίμπλαντο, γόον δ’ ὠίετο θυμός. Ἀλλ’ ὅτι δή μιν πάντες ἀγασσάμεθ’ ἐξερέοντες, καὶ τότε τῶν ἄλλων ἑτάρων κατέλεξεν ὄλεθρον· “ ᾜομεν, ὡς ἐκέλευες, ἀνὰ δρυμά, φαίδιμ’ Ὀδυσσεῦ· εὕρομεν ἐν βήσσῃσι τετυγμένα δώματα καλὰ ξεστοῖσιν λάεσσι, περισκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ. Ἔνθα δέ τις μέγαν ἱστὸν ἐποιχομένη λίγ’ ἄειδεν ἢ θεὸς ἠὲ γυνή· τοὶ δὲ φθέγγοντο καλεῦντες· ἡ δ’ αἶψ’ ἐξελθοῦσα θύρας ὤιξε φαεινὰς καὶ κάλει· οἱ δ’ ἅμα πάντες ἀιδρείῃσιν ἕποντο· αὐτὰρ ἐγὼν ὑπέμεινα, ὀισάμενος δόλον εἶναι. Οἱ δ’ ἅμ’ ἀιστώθησαν ἀολλέες, οὐδέ τις αὐτῶν ἐξεφάνη· δηρὸν δὲ καθήμενος ἐσκοπίαζον”. Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγὼ περὶ μὲν ξίφος ἀργυρόηλον ὤμοιιν βαλόμην, μέγα χάλκεον, ἀμφὶ δὲ τόξα· τὸν δ’ ἄψ’ ἠνώγεα αὐτὴν ὁδὸν ἡγήσασθαι. Αὐτὰρ ὅ γ’ ἀμφοτέρῃσι λαβὼν ἐλλίσσετο γούνων καί μ’ ὀλοφυρόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· “Μή μ’ ἄγε κεῖσ’ ἀέκοντα, διοτρεφές, ἀλλὰ λίπ’ αὐτοῦ· οἶδα γάρ, ὡς οὔτ’ αὐτὸς ἐλεύσεαι οὔτε τιν’ ἄλλον ἄξεις σῶν ἑτάρων. Ἀλλὰ ξὺν τοίσδεσι θᾶσσον φεύγωμεν· ἔτι γάρ κεν ἀλύξαιμεν κακὸν ἦμαρ.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Εὐρύλοχ’, ἦ τοι μὲν σὺ μέν’ αὐτοῦ τῷδ’ ἐνὶ χώρῳ ἔσθων καὶ πίνων κοίλῃ παρὰ νηὶ μελαίνῃ· αὐτὰρ ἐγὼν εἶμι, κρατερὴ δέ μοι ἔπλετ’ ἀνάγκη.” Ὧς εἰπὼν παρὰ νηὸς ἀνήιον ἠδὲ θαλάσσης. Ἀλλ’ ὅτε δὴ ἄρ’ ἔμελλον ἰὼν ἱερὰς ἀνὰ βήσσας Κίρκης ἵξεσθαι πολυφαρμάκου ἐς μέγα δῶμα, ἔνθα μοι Ἑρμείας χρυσόρραπις ἀντεβόλησεν ἐρχομένῳ πρὸς δῶμα, νεηνίῃ ἀνδρὶ ἐοικώς, πρῶτον ὑπηνήτῃ, τοῦ περ χαριεστάτη ἥβη· ἔν τ’ ἄρα μοι φῦ χειρί, ἔπος τ’ ἔφατ’ ἔκ τ’ ὀνόμαζεν· “Πῇ δὴ αὖτ’, ὦ δύστηνε, δι’ ἄκριας ἔρχεαι οἶος, χώρου ἄιδρις ἐών; Ἕταροι δέ τοι οἵδ’ ἐνὶ Κίρκης ἔρχαται ὥς τε σύες πυκινοὺς κευθμῶνας ἔχοντες. Ἦ τοὺς λυσόμενος δεῦρ’ ἔρχεαι; Οὐδὲ σέ φημι αὐτὸν νοστήσειν, μενέεις δὲ σύ γ’, ἔνθα περ ἄλλοι. Ἀλλ’ ἄγε δή σε κακῶν ἐκλύσομαι ἠδὲ σαώσω. Τῆ, τόδε φάρμακον ἐσθλὸν ἔχων ἐς δώματα Κίρκης ἔρχευ, ὃ κέν τοι κρατὸς ἀλάλκῃσιν κακὸν ἦμαρ. Πάντα δέ τοι ἐρέω ὀλοφώια δήνεα Κίρκης. Τεύξει τοι κυκεῷ, βαλέει δ’ ἐν φάρμακα σίτῳ. Ἀλλ’ οὐδ’ ὧς θέλξαι σε δυνήσεται· οὐ γὰρ ἐάσει φάρμακον ἐσθλόν, ὅ τοι δώσω, ἐρέω δὲ ἕκαστα. Ὁππότε κεν Κίρκη σ’ ἐλάσῃ περιμήκεϊ ῥάβδῳ, δὴ τότε σὺ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ Κίρκῃ ἐπαῖξαι, ὥς τε κτάμεναι μενεαίνων. Ἡ δέ σ’ ὑποδείσασα κελήσεται εὐνηθῆναι· ἔνθα σὺ μηκέτ’ ἔπειτ’ ἀπανήνασθαι θεοῦ εὐνήν, ὄφρα κέ τοι λύσῃ θ’ ἑτάρους αὐτόν τε κομίσσῃ· ἀλλὰ κέλεσθαί μιν μακάρων μέγαν ὅρκον ὀμόσσαι, μή τί τοι αὐτῷ πῆμα κακὸν βουλευσέμεν ἄλλο, μή σ’ ἀπογυμνωθέντα κακὸν καὶ ἀνήνορα θείῃ.” Ὧς ἄρα φωνήσας πόρε φάρμακον ἀργεϊφόντης ἐκ γαίης ἐρύσας καί μοι φύσιν αὐτοῦ ἔδειξεν. ῾Ρίζῃ μὲν μέλαν ἔσκε, γάλακτι δὲ εἴκελον ἄνθος· μῶλυ δέ μιν καλέουσι θεοί· χαλεπὸν δέ τ’ ὀρύσσειν ἀνδράσι γε θνητοῖσι, θεοὶ δέ τε πάντα δύνανται. Ἑρμείας μὲν ἔπειτ’ ἀπέβη πρὸς μακρὸν Ὄλυμπον νῆσον ἀν’ ὑλήεσσαν, ἐγὼ δ’ ἐς δώματα Κίρκης ἤια, πολλὰ δέ μοι κραδίη πόρφυρε κιόντι. Ἔστην δ’ εἰνὶ θύρῃσι θεᾶς καλλιπλοκάμοιο· ἔνθα στὰς ἐβόησα, θεὰ δέ μοι ἔκλυεν αὐδῆς. Ἡ δ’ αἶψ’ ἐξελθοῦσα θύρας ὤιξε φαεινὰς καὶ κάλει· αὐτὰρ ἐγὼν ἑπόμην ἀκαχήμενος ἦτορ. Εἷσε δέ μ’ εἰσαγαγοῦσα ἐπὶ θρόνου ἀργυροήλου καλοῦ δαιδαλέου· ὑπὸ δὲ θρῆνυς ποσὶν ἦεν· τεῦχε δέ μοι κυκεῶ χρυσέῳ δέπαι, ὄφρα πίοιμι, ἐν δέ τε φάρμακον ἧκε κακὰ φρονέουσ’ ἐνὶ θυμῷ. Αὐτὰρ ἐπεὶ δῶκέν τε καὶ ἔκπιον, οὐδέ μ’ ἔθελξεν, ῥάβδῳ πεπληγυῖα ἔπος τ’ ἔφατ’ ἔκ τ’ ὀνόμαζεν· “ Ἔρχεο νῦν συφεόνδε, μετ’ ἄλλων λέξο ἑταίρων.” Ὧς φάτ’, ἐγὼ δ’ ἄορ ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ Κίρκῃ ἐπήιξα, ὥς τε κτάμεναι μενεαίνων. Ἡ δὲ μέγα ἰάχουσα ὑπέδραμε καὶ λάβε γούνων, καί μ’ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· “Τίς, πόθεν εἰς ἀνδρῶν; Πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες; Θαῦμά μ’ ἔχει, ὡς οὔ τι πιὼν τάδε φάρμακ’ ἐθέλχθης, οὐδὲ γὰρ οὐδέ τις ἄλλος ἀνὴρ τάδε φάρμακ’ ἀνέτλη, ὅς κε πίῃ καὶ πρῶτον ἀμείψεται ἕρκος ὀδόντων. Σοὶ δέ τις ἐν στήθεσσιν ἀκήλητος νόος ἐστίν. Ἦ σύ γ’ Ὀδυσσεύς ἐσσι πολύτροπος, ὅν τέ μοι αἰεὶ φάσκεν ἐλεύσεσθαι χρυσόρραπις ἀργεϊφόντης ἐκ Τροίης ἀνιόντα θοῇ σὺν νηὶ μελαίνῃ. Ἀλλ’ ἄγε δὴ κολεῷ μὲν ἄορ θέο, νῶι δ’ ἔπειτα εὐνῆς ἡμετέρης ἐπιβείομεν, ὄφρα μιγέντε εὐνῇ καὶ φιλότητι πεποίθομεν ἀλλήλοισιν.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “ Ὦ Κίρκη, πῶς γάρ με κέλεαι σὺ ἤπιον εἶναι, ἥ μοι σῦς μὲν ἔθηκας ἐνὶ μεγάροισιν ἑταίρους, αὐτὸν ἐνθάδ’ ἔχουσα δολοφρονέουσα κελεύεις ἐς θάλαμόν τ’ ἰέναι καὶ σῆς ἐπιβήμεναι εὐνῆς, ὄφρα με γυμνωθέντα κακὸν καὶ ἀνήνορα θείῃς. Οὐδ’ ἂν ἐγώ γ’ ἐθέλοιμι τεῆς ἐπιβήμεναι εὐνῆς, εἰ μή μοι τλαίης γε, θεά, μέγαν ὅρκον ὀμόσσαι, μή τί μοι αὐτῷ πῆμα κακὸν βουλευσέμεν ἄλλο.” Ὧς ἐφάμην, ἡ δ’ αὐτίκ’ ἀπώμνυεν, ὡς ἐκέλευον. Αὐτὰρ ἐπεί ῥ’ ὄμοσέν τε τελεύτησέν τε τὸν ὅρκον, καὶ τότ’ ἐγὼ Κίρκης ἐπέβην περικαλλέος εὐνῆς. Ἀμφίπολοι δ’ ἄρα τέως μὲν ἐνὶ μεγάροισι πένοντο τέσσαρες, αἵ οἱ δῶμα κάτα δρήστειραι ἔασιν· γίγνονται δ’ ἄρα ταί γ’ ἐκ τε κρηνέων ἀπό τ’ ἀλσέων ἔκ θ’ ἱερῶν ποταμῶν, οἵ τ’ εἰς ἅλαδε προρέουσιν. Τάων ἡ μὲν ἔβαλλε θρόνοις ἔνι ῥήγεα καλὰ πορφύρεα καθύπερθ’, ὑπένερθε δὲ λῖθ’ ὑπέβαλλεν· ἡ δ’ ἑτέρη προπάροιθε θρόνων ἐτίταινε τραπέζας ἀργυρέας, ἐπὶ δέ σφι τίθει χρύσεια κάνεια· ἡ δὲ τρίτη κρητῆρι μελίφρονα οἶνον ἐκίρνα ἡδὺν ἐν ἀργυρέῳ, νέμε δὲ χρύσεια κύπελλα· ἡ δὲ τετάρτη ὕδωρ ἐφόρει καὶ πῦρ ἀνέκαιεν πολλὸν ὑπὸ τρίποδι μεγάλῳ, ἰαίνετο δ’ ὕδωρ. Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ ζέσσεν ὕδωρ ἐνὶ ἤνοπι χαλκῷ, ἔς ῥ’ ἀσάμινθον ἕσασα λό’ ἐκ τρίποδος μεγάλοιο, θυμῆρες κεράσασα, κατὰ κρατός τε καὶ ὤμων, ὄφρα μοι ἐκ κάματον θυμοφθόρον εἵλετο γυίων. Αὐτὰρ ἐπεὶ λοῦσέν τε καὶ ἔχρισεν λίπ’ ἐλαίῳ, ἀμφὶ δέ με χλαῖναν καλὴν βάλεν ἠδὲ χιτῶνα, εἷσε δέ μ’ εἰσαγαγοῦσα ἐπὶ θρόνου ἀργυροήλου, καλοῦ δαιδαλέου, ὑπὸ δὲ θρῆνυς ποσὶν ἦεν. Χέρνιβα δ’ ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε φέρουσα καλῇ χρυσείῃ ὑπὲρ ἀργυρέοιο λέβητος, νίψασθαι· παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν. Σῖτον δ’ αἰδοίη ταμίη παρέθηκε φέρουσα, εἴδατα πόλλ’ ἐπιθεῖσα χαριζομένη παρεόντων· ἐσθέμεναι δ’ ἐκέλευεν· ἐμῷ δ’ οὐχ ἤνδανε θυμῷ, ἀλλ’ ἥμην ἄλλο φρονέων, κακὰ δ’ ὄσσετο θυμός. Κίρκη δ’ ὡς ἐνόησεν ἔμ’ ἥμενον οὐδ’ ἐπὶ σίτῳ χεῖρας ἰάλλοντα, κρατερὸν δέ με πένθος ἔχοντα, ἄγχι παρισταμένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· “ Τίφθ’ οὕτως, Ὀδυσεῦ, κατ’ ἄρ’ ἕζεαι ἶσος ἀναύδῳ, θυμὸν ἔδων, βρώμης δ’ οὐχ ἅπτεαι οὐδὲ ποτῆτος; Ἦ τινά που δόλον ἄλλον ὀίεαι· οὐδέ τί σε χρὴ δειδίμεν· ἤδη γάρ τοι ἀπώμοσα καρτερὸν ὅρκον.