Ραψωδία ι΄: Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση

​

Ομηρική διάλεκτος​	Στίχοι​	Νεοελληνική απόδοση​
Τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς· «Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν, ἦ τοι μὲν τόδε καλὸν ἀκουέμεν ἐστὶν ἀοιδοῦ τοιοῦδ’, οἷος ὅδ’ ἐστί, θεοῖς ἐναλίγκιος αὐδήν. Οὐ γὰρ ἐγώ γέ τί φημι τέλος χαριέστερον εἶναι ἢ ὅτ’ ἐυφροσύνη μὲν ἔχῃ κάτα δῆμον ἅπαντα, δαιτυμόνες δ’ ἀνὰ δώματ’ ἀκουάζωνται ἀοιδοῦ ἥμενοι ἑξείης, παρὰ δὲ πλήθωσι τράπεζαι σίτου καὶ κρειῶν, μέθυ δ’ ἐκ κρητῆρος ἀφύσσων οἰνοχόος φορέῃσι καὶ ἐγχείῃ δεπάεσσιν· τοῦτό τί μοι κάλλιστον ἐνὶ φρεσὶν εἴδεται εἶναι. Σοὶ δ’ ἐμὰ κήδεα θυμὸς ἐπετράπετο στονόεντα εἴρεσθ’, ὄφρ’ ἔτι μᾶλλον ὀδυρόμενος στεναχίζω· τί πρῶτόν τοι ἔπειτα, τί δ’ ὑστάτιον καταλέξω, κήδε’ ἐπεί μοι πολλὰ δόσαν θεοὶ Οὐρανίωνες. Νῦν δ’ ὄνομα πρῶτον μυθήσομαι, ὄφρα καὶ ὑμεῖς εἴδετ’, ἐγὼ δ’ ἂν ἔπειτα φυγὼν ὕπο νηλεὲς ἦμαρ ὑμῖν ξεῖνος ἔω καὶ ἀπόπροθι δώματα ναίων. Εἴμ’ Ὀδυσεὺς Λαερτιάδης, ὃς πᾶσι δόλοισιν ἀνθρώποισι μέλω, καί μευ κλέος οὐρανὸν ἵκει. Ναιετάω δ’ Ἰθάκην ἐυδείελον· ἐν δ’ ὄρος αὐτῇ Νήριτον εἰνοσίφυλλον, ἀριπρεπές· ἀμφὶ δε νῆσοι πολλαὶ ναιετάουσι μάλα σχεδὸν ἀλλήλῃσιν, Δουλίχιόν τε Σάμη τε καὶ ὑλήεσσα Ζάκυνθος. Αὐτὴ δὲ χθαμαλὴ πανυπερτάτη εἰν’ ἁλὶ κεῖται πρὸς ζόφον, αἱ δέ τ’ ἄνευθε πρὸς ἠῶ τ’ ἠέλιόν τε, τρηχεῖ’, ἀλλ’ ἀγαθὴ κουροτρόφος· οὔ τοι ἐγώ γε ἧς γαίης δύναμαι γλυκερώτερον ἄλλο ἰδέσθαι. Ἦ μέν μ' αὐτόθ’ ἔρυκε Καλυψὼ δῖα θεάων, ἐν σπέσσι γλαφυροῖσι, λιλαιομένη πόσιν εἶναι· ὧς δ’ αὔτως Κίρκη κατερήτυεν ἐν μεγάροισιν Αἰαίη δολόεσσα, λιλαιομένη πόσιν εἶναι· ἀλλ’ ἐμὸν οὔ ποτε θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἔπειθον. Ὧς οὐδὲν γλύκιον ἧς πατρίδος οὐδὲ τοκήων γίγνεται, εἴ περ καί τις ἀπόπροθι πίονα οἶκον γαίῃ ἐν ἀλλοδαπῇ ναίει ἀπάνευθε τοκήων. Εἰ δ’ ἄγε τοι καὶ νόστον ἐμὸν πολυκηδέ’ ἐνίσπω, ὅν μοι Ζεὺς ἐφέηκεν ἀπὸ Τροίηθεν ἰόντι. Ἰλιόθεν με φέρων ἄνεμος Κικόνεσσι πέλασσεν, Ἰσμάρῳ. Ἔνθα δ’ ἐγὼ πόλιν ἔπραθον, ὤλεσα δ’ αὐτούς· ἐκ πόληος δ’ ἀλόχους καὶ κτήματα πολλὰ λαβόντες δασσάμεθ’, ὡς μή τίς μοι ἀτεμβόμενος κίοι ἴσης. Ἔνθ’ ἦ τοι μὲν ἐγὼ διερῷ ποδὶ φευγέμεν ἡμέας ἠνώγεα, τοὶ δὲ μέγα νήπιοι οὐκ ἐπίθοντο. Ἔνθα δὲ πολλὸν μὲν μέθυ πίνετο, πολλὰ δὲ μῆλα ἔσφαζον παρὰ θῖνα καὶ εἰλίποδας ἕλικας βοῦς· τόφρα δ’ ἄρ’ οἰχόμενοι Κίκονες Κικόνεσσι γεγώνευν οἵ σφιν γείτονες ἦσαν, ἅμα πλέονες καὶ ἀρείους, ἤπειρον ναίοντες, ἐπιστάμενοι μὲν ἀφ’ ἵππων ἀνδράσι μάρνασθαι, καὶ ὅθι χρὴ πεζὸν ἐόντα. Ἦλθον ἔπειθ’, ὅσα φύλλα καὶ ἄνθεα γίγνεται ὥρῃ, ἠέριοι· τότε δή ῥα κακὴ Διὸς αἶσα παρέστη ἡμῖν αἰνομόροισιν, ἵν’ ἄλγεα πολλὰ πάθοιμεν. Στησάμενοι δ’ ἐμάχοντο μάχην παρὰ νηυσὶ θοῇσιν, βάλλον δ’ ἀλλήλους χαλκήρεσιν ἐγχείῃσιν. Ὄφρα μὲν ἠὼς ἦν καὶ ἀέξετο ἱερὸν ἦμαρ, τόφρα δ’ ἀλεξόμενοι μένομεν πλέονάς περ ἐόντας. Ἦμος δ’ ἠέλιος μετενίσσετο βουλυτόνδε, καὶ τότε δὴ Κίκονες κλῖναν δαμάσαντες Ἀχαιούς. Ἓξ δ’ ἀφ’ ἑκάστης νηὸς ἐυκνήμιδες ἑταῖροι ὤλονθ’· οἱ δ’ ἄλλοι φύγομεν θάνατόν τε μόρον τε. Ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ, ἄσμενοι ἐκ θανάτοιο, φίλους ὀλέσαντες ἑταίρους. Οὐδ’ ἄρα μοι προτέρω νῆες κίον ἀμφιέλισσαι, πρίν τινα τῶν δειλῶν ἑτάρων τρὶς ἕκαστον ἀῦσαι, οἵ θάνον ἐν πεδίῳ Κικόνων ὕπο δῃωθέντες, νηυσὶ δ’ ἐπῶρσ’ ἄνεμον Βορέην νεφεληγερέτα Ζεὺς λαίλαπι θεσπεσίῃ, σὺν δὲ νεφέεσσι κάλυψεν γαῖαν ὁμοῦ καὶ πόντον· ὀρώρει δ’ οὐρανόθεν νύξ. Αἱ μὲν ἔπειτ’ ἐφέροντ’ ἐπικάρσιαι, ἱστία δέ σφιν τριχθά τε καὶ τετραχθὰ διέσχισεν ἲς ἀνέμοιο. Καὶ τὰ μὲν ἐς νῆας κάθεμεν δείσαντες ὄλεθρον, αὐτὰς δ’ ἐσσυμένως προερέσσαμεν ἠπειρόνδε. Ἔνθα δύω νύκτας δύο τ’ ἤματα συνεχὲς αἰεὶ κείμεθ’ ὁμοῦ καμάτῳ τε καὶ ἄλγεσι θυμὸν ἔδοντες. Ἀλλ’ ὅτε δὴ τρίτον ἦμαρ ἐυπλόκαμος τέλεσ’ Ἠώς, ἱστοὺς στησάμενοι ἀνά θ’ ἱστία λεύκ’ ἐρύσαντες ἥμεθα, τὰς δ’ ἄνεμός τε κυβερνῆταί τ’ ἴθυνον. Καὶ νύ κεν ἀσκηθής ἱκόμην ἐς πατρίδα γαῖαν· ἀλλά με κῦμα ῥόος τε περιγνάμπτοντα Μάλειαν καὶ Βορέης ἀπέωσε, παρέπλαγξεν δὲ Κυθήρων. Ἔνθεν δ’ ἐννῆμαρ φερόμην ὀλοοῖς ἀνέμοισιν πόντον ἐπ’ ἰχθυόεντα· ἀτὰρ δεκάτῃ ἐπέβημεν γαίης Λωτοφάγων, οἵ τ’ ἄνθινον εἶδαρ ἔδουσιν. Ἔνθα δ’ ἐπ’ ἠπείρου βῆμεν καὶ ἀφυσσάμεθ’ ὕδωρ, αἶψα δὲ δεῖπνον ἕλοντο θοῇς παρὰ νηυσὶν ἑταῖροι. Αὐτὰρ ἐπεὶ σίτοιό τ’ ἐπασσάμεθ’ ἠδὲ ποτῆτος, δὴ τότ’ ἐγὼν ἑτάρους προΐειν πεύθεσθαι ἰόντας, οἵ τινες ἀνέρες εἶεν ἐπὶ χθονὶ σῖτον ἔδοντες ἄνδρε δύω κρίνας, τρίτατον κήρυχ’ ἅμ’ ὀπάσσας. Οἱ δ’ αἶψ’ οἰχόμενοι μίγεν ἀνδράσι Λωτοφάγοισιν. Οὐδ’ ἄρα Λωτοφάγοι μήδονθ’ ἑτάροισιν ὄλεθρον ἡμετέροις, ἀλλά σφι δόσαν λωτοῖο πάσασθαι. Τῶν δ’ ὅς τις λωτοῖο φάγοι μελιηδέα καρπόν. οὐκέτ’ ἀπαγγεῖλαι πάλιν ἤθελεν οὐδὲ νέεσθαι, ἀλλ’ αὐτοῦ βούλοντο μετ’ ἀνδράσι Λωτοφάγοισιν λωτὸν ἐρεπτόμενοι μενέμεν νόστου τε λαθέσθαι. Τοὺς μὲν ἐγὼν ἐπὶ νῆας ἄγον κλαίοντας ἀνάγκῃ, νηυσὶ δ’ ἐνὶ γλαφυρῇσιν ὑπὸ ζυγὰ δῆσα ἐρύσσας· αὐτὰρ τοὺς ἄλλους κελόμην ἐρίηρας ἑταίρους σπερχομένους νηῶν ἐπιβαινέμεν ὠκειάων, μή πώς τις λωτοῖο φαγὼν νόστοιο λάθηται. Οἱ δ’ αἶψ’ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον, ἑξῆς δ’ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς. Ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ· Κυκλώπων δ’ ἐς γαῖαν ὑπερφιάλων ἀθεμίστων ἱκόμεθ’, οἵ ῥα θεοῖσι πεποιθότες ἀθανάτοισιν οὔτε φυτεύουσιν χερσὶν φυτὸν οὔτ’ ἀρόωσιν, ἀλλά τά γ’ ἄσπαρτα καὶ ἀνήροτα πάντα φύονται, πυροὶ καὶ κριθαὶ ἠδ’ ἄμπελοι, αἵ τε φέρουσιν οἶνον ἐριστάφυλον, καί σφιν Διὸς ὄμβρος ἀέξει. Τοῖσιν δ’ οὔτ’ ἀγοραὶ βουληφόροι οὔτε θέμιστες, ἀλλ’ οἵ γ’ ὑψηλῶν ὀρέων ναίουσι κάρηνα ἐν σπέσσι γλαφυροῖσι, θεμιστεύει δὲ ἕκαστος παίδων ἠδ’ ἀλόχων, οὐδ’ ἀλλήλων ἀλέγουσιν. Νῆσος ἔπειτα λάχεια παρὲκ λιμένος τετάνυσται, γαίης Κυκλώπων οὔτε σχεδὸν οὔτ’ ἀποτηλοῦ, ὑλήεσσ’· ἐν δ’ αἶγες ἀπειρέσιαι γεγάασιν ἄγριαι· οὐ μὲν γὰρ πάτος ἀνθρώπων ἀπερύκει, οὐδέ μιν εἰσοιχνεῦσι κυνηγέται, οἵ τε καθ’ ὕλην ἄλγεα πάσχουσιν κορυφὰς ὀρέων ἐφέποντες. Οὔτ’ ἄρα ποίμνῃσιν καταΐσχεται οὔτ’ ἀρότοισιν, ἀλλ’ ἥ γ’ ἄσπαρτος καὶ ἀνήροτος ἤματα πάντα ἀνδρῶν χηρεύει, βόσκει δέ τε μηκάδας αἶγας. Οὐ γὰρ Κυκλώπεσσι νέες πάρα μιλτοπάρῃοι, οὐδ’ ἄνδρες νηῶν ἔνι τέκτονες, οἵ κε κάμοιεν νῆας ἐυσσέλμους, αἵ κεν τελέοιεν ἕκαστα ἄστε’ ἐπ’ ἀνθρώπων ἱκνεύμεναι, οἷά τε πολλὰ ἄνδρες ἐπ’ ἀλλήλους νηυσὶν περόωσι θάλασσαν· οἵ κέ σφιν καὶ νῆσον ἐυκτιμένην ἐκάμοντο. Οὐ μὲν γάρ τι κακή γε, φέροι δέ κεν ὥρια πάντα· ἐν μὲν γὰρ λειμῶνες ἁλὸς πολιοῖο παρ’ ὄχθας ὑδρηλοὶ μαλακοί· μάλα κ’ ἄφθιτοι ἄμπελοι εἶεν. Ἐν δ’ ἄροσις λείη· μάλα κεν βαθὺ λήιον αἰεὶ εἰς ὥρας ἀμῷεν, ἐπεὶ μάλα πῖαρ ὑπ’ οὖδας. Ἐν δὲ λιμὴν ἐύορμος, ἵν’ οὐ χρεὼ πείσματός ἐστιν, οὔτ’ εὐνὰς βαλέειν οὔτε πρυμνήσι’ ἀνάψαι, ἀλλ’ ἐπικέλσαντας μεῖναι χρόνον, εἰς ὅ κε ναυτέων θυμὸς ἐποτρύνῃ καὶ ἐπιπνεύσωσιν ἀῆται. Αὐτὰρ ἐπὶ κρατὸς λιμένος ῥέει ἀγλαὸν ὕδωρ, κρήνη ὑπὸ σπείους· περὶ δ’ αἴγειροι πεφύασιν. Ἔνθα κατεπλέομεν, καί τις θεὸς ἡγεμόνευεν νύκτα δι’ ὀρφναίην, οὐδὲ προυφαίνετ’ ἰδέσθαι· ἀὴρ γὰρ περὶ νηυσὶ βαθεῖ’ ἦν, οὐδὲ σελήνη οὐρανόθεν προύφαινε, κατείχετο δὲ νεφέεσσιν. Ἔνθ’ οὔ τις τὴν νῆσον ἐσέδρακεν ὀφθαλμοῖσιν, οὔτ’ οὖν κύματα μακρὰ κυλινδόμενα προτὶ χέρσον εἰσίδομεν, πρὶν νῆας ἐυσσέλμους ἐπικέλσαι. Κελσάσῃσι δὲ νηυσὶ καθείλομεν ἱστία πάντα, ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βῆμεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης· ἔνθα δ’ ἀποβρίξαντες ἐμείναμεν Ἠῶ δῖαν. Ἦμος δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς. νῆσον θαυμάζοντες ἐδινεόμεσθα κατ’ αὐτήν. Ὦρσαν δὲ νύμφαι, κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο, αἶγας ὀρεσκῴους, ἵνα δειπνήσειαν ἑταῖροι. Αὐτίκα καμπύλα τόξα καὶ αἰγανέας δολιχαύλους εἱλόμεθ’ ἐκ νηῶν, διὰ δὲ τρίχα κοσμηθέντες βάλλομεν· αἶψα δ’ ἔδωκε θεὸς μενοεικέα