Ραψωδία θ΄: Αρχαίο κείμενο - Νεοελληνική απόδοση

1618344185810.png

Ομηρική διάλεκτος
Στίχοι
Νεοελληνική απόδοση
Ἦμος δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
ὤρνυτ’ ἄρ’ ἐξ εὐνῆς ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο,
ἂν δ’ ἄρα διογενὴς ὦρτο πτολίπορθος Ὀδυσσεύς.
Τοῖσιν δ’ ἡγεμόνευ’ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο
Φαιήκων ἀγορήνδ’, ἥ σφιν παρὰ νηυσὶ τέτυκτο.
Ἐλθόντες δὲ καθῖζον ἐπὶ ξεστοῖσι λίθοισιν
πλησίον. Ἡ δ’ ἀνὰ ἄστυ μετῴχετο Παλλὰς Ἀθήνη
εἰδομένη κήρυκι δαΐφρονος Ἀλκινόοιο,
νόστον Ὀδυσσῆι μεγαλήτορι μητιόωσα,
καί ῥα ἑκάστῳ φωτὶ παρισταμένη φάτο μῦθον·
«Δεῦτ’ ἄγε, Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,
εἰς ἀγορὴν ἰέναι, ὄφρα ξείνοιο πύθησθε,
ὃς νέον Ἀλκινόοιο δαΐφρονος ἵκετο δῶμα
πόντον ἐπιπλαγχθείς, δέμας ἀθανάτοισιν ὁμοῖος.»
Ὧς εἰποῦσ’ ὤτρυνε μένος καὶ θυμὸν ἑκάστου.
Καρπαλίμως δ’ ἔμπληντο βροτῶν ἀγοραί τε καὶ ἕδραι
ἀγρομένων· πολλοὶ δ’ ἄρ’ ἐθηήσαντο ἰδόντες
υἱὸν Λαέρταο δαΐφρονα· τῷ δ’ ἄρ’ Ἀθήνη
θεσπεσίην κατέχευε χάριν κεφαλῇ τε καὶ ὤμοις
καί μιν μακρότερον καὶ πάσσονα θῆκεν ἰδέσθαι,
ὥς κεν Φαιήκεσσι φίλος πάντεσσι γένοιτο
δεινός τ’ αἰδοῖός τε καὶ ἐκτελέσειεν ἀέθλους
πολλούς, τοὺς Φαίηκες ἐπειρήσαντ’ Ὀδυσῆος.
Αὐτὰρ ἐπεί ρ’ ἤγερθεν ὁμηγερέες τε γένοντο,
τοῖσιν δ’ Ἀλκίνοος ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
«Κέκλυτε, Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,
ὄφρ’ εἴπω, τά με θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι κελεύει.
Ξεῖνος ὅδ’, οὐκ οἶδ’ ὅς τις, ἀλώμενος ἵκετ’ ἐμὸν δῶ,
ἠὲ πρὸς ἠοίων ἦ ἑσπερίων ἀνθρώπων·
πομπὴν δ’ ὀτρύνει, καὶ λίσσεται ἔμπεδον εἶναι.
Ἡμεῖς δ’, ὡς τὸ πάρος περ, ἐποτρυνώμεθα πομπήν.
Οὐδὲ γὰρ οὐδέ τις ἄλλος, ὅτις κ’ ἐμὰ δώμαθ’ ἵκηται,
ἐνθάδ’ ὀδυρόμενος δηρὸν μένει εἵνεκα πομπῆς.
Ἀλλ’ ἄγε νῆα μέλαιναν ἐρύσσομεν εἰς ἅλα δῖαν
πρωτόπλοον, κούρω δὲ δύω καὶ πεντήκοντα
κρινάσθων κατὰ δῆμον, ὅσοι πάρος εἰσὶν ἄριστοι.
Δησάμενοι δ’ ἐὺ πάντες ἐπὶ κληῖσιν ἐρετμὰ
ἔκβητ’· αὐτὰρ ἔπειτα θοὴν ἀλεγύνετε δαῖτα
ἡμετερόνδ’ ἐλθόντες· ἐγὼ δ’ ἐὺ πᾶσι παρέξω.
Κούροισιν μὲν ταῦτ’ ἐπιτέλλλομαι· αὐτὰρ οἱ ἄλλοι
σκηπτοῦχοι βασιλῆες ἐμὰ πρὸς δώματα καλὰ
ἔρχεσθ’, ὄφρα ξεῖνον ἐνὶ μεγάροισι φιλέωμεν,
μηδέ τις ἀρνείσθω. Καλέσασθε δὲ θεῖον ἀοιδὸν
Δημόδοκον· τῷ γάρ ῥα θεὸς πέρι δῶκεν ἀοιδὴν
τέρπειν, ὅππῃ θυμὸς ἐποτρύνῃσιν ἀείδην».