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Ὦ Κίρκη, τίς γάρ κεν ἀνήρ, ὃς ἐναίσιμος εἴη, πρὶν τλαίη πάσσασθαι ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος, πρὶν λύσασθ’ ἑτάρους καὶ ἐν ὀφθαλμοῖσιν ἰδέσθαι; Ἀλλ’ εἰ δὴ πρόφρασσα πιεῖν φαγέμεν τε κελεύεις, λῦσον, ἵν’ ὀφθαλμοῖσιν ἴδω ἐρίηρας ἑταίρους.” Ὧς ἐφάμην, Κίρκη δὲ διὲκ μεγάροιο βεβήκειν ῥάβδον ἔχουσ’ ἐν χειρί, θύρας δ’ ἀνέῳξε συφειοῦ, ἐκ δ’ ἔλασεν σιάλοισιν ἐοικότας ἐννεώροισιν. Οἱ μὲν ἔπειτ’ ἔστησαν ἐναντίοι, ἡ δὲ δι’ αὐτῶν ἐρχομένη προσάλειφεν ἑκάστῳ φάρμακον ἄλλο· τῶν δ’ ἐκ μὲν μελέων τρίχες ἔρρεον, ἃς πρὶν ἔφυσεν φάρμακον οὐλόμενον, τό σφιν πόρε πότνια Κίρκη· ἄνδρες δ’ ἂψ ἐγένοντο νεώτεροι, ἢ πάρος ἦσαν, καὶ πολύ καλλίονες καὶ μείζονες εἰσοράασθαι. Ἔγνωσαν δέ μ’ ἐκεῖνοι ἔφυν τ’ ἐν χερσὶν ἕκαστος. Πᾶσιν δ’ ἱμερόεις ὑπέδυ γόος, ἀμφὶ δὲ δῶμα σμερδαλέον κανάχιζε· θεὰ δ’ ἐλέαιρε καὶ αὐτή. Ἡ δέ μευ ἄγχι στᾶσα προσηύδα δῖα θεάων· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’Ὀδυσσεῦ, ἔρχεο νῦν ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης. Νῆα μὲν ἂρ πάμπρωτον ἐρύσσατε ἠπειρόνδε, κτήματα δ’ ἐν σπήεσσι πελάσσατε ὅπλα τε πάντα· αὐτὸς δ’ ἂψ’ ἰέναι καὶ ἄγειν ἐρίηρας ἑταίρους.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐμοί γ’ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ, βῆν δ’ ἰέναι ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης. Εὗρον ἔπειτ’ ἐπὶ νηὶ θοῇ ἐρίηρας ἑταίρους οἴκτρ’ ὀλοφυρομένους θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντας. Ὡς δ’ ὅτ’ ἂν ἄγραυλοι πόριες περὶ βοῦς ἀγελαίας, ἐλθούσας ἐς κόπρον, ἐπὴν βοτάνης κορέσωνται· πᾶσαι ἅμα σκαίρουσιν ἐναντίαι, οὐδ’ ἔτι σηκοὶ ἴσχουσ’, ἀλλ’ ἁδινὸν μυκώμεναι ἀμφιθέουσιν μητέρας· ὧς ἔμ’ ἐκεῖνοι ἐπεὶ ἴδον ὀφθαλμοῖσιν, δακρυόεντες ἔχυντο· δόκησε δ’ ἄρα σφίσι θυμὸς ὧς ἔμεν, ὡς εἰ πατρίδ’ ἱκοίατο καὶ πόλιν αὐτὴν τρηχείης Ἰθάκης, ἵνα τε τράφεν ἠδὲ γένοντο. Καί μ’ ὀλοφυρόμενοι ἔπεα πτερόεντα προσηύδων· “Σοὶ μὲν νοστήσαντι, διοτρεφές, ὧς ἐχάρημεν, ὡς εἰ τ’ εἰς Ἰθάκην ἀφικοίμεθα πατρίδα γαῖαν· ἀλλ’ ἄγε, τῶν ἄλλων ἑτάρων κατάλεξον ὄλεθρον.” Ὧς ἔφαν, αὐτὰρ ἐγὼ προσέφην μαλακοῖς ἐπέεσσιν· “Νῆα μὲν ἂρ πάμπρωτον ἐρύσσομεν ἠπειρόνδε, κτήματα δ’ ἐν σπήεσσι πελάσσομεν ὅπλα τε πάντα· αὐτοὶ δ’ ὀτρύνεσθε ἐμοὶ ἅμα πάντες ἕπεσθαι, ὄφρα ἴδηθ’ ἑτάρους ἱεροῖς ἐν δώμασι Κίρκης πίνοντας καὶ ἔδοντας ἐπηετανὸν γὰρ ἔχουσιν.” Ὧς εφάμην, οἱ δ’ ὦκα ἐμοῖς ἐπέεσσι πίθοντο. Εὐρύλοχος δέ μοι οἶος ἐρύκανε πάντας ἑταίρους καί σφεας φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· “Ἆ δειλοί, πόσ’ ἴμεν; Τί κακῶν ἱμείρετε τούτων; Κίρκης ἐς μέγαρον καταβήμεναι, ἥ κεν ἅπαντας ἢ σῦς ἠὲ λύκους ποιήσεται ἠὲ λέοντας, οἵ κέν οἱ μέγα δῶμα φυλάσσοιμεν καὶ ἀνάγκῃ, ὥς περ Κύκλωψ ἔρξ’, ὅτε οἱ μέσαυλον ἵκοντο ἡμέτεροι ἕταροι, σὺν δ’ ὁ θρασὺς εἵπετ’ Ὀδυσσεύς· τούτου γὰρ καὶ κεῖνοι ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ γε μετὰ φρεσὶ μερμήριξα, σπασσάμενος τανύηκες ἄορ παχέος παρὰ μηροῦ, τῷ οἱ ἀποπλήξας κεφαλὴν οὐδάσθε πελάσσαι καὶ πηῷ περ’ ἐόντι μάλα σχεδόν ἀλλά μ’ ἑταῖροι μειλιχίοις ἐπέεσσιν ἐρήτυον ἄλλοθεν ἄλλος· “Διογενές, τοῦτον μὲν ἐάσομεν, εἰ σὺ κελεύεις, αὐτοῦ πὰρ νηί τε μένειν καὶ νῆα ἔρυσθαι· ἡμῖν δ’ ἡγεμόνευ’ ἱερὰ πρὸς δώματα Κίρκης.” Ὧς φάμενοι παρὰ νηὸς ἀνήιον ἠδὲ θαλάσσης. Οὐδὲ μὲν Εὐρύλοχος κοίλῃ παρὰ νηὶ λέλειπτο, ἀλλ’ ἕπετ’· ἔδεισεν γὰρ ἐμὴν ἔκπαγλον ἐνιπήν. Τόφρα δὲ τοὺς ἄλλους ἑτάρους ἐν δώμασι Κίρκη ἐνδυκέως λοῦσέν τε καὶ ἔχρισεν λίπ’ ἐλαίῳ, ἀμφὶ δ’ ἄρα χλαίνας οὔλας βάλεν ἠδὲ χιτῶνας· δαινυμένους δ’ ἐὺ πάντας ἐφεύρομεν ἐν μεγάροισιν. Οἱ δ’ ἐπεὶ ἀλλήλους εἶδον φράσσαντό τ’ ἐσάντα, κλαῖον ὀδυρόμενοι, περὶ δὲ στεναχίζετο δῶμα. Ἡ δέ μευ ἄγχι στᾶσα προσηύδα δῖα θεάων· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, μηκέτι νῦν θαλερὸν γόον ὄρνυτε· οἶδα καὶ αὐτή, ἠμὲν ὅσ’ ἐν πόντῳ πάθετ’ ἄλγεα ἰχθυόεντι, ἠδ’ ὅσ’ ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ’ ἐπὶ χέρσου· ἀλλ’ ἄγετ’ ἐσθίετε βρώμην καὶ πίνετε οἶνον, εἰς ὅ κεν αὖτις θυμὸν ἐνὶ στήθεσσι λάβητε, οἷον ὅτε πρώτιστον ἐλείπετε πατρίδα γαῖαν τρηχείης Ἰθάκης. Νῦν δ’ ἀσκελέες καὶ ἄθυμοι, αἰὲν ἄλης χαλεπῆς μεμνημένοι, οὐδέ ποθ’ ὕμιν θυμὸς ἐν εὐφροσύνη, ἐπεὶ ἦ μάλα πολλὰ πέποσθε.” Ὧς ἔφαθ’, ἡμῖν δ’ αὖτ’ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ. Ἔνθα μὲν ἤματα πάντα τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτὸν ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ’ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ· ἀλλ’ ὅτε δή ῥ’ ἐνιαυτὸς ἔην, περὶ δ’ ἔτραπον ὧραι μηνῶν φθινόντων, περὶ δ’ ἤματα μακρὰ τελέσθη, καὶ τότε μ’ ἐκκαλέσαντες ἔφαν ἐρίηρες ἑταῖροι· “Δαιμόνι’, ἤδη νῦν μιμνήσκεο πατρίδος αἴης εἴ τοι θέσφατόν ἐστι σαωθῆναι καὶ ἱκέσθαι οἶκον ἐς ὑψόροφον καὶ σὴν ἐς πατρίδα γαῖαν.” Ὧς ἔφαν, αὐτὰρ ἐμοί γ’ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ. Ὧς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ’ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ. Ἦμος δ’ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθεν, οἱ μὲν κοιμήσαντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα Αὐτὰρ ἐγὼ Κίρκης ἐπιβὰς περικαλλέος εὐνῆς γούνων ἐλιτάνευσα, θεὰ δέ μευ ἔκλυεν αὐδῆς· καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων· “ Ὦ Κίρκη, τέλεσόν μοι ὑπόσχεσιν, ἥν περ ὑπέστης, οἴκαδε πεμψέμεναι· θυμὸς δέ μοι ἔσσυται ἤδη, ἠδ’ ἄλλων ἑτάρων, οἵ μεν φθινύθουσι φίλον κῆρ ἀμφ’ ἔμ’ ὀδυρόμενοι, ὅτε που σύ γε νόσφι γένηαι.” Ὧς ἐφάμην, ἡ δ’ αὐτίκ’ ἀμείβετο δῖα θεάων· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, μηκέτι νῦν ἀέκοντες ἐμῷ ἐνὶ μίμνετε οἴκῳ. Ἀλλ’ ἄλλην χρὴ πρῶτον ὁδὸν τελέσαι καὶ ἱκέσθαι εἰς Ἀίδαο δόμους καὶ ἐπαινῆς Περσεφονείης, ψυχῇ χρησομένους Θηβαίου Τειρεσίαο, μάντηος ἀλαοῦ, τοῦ τε φρένες ἔμπεδοί εἰσιν· τῷ καὶ τεθνηῶτι νόον πόρε Περσεφόνεια, οἴῳ πεπνῦσθαι, τοὶ δὲ σκιαὶ ἀίσσουσιν.