θήρην. Νῆες μέν μοι ἕποντο δυώδεκα, ἐς δὲ ἑκάστην ἐννέα λάγχανον αἶγες· ἐμοὶ δὲ δέκ’ ἔξελον οἴῳ. Ὧς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ’ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ· οὐ γάρ πω νηῶν ἐξέφθιτο οἶνος ἐρυθρός, ἀλλ’ ἐνέην· πολλὸν γὰρ ἐν ἀμφιφορεῦσιν ἕκαστοι ἠφύσαμεν Κικόνων ἱερὸν πτολίεθρον ἑλόντες. Κυκλώπων δ’ ἐς γαῖαν ἐλεύσσομεν ἐγγὺς ἐόντων, καπνὸν τ’ αὐτῶν τε φθογγὴν ὀίων τε καὶ αἰγῶν. Ἦμος δ’ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθεν, δὴ τότε κοιμήθημεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης. Ἦμος δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς, καὶ τότ’ ἐγὼν ἀγορὴν θέμενος μετὰ πᾶσιν ἔειπον· “Ἄλλοι μὲν νῦν μίμνετ’, ἐμοὶ ἐρίηρες ἑταῖροι· αὐτὰρ ἐγὼ σὺν νηί τ’ ἐμῇ καὶ ἐμοῖς ἑτάροισιν ἐλθὼν τῶνδ’ ἀνδρῶν πειρήσομαι, οἵ τινές εἰσιν, ἤ ῥ’ οἵ γ’ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι, ἦε φιλόξενοι, καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής.” Ὧς εἰπὼν ἀνὰ νηὸς ἔβην, ἐκέλευσα δ’ ἑταίρους αὐτούς τ’ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι. Οἱ δ’ αἶψ’ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον, ἑξῆς δ’ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς. Ἀλλ’ ὅτε δὴ τὸν χῶρον ἀφικόμεθ’ ἐγγὺς ἐόντα, ἔνθα δ’ ἐπ’ ἐσχατιῇ σπέος εἴδομεν ἄγχι θαλάσσης ὑψηλόν, δάφνῃσι κατηρεφές. Ἔνθα δὲ πολλὰ μῆλ’, ὄιές τε καὶ αἶγες ἰαύεσκον· περὶ δ’ αὐλὴ ὑψηλὴ δέδμητο κατωρυχέεσσι λίθοισιν μακρῇσίν τε πίττυσιν ἰδὲ δρυσὶν ὑψικόμοισιν. Ἔνθα δ’ ἀνὴρ ἐνίαυε πελώριος, ὅς ῥα τὰ μῆλα οἷος ποιμαίνεσκεν ἀπόπροθεν· οὐδὲ μετ’ ἄλλους πωλεῖτ’, ἀλλ’ ἀπάνευθεν ἐὼν ἀθεμίστια ᾔδη. Καὶ γὰρ θαῦμα τέτυκτο πελώριον, οὐδὲ ἐῴκειν ἀνδρί γε σιτοφάγῳ, ἀλλὰ ῥίῳ ὑλήεντι ὑψηλῶν ὀρέων, ὅ τε φαίνεται οἶον ἀπ’ ἄλλων. Δὴ τότε τοὺς ἄλλους κελόμην ἐρίηρας ἑταίρους αὐτοῦ πὰρ νηί τε μένειν καὶ νῆα ἔρυσθαι, αὐτὰρ ἐγὼ κρίνας ἑτάρων δυοκαίδεκ’ ἀρίστους βῆν· ἀτὰρ αἴγεον ἀσκὸν ἔχον μέλανος οἴνοιο ἡδέος, ὅν μοι ἔδωκε Μάρων Ἐυάνθεος υἱός, ἱρεὺς Ἀπόλλωνος, ὃς Ἴσμαρον ἀμφιβεβήκειν, οὕνεκά μιν σὺν παιδὶ περισχόμεθ’ ἠδὲ γυναικὶ ἁζόμενοι· ᾤκει γὰρ ἐν ἄλσεϊ δενδρήεντι Φοίβου Ἀπόλλωνος. Ὁ δέ μοι πόρεν ἀγλαὰ δῶρα· χρυσοῦ μέν μοι ἔδωκ’ ἐυεργέος ἑπτὰ τάλαντα, δῶκε δέ μοι κρητῆρα πανάργυρον, αὐτὰρ ἔπειτα, οἶνον ἐν ἀμφιφορεῦσι δυώδεκα πᾶσιν ἀφύσσας ἡδὺν ἀκηράσιον, θεῖον ποτόν· οὐδέ τις αὐτὸν ἠείδη δμώων οὐδ’ ἀμφιπόλων ἐνὶ οἴκῳ, ἀλλ’ αὐτὸς ἄλοχός τε φίλη ταμίη τε μί’ οἴη. Τὸν δ’ ὅτε πίνοιεν μελιηδέα οἶνον ἐρυθρόν, ἓν δέπας ἐμπλήσας ὕδατος ἀνὰ εἴκοσι μέτρα, χεῦ’, ὀδμὴ δ’ ἡδεῖα ἀπὸ κρητῆρος ὀδώδειν θεσπεσίη· τότ’ ἂν οὔ τοι ἀποσχέσθαι φίλον ἦεν. Τοῦ φέρον ἐμπλήσας ἀσκὸν μέγαν, ἐν δὲ καὶ ᾖα κωρύκῳ· αὐτίκα γάρ μοι ὀίσατο θυμὸς ἀγήνωρ ἄνδρ’ ἐπελεύσεσθαι μεγάλην ἐπιειμένον ἀλκήν, ἄγριον, οὔτε δίκας ἐὺ εἰδότα οὔτε θέμιστας. Καρπαλίμως δ’ εἰς ἄντρον ἀφικόμεθ’, οὐδέ μιν ἔνδον εὕρομεν, ἀλλ’ ἐνόμευε νομὸν κάτα πίονα μῆλα. Ἐλθόντες δ’ εἰς ἄντρον ἐθηεύμεσθα ἕκαστα. Ταρσοὶ μὲν τυρῶν βρῖθον, στείνοντο δὲ σηκοὶ ἀρνῶν ἠδ’ ἐρίφων· διακεκριμέναι δὲ ἕκασται ἔρχατο, χωρὶς μὲν πρόγονοι, χωρὶς δὲ μέτασσαι, χωρὶς δ’ αὖθ’ ἕρσαι. Ναῖον δ’ ὁρῷ ἄγγεα πάντα, γαυλοί τε σκαφίδες τε, τετυγμένα, τοῖς ἐνάμελγεν. Ἔνθ’ ἐμὲ μὲν πρώτισθ’ ἕταροι λίσσοντ’ ἐπέεσσιν τυρῶν αἰνυμένους ἰέναι πάλιν, αὐτὰρ ἔπειτα καρπαλίμως ἐπὶ νῆα θοὴν ἐρίφους τε καὶ ἄρνας σηκῶν ἐξελάσαντας ἐπιπλεῖν ἁλμυρὸν ὕδωρ· ἀλλ’ ἐγὼ οὐ πιθόμην, ἦ τ’ ἂν πολὺ κέρδιον ἦεν, ὄφρ’ αὐτόν τε ἴδοιμι, καὶ εἴ μοι ξείνια δοίη. Οὐδ’ ἄρ’ ἔμελλ’ ἑτάροισι φανεὶς ἐρατεινὸς ἔσεσθαι. Ἔνθα δὲ πῦρ κήαντες ἐθύσαμεν ἠδὲ καὶ αὐτοὶ τυρῶν αἰνύμενοι φάγομεν μένομέν τέ μιν ἔνδον ἥμενοι, εἷος ἐπῆλθε νέμων. Φέρε δ’ ὄβριμον ἄχθος ὕλης ἀζαλέης, ἵνα οἱ ποτιδόρπιον εἴη, ἔντοσθεν δ’ ἄντροιο βαλὼν ὀρυμαγδὸν ἔθηκεν· ἡμεῖς δὲ δείσαντες ἀπεσσύμεθ’ ἐς μυχὸν ἄντρου. Αὐτὰρ ὅ γ’ εἰς εὐρὺ σπέος ἤλασε πίονα μῆλα πάντα μάλ’, ὅσσ’ ἤμελγε, τὰ δ’ ἄρσενα λεῖπε θύρηφιν, ἀρνειούς τε τράγους τε, βαθείης ἔντοθεν αὐλῆς. Αὐτὰρ ἔπειτ’ ἐπέθηκε θυρεὸν μέγαν ὑψόσ’ ἀείρας, ὄβριμον· οὐκ ἂν τόν γε δύω καὶ εἴκοσ’ ἄμαξαι ἐσθλαὶ τετράκυκλοι ἀπ’ οὔδεος ὀχλίσσειαν· τόσσην ἠλίβατον πέτρην ἐπέθηκε θύρῃσιν. Ἑζόμενος δ’ ἤμελγεν ὄις καὶ μηκάδας αἶγας, πάντα κατὰ μοῖραν, καὶ ὑπ’ ἔμβρυον ἧκεν ἑκάστῃ. Αὐτίκα δ’ ἥμισυ μὲν θρέψας λευκοῖο γάλακτος πλεκτοῖς ἐν ταλάροισιν ἀμησάμενος κατέθηκεν, ἥμισυ δ’ αὖτ’ ἔστησεν ἐν ἄγγεσιν, ὄφρα οἱ εἴη πίνειν αἰνυμένῳ καί οἱ ποτιδόρπιον εἴη. Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα, καὶ τότε πῦρ ἀνέκαιε καὶ εἴσιδεν, εἴρετο δ’ ἡμέας· “ Ὦ ξεῖνοι, τίνες ἐστέ; Πόθεν πλεῖθ’ ὑγρὰ κέλευθα; ἦ τι κατὰ πρῆξιν ἦ μαψιδίως ἀλάλησθε, οἷά τε ληιστῆρες, ὑπεὶρ ἅλα, τοί τ’ ἀλόωνται ψυχὰς παρθέμενοι κακὸν ἀλλοδαποῖσι φέροντες;” Ὧς ἔφαθ’, ἡμῖν δ’ αὖτε κατεκλάσθη φίλον ἦτορ, δεισάντων φθόγγον τε βαρὺν αὐτόν τε πέλωρον. Ἀλλὰ καὶ ὧς μιν ἔπεσσιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “ Ἡμεῖς τοι Τροίηθεν ἀποπλαγχθέντες Ἀχαιοὶ παντοίοις ἀνέμοισιν ὑπὲρ μέγα λαῖτμα θαλάσσης, οἴκαδε ἱέμενοι, ἄλλην ὁδὸν ἄλλα κέλευθα ἤλθομεν· οὕτω που Ζεὺς ἤθελε μητίσασθαι. Λαοὶ δ’ Ἀτρεΐδεω Ἀγαμέμνονος εὐχόμεθ’ εἶναι, τοῦ δὴ νῦν γε μέγιστον ὑπουράνιον κλέος ἐστίν· τόσσην γὰρ διέπερσε πόλιν καὶ ἀπώλεσε λαοὺς πολλούς. Ἡμεῖς δ’ αὖτε κιχανόμενοι τὰ σὰ γοῦνα ἱκόμεθ’, εἴ τι πόροις ξεινήιον ἠὲ καὶ ἄλλως δοίης δωτίνην, ἥ τε ξείνων θέμις ἐστίν. Ἀλλ’ αἰδεῖο, φέριστε, θεούς· ἱκέται δέ τοί εἰμεν, Ζεὺς δ’ ἐπιτιμήτωρ ἱκετάων τε ξείνων τε, ξείνιος, ὃς ξείνοισιν ἅμ’ αἰδοίοισιν ὀπηδεῖ.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ αὐτίκ’ ἀμείβετο νηλέι θυμῷ· “Νήπιός εἰς, ὦ ξεῖν’, ἢ τηλόθεν εἰλήλουθας, ὅς με θεοὺς κέλεαι ἢ δειδίμεν ἢ ἀλέασθαι· οὐ γὰρ Κύκλωπες Διὸς αἰγιόχου ἀλέγουσιν οὐδὲ θεῶν μακάρων, ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτεροί εἰμεν· οὐδ’ ἂν ἐγὼ Διὸς ἔχθος ἀλευάμενος πεφιδοίμην οὔτε σεῦ οὔθ’ ἑτάρων, εἰ μὴ θυμός με κελεύοι. Ἀλλά μοι εἴφ’, ὅπῃ ἔσχες ἰὼν ἐυεργέα νῆα, ἤ που ἐπ’ ἐσχατιῆς, ἦ καὶ σχεδόν, ὄφρα δαείω.” Ὧς φάτο πειράζων, ἐμὲ δ’ οὐ λάθεν εἰδότα πολλά, ἀλλά μιν ἄψορρον προσέφην δολίοις ἐπέεσσιν· “Νέα μέν μοι κατέαξε Ποσειδάων ἐνοσίχθων πρὸς πέτρῃσι βαλὼν ὑμῆς ἐπὶ πείρασι γαίης, ἄκρῃ προσπελάσας· ἄνεμος δ’ ἐκ πόντου ἔνεικεν· αὐτὰρ ἐγὼ σὺν τοῖσδε ὑπέκφυγον αἰπὺν ὄλεθρον.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ οὐδὲν ἀμείβετο νηλέι θυμῷ, ἀλλ’ ὅ γ’ ἀναΐξας ἑτάροις ἐπὶ χεῖρας ἴαλλεν, σὺν δὲ δύω μάρψας ὥς τε σκύλακας ποτὶ γαίῃ κόπτ’· ἐκ δ’ ἐγκέφαλος χαμάδις ῥέε, δεῦε δὲ γαῖαν. Τοὺς δὲ διὰ μελεϊστὶ ταμὼν ὡπλίσσατο δόρπον· ἤσθιε δ’ ὥς τε λέων ὀρεσίτροφος, οὐδ’ ἀπέλειπεν, ἔγκατά τε σάρκας τε καὶ ὀστέα μυελόεντα. Ἡμεῖς δὲ κλαίοντες ἀνεσχέθομεν Διὶ χεῖρας, σχέτλια ἔργ’ ὁρόωντες, ἀμηχανίη δ’ ἔχε θυμόν. Αὐτὰρ ἐπεὶ Κύκλωψ μεγάλην ἐμπλήσατο νηδὺν ἀνδρόμεα κρέ’ ἔδων καὶ ἐπ’ ἄκρητον γάλα πίνων, κεῖτ’ ἔντοσθ’ ἄντροιο τανυσσάμενος διὰ μήλων. Τὸν μὲν ἐγὼ βούλευσα κατὰ μεγαλήτορα θυμὸν ἆσσον ἰών, ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρά μηροῦ, οὐτάμεναι πρὸς στῆθος, ὅθι φρένες ἧπαρ ἔχουσιν, χείρ’ ἐπιμασσάμενος· ἕτερος δέ με θυμὸς ἔρυκεν. Αὐτοῦ γάρ κε καὶ ἄμμες ἀπωλόμεθ’ αἰπὺν ὄλεθρον· οὐ γάρ κεν δυνάμεσθα θυράων ὑψηλάων χερσὶν ἀπώσασθαι λίθον ὄβριμον, ὃν προσέθηκεν. Ὧς τότε μὲν στενάχοντες ἐμείναμεν Ἠῶ δῖαν· ἦμος δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς, καὶ τότε πῦρ ἀνέκαιε καὶ ἤμελγε κλυτὰ μῆλα, πάντα κατὰ μοῖραν, καὶ ὑπ’ ἔμβρυον ἧκεν ἑκάστη. Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα, σὺν δ’ ὅ γε δὴ αὖτε δύω μάρψας ὡπλίσσατο δεῖπνον. Δειπνήσας δ’ ἄντρου ἐξήλασε πίονα μῆλα, ῥηιδίως ἀφελὼν θυρεὸν μέγαν· αὐτὰρ ἔπειτα ἂψ ἐπέθηχ’, ὡς εἴ τε φαρέτρῃ πῶμ’ ἐπιθείη. Πολλῇ δὲ ῥοίζῳ πρὸς ὄρος τρέπε πίονα μῆλα Κύκλωψ· αὐτὰρ ἐγὼ λιπόμην κακὰ βυσσοδομεύων, εἴ πως τισαίμην, δοίη δέ μοι εὖχος Ἀθήνη, Ἥδε δέ μοι κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή. Κύκλωπος γὰρ ἔκειτο μέγα ῥόπαλον παρὰ σηκῷ, χλωρόν ἐλαΐνεον· τὸ μὲν ἔκταμεν, ὄφρα φοροίη αὐανθέν. Τὸ μὲν ἄμμες ἐίσκομεν εἰσορόωντες ὅσσον θ’ ἱστὸν νηὸς ἐεικοσόροιο μελαίνης, φορτίδος εὐρείης, ἥ τ’ ἐκπεράᾳ μέγα λαῖτμα· τόσσον ἔην μῆκος, τόσσον πάχος εἰσοράασθαι. Τοῦ μὲν ὅσον τ’ ὄργυιαν ἐγὼν ἀπέκοψα παραστὰς καὶ παρέθηχ’ ἑτάροισιν, ἀποξῦσαι δὲ κέλευσα. Οἱ δ’ ὁμαλὸν ποίησαν· ἐγὼ δ’ ἐθόωσα παραστὰς ἄκρον, ἄφαρ δὲ λαβὼν ἐπυράκτεον ἐν πυρὶ κηλέῳ. Καὶ τὸ μὲν εὖ κατέθηκα κατακρύψας ὑπὸ κόπρῳ, ἥ ῥα κατὰ σπείους κέχυτο μεγάλ’ ἤλιθα πολλή· αὐτὰρ τοὺς ἄλλους κλήρῳ πεπαλάσθαι ἄνωγον, ὅς τις τολμήσειεν ἐμοὶ σὺν μοχλὸν ἀείρας τρῖψαι ἐπ’ ὀφθαλμῷ, ὅτε τὸν γλυκὺς ὕπνος ἱκάνοι. Οἱ δ’ ἔλαχον, τοὺς ἄν κε καὶ ἤθελον αὐτὸς ἑλέσθαι, τέσσαρες, αὐτὰρ ἐγὼ πέμπτος μετὰ τοῖσιν ἐλέγμην. Ἑσπέριος δ’ ἦλθεν καλλίτριχα μῆλα νομεύων. Αὐτίκα δ’ εἰς εὐρὺ σπέος ἤλασε πίονα μῆλα πάντα μάλ', οὐδέ τι λεῖπε βαθείης ἔντοθεν αὐλῆς, ἤ τι ὀισάμενος, ἢ καὶ θεὸς ὧς ἐκέλευσεν. Αὐτὰρ ἔπειτ’ ἐπέθηκε θυρεὸν μέγαν ὑψόσ’ ἀείρας, ἑζόμενος δ’ ἤμελγεν ὄις καὶ μηκάδας αἶγας, πάντα κατὰ μοῖραν, καὶ ὑπ’ ἔμβρυον ἧκεν ἑκάστη. Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα, σὺν δ’ ὅ γε δὴ αὖτε δύω μάρψας ὡπλίσσατο δόρπον. Καὶ τότ’ ἐγὼ Κύκλωπα προσηύδων ἄγχι παραστάς, κισσύβιον μετὰ χερσὶν ἔχων μέλανος οἴνοιο· “Κύκλωψ, τῆ, πίε οἶνον, ἐπεὶ φάγες ἀνδρόμεα κρέα, ὄφρ’ εἰδῇς, οἷόν τι ποτὸν τόδε νηῦς ἐκεκεύθειν ἡμετέρη. Σοὶ δ’ αὖ λοιβὴν φέρον, εἴ μ’ ἐλεήσας οἴκαδε πέμψειας· σὺ δὲ μαίνεαι οὐκέτ’ ἀνεκτῶς. Σχέτλιε, πῶς κέν τίς σε καὶ ὕστερον ἄλλος ἵκοιτο ἀνθρώπων πολέων, ἐπεὶ οὐ κατὰ μοῖραν ἔρεξας;” Ὧς ἐφάμην, ὁ δ’ ἔδεκτο καὶ ἔκπιεν· ἥσατο δ’ αἰνῶς ἡδὺ ποτὸν πίνων καί μ’ ᾔτεε δεύτερον αὖτις· “Δός μοι ἔτι πρόφρων, καί μοι τεὸν οὔνομα εἰπὲ αὐτίκα νῦν, ἵνα τοι δῶ ξείνιον, ᾧ κε σὺ χαίρῃς. Καὶ γὰρ Κυκλώπεσσι φέρει ζείδωρος ἄρουρα οἶνον ἐριστάφυλον, καί σφιν Διὸς ὄμβρος ἀέξει· ἀλλὰ τόδ’ ἀμβροσίης καὶ νέκταρός ἐστιν ἀπορρώξ.” Ὧς φάτ’, ἀτὰρ οἱ αὖτις ἐγὼ πόρον αἴθοπα οἶνον. Τρὶς μὲν ἔδωκα φέρων, τρὶς δ’ ἔκπιεν ἀφραδίῃσιν. Αὐτὰρ ἐπεὶ Κύκλωπα περὶ φρένας ἤλυθεν οἶνος, καὶ τότε δή μιν ἔπεσσι προσηύδων μειλιχίοισιν· “Κύκλωψ, εἰρωτᾷς μ’ ὄνομα κλυτόν, αὐτὰρ ἐγώ τοι ἐξερέω· σὺ δέ μοι δὸς ξείνιον, ὥς περ ὑπέστης. Οὖτις ἐμοί γ’ ὄνομα· Οὖτιν δέ με κικλήσκουσιν μήτηρ ἠδὲ πατὴρ ἠδ' ἄλλοι πάντες ἑταῖροι.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ αὐτίκ’ ἀμείβετο νηλέι θυμῷ· “Οὖτιν ἐγὼ πύματον ἔδομαι μετὰ οἷς ἐτάροισιν, τοὺς δ’ ἄλλους πρόσθεν· τὸ δέ τοι ξεινήιον ἔσται.” Ἦ καὶ ἀνακλινθεὶς πέσεν ὕπτιος, αὐτὰρ ἔπειτα κεῖτ’ ἀποδοχμώσας παχύν αὐχένα, κὰδ δέ μιν ὕπνος ᾕρει πανδαμάτωρ· φάρυγος δ’ ἐξέσσυτο οἶνος ψωμοί τ’ ἀνδρόμεοι· ὁ δ’ ἐρεύγετο οἰνοβαρείων. Καὶ τότ’ ἐγὼ τὸν μοχλὸν ὑπὸ σποδοῦ ἤλασα πολλῆς, εἵως θερμαίνοιτο· ἔπεσσι δὲ πάντας ἑταίρους θάρσυνον, μή τίς μοι ὑποδείσας ἀναδύη. Ἀλλ’ ὅτε δὴ τάχ’ ὁ μοχλὸς ἐλάινος ἐν πυρὶ μέλλεν ἅψεσθαι χλωρός περ ἐών, διεφαίνετο δ’ αἰνῶς, καὶ τότ’ ἐγὼν ἆσσον φέρον ἐκ πυρός, ἀμφὶ δ’ ἑταῖροι ἵσταντ’· αὐτὰρ θάρσος ἐνέπνευσεν μέγα δαίμων. Οἱ μὲν μοχλὸν ἑλόντες ἐλάινον, ὀξὺν ἐπ’ ἄκρῳ, ὀφθαλμῷ ἐνέρεισαν· ἐγὼ δ’ ἐφύπερθεν ἐρεισθεὶς δίνεον, ὡς ὅτε τις τρυπῷ δόρυ νήιον ἀνὴρ τρυπάνῳ, οἱ δέ τ’ ἔνερθεν ὑποσσείουσιν ἱμάντι ἁψάμενοι ἑκάτερθε, τὸ δὲ τρέχει ἐμμενὲς αἰεί. Ὧς τοῦ ἐν ὀφθαλμῷ πυριήκεα μοχλὸν ἑλόντες δινέομεν, τὸν δ’ αἷμα περίρρεε θερμὸν ἰόντα. Πάντα δέ οἱ βλέφαρ’ ἀμφὶ καὶ ὀφρύας εὗσεν ἀυτμὴ γλήνης καιομένης, σφαραγεῦντο δὲ οἱ πυρὶ ρίζαι. Ὡς δ’ ὅτ’ ἀνὴρ χαλκεὺς πέλεκυν μέγαν ἠὲ σκέπαρνον εἰν’ ὕδατι ψυχρῷ βάπτῃ μεγάλα ἰάχοντα φαρμάσσων· τὸ γὰρ αὖτε σιδήρου γε κράτος ἐστίν· ὧς τοῦ σίζ’ ὀφθαλμὸς ἐλαϊνέῳ περὶ μοχλῷ. Σμερδαλέον δὲ μέγ’ ὤμωξεν, περὶ δ’ ἴαχε πέτρη, ἡμεῖς δὲ δείσαντες ἀπεσσύμεθ· αὐτὰρ ὁ μοχλὸν ἐξέρυσ’ ὀφθαλμοῖο πεφυρμένον αἵματι πολλῷ. Τὸν μὲν ἔπειτ’ ἔρριψεν ἀπὸ ἕο χερσὶν ἀλύων, αὐτὰρ ὁ Κύκλωπας μεγάλ’ ἤπυεν, οἵ ῥά μιν ἀμφὶς ᾤκεον ἐν σπήεσσι δι’ ἄκριας ἠνεμοέσσας. Οἱ δὲ βοῆς ἀίοντες ἐφοίτων ἄλλοθεν ἄλλος, ἱστάμενοι δ’ εἴροντο περὶ σπέος, ὅττι ἑ κήδοι· “Τίπτε τόσον, Πολύφημ’, ἀρημένος ὧδε βόησας νύκτα δι’ ἀμβροσίην καὶ ἀύπνους ἄμμε τίθησθα; Ἦ μή τίς σευ μῆλα βροτῶν ἀέκοντος ἐλαύνει; Ἦ μή τίς σ’ αὐτὸν κτείνει δόλῳ ἠὲ βίηφιν;” Τοὺς δ’ αὖτ’ ἐξ ἄντρου προσέφη κρατερὸς Πολύφημος· “ Ὦ φίλοι, Οὖτίς με κτείνει δόλῳ οὐδὲ βίηφιν.” Οἱ δ’ ἀπαμειβόμενοι ἔπεα πτερόεντ’ ἀγόρευον· “Εἰ μὲν δὴ μή τίς σε βιάζεται οἶον ἐόντα, νοῦσόν γ’ οὔ πως ἔστι Διὸς μεγάλου ἀλέασθαι, ἀλλὰ σύ γ’ εὔχεο πατρὶ Ποσειδάωνι ἄνακτι.” Ὧς ἄρ’ ἔφαν ἀπιόντες, ἐμὸν δ’ ἐγέλασσε φίλον κῆρ, ὡς ὄνομ’ ἐξαπάτησεν ἐμὸν καὶ μῆτις ἀμύμων. Κύκλωψ δὲ στενάχων τε καὶ ὠδίνων ὀδύνῃσιν χερσὶ ψηλαφόων ἀπὸ μὲν λίθον εἷλε θυράων, αὐτὸς δ’ εἰνὶ θύρῃσι καθέζετο χεῖρε πετάσσας, εἴ τινά που μετ’ ὄεσσι λάβοι στείχοντα θύραζε· οὕτω γάρ πού μ’ ἤλπετ’ ἐνὶ φρεσὶ νήπιον εἶναι. Αὐτὰρ ἐγὼ βούλευον, ὅπως ὄχ’ ἄριστα γένοιτο, εἴ τιν’ ἑταίροισιν θανάτου λύσιν ἠδ’ ἐμοὶ αὐτῷ εὑροίμην· πάντας δὲ δόλους καὶ μῆτιν ὕφαινον ὥς τε περὶ ψυχῆς· μέγα γὰρ κακὸν ἐγγύθεν ἦεν. Ἥδε δέ μοι κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή. Ἄρσενες ὄιες ἦσαν ἐυστρεφέες δασύμαλλοι, καλοί τε μεγάλοι τε, ἰοδνεφὲς εἶρος ἔχοντες· τοὺς ἀκέων συνέεργον ἐυστρεφέεσσι λύγοισιν, τῇς ἔπι Κύκλωψ εὗδε πέλωρ ἀθεμίστια εἰδώς, σύντρεις αἰνύμενος· ὁ μὲν ἐν μέσῳ ἄνδρα φέρεσκεν, τὼ δ’ ἑτέρω ἑκάτερθεν ἴτην σώοντες ἑταίρους. Τρεῖς δε ἕκαστον φῶτ’ ὄιες φέρον· αὐτὰρ ἐγώ γε -ἀρνειὸς γὰρ ἔην μήλων ὄχ’ ἄριστος ἁπάντων-, τοῦ κατὰ νῶτα λαβών, λασίην ὑπὸ γαστέρ’ ἐλυσθεὶς κείμην· αὐτὰρ χερσὶν ἀώτου θεσπεσίοιο νωλεμέως στρεφθεὶς ἐχόμην τετληότι θυμῷ. Ὧς τότε μὲν στενάχοντες ἐμείναμεν Ἠῶ δῖαν· ἦμος δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς, καὶ τότ’ ἔπειτα νομόνδ’ ἐξέσσυτο ἄρσενα μῆλα, θήλειαι δὲ μέμηκον ἀνήμελκτοι περὶ σηκούς· οὔθατα γὰρ σφαραγεῦντο. Ἄναξ δ’ ὀδύνῃσι κακῇσιν τειρόμενος πάντων ὀίων ἐπεμαίετο νῶτα ὀρθῶν ἑσταότων· τὸ δὲ νήπιος οὐκ ἐνόησεν, ὥς οἱ ὑπ’ εἰροπόκων ὀίων στέρνοισι δέδεντο. Ὕστατος ἀρνειὸς μήλων ἔστειχε θύραζε λάχνῳ στεινόμενος καὶ ἐμοὶ πυκινὰ φρονέοντι. Τὸν δ’ ἐπιμασσάμενος προσέφη κρατερὸς Πολύφημος· “Κριὲ πέπον, τί μοι ὧδε διὰ σπέος ἔσσυο μήλων ὕστατος; Οὔ τι πάρος γε λελειμμένος ἔρχεαι οἰῶν, ἀλλὰ πολὺ πρῶτος νέμεαι τέρεν’ ἄνθεα ποίης μακρὰ βιβάς, πρῶτος δὲ ῥοὰς ποταμῶν ἀφικάνεις, πρῶτος δὲ σταθμόνδε λιλαίεαι ἀπονέεσθαι ἑσπέριος· νῦν αὖτε πανύστατος. Ἦ σύ γ’ ἄνακτος ὀφθαλμὸν ποθέεις, τὸν ἀνὴρ κακὸς ἐξαλάωσεν σὺν λυγροῖς ἑτάροισι δαμασσάμενος φρένας οἴνῳ, Οὖτις, ὃν οὔ πώ φημι πεφυγμένον εἶναι ὄλεθρον. Εἰ δὴ ὁμοφρονέοις ποτιφωνήεις τε γένοιο εἰπεῖν, ὅππῃ κεῖνος ἐμὸν μένος ἠλασκάζει· τῷ κέ οἱ ἐγκέφαλός γε διὰ σπέος ἄλλυδις ἄλλῃ θεινομένου ῥαίοιτο πρὸς οὔδεϊ, κὰδ δέ κ’ ἐμὸν κῆρ λωφήσειε κακῶν, τά μοι οὐτιδανὸς πόρεν Οὖτις.” Ὡς εἰπὼν τὸν κριὸν ἀπὸ ἕο πέμπε θύραζε. Ἐλθόντες δ’ ἠβαιὸν ἀπὸ σπείους τε καὶ αὐλῆς πρῶτος ὑπ’ ἀρνειοῦ λυόμην, ὑπέλυσα δ’ ἑταίρους. Καρπαλίμως δὲ τὰ μῆλα ταναύποδα, πίονα δημῷ, πολλὰ περιτροπέοντες ἐλαύνομεν, ὄφρ’ ἐπὶ νῆα ἱκόμεθ’. Ἀσπάσιοι δὲ φίλοις ἑτάροισι φάνημεν, οἳ φύγομεν θάνατον, τοὺς δὲ στενάχοντο γοῶντες. Ἀλλ’ ἐγὼ οὐκ εἴων, ἀνὰ δ’ ὀφρύσι νεῦον ἑκάστῳ, κλαίειν, ἀλλ’ ἐκέλευσα θοῶς καλλίτριχα μῆλα πόλλ’ ἐν νηὶ βαλόντας ἐπιπλεῖν ἁλμυρὸν ὕδωρ. Οἱ δ’ αἶψ’ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον, ἑξῆς δ’ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς. Ἀλλ’ ὅτε τόσσον ἀπῆν, ὅσσον τε γέγωνε βοήσας, καὶ τότ’ ἐγὼ Κύκλωπα προσηύδων κερτομίοισιν· “Κύκλωψ, οὐκ ἄρ’ ἔμελλες ἀνάλκιδος