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐμοί γε κατεκλάσθη φίλον ἦτορ· κλαῖον δ’ ἐν λεχέεσσι καθήμενος, οὐδέ νύ μοι κῆρ ἤθελ’ ἔτι ζώειν καὶ ὁρᾶν φάος ἠελίοιο. Αὐτὰρ ἐπεὶ κλαίων τε κυλινδόμενός τε κορέσθην, καὶ τότε δή μιν ἔπεσσιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “ Ὦ Κίρκη, τίς γὰρ ταύτην ὁδὸν ἡγεμονεύσει; Εἰς Ἄιδος δ’ οὔ πώ τις ἀφίκετο νηὶ μελαίνῃ”. Ὧς ἐφάμην, ἡ δ’ αὐτίκ’ ἀμείβετο δῖα θεάων· “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, μή τί τοι ἡγεμόνος γε ποθὴ (ποθ’ ἧ) παρὰ νηὶ μελέσθω, ἱστὸν δὲ στήσας ἀνά θ’ ἱστία λευκὰ πετάσσας ἧσθαι· τὴν δέ κέ τοι πνοιὴ Βορέαο φέρῃσιν. Ἀλλ’ ὁπότ’ ἂν δὴ νηὶ δι’ Ὠκεανοῖο περήσῃς, ἔνθ’ ἀκτή τε λάχεια καὶ ἄλσεα Περσεφονείης, μακραί τ’ αἴγειροι καὶ ἰτέαι ὠλεσίκαρποι, νῆα μὲν αὐτοῦ κέλσαι ἐπ’ Ὠκεανῷ βαθυδίνῃ, αὐτὸς δ’ εἰς Ἀίδεω ἰέναι δόμον εὐρώεντα. Ἔνθα μὲν εἰς Ἀχέροντα Πυριφλεγέθων τε ῥέουσιν Κώκυτός θ’, ὃς δὴ Στυγὸς ὕδατός ἐστιν ἀπορρώξ, πέτρη τε ξύνεσίς τε δύω ποταμῶν ἐριδούπων· ἔνθα δ’ ἔπειθ’, ἥρως, χριμφθεὶς πέλας, ὥς σε κελεύω, βόθρον ὀρύξαι, ὅσον τε πυγούσιον ἔνθα καὶ ἔνθα, ἀμφ’ αὐτῷ δὲ χοὴν χεῖσθαι πᾶσιν νεκύεσσιν, πρῶτα μελικρήτῳ, μετέπειτα δὲ ἡδέι οἴνῳ, τὸ τρίτον αὖθ’ ὕδατι· ἐπὶ δ’ ἄλφιτα λευκά παλύνειν. Πολλὰ δὲ γουνοῦσθαι νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα, ἐλθὼν εἰς Ἰθάκην στεῖραν βοῦν, ἥ τις ἀρίστη, ῥέξειν ἐν μεγάροισι πυρήν τ’ ἐμπλησέμεν ἐσθλὼν, Τειρεσίῃ δ’ ἀπάνευθεν ὄιν ἱερευσέμεν οἴῳ παμμέλαν’, ὃς μήλοισι μεταπρέπει ὑμετέροισιν. Αὐτὰρ ἐπὴν εὐχῇσι λίσῃ κλυτὰ ἔθνεα νεκρῶν, ἔνθ’ ὄιν ἀρνειὸν ῥέζειν θῆλύν τε μέλαιναν εἰς ἔρεβος στρέψας, αὐτὸς δ’ ἀπονόσφι τραπέσθαι ἱέμενος ποταμοῖο ῥοάων· ἔνθα δὲ πολλαὶ ψυχαὶ ἐλεύσονται νεκύων κατατεθνηώτων. Δὴ τότ’ ἔπειθ’ ἑτάροισιν ἐποτρῦναι καὶ ἀνῶξαι μῆλα, τὰ δὴ κατάκειτ’ ἐσφαγμένα νηλέι χαλκῷ, δείραντας κατακῆαι, ἐπεύξασθαι δὲ θεοῖσιν, ἰφθίμῳ τ’ Ἀίδῃ καὶ ἐπαινῇ Περσεφονείῃ· αὐτὸς δὲ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ ἧσθαι, μηδὲ ἐᾶν νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα αἵματος ἆσσον ἴμεν, πρὶν Τειρεσίαο πυθέσθαι. Ἔνθα τοι αὐτίκα μάντις ἐλεύσεται, ὄρχαμε λαῶν, ὅς κέν τοι εἴπῃσιν ὁδῶν καὶ μέτρα κελεύθου νόστον θ’, ὡς ἐπὶ πόντον ἐλεύσεαι ἰχθυόεντα.” Ὧς ἔφατ’, αὐτίκα δὲ χρυσόθρονος ἤλυθεν Ἠώς. Ἀμφὶ δέ με χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματα ἕσσεν· αὐτὴ δ’ ἀργύφεον φᾶρος μέγα ἕννυτο νύμφη, λεπτὸν καὶ χαρίεν, περὶ δὲ ζώνην βάλετ’ ἰξυῖ καλὴν χρυσείην, κεφαλῇ δ’ ἐπέθηκε καλύπτρην. Αὐτὰρ ἐγὼ διὰ δώματ’ ἰὼν ὤτρυνον ἑταίρους μειλιχίοις ἐπέεσσι παρασταδὸν ἄνδρα ἕκαστον· “Μηκέτι νῦν εὕδοντες ἀωτεῖτε γλυκὺν ὕπνον, ἀλλ’ ἴομεν· δὴ γάρ μοι ἐπέφραδε πότνια Κίρκη.” Ὧς ἐφάμην, τοῖσιν δ’ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ. Οὐδὲ μὲν οὐδ’ ἔνθεν περ ἀπήμονας ἦγον ἑταίρους. Ἐλπήνωρ δέ τις ἔσκε νεώτατος, οὔτε τι λίην ἄλκιμος ἐν πολέμῳ οὔτε φρεσὶν ᾗσιν ἀρηρώς· ὅς μοι ἄνευθ’ ἑτάρων ἱεροῖς ἐν δώμασι Κίρκης, ψύχεος ἱμείρων, κατελέξατο οἰνοβαρείων. Κινυμένων δ’ ἑτάρων ὅμαδον καὶ δοῦπον ἀκούσας ἐξαπίνης ἀνόρουσε καὶ ἐκλάθετο φρεσὶν ᾗσιν ἄψορρον καταβῆναι ἰὼν ἐς κλίμακα μακρήν, ἀλλὰ καταντικρὺ τέγεος πέσεν· ἐκ δέ οἱ αὐχὴν ἀστραγάλων ἐάγη, ψυχὴ δ’ Ἀιδόσδε κατῆλθεν. Ἐρχομένοισι δὲ τοῖσιν ἐγὼ μετὰ μῦθον ἔειπον· “Φάσθε νύ που οἰκόνδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν ἔρχεσθ’· ἄλλην δ’ ἧμιν ὁδὸν τεκμήρατο Κίρκη, εἰς Ἀίδαο δόμους καὶ ἐπαινῆς Περσεφονείης, ψυχῇ χρυσομένους Θηβαίου Τειρεσίαο.” Ὧς ἐφάμην, τοῖσιν δὲ κατεκλάσθη φίλον ἦτορ· ἑζόμενοι δὲ κατ’ αὖθι γόων τίλλοντό τε χαίτας· ἀλλ’ οὐ γάρ τις πρῆξις ἐγίγνετο μυρομένοισιν. Ἀλλ’ ὅτε δή ῥ’ ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης ᾔομεν ἀχνύμενοι θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες, τόφρα δ’ ἄρ’ οἰχομένη Κίρκη παρὰ νηὶ μελαίνῃ ἀρνειὸν κατέδησεν ὄιν θῆλύν τε μέλαιναν, ῥεῖα παρεξελθοῦσα· τίς ἂν θεὸν οὐκ ἐθέλοντα ὀφθαλμοῖσιν ἴδοιτ’ ἢ ἔνθ’ ἢ ἔνθα κιόντα;	5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130 135 140 145 150 155 160 165 170 175 180 185 190 195 200 205 210 215 220 225 230 235 240 245 250 255 260 265 270 275 280 285 290 295 300 305 310 315 320 325 330 335 340 345 350 355 360 365 370 375 380 385 390 395 400 405 410 415 420 425 430 435 440 445 450 455 460 465 470 475 480 485 490 495 500 505 510 515 520 525 530 535 540 545 550 555 560 565 570	Και φτάσαμε στη νῆσο Αιολία· και όπου έμενε Αἴολος Ἱπποτάδης, αγαπημένος των αθανάτων θεών σ’ ένα πλωτό νησί· και όλο περιβάλλεται με τείχος απόρθητο να φαίνεται χαλκό (στο δειλινό), και ν’ ανεβαίνει απότομα ο βράχος Αυτού και δώδεκα παιδιά ζούσαν μες στα παλάτια, θυγατέρες έξη μεν, γιοι ζωηροί κι εκείνοι έξη στην εφηβεία· όπου αυτός βεβαίως τις θυγατέρες πρόσφερε στους υἱούς μαζί τους να κοιμούνται. Οἱ δε πάντοτε δίπλα σε πατέρα αγαπημένο και μητέρα σεβαστή Δεξιώνονται, σ’ ετούτους δε κοντά χίλια καλά ευρίσκονται, και τ’ ανάκτορο μα κι η αυλή κατακλύζεται από τσίκνα τις ημέρες· εκ παραλλήλου δε τις νύχτες σε συζύγους δίπλα με αιδώ πλαγιάζουν και σε τάπητες και σκαλιστά κρεβάτια. Και φτάσαμε αφ’ ενός στην πόλη αυτών και στα πανέμορφα παλάτια. Με φιλοξένησε δε ένα μῆνα ολόκληρο και θέλησε να μάθει τα καθέκαστα, Ἴλιον και πλοία των Ἀργείων καὶ νόστον Ἀχαιῶν · καὶ μὲν ἐγὼ σ’ αυτόν τα πάντα κατὰ γράμμα περιέγραψα. Ἀλλ’ ὅταν πια καὶ ἐγὼν ὁδὸ ζητούσα και καλούσα να μας στείλει, καθόλου ἐκεῖνος δεν αρνήθηκε, και προγραμμάτισε πομπήν. Μού ’δωκε αφού έγδαρε ἀσκὸν εννιάχρονου βοδιού, όπου ’κει μέσα έκλεισε τους άγριους δρόμους των ἀνέμων· διότι κεῖνον έκανε ο γιος του Κρόνου οικονόμο των ἀνέμων, είτε να παύει είτε να σηκώνει, αυτόν που θα θελήσει. Στο δε πλοίο γλαφυρό έκρυψε κάτω με σχοινί λαμπρό ἀργυρή, ἵνα μή κάτι παραπνεύση παρ’ ὀλίγον· ύστερα για ἐμάς πνοὴν Ζεφύρου έστειλε να φυσά, ώστε να σπρώχνει καὶ τα πλοία καὶ αὐτούς· όμως δεν ἔμελλε να γίνει· γιατί αυτούς τους χάσαμε ολοκληρωτικά. Ἐννέα μέρες μὲν συγχρόνως πλέομεν νύκτες μα καὶ μέρα, τῇ δεκάτῃ δ’ ἤδη ἀνεφαίνετο πατρὶδος γη (ή ἄρουρα), και μάλιστα τόσο κοντά που φτάναμε σε τόπους με φωτιές· ἔνθ’ ἐμὲ μὲν γλυκὺς ὕπνος κατέβαλε που ήμουν κουρασμένος διότι πάντα το πηδάλιο του πλοίου χειριζόμουνα, οὐδὲ σε ἄλλον έδινα από το πλήρωμα, ώστε γοργά στην πατρική να φτάσουμε τη γη· οἱ δε σύντροφοι με λόγια πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον κι ισχυριζόντουσαν για με πως μεταφέρω σπίτι χρυσάφι κι ασήμι δῶρα εκ του Αἰόλου μεγαλόκαρδου Ἱπποτάδη. Ὧδε δέ τι εἶπε κάποιος ἰδὼν πλησίον σ’ έναν ἄλλον: “Ὢ πόπω, π’ὡς αυτός εδώ τοις πᾶσι φίλος καὶ τιμάται στους ἀνθρώπους, ὅποιων και πόλη καὶ γαῖαν φτάνει. Πολλὰ μὲν ἐκ της Τροίας μεταφέρει κειμήλια καλὰ από τη λεία, ἡμεῖς δ’ όμως την ίδια ἐκτελέσαντες ὁδὸν ‘οἴκαδε’ επιστρέφοντες σὺν χεῖρας ἔχοντες