ἀνδρὸς ἑταίρους ἔδμεναι ἐν σπῆι γλαφυρῷ κρατερῆφι βίηφιν. Καὶ λίην σέ γ’ ἔμελλε κιχήσεσθαι κακὰ ἔργα, σχέτλι’, ἐπεὶ ξείνους οὐχ ἅζεο σῷ ἐνὶ οἴκῳ ἐσθέμεναι· τῷ σε Ζεὺς τίσατο καὶ θεοὶ ἄλλοι.” Ὡς ἐφάμην, ὁ δ’ ἔπειτα χολώσατο κηρόθι μᾶλλον, ἧκε δ’ ἀπορρήξας κορυφὴν ὄρεος μεγάλοιο, κὰδ δ’ ἔβαλε προπάροιθε νεὸς κυανοπρώροιο τυτθόν, ἐδεύησεν δ’ οἰήιον ἄκρον ἱκέσθαι. Ἐκλύσθη δὲ θάλασσα κατερχομένης ὑπὸ πέτρης· τὴν δ’ ἂψ’ ἠπειρόνδε παλιρρόθιον φέρε κῦμα, πλημυρὶς ἐκ πόντοιο, θέμωσε δὲ χέρσον ἱκέσθαι. Αὐτὰρ ἐγὼ χείρεσσι λαβὼν περιμήκεα κοντὸν ὦσα παρέξ, ἑτάροισι δ’ ἐποτρύνας ἐκέλευσα ἐμβαλέειν κώπῃς, ἵν’ ὑπὲκ κακότητα φύγοιμεν, κρατὶ κατανεύων· οἱ δὲ προπεσόντες ἔρεσσον. Ἀλλ’ ὅτε δὴ δὶς τόσσον ἅλα πρήσσοντες ἀπῆμεν, καὶ τότε δὴ Κύκλωπα προσηύδων· ἀμφὶ δ’ ἑταῖροι μειλιχίοις ἐπέεσσιν ἐρήτυον ἄλλοθεν ἄλλος· “Σχέτλιε, τίπτ’ ἐθέλεις ἐρεθιζέμεν ἄγριον ἄνδρα; ὃς καὶ νῦν πόντονδε βαλὼν βέλος ἤγαγε νῆα αὖτις ἐς ἤπειρον, καὶ δὴ φάμεν αὐτόθ’ ὀλέσθαι. Εἰ δὲ φθεγξαμένου τευ ἢ αὐδήσαντος ἄκουσεν, σύν κεν ἄραξ’ ἡμέων κεφαλὰς καὶ νήια δοῦρα μαρμάρῳ ἀκριόεντι βαλών· τόσσον γὰρ ἵησιν.” Ὧς φάσαν, ἀλλ’ οὐ πεῖθον ἐμὸν μεγαλήτορα θυμόν, ἀλλά μιν ἄψορρον προσέφην κεκοτηότι θυμῷ· “Κύκλωψ, αἴ κέν τίς σε καταθνητῶν ἀνθρώπων, ὀφθαλμοῦ εἴρηται ἀεικελίην ἀλαωτύν, φάσθαι Ὀδυσσῆα πτολιπόρθιον ἐξαλαῶσαι, υἱὸν Λαέρτεω, Ἰθάκῃ ἔνι οἰκί’ ἔχοντα.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δέ μ’ οἰμώξας ἠμείβετο μύθῳ· “Ὢ πόποι, ἦ μάλα δή με παλαίφατα θέσφαθ’ ἱκάνει. Ἔσκε τις ἐνθάδε μάντις ἀνὴρ ἠύς τε μέγας τε, Τήλεμος Εὐρυμίδης, ὃς μαντοσύνῃ ἐκέκαστο καὶ μαντευόμενος κατεγήρα Κυκλώπεσσιν. Ὅς μοι ἔφη τάδε πάντα τελευτήσεσθαι ὀπίσσω, χειρῶν ἐξ Ὀδυσῆος ἁμαρτήσεσθαι ὀπωπῆς. Ἀλλ’ ἀεί τινα φῶτα μέγαν καὶ καλὸν ἐδέγμην ἐνθάδ’ ἐλεύσεσθαι μεγάλην ἐπιειμένον ἀλκήν· νῦν δέ μ’ ἐὼν ὀλίγος τε καὶ οὐτιδανὸς καὶ ἄκικυς ὀφθαλμοῦ ἀλάωσεν, ἐπεί μ’ ἐδαμάσσατο οἴνῳ. Ἀλλ’ ἄγε δεῦρ’, Ὀδυσεῦ, ἵνα τοι πὰρ ξείνια θείω πομπήν τ’ ὀτρύνω δόμεναι κλυτὸν ἐννοσίγαιον· τοῦ γὰρ ἐγὼ πάις εἰμί, πατὴρ δ’ ἐμὸς εὔχεται εἶναι· αὐτὸς δ’, αἴ κ’ ἐθέλῃσ’, ἰήσεται, οὐδέ τις ἄλλος οὔτε θεῶν μακάρων οὔτε θνητῶν ἀνθρώπων.” Ὧς ἔφατ’, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον· “Αἲ γὰρ δὴ ψυχῆς τε καὶ αἰῶνός σε δυναίμην εὖνιν ποιήσας πέμψαι δόμον Ἄιδος εἴσω, ὡς οὐκ ὀφθαλμόν γ’ ἰήσεται οὐδ’ ἐνοσίχθων.” Ὧς ἐφάμην, ὁ δ’ ἔπειτα Ποσειδάωνι ἄνακτι εὔχετο χεῖρ’ ὀρέγων εἰς οὐρανὸν ἀστερόεντα· “Κλῦθι, Ποσείδαον γαιήοχε κυανοχαῖτα, εἰ ἐτεόν γε σός εἰμι, πατὴρ δ’ ἐμὸς εὔχεαι εἶναι, δὸς μὴ Ὀδυσσῆα πτολιπόρθιον οἴκαδ’ ἱκέσθαι υἱὸν Λαέρτεω, Ἰθάκῃ ἔνι οἰκί’ ἔχοντα. Ἀλλ’ εἴ οἱ μοῖρ’ ἐστὶ φίλους τ’ ἰδέειν καὶ ἱκέσθαι οἶκον ἐυκτίμενον καὶ ἑὴν ἐς πατρίδα γαῖαν, ὀψὲ κακῶς ἔλθοι, ὀλέσας ἄπο πάντας ἑταίρους, νηὸς ἐπ’ ἀλλοτρίης, εὕροι δ’ ἐν πήματα οἴκῳ.” Ὧς ἔφατ’ εὐχόμενος, τοῦ δ’ ἔκλυε κυανοχαίτης. Αὐτὰρ ὅ γ’ ἐξαῦτις πολὺ μείζονα λᾶαν ἀείρας ἧκ’ ἐπιδινήσας, ἐπέρεισε δὲ ἶν’ ἀπέλεθρον, κὰδ δ’ ἔβαλεν μετόπισθε νεὸς κυανοπρώροιο τυτθόν, ἐδεύησεν δ’ οἰήιον ἄκρον ἱκέσθαι. Ἐκλύσθη δὲ θάλασσα κατερχομένης ὑπὸ πέτρης· τὴν δὲ πρόσω φέρε κῦμα, θέμωσε δὲ χέρσον ἱκέσθαι. Ἀλλ’ ὅτε δὴ τὴν νῆσον ἀφικόμεθ’, ἔνθα περ’ ἄλλαι νῆες ἐύσσελμοι μένον ἀθρόαι, ἀμφὶ δ’ ἑταῖροι εἵατ’ ὀδυρόμενοι, ἡμέας ποτιδέγμανοι αἰεί, νῆα μὲν ἔνθ’ ἐλθόντες ἐκέλσαμεν ἐν ψαμάθοισιν, ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βῆμεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης. Μῆλα δὲ Κύκλωπος γλαφυρῆς ἐκ νηὸς ἑλόντες δασσάμεθ’, ὡς μή τίς μοι ἀτεμβόμενος κίοι ἴσης. Ἀρνειὸν δ’ ἐμοὶ οἴῳ ἐυκνήμιδες ἑταῖροι μήλων δαιομένων δόσαν ἔξοχα· τὸν δ’ ἐπὶ θινὶ Ζηνὶ κελαινεφέι Κρονίδῃ, ὅς πᾶσιν ἀνάσσει, ῥέξας μηρί’ ἔκαιον· ὁ δ’ οὐκ ἐμπάζετο ἱρῶν, ἀλλ’ ὅ γε μερμήριζεν, ὅπως ἀπολοίατο πᾶσαι νῆες ἐύσσελμοι καὶ ἐμοὶ ἐρίηρες ἑταῖροι. Ὧς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ’ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ ἦμος δ’ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθεν, δὴ τότε κοιμήθημεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης. Ἦμος δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς, δὴ τότ’ ἐγὼν ἑτάροισιν ἐποτρύνας ἐκέλευσα αὐτούς τ’ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι· οἱ δ’ αἶψ’ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον, ἑξῆς δ’ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς. Ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ, ἄσμενοι ἐκ θανάτοιο, φίλους ὀλέσαντες ἑταίρους.​	5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130 135 140 145 150 155 160 165 170 175 180 185 190 195 200 205 210 215 220 225 230 235 240 245 250 255 260 265 270 275 280 285 290 295 300 305 310 315 320 325 330 335 340 345 350 355 360 365 370 375 380 385 390 395 400 405 410 415 420 425 430 435 440 445 450 455 460 465 470 475 480 485 490 495 500 505 510 515 520 525 530 535 540 545 550 555 560 565 ​	Με σκέψη ο Οδυσσέας γύρισε και του είπε απαντώντας:​ «Αλκίνo’ άρχοντα λαμπρέ, μεγάλε στους λαούς σου​ είναι καλό του αοιδού πoυ ακούγαμε τα λόγια τέτοιος, που είναι, οι θεοί μέσα του να μιλάνε. Διότι δεν πιστεύω εγώ καλύτερο να υπάρχει όταν λαός με λογική νά ’χει και φρονιμάδα, και στα παλάτια στη σειρά ν’ ακούει αοιδό, συνδαιτυμόνες τραπεζιών που πλήθουν ψωμί και κρέας, μέθεξη κρατήρας που αδειάζει ο οινοχόος φέρνει και γεμίζει ποτήρια απ’ τα καλά· εμένα τούτο φαίνεται το πιο καλό πως είναι. Ενώ η δική σου η ψυχή, τα βάσανά μου θέλει να με ρωτά, για να πονώ ακόμα μια φορά· τι πρῶτο και τι έσχατο ἔπειτα να σου πω, απ’ τα πολλά τα βάσανα που οι θεοί μου ‘δόσαν’. Και τώρα πρώτα τ’ όνομα θα πω, ώστε κι εσείς να μάθετε, κι εγώ μετ’ αν ξεφύγω τη μέρα την κακιά φίλος θα είμαι για εσάς κι ας μένω μακριά. Είμ’ Οδυσσέας ο γιος του Λαέρτη, που σ’ όλους τους ανθρώπους τους δόλους μελετώ, και η δικιά μου δόξα στους ουρανούς έχει φτάσει. Και μένω στην Ιθάκη την καλοδειλινάτη, κι ενώπιον βουνό το Νήριτο βαθύσκιωτο, το μεγαλοπρεπές· και γύρω (του) νησιά πολλά που κατοικούνται δίπλα τό ’να με τ’ άλλο, και το Δουλίχι κι η Σάμη κι η Ζάκυνθος η δασωμένη. Κι ετούτη χαμηλή και απομακρυσμένη μέσα στη θάλασσα στα δυτικά, κι εκείνες κατ’ αντίθεση προς την ανατολή και προς τον ήλιο, τραχεία, όμως τρέφει Άνδρες· για την οποία βέβαια εγώ στη γη δεν δύναμαι άλλο γλυκύτερο ν’ αναγνωρίσω. Ή μεν νεράιδα των θεών η Καλυψώ κρατούσε αυτού, άντρα σε όμορφες σπηλιές, θέλοντας να με κάνει· όπως και στα παλάτια της κατακρατούσε η Κίρκη άντρα σε Αία δολερή, θέλοντας να με κάνει· αλλά ποτέ τους την ψυχή στα στήθια μου δεν ἔπειθαν. Πως τίποτα γλυκύτερο από γονείς πατρίδα δεν γίνεται, αν είν’ μακριά απ’ το σπίτι του τ’ αγαπημένο κάποιος και κατοικεί σε ξένη γη μακριά από τους γονείς (του). Εάν δε και θες το γυρισμό μου δύσκολο ἄντε θα πω, που ο Ζευς μου τον εμπόδιζε σαν φύγαμε απ’ την Τροία. Από το Ίλιο φυσώντας άνεμος μ’ έριξε στους Κίκονες, στην Ίσμαρο. Όπου κι εγώ κυρίευσα την πόλη, κι εξόντωσα αυτούς· κι από την πόλη σύζυγους και λάφυρα πολλά λαβόντες μοιράσαμε, ώστε κανείς παραπονούμενος μου πει ότι δεν είναι ίσα. Όπως εγώ μεν διερευνούσα ἦ τοι έθεσα πόδι για να φεύγουμε εμείς καθοδηγούσα, ετούτοι δε νήπιοι αρκετά ούτ’ ἐπίθοντο. Κι όπου μεν επίνετο της μέθης άφθονο κρασί, πολλά δε αιγοπρόβατα ἔσφαζαν κοντά στην αμμουδιά και βόδια υπέρβαρα με κέρατα μεγάλα· τότ’ έτρεξαν οι Κίκονες σε Κίκονες να κλάψουν γείτονες σ’ αυτούς που ἦσαν, πολλοί και αντρειωμένοι, μένοντες μέσα στη στεριά, γνώριζαν να στέκονται επί ἵππων να μάχονται με άνδρες, καὶ ὅτι χρὴσιμο σαν βρίσκεσαι πεζὸς. Ἦλθον, όσα τα φύλλα, ἔπειτα και άνθη το φθινόπωρο, μες από κουρνιαχτό· τότε κατάρα του Διός παρέστη για ‘μας τους κακορίζικους, ώστε μεγάλες συμφορές να πάθουμε. Και αφού μάχη στήσανε εμάχοντο κοντά στα γρήγορα τα πλοία, χτυπιόντουσαν δε μεταξύ τους με τα κοντάρια τα χαλκά. Και ώσπου ήλθε η αυγή και έφτασε ημέρα ιερή, ως τότε παραμέναμε απωθώντας τους κι ας ήτανε περίσσιοι. Κι άμα ο ήλιος έφτασε στην ώρα της βουλής, και τότε πια οι Κίκονες τά ’φεραν βόλτα και δαμάσανε τους Αχαιούς. Και έξι από κάθε πλοίο ἑταῖροι αρματωμένοι απωλέσθηκαν· κι οι άλλοι θάνατο ξεφεύγαμε μα και τη συμφορά. Κι όπως πιο πρώτα από κει πλέαμε με τσακισμένα τα φτερά, σωσμένοι απ’ το θάνατο, έχοντας στερηθεί αγαπημένους (μας) ἑταίρους. Οὔτε τα πλοία στην αρχή δεν άφησα να φύγουν τα ευέλικτα, πριν άτυχους συντρόφους τρις τον καθέναν τους φωνάξω, αυτοί που πέθαναν μες στο πεδίο απ’ τους Κικόνους σκοτωμένοι, και νεφεληγερέτα Ζευς έσπρωχνε μ’ άνεμο βοριά τα πλοία με λαίλαπα θεσπέσια, συγκάλυψε και με τα νέφη τη γη μαζί και πόντο· κι από τον ουρανό επέπεσε νυχτιά. Κι ἔπειτ’ αυτά ἐφέροντο σαν καρυδότσουφλα, και τα ἱστία τους σε τρεις μεριές μα και σε τέσσερις τα ξέσκισε ο άνεμος. Και κατεβάσαμε τα μεν στα πλοία φοβούμενοι τον ὄλεθρο, αυτά δε εσπευσμένα τραβήξαμε επάνω σε στεριά. Όπου δυο νύχτες πάντα και δυο μέρες συνεχώς καθόμασταν μαζί και απ’ τον κάματο και καταπίνοντας τον πόνο η ψυχή. Αλλ’ όταν πια ετέλεσε καλοδιάθετα την τρίτη μέρα η Αυγούλα, στήνοντας τους ιστούς και στερεώνοντας ολόλευκα πανιά κινήσαμε, κι αυτά ο άνεμος κι οι κυβερνήτες ευθυγράμμιζαν. Και τότε χωρίς βάσανα θά έφτανα στη γη την πατρική· αλλά με την ορμή του κύματος περνώντας τον Μαλέα και ο Βοριάς μ’ απώθησε, πέρασε δε από το πλάι των Κυθήρων. Κι από εκεί μέρες εννιά (αγόμουν και) φερόμουνα με άνεμους σφοδρούς στον πόντο με τα ψάρια (τα μεγάλα)· έτσι τη δέκατη πατήσαμε στη γη των Λωτοφάγων, και οι οποίοι τρώνε φαγητό από λουλούδια. Όπου και βγήκαμε σε μια στεριά κι αντλούσαμε νερό, κι αμέσως δείπνο ‘τσίμπησαν’ οι σύντροφοι στα γρήγορα τα πλοία δίπλα. Αφού πια το συσσίτιο και τέλειωσε και ξεδιψάσαν, τότε λοιπόν συντρόφους προέτρεψα πηγαίνοντας να μάθουν, ποιοι σιτοφάγοι διέμεναν άνδρες (σ’ αυτή) τη γη δυο άνδρες επιλέγοντας, κήρυκα τρίτον στέλνοντας μαζί. Και που γοργά αντάμωσαν με άνδρες Λωτοφάγους. Οὔτε οι Λωτοφάγοι όμως σκεφτόντουσαν για τους συντρόφους ὄλεθρο δικούς μας, ἀλλά σ’ αυτούς δώσανε να χορτάσουν με λωτούς. Όποιος όμως από αυτούς έτρωγε των λωτών γλυκύτατο καρπό, οὔτ’ ἤθελε γυρίζοντας να αναγγέλλει ούτε να το κουνήσει απ’ εκεί, ἀλλά αὐτοῦ επιθυμούσανε μαζί με άνδρες Λωτοφάγους λωτό να μείνουν χορτασμένοι και να ξεχάσουνε τον νόστο. Τους μεν εγώ πάνω στα πλοία κλαίγοντας οδηγούσα με το ζόρι, στα όμορφα δε πλοία τραβώντας τους “τούς πέρασα χαλκά”· τους άλλους ύστερα καλούσα συντρόφους με αγάπη να επιβιβαστούν στα γρήγορα τα πλοία όπως-όπως, μήπως έχοντας φάει κανείς λωτό το νόστο τον ξεχάσει. Κι αυτοί γοργά ανέβαιναν και κάθιζαν στους πάγκους, κι αφού καθίσαν στη σειρά με τα κουπιά τη θάλασσα κτυπούσαν ‘με μανία’. Και από κει όπως πιο πριν πλέαμε με “κομμένα τα φτερά”· στη χώρα των Κυκλώπων δε ὑπερφιάλων ασεβών φτάσαμε, που με την ανοχή αθάνατων θεών ούτε φυτό κανένα δε φυτεύουν με τα χέρια ούτε με άροτρο οργώνουν, ἀλλά αυτά βεβαίως ἄσπαρτα καὶ ἀνόργωτα τα πάντα φύονται, στάρια-κριθάρια μα και ἄμπελοι, που και παράγουν οίνο αγιασμένου σταφυλιού, και που γι’ αυτούς φροντίζει ο ὄμβρος του Διὸς. Και οὔτε ἀγορές γι’ αυτούς που βγάζουν αποφάσεις οὔτ’ έθιμα και νόμοι, ἀλλά αυτοί βεβαίως των ὑψηλῶν ὀρέων κατοικούνε τις κορφές μέσα σε όμορφες σηλιές, και ἕκαστος νομοθετεί περί παιδιών και των συζύγων, οὔτ’ ενδιαφέρεται ο ένας για τον άλλο. Μια νῆσος χαμηλή κοντά και έξω απ’ το λιμάνι ἔπειτ’ απλώνεται, της γαίας των Κυκλώπων οὔτε κοντά οὔτε ἀπόμακρα, γεμάτη δάση· κι ἐντός αἶγες ἀπειροστές διαβιούν ἄγριες· διότι δεν τις ενοχλούν πατήματα ἀνθρώπων, ούτε τα ίχνη τους ακολουθούν ηγέτες σκύλων (κυνηγοί), και που στο δάσος υποφέρουν ‘τὰς κορυφὰς ὀρέων’ σκαρφαλώνοντες. Ούτ’ έτσι για τα ποίμνια χρησιμεύει ούτε για καλλιέργεια, αλλ’ η οποία ἄσπαρτη και βέβαια ακαλλιέργητη καθ’ όλον τον καιρό χηρεύει από άνδρες, ενώ βόσκει και τις αἶγες που βελάζουν. Διότι για τους Κύκλωπες δεν παρευρίσκονται καράβια με κόκκινα πλευρά, ούτε υπάρχουν ἄνδρες ναυπηγοί, και που κατασκευάζουν πλοία τα καλοτάξιδα, και που τα πάντα θα τελειοποιούσαν σε ἄστεα ἀνθρώπων προσεγγίζοντας, και πολλά τέτοια σε ἄνδρες μεταξύ τους περνούν τη θάλασσα μαζί με πλοία· που και θα έκαναν νησί γι’ αυτούς πολύ καλοφτιαγμένο. Διότι βέβαια άσχημο τίποτα αφενός, και θά ‘φερνε τα πάντα τους στην ώρα· και διότι ενυπάρχουνε λειμῶνες προς τις ὄχθες της θαλάσσης της πλατιάς ὑδρηλοὶ μαλακοί· και ἄφθονοι πολλοί υπήρχαν ἄμπελοι. Ἐντος δε εύκολη η ἄροσις· και για συγκομιδή βαθὺ πολύ και ες αεί στην ώρα θα ερχότανε ο θερισμός, γιατί είν’ καλό το χώμα. Και καλός λιμὴν να προσαράξεις, ώστε να μην υπάρχει άγκυρας ανάγκη, ούτε να βάλουνε τραβέρσες ούτε τις πρύμνες να σηκώσουν, αλλά να μείνουνε καιρό αφού τραβήξουν έξω, ώσπου τους ναύτες παροτρύνει η ψυχή και επιτέλους πνεύσουνε οι άνεμοι. Ύστερα ἐπὶ της άκρης του λιμένος ῥέει ὕδωρ δροσερό, κρήνη κάτω απ’ ένα χάσμα· και φυτρώνουν γύρω λεύκες. Όπου καταπλέαμε, και τις οίδε ποιος θεός μας οδήγησε (εκεί) στην πεντάρφανη νυχτιά, ούτε να το δεις φαινόταν από πριν· το πούσι γύρω απ’ τα πλεούμενα διότι ήτανε βαθύ, κι ούτε σελήνη είχε προβάλει στον ουρανό, ο που κατείχετο και από νέφη. Όπου κανένας δεν διέκρινε τη νήσο με τα μάτια, ούτε ακόμα τα μακριά κύματα να παλινδρομούν από τη χέρσο καταλάβαμε, πριν επικάτσουν (στο νησί) ευέλικτα καράβια. Κι όπως τα πλοία επικάθησαν ιστία υποστείλαμε σε όλα, και βγήκαμε κι οι ίδιοι εκεί που σκάει το κύμα της θαλάσσης· όπου ‘γλαρώσαμε’ και περιμέναμε Ανατολή ευλογημένη. Άμα ξημέρωσε και φάνη η Αυγούλα με τις ακτίνες τις ροδαλές, θαυμάζοντες τη νῆσο τριγυρίζαμε μέσα σ’ αυτήν. Και σήκωσαν οι νύμφες, κόρες Διός που γαλουχήθηκε από αίγα, αἶγες μεγαλωμένες στα βουνά, για να δειπνήσουν οι ἑταῖροι. Καμπύλα αμέσως τόξα και μακρύλαιμες σαΐτες αρπάξαμε από τα πλοία, κι αφού απλωθήκαμε σε τρεις σειρές χτυπούσαμε· γοργά και έδωκε θεός ευπρόσδεκτο κυνήγι. Κι ενώ πλεούμενα εμέ ἕποντο δυό και δέκα, και στο καθένα έλαχαν αἶγες ἐννέα· δέκα ξεχώρισαν μονάχα για εμένα. Ὧς τότε μὲν που τέλειωνε η μέρα προς το ηλιοβασίλεμα καθόμασταν δειπνούντες με άφθονα και κρέατα και το κρασί της μέθης· γιατί δεν τέλειωσε ακόμα απ’ τα πλοία ο οἶνος ἐρυθρός, ἀλλά υπήρχε ἐντός· γιατί πολύν στους αμφορείς καθένας μεταγγίσαμε σαν πήραμε την πόλη των Κικόνων. Θέλαμε δε να πάμε στη γη Κυκλώπων μια που ήτανε κοντά, και εξ αιτίας του καπνού τους και απ’ το βέλασμα προβάτων και αιγών. Και άμα έδυσε ο ήλιος κι επήλθε σκοτεινιά, πια τότε κοιμηθήκαμε στην άκρη της θαλάσσης. Άμα ξημέρωσε κι εφάνη η Αυγή με τις ακτίνες τις ροδαλές, τότε ἐγὼ συγκρότησα ἀγορά κι είπα μετά σε όλους: “Και τώρα οι άλλοι μείνετε, σύντροφοί μου αγαπημένοι· ύστερα εγώ συν το δικό μου πλοίο και το δικό μου πλήρωμα ερχόμενος θ’ αναζητώ εκείνους τους ανθρώπους, ποίοι είναι, μπας κι είναι υβριστές καὶ ἄγριοι και ούτε δίκαιοι, φιλόξενοι αν είναι, και το μυαλό αυτών πως σέβεται θεό”. Ανέβηκα στο πλοίο σαν τα είπα, και διέταξα εταίρους κι οι ίδιοι ν’ ανεβούν ν’ ανασηκώσουν και πρυμνήσια να λύσουν. Κι αυτοί εισέρχονταν γοργά και κάθιζαν στους πάγκους, και καθισμένοι στη σειρά χτυπούσανε με τα κουπιά τη θάλασσα γερά. Αλλ’ όταν πια στο χῶρο φτάσαμε που ήτανε κοντά, Όπου δε προς το τέλος είδαμε σπηλιά στη θάλασσα κοντά ψηλή, με δάφνες στην κατηφοριά. Κι όπου τρανό κοπάδι, και