κενὰς· καὶ τώρα για αυτόν ἔδωκε αυτά για την φιλία χαριζόμενος ο Αἴολος. Ἀλλ’ ἄντε γρήγορα ἰδώμεθα, ὅττι τάδε ἐστίν, πόσος και ο χρυσός καὶ ἄργυρος ευρίσκεται μες στον ἀσκό». Ὧς είπαν, βουλὴ δὲ κακὴ νίκησεν των ἑταίρων· ἀσκὸν μὲν λῦσαν, ἄνεμοι δε πάντες ὅρμησαν ἐκτός. Τοὺς δε ευθύς ἁρπάξασα έσπρωξε προς τον πόντον θύελλα κλαίοντας, μακριά από πατρίδος γη. Ύστερα ἐγώ βεβαίως αγουροξυπνημένος σε αλησμόνητες στιγμές μουρμούριζα μες στην ψυχή ἠ πεσὼν ‘ἐκ της νηὸς’ μες στον πόντῳ να χαθώ, ἦ ἀκούσια ν’ αντέξω καὶ ακόμα με τους ζωντανούς να συνυπάρχω. Ἀλλ’ άντεξα καὶ ἔμεινα, καλυψάμενος δε μες στο πλοίο κειτόμουνα. Και (άγονταν και) φέρονταν αυτά από την άσχημη τη θύελλα τ’ ανέμου κάπου μετά πάνω στη νῆσον Αἰολίην, στεναχωριόντουσαν δ’ οι ἑταῖροι. Όπου και πάνω στη στεριά βγήκαμε και τραβήξαμε νερό, και δείπνο ‘τσάκα-τσάκα’ τσιμπήσανε δίπλα γοργά στα πλοία οι ἑταῖροι. Έπειτ’ αφού χορτάσαμε και με το φαγητό και το ποτό, ἐγὼ πια τότε κήρυκα καὶ παίρνοντας μαζί καὶ σύντροφο πήγαμε στα λαμπρά παλάτια του Αιόλου· και συναντήσανε αυτόν Όπως δειπνούσε κοντά στη σύζυγο του και στα δικά τους τέκνα. Ἐλθόντες δε ἐς δῶμα παρὰ τους κίονες ἐπάνω στο κατώφλι σταθήκαμε· οἱ δε θαμπώθηκαν μες στην ψυχή και ρώτησαν· “Πῶς ἦλθες, Ὀδυσεῦ; Ποιός κακὸς δαίμων έπληξε (ολίγον) τι;; Κι εμείς που σ’ αποπέμπαμε μ’ όλες τις τιμές, ώστε να φτάσεις στην πατρίδα τη δική σου στο παλάτι και σ’ όποιο άλλο μέρος αγαπάς». Ὧς είπαν, ύστερα εγώ προσπάθησα να εκφραστώ με έναν κόμπο στο λαιμό: «Με εξαπάτησαν ἕταροι καί κακοὶ μαζί μ’ αυτούς κι ο ὕπνος άθλιος. Ἀλλά δείξτε, φίλοι επιείκεια· δύναμις διότι ἐν ὑμῖν». Ὧς έλεγα με λόγια μαλακά να καλοπιάσω προσπαθώντας, ενώ αυτοί έμειναν άφωνοι· ο δε πατὴρ απάντησε με ένα λόγο: «Γοργά τσακίσου απ’ το νησί, των ζώντων τιποτένιε· γιατί δεν είναι θεμιτό σ’ εμέ να περιποιούμαστε ούτε να αποστέλλουμε τον ἄνδρα αυτόν, που και οι μάκαρες θεοί τον απεχθάνονται· τράβα, μια που απ’ τους θεούς διωγμένος κατέφθασες εδώ». Ὧς εἰπὼν ἀπέπεμπε βαριά στενάζοντα από το σπίτι. Κι από εδώ όπως πιο πριν με τσακισμένα πλέαμε φτερά. Και μαραζώνανε τα σπλάχνα των ανδρών από κουραστική κωπηλασία εις μάτην για εμάς, μια που δεν φαίνετο καμιά αποπομπή για κάπου. Ἐξη ημέρες μὲν πλέαμε διαρκώς νύκτες μα καὶ τη μέρα, τη δε ἑβδόμη φτάσαμε του Λάμου πόλη απότομη, Τηλέπυλον Λαιστρυγονίην, ὅπου ποιμένα ένας ποιμὴν Καλεί μεγαλοφώνως εἰσερχόμενος, ὁ δέ και ἐξερχόμενος ανταποκρίνετα. Όπου και ἄνδρας ἄυπνος δυο μισθούς εξασφαλίζει τον ένα βουκολεύοντας, τον άλλο σαλαγώντας αρνιά με άσπρο τρίχωμα γιατί είναι οι δρόμοι της νυκτός κοντά με της ημέρας. ‘Οπου σε ξακουστό αφού ἤλθαμε λιμένα, που περικυκλώνουν βράχια απόκρυμνος διαμπερές ἀπό τις δυο μεριές τυχαία, ἀκταὶ δὲ προβλῆτες απέναντι η μια μπροστά στην άλλη σε ένα στόμα προχωρούν, ἁραιὴ δε εἴσοδός ἐστιν, εκεί όλα τ’ αμφίκουπα καράβια μας, έμπαιναν για ν’ αράξουν. Εκείνα μεν λοιπόν εντός του κοίλου λιμανιού δεθήκανε πλησίον μεταξύ τους· διότι μεν ουδέποτε το κύμα αυξανόταν ἐν αὐτῷ βεβαίως, οὔτε μέγα οὔτ’ ὀλίγον, ήταν δε λευκὴ ολόγυρα η γαλήνη (απ’ την πάχνη)· ύστερα ἐγὼ μονάχα έδεσα ἔξω το καράβι, αυτού εκεί στην άκρια, δένοντας με σκοινιά από την πέτρα. Και στάθηκα να κατοπτεύσω ανεβαίνοντας απ’ τον γκρεμό· όπου μὲν οὔτε βοδιῶν οὔτε ἀνδρῶν εφαίνοντο τα ἔργα, και μοναχά αντικρίσαμε καπνό να υπερίπταται από τη χώρα. Τότε πια εγώ συντρόφους απέστειλα να μάθουνε πηγαίνοντας, ποιοι άνδρες ήτανε στη χώρα που τρώγουνε ψωμί, δυο άνδρες κρίνοντας, τον τρίτο κήρυκα μαζί από κοντά. Οἱ δε ακολουθήσαν αφού αποβιβάστηκαν την εύκολη ὁδό, που ἄμαξες από παλιά στο ἄστυ από τα ψηλά βουνά κατέβαζαν ξυλεία και κόρη συναντήσαν πριν το ἄστυ που είχε πάει για νερό, Θυγατέρα την καμαρωτή του Λαιστρυγόνος Ἀντιφάτη. Αυτή μὲν το λοιπόν στην κρήνη είχε κατέβη την καλλίροο την Ἀρτακίην· απ’ όπου διότι ὕδωρ έφερναν προς το ἄστυ· κι από κοντά αυτοί της έλεγαν και τη ρωτούσαν, ποιος είναι τούτων βασιλιάς και κυβερνά αυτούς· και πρόθυμα αυτή υπέδειξε μεγαλειώδες πατρικό.. Οἱ δε αφού εἰσῆλθαν στα έξοχα παλάτια, τὴν δὲ γυναῖκα εὗρον, ὅσην τε ὄρεος κορφήν, και σκιάχτηκαν από εκείνη· ἡ δε ευθύς ἐξ ἀγορῆς ἐκάλει περιώνυμο Ἀντιφατῆα, τον σύζυγο της, που την πανωλεθρία τους σχεδίασε στο τέλος. Έναν αρπάζοντας αυτοστιγμής απ’ τους συντρόφους εξόπλισε το δεῖπνο· οι άλλοι δυο ουρλιάζοντας φτάσαν στα πλοία με φυγή. Έβαλε τότε τις φωνές κι ακούστηκε στην πόλη· οι άλλοι δε κραυγάζοντας άλλος αλλού ξεφύτρωνε σπουδαίοι Λαιστρυγόνες, χίλιοι, που με θνητούς δεν έμοιαζαν, αλλά με Γίγαντες. Που με τα χέρια αρπάζανε κόβανε απ’ τα βράχια να πετούν· ώστε κακόν ορυμαγδό στα πλοία να σηκώνουν ἀνδρῶν και χαμένων μες σ’ αλαλαγμούς και πλοίων τσακισμένων· και σουβλισμένοι ὣς ἰχθῦες σε μακάβρια τραπέζια οδηγούνταν. Ενώ τους άλλους χάλαγαν μες στο βαθύ λιμάνι, Τότε όμως ἐγὼ ξίφος ὀξὺ τραβώντας παρὰ του μηροῦ μ’ αυτό ἀπ’ ἔκοψα σχοινιά πλοίου κυανοπρώριου. Άμεσα και το πλήρωμά μου παροτρύνοντας διέταξα να πέσουν με τα μούτρα στα κουπιά, ἵνα ξεφύγουμε απ’ την κακότητα· και τούτοι οι πάντες σήκωσαν τη θάλασσα φοβούμενοι τον ὄλεθρο. Ευτυχώς δε εις τον πόντο ξέφυγε τις πέτρες επικίνδυνα απότομες το πλοίο το δικό μου· την ώρα που τα άλλα χάνονταν ‘αύτανδρα’ επί τόπου. Και όπως πριν από εδώ με τσακισμένα πλέαμε φτερά, γλυτώνοντας από το θάνατο, αγαπημένους έχοντας συντρόφους απωλέσει. Και φτάσαμε στη νῆσον Αἰαίαν· όπου και κατοικούσε η Κίρκη η καλοπλέξουδη -η δολοπλόκος-, δεινὴ θεὸς λαλούσα, η ίδια αδελφή αλλόθρησκου Αἰήτη· του Ήλιου σπέρματα κι οι δυο που δίνει φως σ’ ανθρώπους και ἐκ μητρός της Πέρσης, αυτὴν που γέννησε παιδί ο Ὠκεανὸς. Όπου δ’ ἐπί της ἀκτῆς από το πλοίο κατεβήκαμε σε σιωπῇ σε ναύλοχο λιμένα, και νά ’ξερε κανείς ποίον θεό πιστεύανε εκεί. Εκεί που τότε ξεμπαρκάραμε δύο και μέρες και δυό νύχτες καθόμαστε μαζί και από κάματο και τρώγοντες από τον πόνο την ψυχή. Ἀλλ’ ὅταν πια την τρίτη μέρα η ‘ἐυπλόκαμος’ τέλεσε η Ἠώς, καὶ τότ’ ἐγὼ παίρνοντας το δόρυ μου καὶ φάσγανον ὀξὺ ταχύτατα κοντά στο πλοίο ἀνέβηκα σε θέση περιωπής, αν πως ἔργα θα έβλεπα ανθρώπων και πειστούν τα ίδια μου τα μάτια. Στάθηκα δε σε θέση παρατήρησης αφού ανέβηκα απ’ το γκρεμό, και μου εφάνηκε καπνός από πλατύδρομο πεδίο, στα μέγαρα της Κίρκης, μες στον πυκνό δρυμό και μέσα στο δασάκι. Συλλογιζόμουν δ’ ἔπειτα με το μυαλό και την ψυχή να ἔλθω και να διαπιστώσω, μια πού ’δα τον ζεστό καπνό. Τούτο δε μου εφάνηκε σκεφτόμενος πως θά ’ταν πιο καλό, πρῶτα ἐρχόμενος στο πλοίο αστραπή και στο γιαλό δεῖπνο για τους συντρόφους να δοθεί να στείλω και να μάθουμε. Ἀλλ’ ὅταν έφτανα σχεδὸν πηγαίνοντας πια προς ευέλικτο πλεούμενο, καὶ τότε κάποιος των θεῶν λυπήθηκε εμέ μονάχος μου που ήμουν, που ξαφνικά για ‘με ὑψίκερων ἔλαφον μέγαν εἰς την ὁδὸν αὐτὴν ξεπρόβαλε. Και που κατέβαινε για το ποτάμι απ’ το δάσος για να πιει· διότι πια αυτό μένος του ήλιου είχε καταβάλει· τὸν δ’ ἐγὼ όπως έβγαινε στη μέση ραχοκοκαλιά από τα νῶτα έπληξα· τὸ δ’ ἀντικρὺ χάλκεον δόρυ διαπέρασεν, κι αγκομαχώντας ἔπεσε κάτω μέσα στη σκόνη, κι η ψυχή φτερούγισε μακριά. Πατώντας πάνω του κι εγώ απ’ την πληγή δόρυ χαλκό ετράβησα· κι εκεί πάνω στη γη πλαγιάζοντάς το άφησα· ύστερα ἐγὼ απέσπασα κλαριά μα και λυγούνες, σκοινί δε, όσο και μια οργιά, καλοστριμμένο γύρω-γύρω αφού έπλεξα συνέδεσα τα πόδια του φοβερού του τέρατος, και φορτωμένος πήγαινα φέρνοντας στο καράβι στηρίζοντας με το δόρυ, μια που δεν ήτανε ἐπ’ ὤμου με τ’ άλλο χέρι να σηκώνω· γιατί πολύ μεγάλο ήταν το θηρίο. Κι εμπρός στο πλοίο τό ’ριξα, ξεσήκωσα δ’ ἑταίρους με λόγια από κοντά μειλίχια σε κάθε ἄνδρα: “ Ὦ φίλοι, μη στενάζετε δεν ήρθε ακόμα η ώρα τώρα να κατεβαίνουμε στου Άδη τα παλάτια, πριν απ’ τη μέρα πού ’γραψε για τον καθένα η μοίρα· ἀλλ’ ἄντε, μια που στο σκαρί φαγώσιμα και πιώμα, τροφή κανένας δεν ξεχνά, η πείνα δεν μας τρώει”. Ὧς έλεγα, κι αυτοί εύκολα στα δικά μου λόγια πίθοντο και αφού ξεσκεπάστηκαν δίπλα απ’ το γιαλό τ’ αστείρευτου πελάγους θαυμάσανε το ελάφι· καθώς ετούτο το θεριό ήταν πολύ μεγάλο. Έπειτ’ αφού χορτάσανε να βλέπουν με τα μάτια, τα χέρια αφού έπλυναν χορταστικό οργάνωσαν τραπέζι. Κι ως τότε που η μέρα τελειώνει με έναν ήλιο στο βασίλεμα ἥμασταν γευματίζοντας και τ’ άφθονα τα κρέατα και το γλυκύ της μέθης το πιοτί· κι άμα βασίλεψε ο ήλιος και ήλθε η σκοτεινιά πια τότε κοιμηθήκαμε στην άκρη της θάλασσας. Κι άμα ξημέρωσε και φάνη η Αυγή με τις ακτίνες τις ροδαλές, τότε εγώ συνέλευση οργάνωσα με όλους και είπα: “Τα λόγια μου ακούστε σύντροφοι πονεμένοι· ὦ φίλοι, μια που και δεν γνωρίζουμε, απ’ όπου ο ζόφος (δύση) ούτε απ’ όπου ανατολή, ούτε απ’ όπου ήλιος που δίνει φως για τους θνητούς κρύβεται κάτω απ’ τη γη, ούτε που ἀνατέλλει· ἀλλὰ ας πάρουμε γοργά μια απόφαση, άμα μυαλό μας έχει μείνει. Ἐγὼ δε δεν πιστεύω ότι εἶναι. Διότι είδα από σκοπιά όταν ανέβηκα γκρεμό σ’ ετούτο το νησί, που περιβάλει ο πόντος ο ατέλειωτος· κι αὐτό το ίδιο κεῖται χαμηλό· καπνόν δ’ μες στη μέσσῃ διέκρινα δι’ ὀφθαλμῶν μες στον πυκνό δρυμό και στο δασάκι”. Σαν τό ’πα, και σ’ αυτούς χίλια κομμάτια έγινε το φιλοκάρδι όπως θυμόντουσαν των ἔργων Λαιστρυγόνος Ἀντιφάτη και Κύκλωπός της βίας του ‘μεγαλόκαρδου’ ἀνθρωποφάγου. Κλαῖγαν δὲ με λυγμούς θαλερὸν κάτω δάκρυ χύνοντες· αλλά δεν γίνονταν δουλειά με το να μένουμε να κλαίμε. Ύστερα εγώ όλους στα δυο αρματωμένους σύντροφους αριθμούσα, και αρχηγό προώθησα από τις δυο μεριές τῶν μὲν ἦρχον ἐγὼ, τῶν δε Εὐρύλοχος θεοειδής (με κύρος θεϊκό). Κλήρους σε κράνος χάλκινο κουνήσαμε γοργά και πέρα-δώθε· και από μέσα πρόβαλε -βάστα καρδιά- ο κλῆρος Εὐρυλόχου· και κίνησε να πάει, μαζί μ’ αυτόν βεβαίως δύω καὶ εἴκοσι ἑταῖροι κλαίοντες· κατὰ-λίπον δ’ εμάς γοόωντας ὄπισθεν. Εὗρον δε μες στο ξέφωτο της Κίρκης τα παλάτια τα χτισμένα με πέτρες λαξευτές, σε χώρο να δεσπόζει (σαν μεγαλιθικό)· γύρω δέ σε αυτούς λύκοι ἦσαν που ζουν στα όρη μα και λέοντες, τοὺς οποίους μάγεψε αὐτὴ, ἐπειδή κακὰ φάρμακα (τους) ἔδωκεν. που βέβαια αυτοί δεν όρμησαν στους άνδρες, αλλά αντίθετα αυτοί με τις μακριές οὐρές σείοντας πέρα-δώθε σηκώθηκαν ορθά. Ὡς δ’ ὅτ’ ἂν γύρω σε αφέντη κύνες που έρχεται να τα ταΐσει σείουν, και διότι πάντα φέρνει ό,τι τραβά η ψυχή τους, όπως σ’ αυτούς οι λύκοι γύρω-γύρω με τα γαμψά τα νύχια και οι λέοντες έσειαν· κι ετούτοι φοβηθήκαν, μια πού ἴδαν τα πελώρια αυτά πρωτοφανή. Εστάθηκαν μπροστά στα πρόθυρα θεᾶς με όμορφες πλεξούδες, Κίρκης και από μέσα ἄκουγαν όπως τραγούδαγε με όμορφη φωνή, καθώς κεντούσε έναν ἱστὸ μέγαν αθάνατο, τέτοια που οι θεές λεπτά μα και χαρίεντα και μεγαλοπρεπή ἔργα επιτελούν. Και άρχισε να λέει ο Πολίτης σε αυτούς ο ομαδάρχης των ἀνδρῶν, που απ’ το πλήρωμα τον πρόσεχα πολύ και ήταν μπιστεμένος: “ Ὦ φίλοι, εντός βεβαίως κάποια μεγάλο κέντημα δημιουργώντας όμορφα τραγουδά, και αντηχεί το δάπεδο σε μήκος πέρα ως πέρα, σα νά ’τανε θεός ή και γυναίκα· ἀλλ’ ας φωνάξουμε γοργά”. Μόλις το διατύπωσε, κι αυτοί της φώναξαν καλώντας. Και εξερχόμενη ευθύς άνοιξε αυτή τις θύρες που έλαμψαν από ανταύγεια και κάλεσε· και ἕποντο αυτοί όλοι ανύποπτοι εκείνης το κατόπι· και κοντοστάθηκε ο Εὐρύλοχος, πιστεύοντας ότι εἶναι δόλος. Κι αφού τους τράβηξε εντός τους κάθισε σε πάγκους και θρονιά και για αυτούς τυρί μα και ζυμάρι και μέλι τρυφερό με οἴνῳ Πραμνείῳ ανακάτευε· στη δε τροφή προσέθετε φάρμακα μαγικά, ώστε η σκέψη της πατρίδας να σου φύγει. Κι αφού τους έδωκε και ήπιαν, αμέσως ἔπειτα με ῥάβδῳ αφού χτύπησε έκλεισε μέσα στο μαντρί των γουρουνιών. Οἱ δὲ χοίρων μὲν ἔχον κεφαλὰς και τη φωνή και τρίχες και σώμα, όμως ο νοῦς (τους) ἦταν αμετάβλητος, όπως στο παρελθόν. Όπως οἱ μὲν κλαίοντες κλειδώθηκαν, η Κίρκη αφ’ ετέρου για αυτούς παρέθεσε δε αποφλοιωμένα βελανίδια κι έβαλε και καρπό κρανιάς να φάνε, τέτοια που γουρούνια τρώνε πάντα που χάμω κοιμούνται (και κυλιούνται)· ο δε Εὐρύλοχος ἦλθε επί τροχάδην στο γρήγορο καράβι τα νέα των συντρόφων για να πει και τη βαριά φουρτούνα. Να βγάλει λέξη δεν εδύνατο όσο κι αν προσπαθούσε, μεγάλο άγχος στην καρδιά σαν αποσβολωμένος· και μέσα τα δυο μάτια του γεμίζανε με δάκρυα, κι όλο το μέσα του το σπάραζε ο καημός. Ἀλλ’ ὅτι πια αυτόν οι πάντες πλησιάσαμε κοντά ερωτώντες, καὶ τότε τῶν ἄλλων συντρόφων περιέγραψε τον ὄλεθρον· “Τραβήξαμε (το δρόμο), ὡς ἐκέλευες, μες στο δρυμό, μεγαλοπράγμονα Ὀδυσσεῦ · εὕρομεν μες στο ξέφωτο καλοχτισμένα ανάκτορα πανέμορφα με λαξευμένους λίθους, να δεσπόζει μες στο χώρο (σαν μεγαλιθικό). Και όπου κάποια μέγαν ἱστὸν υφαίνουσα τραγούδαγε γλυκά σα νά ’τανε θεός ή και γυναίκα · κι αυτοί της φώναξαν καλώντας · και εξερχόμενη ευθύς άνοιξε αυτή τις θύρες που έλαμψαν από ανταύγεια και κάλεσε· και ἕποντο αυτοί όλοι ανύποπτοι εκείνης το κατόπι· ἐγὼ όμως κοντοστάθηκα, πιστεύοντας ότι εἶναι δόλος. Οἱ δε μετά