πρόβατα και αίγες βοσκούσαν· κι ολόγυρα η αυλή περιφραγμένη με λιθάρια υψηλά στο χώμα σφηνωμένα και πεύκα μακριά και δρύες με το φύλλωμα στα ύψη. Και όπου άνδρας (γίγαντας) πελώριος διέμενε εντός, που αιγοπρόβατα αυτά ο οποίος σαλαγούσε εξ αποστάσεως· και ούτε με τους άλλους ερχόταν σ’ επαφή, αλλά βρισκόμενος μακριά ασέβεια φορτωμένος. Και διότι θαῦμα ήτανε πελώριο, ούτε και που να μοιάζει με άνδρα σιτοφάγο βέβαια, αλλά ραχούλα δασωμένη ὀρέων ὑψηλῶν, που και φαίνεται μοναχική από τις άλλες. Τότε πια τοὺς ἄλλους καλούσα ἑταίρους προσφιλείς αυτού δίπλα να μείνουν στο πλεούμενο και να τραβήξουνε το πλοίο, ύστερ’ εγώ από το πλήρωμα δώδεκα αφού ξεχώρισα ἀρίστους ξεκίνησα· μαζί ἀσκὸ από αἶγα ἔχον του μέλανος του οἴνου του γλυκού, εκείνον που μου ἔδωκε ο Μάρων του Ἐυάνθη ο υἱός, Ἀπόλλωνος ο ἱερεὺς, αυτός που είναι για την Ἴσμαρο προστάτης, ένεκ’ αυτόν μαζί με το παιδί του περισώσαμε μα και γυναίκα από σεβασμό· διότι κατοικούσε στο δενδρωμένο άλσος του Φοίβου Ἀπόλλωνος. Και τούτος δώρα μου προσκόμισε εκλεκτά· χρυσοῦ μέν μου ἔδωκε κατεργασμένου ἑπτὰ τάλαντα, μου δῶκε δέ κρητῆρα πανάργυρον, ύστερα ἔπειτα, οἶνο σε ἀμφορείς δώδεκα σε όλους μεταγγίζοντας γλυκό ανόθευτο κρασί, θεῖο ποτό· οὐδέ κάποιος αὐτὸν εγνώριζε από τις δμώες ούτε απ’ τις αμφίπολες ολόγυρα στο σπίτι, αλλά ο ίδιος και η σύζυγος και μια μονάχα φίλη οικονόμος. Κι όταν αυτόν τον ἐρυθρό θα έπινες τον μελιστάλαχτο τον οἶνο, σε κύπελλο συμπληρωμένο με νερό ἓν’ ἀνὰ μέτρα εἴκοσι, απλώνονταν, οσμή όμως γλυκιά αναδυόμενη απ’ τον κρατήρα θεσπέσια· τότε δεν θά ’ταν δυνατόν το μέσα σου ν’ αφήσει να απέχεις. Από αυτό έφερ’ ασκό για να γεμίσω μέγα, και άλλα για συμπλήρωμα φόρτωσα για να πάρω· γιατί η ψυχή μου μ’ έκανε τα μέτρα μου να παίρνω σε άνδρα μια που θά ’φτανα με δύναμη μεγάλη προικισμένο, ἄγριο, ούτε δικαιοσύνη καλά που να καταλαβαίνει και ούτε νομιμότητα. Και εἰς το ἄντρο ἀφικόμεθα γοργά, ούτε εὕρομεν αυτόν εντός, αλλά στα πλούσια έβαζε τάξη κοπάδια από ψηλά. Κι ελθόντες εις το άντρο θαυμάζαμε ολόγυρα καθένα χωριστά. Και τα τουλπάνια από τυρί ξεχειλισμένα, και τα χωρίσματα στερεωμένα των αμνοεριφίων· κι ώστε να διακρίνεται καθένα στο μαντρί, και χωριστά τα πιο παλιά, και χωριστά της γέννας, και τ’ άβγαλτα ξεχωριστά. Και είχανε τυρόγαλο όλα τ’ αγγεία, και οι καρδάρες κι οι σκαφίδες, σε τάξη, εντός τους να αρμέγει. Όπου εμέ μεν από την αρχή το πλήρωμα εκλιπαρούσε αφού σηκώσουμε τυριά πάλι για το φευγιό, αμέσως έπειτα σαν αστραπή πάνω στο πλοίο το γοργό ερίφια κι αρνιά αρπάζοντας απ’ τους σηκούς ν’ ανοίξουμε πανιά· μα δεν πειθόμουνα εγώ, μήπως θα ήτανε πολύ προσοδοφόρο, όταν και βλέπαμε αυτόν, και αν μου έδινε δώρα φιλοξενίας. Οὐδ’ όμως ἔμελλε να γίνει για τους συντρόφους να φανώ αγαπητός. Όπου δὲ καίγοντες πῦρ καπνιστήκαμε μαζί κι αὐτοὶ τυριά φάγαμε αρπάζοντας και μέσα αναμέναμε ετούτον καθήμενοι, όσο που ήλθε σαλαγώντας. Κι έφερε φόρτωμα ασήκωτο από ξερά κλαδιά, τα που γι’ αυτόν θα ήταν για το δείπνο, και ρίχνοντας μέσα στο ἄντρο έκανε ὀρυμαγδὸ· κι εμείς που φοβηθήκαμε στο εσωτερικό αποσυρθήκαμε του άντρου. Μετά αυτός βεβαίως στο σπήλαιο το εὐρὺ έμπασε το κοπάδι το θρεμμένο τα πάντα ως επί το πλείστον, όσα (θα) άρμεγε, τα δε αρσενικά άφησε προς την είσοδο, κριάρια μα και τράγους, ἔντοσθεν της αὐλῆς πού ‘χε μεγάλο βάθος. Έπειτα πάνω έθεσε το σκέπασμα της θύρας μέγα σηκώνοντας ψηλά, τ’ ασήκωτο· που βέβαια αυτό δεν θα μπορούσαν δυο και άμαξες εἴκοσι-δυο τετράκυκλες γερές να ξεκολλήσουν απ’ τη γη· τέτοια πέτρα κρεμαστή έβαλε πάνω από τη θύρα. Και καθισμένος άρμεγε τις προβατίνες και τις αίγες καθώς βέλαζαν, όλα με τάξη, και κάτω απ’ την καθεμιά προς-θήλαζε ένα μικρό. Και στη συνέχεια το ἥμισυ του γάλακτος αφού το κτύπησε γιαούρτι να το κάνει σε πλεκτά μέσα ταγάρια σουρώνοντας κατέθεσε, και διατήρησε το ἥμισυ ύστερα σε αγγεία, ώστε για να του βρίσκεται να πίνει όταν ζητά και για να είναι επιδόρπιο για κείνον. Ύστερα αφού επέσπευσε κοπιάζοντας τὰ ἔργα του αυτὰ, καὶ τότε πῦρ ἀνέκαιε καὶ αντελήφθη, και ερώτησε εμάς: “Ω ξένοι, ποίοι είστε; Πούθε διαβήκατε τους δρόμους της θαλάσσης; Ή για καμία επιχείρηση ή πως ασκόπως τριγυρνάτε, τέτοια που και ληστές (και πειρατές), περνάνε θάλασσα, και χάνονται οι ίδιοι ρημάζουνε ψυχές φέροντες το κακὸ για τους ἀλλοδαπούς;” Ὧς είπε, και σ’ εμάς το φιλοκάρδι μας αμέσως ‘κατεκλάσθη’, φοβούμενοι βαρὺ και φθόγγον τον ίδιο αὐτόν και πέλωρον. Ἀλλὰ ακόμα κι έτσι είπα σ’ αυτόν με λόγια απαντώντας: “ Ἡμεῖς κάποιοι από την Τροία περιπλανηθέντες Ἀχαιοὶ απ’ όλους τους ανέμους πάνω απ’ το ατέλειωτο το πλάτος της θαλάσσης, πηγαίνοντας στο σπίτι, ἄλλην ὁδὸν και ἄλλους δρόμους ἤλθαμε· οὕτω που ἤθελε ο Ζεὺς ν’ αποφασίσει. Λαοὶ (της Θάλασσας) δε Ἀτρεΐδου Ἀγαμέμνονος εὐχόμεθα ότ’ εἶναι, αυτοῦ που τώρα πια βεβαίως μεγίστη ὑπουράνια δόξα ἐστίν· διότι τέτοια πόλη κυρίευσε κι εξόντωσε λαούς πολλούς. Κι έτσι εμείς που συναντάμε τα γόνατά σου προσεγγίζουμε (παρακαλάμε), αν κάτι για φιλοξενία θα προσφέρεις ή και αλλιώς αν δώσεις προσφορά, αυτό που είθισται και ξένιον ἐστίν. Ἀλλά σεβάσου τους θεούς, καλυτερότερε· ἱκέται δέ τοί εἰμεθα, ο Ζεὺς δε ἐπιτιμητής και ἱκετῶν και ξένων, ο ξένιος, σ’ όσους με σεβασμό φιλοξενούν ανταποδίδει”. Κι αμέσως, όπως έλεγα, μ’ απάντησε με μαύρη την ψυχή: “Νήπιος είσαι ξένε (μου), ή μακριά πως ήλθες, που με καλείς να σεβαστώ θεούς ή να υπολογίζω· τον Δία διότι οι Κύκλωπες που αίγα τον ανάθρεψε δεν τον υπολογίζουν ούτε και μάκαρες θεούς, πολύ καλύτεροι επειδή είμαστε εμείς· ούτ’ αν εγώ το μεγαλείο του Διός υπολογίζοντας επρόκειτο να είμαι φειδωλός ούτε για σε ούτε συντρόφους, αν δεν διατάζει η δική μου η ψυχή. Αλλά ειπέ σε εμέ, πού έκρυψες ερχόμενος δραστήριο το πλοίο, κάπου μακριά, ή και κοντά, ώστε να το φροντίσω”. Ὧς είπε δοκιμάζοντας, ἐμὲ όμως δε ξέφυγε γνωρίζοντα πολλά, ἀλλ’ είπα προς αυτόν ανταπαντώντας με λόγια όλο πονηριά: “Πλοίο μεν μου κατέστρεψε Ποσειδάων ἐνοσίχθων στα βράχια τα δικά σας ρίχνοντας σε δύσκολη ξηρά, σε ἄκρῃ προσπελάσας· ἄνεμος δε παρέσυρε ἐκ πόντου· έτσι εγώ μαζί μ’ αυτούς ξέφυγα ὄλεθρο φοβερό (τον που διαφαινόταν)”. Ὧς είπα, ὁ δέ εμέ οὐδὲν ἀπάντησε με μαύρη την ψυχή, αλλά σηκώνοντας βεβαίως προς το πλήρωμα άπλωσε πάνω τους τα χέρια, κι αρπάζοντας δυο μαζί κι ως σκύλακας στη γη θρυμμάτισε· κι από αυτούς ἐγκέφαλος έρρεε χάμω, και μούσκευε τη γη. Κι αυτούς αφού τους έκοψε διαμελίζοντάς τους εμπλούτισε το γεύμα· έτρωγε δε ως λέων και θρεμμένος στα βουνά, και ούτε άφησε, και σωθικά και σάρκες μα και οστά (χοντρά) που κρύβουν μυελό. Και κλαίγοντας εμείς σηκώσαμε τα χέρια προς τον Δία, άθλια έργα βλέποντας, κατέλαβε κι αμηχανία την ψυχή. Έπειτα αφού Κύκλωπας εκόρεσε τη λαιμαργία τη μεγάλη τρώγων κρέατα ανθρώπινα κι αφού μετά ήπιε ασύστολα το γάλα, ξάπλωσε εντός του άντρου φαρδιά-πλατιά ανάμεσα στα αιγοπρόβατα. Αυτόν εγώ σκέφτηκα μεν με το θυμό μεγάλο απ’ την ψυχή πηγαίνοντας κοντά, τραβώντας από το μηρό το ξίφος το οξύ, στο στῆθος να χτυπήσω, ὅπου τα σπλάχνα ἔχουσι το ἧπαρ, αφού το χέρι θά ’χε ψηλαφήσει· ἕτερη όμως με συγκράτησε παρόρμηση. Διότι αυτού και θα χανόμασταν κι εμείς με ὄλεθρο δεινό· διότι και δεν θα δυνάμεθα από τις θύρες τις ψηλές να απωθήσουμε τον λίθο με τα χέρια τον δυσβάσταχτο, αυτόν που πρόσθεσε. Ὧς τότε μὲν στενάζοντες ευλογημένη αναμείναμε Αυγή· άμα ξημέρωσε κι εφάνη η Αυγούλα με τις ακτίνες τις ροδαλές, άναψε τότε και φωτιά και άρμεγε κοπάδι ονομαστό, όλα όπως πρέπει, και κάτω από κάθε μια τοποθετούσε ἔμβρυο. Αφού λοιπόν επέσπευσε κοπιάζοντας αυτὰ τα ἔργα τα δικά του, ὅ δε βεβαίως ἔπειτα αρπάζοντας δύο μαζί εμπλούτισε το δεῖπνο. Και αφού