εξαφανίστηκαν, κι οὐδένας απ’ αυτούς φάνηκε έξω· και καρτερούσα μάταια καθήμενος”. Ὧς είπε, ύστερα ἐγὼ ξίφος μὲν ἀργυρόηλον (ασημοκαρφωμένο) περὶ- έβαλα στους ὤμοιις, μέγα χάλκεον, γύρω δὲ τόξα και άμεσα από αυτόν ζητούσα στην ίδια να με οδηγήσει την ὁδὸν. Όμως αυτός βεβαίως ἀμφότερα λαβὼν τυλίχτηκε στα γόνατα και μ’ αναφιλητά μου ’λεγε λόγια πεταχτά: “Μη με τραβάς για κει χωρίς τη θέλησή μου, ευλογημένε, ἀλλ’ ὰσεμε αὐτοῦ · γιατί γνωρίζω, πως ούτ’ ο ίδιος θε να φτάσεις αύτ’ άλλονε κανένα απ’ τους συντρόφους σου θα φέρεις. Αλλά με τούτους δα γοργά ας φεύγουμε· διότι μέχρι στιγμής ξεφύγαμε τη μέρα την κακιά”. Σαν τό ’πε ύστερα εγώ γύρισα προς αυτόν και είπα απαντώντας: “Εὐρύλοχ’, έτσι μὲν σὺ μέν’ αὐτοῦ σε τούτο εδώ το χώρῳ τρώγων καὶ πίνων στην κοιλιά δίπλα του καραβιού· όμως ἐγὼν πηγαίνω, κρατερὴ δέ για με παρουσιάζεται ἀνάγκη ”. Ὧς αφού είπα δίπλα στο πλοίο ἀνηφόρισα και της θαλάσσης. Ἀλλ’ ὅταν πια λοιπόν ἔμελλα πηγαίνοντας μέσα από ἱερές χαράδρες της Κίρκης να φτάσω πολυφαρμάκου ἐς δῶμα μέγα(λιθικό), τότε μπροστά μου ο Ἑρμής χρυσόρραπις (χρυσόραβδος) πετάχτηκε την ώρα που ερχόμουν προς το κτίσμα, με νεανία άνδρα όμοιος, πρωτόχνουδος, στης εφηβείας τη χάρη· και μού ’σφιξε το χέρι και έλεγε κι ὀνόμαζε με λόγια: “Για που μονάχος, δύστυχε, τραβάς σ’ αυτή την άκρη χωρίς το μέρος τούτο να γνωρίζεις; Κι οι σύντροφοι σου τις οἵδε μες στης Κίρκης εγκλωβισμένοι στο μαντρί σαν τα γουρούνια στοιβαγμένοι στη χοιρόμαντρα. Ἦ μήπως ἔρχεσαι εδώ για να τους λύσεις. Υποψιάζομαι ούτε κι εσύ ο ίδιος θα επιστρέψεις, κι εσύ θα μείνεις βέβαια, όπως πιο πριν οι ἄλλοι. Ἀλλ’ ἄντε πια εκ τῶν κακῶν θα σε γλυτώσω και θα σώσω. Γι’ αυτήν, τούτο το φάρμακον (αντίδοτο) ἐσθλὸν ἔχων ἐς δώματα της Κίρκης τράβα, το που και θα απομακρύνει από την κεφαλή σου κακὸν ἦμαρ (μέρα την κακιά). Τα πάντα θα είπω δέ πανούργα σχέδια της Κίρκης. Θα φτιάξει αυτό στον κυκεῷνα, θα βάλει δε φάρμακα μες στο σιτάρι. Ἀλλ’ ούτε έτσι θα μπορέσει να σε θέλξει· διότι δεν θ’ αφήσει το αντίδοτο, που θα σου δώσω, και θα σου πω και τα καθέκαστα. Ὁππότε κι αν η Κίρκη σε χτυπήσει με το μακρύ ραβδί, πια τότε σὺ ξίφος ὀξὺ τραβώντας από το μηρό την Κίρκη φόβισε, ως κι αν ορμάς να τη σκοτώσεις. Στα πόδια σου θα πέσει και θα παρακαλεί μαζί να κοιμηθείτε· όπου εσύ μην αρνηθείς, θεάς κατόπιν το κρεβάτι, και αφού λύσει τους συντρόφους τον ίδιο και θα περιποιηθεί· ἀλλὰ κάλεσε αυτήν μακάρων μέγαν ὅρκον να ορκιστεί, μή κάτι τί για σένανε τον ίδιο κρίμα κακὸ αποφασίσει ἄλλο, μή σ’ ἀπογυμνωθέντα κακὸν καὶ ἀνίκανο κάνει”. Όπως φώναξε λοιπόν πρόσφερε φάρμακο λευκός φαντασματένιος τραβώντας απ’ τη γη και μού ’δειξε αυτού τη φύση Διέθετε δε ρίζα μέλαινα, και τ’ ἄνθος όμοιο με γάλα· μῶλυ αυτό το λένε οι θεοί· και να το ξεριζώσουν χαλεπό (και δύσκολο μαζί) για άνδρες για θνητούς βεβαίως, οι δε θεοὶ δύνανται και τα πάντα. Ἑρμείας μὲν ἔπειτα ἀπέβη πρὸς Ὄλυμπον μακρὸν πάνω απ’ τη νῆσο ανεβαίνοντας τη δασωμένη, ἐγὼ δε ἐς δώματα της Κίρκης πήγα, πολλὰ δέ για με καρδία ανακάτωνε πηγαίνοντας. Και στάθηκα κοντά στην θύρα καλλιπλοκάμοιο θεᾶς (όμορφα χτενισμένης)· όπου αφού στάθηκα εφώναξα, και η θεά άκουσε τη φωνή μου. Κι ευθύς αυτή ἐλθοῦσα έξω τις θύρες άνοιξε ‘τὰς φαεινὰς’ (και έλαμψε ο τόπος) και καλούσε· ύστερα εγώ την πήρα από πίσω με αγωνία στην καρδιά. Και μ’ έσπρωξε για να καθίσω ἐπὶ θρόνου με ασήμι στα καρφιά όμορφου στολισμένου· και ήταν από κάτω απ’ τα πόδια ένα σκαμνί· και μέσα σε χρυσό δοχείο μου έφτιαξε έναν ‘κυκεῶνα’, για να πιω, ἐντός έριξε δέ και φάρμακον κακὰ φρονόντας μέσα απ’ την ψυχή. Κι έπειτα αφού έδωκε και ήπια, τίποτα δεν με μάγεψε, με ράβδο μόλις χτύπησε και έλεγε και λόγια και ὀνόμαζε: “Έλα τώρα στη χοιρόμαντρα, μαζί με τους υπόλοιπους συντρόφους να πλαγιάσεις”. Σαν τό ’πε, και ἐγὼ απ’ το μηρό αφού τράβηξα το ξίφος το ὀξὺ την έπεσα στην Κίρκη, σαν νά ’θελα να τη σκοτώσω λυσσασμένος. Κι ετούτη κάτω έπεσε ουρλιάζοντας και έπιασε τα γόνατα, και μ’ αναφιλητά είπε σε μένα λόγια που πετούν: “Ποιος, από πούθε στους ανθρώπους; Ποία αυτή η πόλη κι οι γονείς; Θαῦμα με κατέχει, πώς πίνοντας αυτά τα φάρμακα καθόλου δεν μαγεύτηκες, οὐδὲποτε γιατί κανείς άνθρωπος ἄλλος αυτά τα φάρμακα δεν άντεξε, που έτσι και πίει ακόμα κι αν πρῶτο ακουμπήσουνε το τείχος των οδόντων. Σ’ εσένα όμως κάποιος αλώβητος μέσα στα στήθια είναι νους. Ἦ σύ βεβαίως Ὀδυσσεύς είσαι πολύτροπος, που και για μένα πάντα έλεγε πως θα έλθεις ο με το χρυσό ραβδί λευκός φαντασματένιος από την Τροία ἀνερχόμενος μαζί με πλοίο μελανό γοργό. Ἀλλ’ ἄντε βάλε πια το ξίφος στο θηκάρι μὲν, εμείς οι δυό δε ἔπειτα στο δικό μας το κρεβάτι να ανέβουμε, ώστε κάνοντας έρωτα με το κρεβάτι και την αγάπη να αποκτήσουμε εμπιστοσύνη μεταξύ μας”. Όπως τα είπε ύστερα εγώ σ’ αυτήν γύρισα κι είπα απαντώντας: “ Ὦ Κίρκη, πῶς έτσι με καλείς σὺ ἤπιος να εἶμαι, ἥ που μου έκανες γουρούνια μὲν συντρόφους μες στο μέγαρο, τον ίδιο ἔχουσα δε εδώ δολοφρονέουσα κελεύεις μέσα στο θάλαμο και να τον πας και στο δικό σου το κρεβάτι ν’ ανεβάσεις, Ώστε ’μέ γυμνωθέντα κακὸν και ανίκανο να καταστήσεις. Ούτε εγώ θα ήθελα βεβαίως να καβαλήσω στο δικό σου το κρεβάτι, άμα βεβαίως δεν ετόλμαγες για με, θεά, ὅρκο μεγάλο να ὀμόσεις, μή κάτι τί για μένανε τον ίδιο κρίμα κακὸ αποφασίσεις ἄλλο ”. Ὧς είπα, και αυτοστιγμής εκείνη ορκιζόταν, ὡς υπέδειξα. Αφού μετά ορκίστηκε συνειδητά μα και τελείωσε τον ὅρκο, τότε κι εγώ ανέβηκα στην κλίνη την πανέμορφη της Κίρκης. Ἀμφίπολοι εν τω μεταξύ εκείνης μὲν προετοίμαζαν μέσα στο μέγαρο τέσσαρες, αυτές όπου δραστήρια φρόντιζαν το παλάτι· κι ήσαν σα να προέρχονταν βέβαια απ’ τις κρήνες και τα άλση και ἔκ τῶν ποταμῶν τῶν ἱερῶν, αυτά που και στη θάλασσα τρέχοντας καταλήγουν. Από αυτές η μια ἔβαλλε εις τους θρόνους ενώπιον υφάσματα καλὰ πορφυρά από κάτω, και από πάνω έστρωσε κάλυμμα ειδικό για τα θρονιά· ἡ δ’ ἑτέρη μπρος στους θρόνους τράβηξε τραπέζια αργυρά, και πάνω σε αυτά κάνιστρα τοποθέτησε χρυσά· ἡ δὲ τρίτη σε κρητῆρα μελίφρονα οἶνον ἐκέρνα γλυκὺν σε ἀργυρό, και κύπελλα διένειμε χρυσά· ἡ δὲ τετάρτη ὕδωρ μετέφερε καὶ πῦρ ἀνέκαιεν πολύ κάτω από τρίποδα μεγάλῳ, ζεσταινόταν και το ὕδωρ. Αφού πια το νερό ζεστάθηκε μέσα στον στιλπνό χαλκό μες στον ἀσάμινθον (μπανιέρα) ρίχνοντας απ’ τον μεγάλο τρίποδα νερό, αφού έκανε ένα ευχάριστο κράμα έριχνε, και πάνω στο κεφάλι και στους ώμους, ώστε από μένα αφαίρεσε κάματο ψυχοφθόρο απ’ τα μέλη. Ύστερα αφού λοῦσέν μα καὶ ἔχρισεν πλουσιοπάροχα δι’ ἐλαίου, τύλιξε δέ με χλαῖναν καλὴν εμὲ και με χιτῶνα, και μ’ έσπρωξε για να καθίσω ἐπὶ θρόνου με ασήμι στα καρφιά, όμορφου στολισμένου· και ήταν από κάτω απ’ τα πόδια ένα σκαμνί. Και η θαλαμηπόλος για το νίψιμο χεριών έριχνε από πρόχουν πού ’χε φέρει χρυσή πανέμορφη πάνω σε λέβητ’ ἀργυρό, για να νιφτούμε· και τράβηξε κοντά τράπεζα γυαλισμένη. Κι η οικονόμος με αιδώ ψωμί περέθεσε που έφερε, εδέσματα πολλά τοποθέτησε για να χαρούν οι καλεσμένοι· και μας παρότρυνε να τρώμε· όμως εμένα η ψυχή δε μ’ άφηνε ν’ αρχίσω, ἀλλά καθόμουνα ἄλλο σκεφτόμενος, άσχημα δε διέβλεπε η ψυχή. Κίρκη δ’ ὡς ἐνόησεν ἔμε καθ’ ἥμενον οὐδ’ ἐπὶ σίτῳ απλώνοντας χεῖρας, κρατερὸν δέ με πένθος ἔχοντα, στεκάμενη κοντά γύρισε κι είπε ‘ἔπεα πτερόεντα’ (σε εμέ): “Τι μαραζώνεις έτσι, Ὀδυσεῦ, κάθεσαι κάτω ἶσος με μουγκό, τα σωθικά σου τρώγοντας, φαΐ δε ούτε ακουμπάς ούτε πιοτί; Κάπου μήπως φαντάζεσαι κανέναν ἄλλο δόλο· εσέ δεν σου χρειάζεται κανέναν να φοβάσαι· διότι ἤδη επ’ αυτού ορκίστηκα τον καρτερὸν τον ὅρκον ”. Ὧς τό ’πε, ύστερα εγώ γυρίζοντας της είπα απαντώντας: “ Ὦ Κίρκη, ποιος άνδρας έτσι, και ο οποίος θα ’τανε ενάρετος, θα άντεχε πριν να τελειώσει φαγητό μα και ποτό, πριν λύσεις τους συντρόφους και τους δούμε με τα μάτια; Αλλ’ αν πια προθυμοποιούμενη να πιω να φάω και κελεύεις, λύσε, για να ιδώ δι’ ὀφθαλμῶν συντρόφους προσφιλείς”. Ὧς είπα, Κίρκη δὲ διέσχισε το μέγαρο ἔχουσα μες στα χέρια το ραβδί, και άνοιξε τις θύρες της χοιρόμαντρας, έβγαλε έξω δε με χοίρους μοιάζοντες εννιάχρονους. Οἱ μὲν ἔπειτα στάθηκαν απἐναντι, ἡ δὲ δι’ αὐτῶν ἐρχόμενη προσάλειφεν καθέναν ἄλλο φάρμακο· κι από μὲν τα μέλη αυτών ἔρρεαν τρίχες, αυτές που φύτρωσε πιο πριν το φάρμακο το καταστροφικό, αυτό που τους προμήθευσε Κίρκη η ‘παστρικιά’· ἄνδρες δε αμέσως ἐγένοντο νεώτεροι, στο παρελθόν απ’ ότι ἦσαν, και όμορφοι ακόμα πιο πολύ και ευμεγέθεις να τους βλέπεις. Γνωρίσανε και μένανε εκείνοι και σφίγγανε τα χέρια ο καθένας χωριστά. Και ξεπήδησε απ’ όλους ένα κλάμα γοερό, κι ολόγυρα το δώμα αντηχούσε απ’ τις κραυγές· η δε θεά συγκινήθηκε κι η ίδια. Ἡ δέ προς εμέ στεκόμενη κοντά είπε θεά ευλογημένη: “ Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, πήγαινε τώρα στο πλοίο το γοργό και στ’ ακρογιάλι. Πλοίο μεν πρώτα-πρώτα τραβήξτε στη στεριά, αποκτήματα δε μες στις σπηλιές κρύψτε και όλα τα εξαρτήματα· ο ίδιος δε αμέσως να πας και να φέρεις συντρόφους προσφιλείς”. Ὧς είπε, ύστερα βέβαια για μέ είχε πειστεί ψυχή η παρορμητική, κίνησα δε να πάω στο πλοίο το γοργό και στ’ ακρογιάλι. Εὗρον ἔπειτα ἐπὶ του πλοίου του γοργού συντρόφους προσφιλείς οἴκτρ’ ὀλοφυρομένους θαλερὸν κάτω χύνοντες δάκρυ. Και όπως ὅτ’ ἂν μοσχάρια που αυλίζονται γύρω σε αγελάδες, ερχόμενες στη στάνη, αφού χορτάσανε βοτάνια στη βοσκή· άμα τις δουν απέναντι τους χοροπηδούν, ούτε ακόμα κι οι σηκοί αντέχουνε, αλλ’ ασταμάτητα μουγκρίζοντας τρέχουνε γύρω-γύρω απ’ τις μάνες· ὧς ἔμ’ ἐκεῖνοι μόλις είδαν με τα μάτια, χύθηκαν δακρυσμένοι· διότι φάνηκε σ’ εκείνων την ψυχή σα νά ’μουν, ὡς αν θα είχαν φτάσει στην πατρίδα και την πόλη αυτή την ίδια της Ιθάκης της τραχιάς, ἵνα και ανατράφηκαν ή γεννήθηκαν. Και όπως κλαίγαν γοερά γύρισαν μου ’παν λόγια φτερωτά: “Για σένα μὲν που ήλθες πίσω, διοτρεφές, πόσο χαρήκαμε, ὡς αν και στην Ιθάκη φτάναμε στην πατρική τη γη· ἀλλ’ ἄντε, τῶν ἄλλων ἑτάρων ὄλεθρο να περιγράψεις”. Σαν είπαν, ύστερα εγώ είπα σ’ αυτούς με λόγια μαλακά: “ Πλοίο μεν πρώτα-πρώτα θα τραβήξουμε στη στεριά, αποκτήματα δε μες στις σπηλιές θα κρύψουμε και όλα τα εξαρτήματα· οι ίδιοι δε βιαστείτε ακολουθήστε με πάντες να ἕπεσθε ώστε να ἴδετε συντρόφους στα ἱερά τα δώματα της Κίρκης πίνοντας και τρώγοντας διότι άφθονα τά ἔχουν”. Ὧς είπα, και αυτοί γοργά στα δικά μου λόγια πείθονταν. Και μόνο ο Εὐρύλοχος πάλευε τους συντρόφους όλους να ξεκόψει από ’με και σε αυτούς φωνάζοντας γύρισε κι είπε λόγια πεταχτά: “Δυστυχισμένοι (α-δειλοί), πούθενε πάτε; Τι από τούτα τα κακά ποθείτε; Στο μέγαρο της Κίρκης να κατέβετε, και η οποία ἅπαντες ή χοίρους ή και λύκους θα σας κάνει ή και λέοντες, και που για την οποία το μέγα δῶμα θα φυλάσσουμε καὶ κατ’ ἀνάγκῃ, πως έπραξε ο Κύκλωπας πιο πριν, όταν σε κείνου φτάσαν το μαντρί ἡμέτεροι ἑταίροι, σὺν δε μ’ αυτούς θρασὺς εἵπετο Ὀδυσσεύς με τούτου διότι καὶ κεῖνοι τις ἀτασθαλίες χάθηκαν ”. Σαν το ’πε, ύστερα εγώ βεβαίως μες στο μυαλό (μου) στριφογύριζα αφού αποσπάσω το σπαθί τανύηκες (μακριά λεπίδα που πονά) απ’ τον παχύ μηρό μ’ αυτό αφού κόψω κεφαλή αυτού στη γη να την πετάξω και συγγενής ας είναι (και πέρ’απ’την ανατολή) κι ακόμα πιο πολύ ἀλλά ἑταῖροι μέ συγκράτησαν μειλίχια με λόγια ἄλλος εδώ ἄλλος εκει: “ Διογενές, τοῦτον μὲν ας αφήσομεν, αν σὺ κελεύεις, αὐτοῦ κοντά στο πλοίο και να μείνει καὶ να φυλάει το πλεούμενο· κι οδήγα μας εμάς πρὸς ἱερὰ τα δώματα της Κίρκης ”. Ὧς αφού είπαν δίπλα στο πλοίο ἀνηφόρισαν και της θαλάσσης. Ούτ’ όμως ο Εὐρύλοχος παρέμεινε κοντά στο κοίλο πλοίο (στο αμπάρι). αλλ’ έπετο· γιατί φοβήθηκε αυτό που είπα με τον τρόπο (ἔκπαγλον) που είπα. Συγχρόνως και τοὺς ἄλλους συντρόφους μες στα δώματα η Κίρκη επιμελώς λοῦσέν μα καὶ ἔχρισεν πλουσιοπάροχα δι’ ἐλαίου, τύλιξε δέ λοιπόν με χλαῖνες σγουρές και με χιτῶνες· και πάντες βρήκαμε μες στο παλάτι όμορφα την ώρα που δειπνούσαν. Και μόλις μεταξύ τους ειδωθήκαν αυτοί αρχίσανε να λένε όσα έγιναν, κλαίγανε ὀδυρόμενοι, και γύρω-γύρω αντηχούσε το ανάκτορο. Ἡ δέ σε μέ κοντά στεκόμενη είπε επί προσθέτως δῖα θεάων (ευλογημένη)· “ Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, Μη άλλο τώρα θαλερό σηκώνετε το βογκητό· γνωρίζω και η ίδια, ὅσ’αφενός ἐν πόντῳ πάθετε βάσανα ἰχθυόεντι (με τους ιχθύες τους μεγάλους), ἠ ὅσα αφετέρου ἀνάξιοι ἄνδρες κατέστρεψαν ἐπὶ της χέρσου (της ξηράς)· αλλ’ άντε φάτε ένα φαγί καὶ πίνετε αυτό τον οἶνο, ώσπου να καρδαμώσετε (σθένος να αναλάβετε μέσα στα στήθια) τέτοιο όπως το πρώτιστον ὅταν ἐγκαταλείπατε την πατρική τη γη ‘τρηχείης Ἰθάκης’. Τώρα δε εξαντημένοι και αράθυμοι, πάντοτε χαλεπή περιπλάνηση ενθυμούμενοι, ουδέποτε για σάς διάθεση ‘ἐν εὐφροσύνη’, πολλά - πάρα πολλά επειδή έχετε ήδη πάθει”. Ὧς είπε, ύστερα βέβαια σε μας είχε πειστεί ψυχή η παρορμητική. Όπου κι οι μέρες όλες τελεσφόρησαν στο έτος -σε έναν χρόνο μέσα- καθόμασταν και άφθονα με κρέατα και το γλυκό κρασί