δείπνησε έβγαλε αιγοπρόβατα εκλεκτά από το ἄντρο, ευκόλως από ‘κει σηκώνοντας τον μέγα θυρεὸν· αμέσως ἔπειτα πάνω αστραπιαία τοποθέτησε, ὡς αν και σε φαρέτρα πῶμα τοποθετεί. Και με πολλά σφυρίγματα πρὸς ὄρος τρέπε τα θρεμένα αιγοπρόβατα ο Κύκλωψ· ύστερα ἐγὼ απέμεινα κακὰ βυσσοδομεύων, πώς αν θα τιμωρούσα, κι ευχόμουνα η Αθηνά σ’ εμένανε να δώσει. Και τούτη μου εφαίνετο μες στην ψυχή η άριστη απόφαση. Κύκλωπος διότι ἔκειτο μέγα ῥόπαλο δίπλα στον σηκό, χλωρό από ἐλαία· ἔκοψε μὲν αυτὸ, ώστε να φέρει σαν ξεραθεί. Και τούτο εκτιμούσαμε εμείς κοιτάζοντας καλά όσο κι ένα κατάρτι καραβιού με είκοσι κουπιά, εὐρείας φορτηγίδας, και η οποία μεγάλα πλάτη διασχίζει· τόσο ήταν το μῆκος, τόσο φαινότανε το πάχος. Εκ τοῦ οποίου μὲν ὅσο και μίαν ὄργυιαν ἐγὼ ἀπέκοψα στεκόμενος κοντά και στους συντρόφους το παρέδωσα, και ν’ αποξύσουν τους διέταξα. Κι αυτοί το κάναν ὁμαλὸ· κι εγώ από κοντά τού λέπτυνα το ἄκρο, κατόπιν δὲ λαβὼν πυράκτωνα μες στην πυρά που ακτινοβολούσε. Καὶ αυτὸ μὲν ακούμπησα κάτω κατακρύβοντας καλά κάτω από την κοπριά, που ολόγυρα στο σπήλαιο χυνότανε πολλή - μεγάλος ο σωρός· ύστερα διέταξα τοὺς ἄλλους με κλήρο που θα ρίξουνε (να επιλεγούνε), ποιος θα τολμήσει από μας με το μοχλό από ψηλά να τρίψουμε στον οφθαλμό, ὅταν ο ὕπνος ο γλυκὺς έλθει σ’ αυτὸν. Και ἔλαχαν εκείνοι, αυτοὺς που θά ’θελα κι ο ίδιος να διαλέξω, τέσσαρες, μαζί μ’ αυτούς εκλέχτηκα πέμπτος (μετά) εγώ. Και την εσπέρα ήλθε πρόβατα σαλαγώντας με τρίχωμα πανέμορφο μακρύ. Και τότε μες στο σπήλαιο εὐρὺ έμπασε αιγοπρόβατα τα τροφαντά μάλιστα όλα, και τίποτα δεν ξέχασε ἔντοσθεν της αὐλῆς πού ‘χε μεγάλο βάθος, κάτι σα να κατάλαβε, ή και σα να διέταξε θεός. Έπειτα πάνω έθεσε το σκέπασμα της θύρας μέγα σηκώνοντας ψηλά, και καθισμένος άρμεγε τις προβατίνες και τις αίγες καθώς βέλαζαν, όλα με τάξη, και κάτω απ’ την καθεμιά προς-θήλαζε ένα μικρό. Ύστερα αφού επέσπευσε κοπιάζοντας τὰ ἔργα του αυτὰ, ὅ δε βεβαίως ἔπειτα αρπάζοντας δύο μαζί εμπλούτισε το γεύμα. Καὶ τότ’ ἐγὼ μίλησα προς τον Κύκλωπα στεκόμενος κοντά, ἔχων φλασκί στο χέρι από οίνο μελανό: “Κύκλωψ, να, πίε τον οἶνο, ανθρώπινο μια πού ’φαγες το κρέας, ώστε εἰδῇς, ποίο ποτό ετούτο στο πλοίο είχε κρυφτεί το δικό μας. Για σε δωράκι τό ’φερα, αν θα με ἐλεήσεις, για να με στείλεις σπίτι· μαίνεσαι δὲ ἐσὺ οὐκέτ’ ἀνεκτῶς. Άθλιε, πῶς κι αν κάποιος θα ερχότανε ὕστερα ἄλλος σε εσέ απ’ τους πολλούς ἀνθρώπους, μια που δεν έπραξες σωστά;” Σαν τό ’πα, το εδέχτηκε και ήπιε· και χάρηκε σφοδρά πίνοντας το γλυκό ποτό και μου ζητούσε δεύτερο μετά· “Δος μου αφού το φρόντισες, κι εἰπὲ μου το δικό σου όνομα εδώ και τώρα, για να προσφέρω ξένιο (το δώρο), με το οποίο και εσὺ θα χαίρῃς. Διότι και η εύφορη η γη παράγει των Κυκλώπων οἶνο τον ἐριστάφυλον, καί ὄμβρος του Διὸς δουλεύει για αυτούς· ἀλλά ετούτο ἀμβροσίας καὶ είναι νέκταρός ἀπόσταγμα”. Ὧς τό ’πε, άμεσα ἐγὼ κατόπιν σε αυτόν προσκόμισα τον οἶνο μελαψό. Φέρνοντας τρὶς μὲν ἔδωκα, τρὶς δ’ ἔκπιεν ασύστολα. Ύστερ’ αφού τον Κύκλωπα χτύπησε στον εγκέφαλο ο οἶνος, και τότε πια σ’ αυτόν γύρισα λέγοντας μειλίχιες κουβέντες: “Κύκλωψ, μ’ ερώταγες το όνομα που με φωνάζουν, ύστερα εγώ περί αυτού θα πω· κι εσύ φιλοξενίας δώρο θα μου δώσεις, που υπεσχέθης. Κανένας για εμέ βεβαίως τ’ όνομα· Κανέναν δε εμένα με φωνάζουν μητέρα κι ο πατέρας κι οι ἄλλοι πάντες οι ἑταῖροι”. Σαν το ’πα, και αυτός μ’ απάντησε αμέσως με ανελέητη ψυχή: “Κανένα εγώ θα φάω τελευταίο μετά απ’ τους δικούς του τους συντρόφους, τους άλλους δε πρωτύτερα· τούτο για σε θα είναι το δώρο για τους ξένους”. Και ὕπτιος ανάσκελα έπεσε ξαπλωμένος, αμέσως έπειτα εκεῖτο αφού βόλεψε παχύν αὐχένα, κατὰχαμα δὲ αυτόν ὕπνος πήρε αυτός που όλα ηρεμεί· κι από τον φάρυγγα χυνότανε κρασί μπουκιές κι ανθρώπινων μελών· κι αυτός ρευόταν μεθυσμένος. Καὶ τότ’ ἐγὼ μοχλὸν αυτὸν ανάδευα κάτω από την στάχτη την πολλή, έως να θερμαινόταν· και όλους τους συντρόφους με λόγια ενθάρρυνα, μήπως κανείς φοβούμενος πάει να μου ‘κιοτέψει’. Ἀλλ’ ὅταν πια ταχέως ὁ μοχλὸς από ἐλιά πυρακτώθηκε μες στην πυρά ν’ ανάψει ήταν έτοιμος, εφαίνετο δ’ εντόνως (λαμπερός), καὶ τότ’ ἐγὼ κοντά φέρον ἐκ του πυρός, γύρω δε οι ἑταῖροι στεκόντουσαν· μετά θάρρος (ή θράσος) μέγα ἐνέπνευσε ο δαίμων. Ετούτοι μεν σηκώνοντας μοχλὸν από ἐλιά, ὀξὺν πάνω στην ἄκρη, στον ὀφθαλμῷ ενέπυξαν· ἐγὼ δέ από πάνω κρεμασμένος (το) γύριζα, ὡς ὅταν κάποιος άνδρας τρυπάει δόρυ από πλοίο με τρυπάνι, κι άλλοι τραβάνε από ’κει ιμάντα από κάτω “παίζοντας” ρυθμικά, και τούτο τρέχει πάντοτε χωρίς να σταματά. Όπως στον ὀφθαλμῷ αυτοῦ μοχλὸ βαστάζοντες πτρακτωμένο γυρίζαμε, το αἷμα δε αυτὸν περίρρεε ως έτρεχε θερμὸ. Τα πάντα δέ αυτού βλέφαρα ἀμφὶ καὶ φρύδια σκέπασε ο ἀτμός της γλήνης καιομένης, κι οι ρίζες τσιτσιρίζανε απ’ τη φωτιά. Κι ως όταν χαλκουργός πέλεκυν μέγα ή σκεπάρνι εἰν ὕδατι βάπτῃ ψυχρῷ με μέγα ήχο τσιτσιρίζοντα δίνοντας φόρμα· αυτό διότι είναι βεβαίως του σιδήρου το ατσάλωμα· έτσι αυτοῦ τσιτσίριζε ο ὀφθαλμὸς όπως περιστρεφόταν ο μοχλός από ἐλιά. Άγρια έσκουξε μ’ ορμή, και σείστηκαν τα βράχια, κι εμείς καθώς τρομάξαμε το βάλαμε στα πόδια· αμέσως τότε το μοχλό τράβηξε απ’ τον ὀφθαλμό γεμάτον αἵματα πολλά. Και με τα χέρια μακριά τον έριξε κατόπιν από τους πόνους τρελαμένος, ύστερα για τους Κύκλωπες αυτός ξεφώνησε στεντόρια, που σε αυτόν τριγύρω κατοικούσανε εντός σπηλαίων σε άκρες ανεμοδαρμένες. Κι ακούγοντας τη φασαρία προστρέξανε απ’ όλες τις μεριές, και γύρω απ’ τη σπηλιά ἱστάμενοι αναρωτιόντουσαν, τί να ‘χει πάθει: “Γιατί τόσο, Πολύφημε, βλαμμένος έτσι φώναζες μες στην αθάνατη νυχτιά και μας αφήνεις άυπνους εμάς; Μη κάποιος τα κοπάδια σου χωρίς να θες τα παίρνει; Ή μήπως εσέ τον ίδιο σκοτώνει κάποιος με απάτη ή με βία;” Κι από το ἄντρο κρατερὸς είπε από μέσα ο Πολύφημος σ’ αυτούς: “Ὦ φίλοι, με σκοτώνει ο Κανένας όχι με βία αλλά με δόλο”. Κι εκείνοι απαντώντας με λόγια του αέρα αγορεύαν: “Αν μεν κανένας πια δεν σε πιέζει (ιδέα σου αυτά) μια πού ‘σαι μοναχός, νόσο δεν γίνεται βεβαίως Διὸς μεγάλου ν’ αποφύγεις, αλλά εσύ βεβαίως προσευχήσου στον πατέρα Ποσειδώνα τον αφέντη”. Έτσι κάπως είπαν απερχόμενοι, κι ἐγέλασσε το φυλλοκάρδι το δικό μου, πως όνομα τον εξαπάτησε δικό μου και η σκέψη η ασύγκριτη. Πονώντας δε κι απ’ τις ὀδύνες υποφέροντας ο Κύκλωψ με τα χέρια ψηλαφώντας ἀφαίρεσε μὲν λίθο απ’ τις θύρες, ετούτος δε μπρος στη μπασιά καθέζετο με δύο χέρια απλωμένα, για να συλλάβει όποιον θά ’θελε μαζί με τα αρνιά τη θύρα να περάσει· διότι κάπως έτσι το μυαλό μου ήλπιζε πως ήτανε ανώριμος. Ύστερα εγώ σκεφτόμουνα, πως άριστα θα γίνονταν, άμα καμία λύση για τους συντρόφους απ’ το θάνατο και για εμέ τον ίδιο γινότανε να βρίσκαμε· κι όλους τους δόλους και τα σχέδια κατέστρωνα μ’ όλο το σθένος της ψυχής· εγγύς διότι μέγα βρισκότανε κακό. Και να ποια καταφάνηκε απόφαση ἀρίστη στην ψυχή μου. Τ’ αρσενικά τα πρόβατα ήσανε ευτραφή δασύμαλλα (κριάρια), καλά-ωραία και μεγάλα, κι έχοντα έριο παχύ· που σιωπηλά συνένωσα μ’ ευλύγιστα κλωνάρια λυγαριάς, που πάνω Κύκλωπας πελώριος κοιμόταν τα ασεβή γνωρίζοντας (και τα αμαρτωλά), δένοντας τρία μαζί· κι αυτό που ήτανε στο μέσο έφερε έναν άντρα, και τ’ άλλα απ’ τις δυο μεριές συντρόφους προορίζονταν να σώσουν. Τρεῖς δὲ καθένα παλληκάρι κριοί μετέφεραν· ύστερα εγώ βεβαίως -κριάρι γὰρ που ήταν το καλύτερο απ’ όλο το κοπάδι-, αρπάζοντας τα νώτα από πίσω, πιάνοντας κάτω απ’ τη γαστέρα κρεμασμένος καθόμουνα· ύστερα με τα χέρια από το χνούδι το θεσπέσιο στρεφόμενος μ’ υπομονή κρατιόμουν με σφιγμένη την ψυχή. Κι ως τότε εναγωνίως αναμέναμε Αυγή ευλογημένη· άμα ξημέρωσε κι εφάνη η Αυγούλα με τις ακτίνες τις ροδαλές, και κάπου τότε