να τρώμε σε δεξίωση· ἀλλ’ ὅταν πια ήταν γεμάτος ένας χρόνος, και γύρισαν οι ὧρες στο φθινόπωρο, και τελειώνανε οι μέρες οι μεγάλες, τότε κι αφού με κάλεσαν είπαν οι προσφιλείς ἑταῖροι: “Δαιμόνιε, ἤδη τώρα θυμήσου πατρίδος γη αν για αυτό υπάρχει θέσφατο να σωθεί κανείς και φτάσει ἐς οἶκον μεγαλοπρεπή και στη δική σου γη την πατρική”. Ὧς είπαν, ύστερα βέβαια για μέ είχε πειστεί ψυχή η παρορμητική. Κι ως τότε που η μέρα τελειώνει με έναν ήλιο στο βασίλεμα ἥμασταν γευματίζοντας και τ’ άφθονα τα κρέατα και το γλυκύ της μέθης το πιοτί. Κι άμα βασίλεψε ο ήλιος και ήλθε η σκοτεινιά, εκείνοι μεν κοιμήθηκαν κάτω από το μέγαρο το σκεπαστό. Ύστερα εγώ αφού καβάλησα της Κίρκης το πανέμορφο κρεβάτι στα γόνατα εκλιπαρούσα, θεὰ δέ μου εισάκουσε τα λόγια· και προς αυτήν με λόγια πεταχτά είπα φωνάζοντάς της: “ Ὦ Κίρκη, τέλεσόν για μέ μίαν ὑπόσχεσιν, που ὑπεσχέθης παλαιότερα, ‘οἴκαδε’ να με στείλεις· και ήδη η ψυχή μου ανταριάσει, ἠ και των ἄλλων ἑταίρων, που κι η καρδιά τους μαραζώνει, τριγύρω μου ὀδυρόμενοι, όποτε σύ βεβαίως την πλάτη σου γυρνάς”. Όπως τα έλεγα, κι αυτοστιγμής αυτή απάντησε δῖα θεάων (ευλογημένη): “ Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, μην άλλο τώρα πια μέσα στο σπιτικό μου μένετε με το ζόρι. Ἀλλ’ ἄλλην χρήζει πρῶτα ὁδὸ να εκτελέσετε καὶ πάτε στου Ἀδη τους δόμους καὶ ἐπαινῆς (της παινεμένης) Περσεφόνης, απ’ την ψυχή να πάρετε χρησμό Θηβαίου Τειρεσία μάντη του τυφλοῦ, και τοῦ οποίου αμετάβλητες είναι οι φρένες· σ’ αυτόν καὶ πεθαμένο νου παρείχε η Περσεφόνη μονάχα σε αυτόν να έχει φρόνηση, οι άλλοι δε γυρίζουν σα σκιές”. Ως είπε, βέβαια σ’ εμέ για τη συνέχεια το φυλλοκάρδι θρυμματίστηκε· και έκλαιγα καθήμενος επάνω στο κρεβάτι, και τόσο δα η καρδιά μου δεν ήθελε να ζει και φως του ήλιου να κοιτά. Αφού μετά κουράστηκα κλαίων και να χτυπιέμαι, τότε και πια γυρίζοντας σ’ αυτήν είπα με λόγια απαντώντας: “ Ὦ Κίρκη, ποιος όμως ταύτην την ὁδὸν θα ἡγηθῆ; Στον Άδη δε ουδέποτε έφτασε κάποιος με καράβι”. Όπως τα έλεγα, κι αυτοστιγμής αυτή απάντησε δῖα θεάων (ευλογημένη): “Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν’ Ὀδυσσεῦ, μή κάποιος ἡγεμόνας βέβαια από κάπου μέλει να είναι εις το πλοίο, ἱστὸν δὲ αφού στήσεις λευκὰ ἱστία και ἀνά πετάσσας, κάτσε· τὸ δέ και μια πνοὴ Βορέα θα τὸ φέρει. Ἀλλ’ ὁπότε ἂν πια με το πλοίο νηὶ διαπεράσῃς Ὠκεανό, όπου και θα σου λάχει (μπροστά θε να βρεθεί) ἀκτή καὶ ‘ἄλσεα Περσεφονείης’, μακριές και λεύκες και ἰτιές καρπό που δεν σηκώνουν, αὐτοῦ μὲν πλοίο τράβηξε ἐπάνω από Ὠκεανό τον βαθυδίνῃ (υπερμεγέθη ποταμό), κι ο ίδιος σε παλάτια μουχλιασμένα του Άδη να διαβείς. Που μὲν εἰς τον Ἀχέροντα Πυριφλεγέθων και ῥέουνε και ο Κώκυτος, που είναι η κατάληξη του τέλους των υδάτων της Στυγός, και μια πέτρα συμβολή και των δύο ποταμῶν που κάνουν γδούπο -παφλασμό· όπου δε ἔπειτα, ἥρωα, θα στριμωχθείς για να περάσεις, ὥς σε κελεύω, βόθρον εξ-ὄρυξε, ὅσσον κι ένα πυγούσιον (μια πήχη) ἔνθα καὶ ἔνθα, μέσα σ’ αυτόν χοὴν να πραγματοποιήσεις για όλους τους νεκρούς, πρώτα με μέλι-γάλα (με μελίκρητο), μετέπειτα δὲ οἴνῳ τον ευχάριστο, με ύδωρ τρίτο από πάνω· και με αλεύρι λευκό να επαλείψεις. Πολλὰ δὲ να υποσχεθείς εις των νεκρών τις άυλες κεφαλές, φτάνοντας στην Ιθάκη βόδι ελεύθερης βοσκής, απ’ όλα το καλό, να θυσιάσεις στην πυρά του παλατιού στολίζοντας με δώρα, στον Τειρεσία ξέχωρα αρνί να θυσιάσεις κατάμαυρο, που στα κοπάδια ξεχωρίζει στα δικά σου. Ύστερα ἔπειτα με προσευχές και τάματα, στα έθνη των νεκρών, όπου κριάρι να θυσιάζεις και μαύρο θηλυκό εἰς ἔρεβος αφού το στρέψεις, κι ο ίδιος να τραπείς (γυρίσεις) προς τα πίσω ρεμβάζοντας τον ρου του ποταμού· όπου δε πολλές θα έρθουνε ψυχές νεκρών πού ’χουν πεθάνει. Έπειτα τότε πια συντρόφους να διατάξεις χτυπώντας τους στην πλάτη τα αρνάκια, ἐσφαγμένα απ’ την αιχμή του μαχαιριού που κείτονταν στη γη, να κατακάψουν γδέρνοντας, και επί πλέον να προσεύχονται εις τους θεούς, τ’ Ἀίδῃ στον αγέρωχο καὶ παινεμένη Περσεφόνη· κι αφού ο ίδιος τραβήξεις ξίφος ὀξὺ ἐκ του μηροῦ να σταθείς, μην αφήνοντας νεκρών τις άυλες κεφαλές του αἵματος κοντά να ’ρθούν, πρὶν απ’ τον Τειρεσία ακούσεις το χρησμό. Όπου επί τούτου αυτοστιγμής θα έλθει ο μάντις, ηγέτη πρωτοπόρε των λαών, που και για σένα θα μετρήσει την οδό -του βίου πεπρωμένο- καθώς και νόστον, πως θα διέλθεις από πόντον ἰχθυόεντα (θάλασσα με κινδύνους)”. Ὧς είπε, κι ήλθε η Αυγή εκείνη τη στιγμή χρυσόθρονος Ἠώς. Με τύλιξε δέ με χλαῖναν και χιτῶνα και ενδύματα αὐτὴ δε με ἀργυρό-φαιό ένδυμα μέγα στολίστηκε η νύμφη, λεπτὸ καὶ χαρίεν, κι έβαλε γύρω από τη μέση μία ζώνη χρυσένια όμορφη, και φόρεσε καλύπτρα στο κεφάλι. Ύστερα εγώ διερχόμενος από τις κάμαρες ξεσήκωνα συντρόφους με λόγια μειλίχια καθ’ έναν ἄνδρα αφού στεκόμουνα κοντά: “Μη άλλο τώρα κοιμάστε ξαπλωμένοι τον ὕπνο τον γλυκὺ αλλά θα φύγουμε· διότι πια μου υπέδειξε η Κίρκη η σεβαστή”. Ὧς είπα, και σε αυτούς ήτανε πεπεισμένη η ψυχή η παρορμητική. Ούτε μὲν ούτ’ από δω οδήγησα χωρίς απώλειες συντρόφους. Ἐλπήνωρ δέ ήτανε κάποιος νεώτατος, οὔτε, ούτε τόσο πολύ γενναίος ἐν πολέμῳ οὔτε στη γνώση σα να τά ’χε τετρακόσια· που απ’ τους συντρόφους μου μακριά στα ἱερά τα δώματα της Κίρκης, αναζητώντας λίγη ψύχρα (και δροσιά), πλάγιασε μεθυσμένος. Κινουμένων δ’ ἑταίρων ὅμαδον καὶ γδοῦπον έχοντας ἀκούσει ἀγουροξύπνησε ἐξαπίνης και λάθεψε με τα δικά του τα μυαλά προς τα πίσω (λάθος) να κατέβει πηγαίνοντας σε κλίμακα μακριά, ἀλλὰ καταντικρὺ της στέγης έπεσε· ο δέ αὐχένας του από τις αρθρώσεις έσπασε, στον Άδη δε κατῆλθεν ψυχὴ. Κι ερχόμενος ανάμεσα σ’ αυτούς εγώ είπα μετά την ιστορία: “Προσέξτε τώρα που στο σπίτι στη γη πατρίδας προσφιλούς πηγαίνουμε· άλλην οδό για μας η Κίρκη τεκμηρίωσε (πως πρέπει), στου Ἀδη τους δόμους καὶ ἐπαινῆς (της παινεμένης) Περσεφόνης, απ’ την ψυχή να πάρουμε χρησμό Θηβαίου Τειρεσία ”. Ὧς είπα, και αυτών το φυλλοκάρδι θρυμματίστηκε· και καθισμένοι απ’ εδώ βογκούσαν και τραβούσαν τα μαλλιά ἀλλά δεν γίνονταν δουλειά με μοιρολόγια να καθόμαστε να κλαίμε. Ἀλλ’ ὅταν πια γοργά στο πλοίο το γοργό και τ’ ακρογιάλι πήγαμε συγκινημένοι (κι αγχωμένοι) θαλερὸ κάτω χύνοντες δάκρυ, τότε λοιπόν έφτασε και η Κίρκη δίπλα στο μαύρο πλοίο έδεσε κάτω στο αμπάρι το κριάρι και το μαύρο θηλυκό, βγαίνοντας στα κρυφά και προσπερνώντας· ποιος έναν θεό που δεν το θέλει θα μπορούσε να ιδει δι’ οφθαλμών ή όταν τρέχει πέρα-δώθε;