έπειτα απ’ το μαντρί τ’ αρσενικά του κοπαδιού έβγαζε έξω, ενώ τα θηλυκά βελάζανε ανάρμεχτα γύρω απ’ τους σηκούς· γιατί φουσκώναν τα μαστάρια. Ἄναξ δε με άσχημες-κακές ὀδύνες λιγωμένος απ’ όλα τα αρνιά εχάιδευε την πλάτη όρθιων όπως στέκονταν· τὸ δὲ αυτό νήπιος δεν ἐνόησε, πως κάτω απ’ τα στέρνα των προβάτων με το έριο το άφθονο δεθήκαν. Έσχατο το κριάρι απ’ το ποίμνιο πήγαινε προς την έξοδο στεκόμενο όπως λάχει και με εμένα σύνθετα φρονώντας. Αφού το χάιδεψε του είπε ο κρατερός Πολύφημος: “Κριάρι μου -μανάρι μου, γιατί απ’ τη σπηλιά στα πρόβατα προβάλεις τελευταίο; Ποτέ στο παρελθόν σαν ξεχασμένος βέβαια ερχόσουνα μετά, μα πιο μπροστά απ’ όλους άρπαζες από το έδαφος τα άνθη κορφάδες υψηλές, φτάνεις δὲ πρῶτος τας ‘ῥοὰς τῶν ποταμῶν’, πρῶτος και στο μαντρί επιθυμείς να επιστρέψεις την εσπέρα· τώρα όμως τελευταίος. Τ’ αφεντικού σίγουρα συ ποθείς τον οφθαλμό, που άνθρωπος τον έβγαλε κακός μαζί με τους απαίσιους συντρόφους αφού τις φρένες του δαμάσανε με οίνο, Κανής, που δεν πιστεύω πως τον όλεθρο έχει γλυτώσει. Τα ίδια αν συ σκεφτόσουνα με εμέ κι άμα μ’ ανθρώπινη λαλιά γινόταν να μιλήσεις, πού κείνος κρύβεται ξεφεύγοντας απ’ τη δικιά μου τη μανία· τότε βεβαίως κι ο εγκέφαλος αυτού εδώ στο σπήλαιο αλλού γι’ αλλού διαλυμένος θα σκορπιζόταν πάνω στο χώμα, κάτω δε και η δική μου η καρδιά απ’ το κακό θα ανακουφιζόταν, ο τιποτένιος ο Κανείς αυτό που πρόσφερε σ’ εμέ”. Σαν είπε το κριάρι αυτό απέπεμπε να πάει προς τη θύρα. Κι ερχόμενοι κάπως μακριά κι από το σπήλαιο και την αυλή πρώτος λυνόμουν από κάτω απ’ τ’ αρνί, κι έλυσα τους συντρόφους από κάτω. Γοργά δε τα λιγνόποδα αρνιά, πλούσια εις το λίπος, ξεκόβοντας ολόγυρα πολλά τα πήραμε, καθ’ ον χρόνο πάνω στο πλοίο φτάσαμε. Και πολυπόθητοι φανήκαμε στους φίλους τους συντρόφους, αυτοί που αποφύγαμε το θάνατο, και για τους άλλους κλάψανε με στεναγμό. Αλλά μην αφήνοντας εγώ, ανασηκώνοντας τα φρύδια έκανα νόημα προς τον καθένα, να κλαίει, ἀλλά διέταξα γοργά αρνιά απ’ τα μαλλιά πολλά αφού βάλουμε στο πλοίο να ανοίξουμε πανιά. Κι αυτοί αμέσως έμπαιναν και κάθιζαν στους πάγκους, και καθισμένοι εφ’ εξής κτυπούσανε με τα κουπιά τη θάλασσα με φόρα. Αλλ’ όταν τόσο μακριά, όσον κι άμα φωνάζεις σε ακούνε, και τότ’ εγώ τον Κύκλωπα φωνάζοντας ήθελα να μειώνω: “Κύκλωψ, δεν έμελλες λοιπόν ανάξιου ανδρός συντρόφους να φας μες στη σπηλιά τη γλαφυρή με βία κατά κράτος. Και εύκολα έμελλε εσύ έργα βεβαίως άσχημα να συναντήσεις, άθλιε, επειδή ξένους ούτε λυπήθηκες μες στο δικό σου σπίτι να φας· γι’ αυτό εσέ τιμώρησε ο Ζεὺς καὶ οι θεοὶ οι ἄλλοι ”. Ὡς είπα, ὁ δε ἔπειτα χολώθηκε μες στην καρδιά ακόμα πιο πολύ, πήρε κι αφού ξεκόλλησε βουνοκορφή μεγάλη, έρριψε κάτω δε μπροστά από το κυανόπλωρο το πλοίο ξυστά, και θά ’φτανε το μπροστινό το άκρο παρά τρίχα. Κι η θάλασσα σηκώθηκε όπως κατέπεσε η πέτρα· το δε ευθύς προς τη στεριά έφερε κῦμα παλλιρρόθιον, μια πλημυρίδα εκ του πόντου, έκαμε δε να φτάσει στην ξηρά. Τότε εγώ κοντάρι παίρνοντας στα χέρια μακρουλό ώθησα πέρα από κει, και παροτρύνοντας διέταξα συντρόφους να βάλουν στα κουπιά ορμή, ψάχνοντας μια υπεκφυγή απ’ την κακότητα, κάνοντας νόημα με το κεφάλι· πέφτοντας με τα μούτρα δε αυτοί κωπηλατούσαν. Ἀλλ’ ὅταν πια δις άλλο τόσο απήλθαμε τη θάλασσα χτυπώντας, και τότε πια τον Κύκλωπα ‘προσφώνησα’· και γύρω οι εταίροι μειλίχια με λόγια συγκρατούσαν ἄλλος εδώ ἄλλος εκεί: “Αισχρέ, γιατί τον αγριάνθρωπο θέλεις να ἐρεθίζεις; και τώρα που σημάδεψε στη θάλασσα σα βέλος έστειλε το πλοίο αμέσως (πίσω) στη στεριά, και όπου τώρα βλέπουμε πως πάμε να χαθούμε. Κι αν άκουσε από σε να λες ή να αρθρώνεις, μαζί θα ρήμαζε και τα δικά μας τα κεφάλια μα και του πλοίου τα σκαριά σημαδεύοντας με το μάρμαρο το γωνιαίο· διότι τόσσον ρίχνει’’. Σαν τό ’πανε, αλλά δεν έπειθαν την παρορμητική μου την ψυχή, αλλά αυθόρμητα είπα σ’ αυτόν με κακιωμένη την ψυχή: “Κύκλωψ, αν ποτέ κανείς απ’ τους θνητούς ανθρώπους, ρωτήσει για του οφθαλμού τη συμφορά την τύφλα, πες του αυτός ο Οδυσσεύς που παίρνει κάστρα τό ’χει βγάλει, Λαέρτου ο υἱὸς, στην Ἰθάκῃ ἔχοντα οἰκία”. Ὧς είπα, ὁ δέ σκούζοντας μ’ απάντησε με μια διήγηση: “ Ὢ πόπω, πόσο μάλλον λόγια που μου ειπώθηκαν παλιά θέσφατα επιστρέφουν. Ἔστεκε κάποιος εδώ μάντις τρανός και άντρας και μεγάλος, Τήλεμος Εὐρυμίδης, πού με τη μαντοσύνῃ ἐλεγε τα καθέκαστα καὶ μαντευόμενος έφτασε ως τα γηρατειά στους Κύκλωπες. Που μού ’πε τάδε πάντα θα γινόντουσαν ὀπίσσω, ἐκ τῶν χειρῶν του Ὀδυσῆος την όραση θα έχανα. Ἀλλά πάντα μεγάλον και κάποιον άνθρωπο καλό περίμενα ἐδώ να έλθει προικισμένο με μεγάλην γενναιότητα· μα τώρα φτάνοντας σ’ εμέ και τιποτένιος και ολίγος μα και πούστης ξερίζωσε τον οφθαλμό, αφού με δάμασε με οίνο. Ἀλλ’ ἄντε δεῦρο, Ὀδυσεῦ, ἵνα σου παραδώσω ξένια τα δώρα να παραγγείλω και πομπή να δώσει ξακουστό τον ἐννοσίγαιο· αυτοῦ διότι ἐγὼ παις εἰμαι, πατὴρ δ’ ἐμὸς εὔχεται εἶναι· αὐτὸς δε, κι αν θελήσει, θα θεραπεύσει, οὐδέ κανένας ἄλλος οὔτε ἐκ τῶν θεῶν μακάρων οὔτε ἐκ τῶν θνητῶν ἀνθρώπων ”. Ὧς είπε, ύστερα προς αυτόν ἐγώ είπα απαντώντας: “Μακάρι πια κι από ψυχῆς και μια ζωή εσένα να μπορούσα αδειάζοντας (ή και σταυρώνοντας) να πέμψω στο δόμο του Άδη εντός, πως ούτε θα γιατρέψει βέβαια τον ὀφθαλμό οὐδέ ο ἐνοσίχθων ”. Ὧς είπα, κι ἔπειτα αυτός στον Ποσειδάων ἄνακτα προς-εὔχετο στον έναστρο ουρανό σηκώνοντας τα χέρια: “Άκου, Ποσείδαον γαιήοχε κυανοχαῖτα, αν συγγενής βεβαίως δικός είμαι, πατὴρ δε δικός μου εὔχεσαι εἶσαι, μη δώσεις σε Οδυσσέα που παίρνει κάστρα να φτάσει σπίτι Λαέρτου τον υἱὸ, στην Ἰθάκῃ ἔχοντα οἰκία. Αλλ’ αν η μοίρα αυτουνού είναι φίλους και να ιδεί και να επιστρέψει μες στο καλό το σπιτικό και στη δικιά του γη την πατρική, να κακοφτάσει όψιμα, έχοντας χάσει όλους τους συντρόφους, σε ξένο πλοίο, και να βρει μέσα στη συμφορά το σπίτι”. Σαν τό ’πε προσευχόμενος, κι ανταποκρίθηκε σ’ αυτόν κυανοχαίτης. Ύστερα αυτός βεβαίως απ’ αυτό μεγαλύτερο πολύ σηκώνοντας ογκόλιθο αφού περιέστρεψε γοργά, κι ενέτεινε ἶν’ αποκτήσει δύναμη, κατέρριψε δε ξοπίσω του κυανόπρωρου του πλοίου κοντά, και κόντεψε να φτάσει στο άκρο του κουπιού. Κι η θάλασσα σηκώθηκε όπως κατέπεσε η πέτρα· τὴν δὲ πρόσω φέρε κῦμα, και σπρώχτηκε να φτάσει στην ξηρά. Ἀλλ’ ὅταν πια τὴ νῆσο φτάσαμε, όπου τα ἄλλα από πριν τα πλοία καλοτάξιδα μέναν ἀθρόα, γύρω δε οι ἑταῖροι στέκονταν ὀδυρόμενοι, εμάς νυν και αεί να περιμένουνε με δέος, το πλοίο μὲν ερχόμενοι εδώ τραβήξαμε στην άμμο, κι εξήλθαμε κι οι ίδιοι ἐπὶ της όχθης της θαλάσσης. Τα δε αιγοπρόβατα του Κύκλωπα παίρνοντας απ’ τ’ όμορφο το πλοίο μοιράσαμε, ώστε κανείς σ’ εμέ μην έρθει αδικημένος. Και σ’ εμένα τον κριό ξεχωριστά οι ἐυκνήμιδες ἑταῖροι ‘μοιραζομένων των αμνοεριφίων’ ἔξοχα δόσαν· τὸν δε πάνω στην άμμο στο νεφεληγερέτη Ζευ του Κρόνου τον υιό, που σε όλους διαφεντεύει, αφού θυσίασα ἔκαιον τα μηριά· όμως αυτός δεν καλοπιάνονταν από τις προσφορές, ἀλλ’ ο οποίος βεβαια σχεδίαζε, ὅπως χάνονταν όλα πλοία τα καλοτάξιδα καὶ οι αγαπημένοι μου ἑταῖροι. Ὧς τότε μὲν που τέλειωνε η μέρα προς το ηλιοβασίλεμα καθόμασταν δειπνούντες με άφθονα και κρέατα και το κρασί της μέθης και άμα έδυσε ο ήλιος κι επήλθε σκοτεινιά, πια τότε κοιμηθήκαμε στην άκρη της θαλάσσης. Άμα ξημέρωσε κι εφάνη η Αυγή με τις ακτίνες τις ροδαλές, εγώ πια τότε τους συντρόφους αφού είχα παροτρύνει διέταξα αὐτούς και να επιβιβάζονται και τα πρυμνήσια να λύσουν ανασηκώνοντας· κι αυτοί αμέσως έμπαιναν και κάθιζαν στους πάγκους, και καθισμένοι εφ’ εξής κτυπούσανε με τα κουπιά τη θάλασσα με φόρα.​ Και πλέαμε από ’κεί όπως πιο πριν με μαυρισμένη την ψυχή,​ σωσμένοι από θάνατο, έχοντας απωλέσει φίλους μας συντρόφους.​

​