Ὧς ἄρα φωνήσας ἡγήσατο, τοὶ δ’ ἅμ’ ἕποντο
σκηπτοῦχοι· κῆρυξ δὲ μετῴχετο θεῖον ἀοιδόν.
Κούρω δὲ κρινθέντε δύω καὶ πεντήκοντα
βήτην, ὡς ἐκέλευσ’, ἐπὶ θῖν’ ἁλὸς ἀτρυγέτοιο.
Αὐτὰρ ἐπεί ῥ’ ἐπὶ νῆα κατήλυθον ἠδὲ θάλασσαν,
νῆα μὲν οἵ γε μέλαιναν ἁλὸς βένθοσδε ἔρυσσαν,
ἐν δ’ ἱστόν τ’ ἐτίθεντο καὶ ἱστία νηὶ μελαίνῃ,
ἠρτύναντο δ’ ἐρετμὰ τροποῖς ἐν δερματίνοισιν,
πάντα κατά μοῖραν, ἀνά θ’ ἱστία λευκά πέτασσαν.
Ὑψοῦ δ’ ἐν νοτίῳ τήν γ’ ὥρμισαν· αὐτὰρ ἔπειτα
βάν ῥ’ ἴμεν Ἀλκινόοιο δαΐφρονος ἐς μέγα δῶμα.
πλῆντο δ’ ἄρ’ αἴθουσαί τε καὶ ἕρκεα καὶ δόμοι ἀνδρῶν
ἀγρομένων· πολλοὶ δ’ ἄρ’ ἔσαν, νέοι ἠδὲ παλαιοί.
Τοῖσιν δ’ Ἀλκίνοος δυοκαίδεκα μῆλ’ ἱέρευσεν,
ὀκτὼ δ’ ἀργιόδοντας ὕας, δύο δ’ εἰλίποδας βοῦς·
τοὺς δέρον ἀμφί θ’ ἕπον τετύκοντό τε δαῖτ’ ἐρατεινήν.
Κῆρυξ δ’ ἐγγύθεν ἦλθεν ἄγων ἐρίηρον ἀοιδόν,
τὸν πέρι μοῦσα φίλησε, δίδου δ’ ἀγαθόν τε κακόν τε·
ὀφθαλμῶν μὲν ἄμερσε, δίδου δ’ ἡδεῖαν ἀοιδήν.
Τῷ δ’ ἄρα Ποντόνοος θῆκε θρόνον ἀργυρόηλον
μέσσῳ δαιτυμόνων, πρὸς κίονα μακρὸν ἐρείσας,
κὰδ δ’ ἐκ πασσαλόφι κρέμασεν φόρμιγγα λίγειαν
αὐτοῦ ὑπὲρ κεφαλῆς καὶ ἐπέφραδε χερσὶν ἑλέσθαι
κῆρυξ· πὰρ δ’ ἐτίθει κάνεον καλήν τε τράπεζαν,
πὰρ δὲ δέπας οἴνοιο πιεῖν, ὅτε θυμὸς ἀνώγοι.
Οἱ δ’ ἐπ’ ὀνείαθ’ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.
Αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἓντο,
μοῦσ’ ἄρ’ ἀοιδὸν ἀνῆκεν ἀειδέμεναι κλέα ἀνδρῶν,
οἴμης τῆς τότ’ ἄρα κλέος οὐρανὸν εὐρὺν ἵκανεν,
νεῖκος Ὀδυσσῆος καὶ Πηλεΐδεω Ἀχιλῆος,
ὥς ποτε δηρίσαντο θεῶν ἐν δαιτὶ θαλείῃ
ἐκπάγλοις ἐπέεσσιν, ἄναξ δ’ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
χαῖρε νόῳ, ὅ τ’ ἄριστοι Ἀχαιῶν δηριόωντο.
Ὧς γὰρ οἱ χρείων μυθήσατο Φοῖβος Ἀπόλλων
Πυθοῖ ἐν ἠγαθέῃ, ὅθ’ ὑπέρβη λάινον οὐδὸν
χρησόμενος· τότε γάρ ῥα κυλίνδετο πήματος ἀρχὴ
Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι Διὸς μεγάλου διὰ βουλάς.
Ταῦτ’ ἄρ’ ἀοιδὸς ἄειδε περικλυτός· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
πορφύρεον μέγα φᾶρος ἑλὼν χερσὶ στιβαρῇσιν
κὰκ κεφαλῆς εἴρυσσε, κάλυψε δὲ καλὰ πρόσωπα·
αἴδετο γὰρ Φαίηκας ὑπ’ ὀφρύσι δάκρυα λείβων.
Ἦ τοι ὅτε λήξειεν ἀείδων θεῖος ἀοιδός,
δάκρυ ὀμορξάμενος κεφαλῆς ἄπο φᾶρος ἕλεσκεν
καὶ δέπας ἀμφικύπελλον ἑλὼν σπείσασκε θεοῖσιν·
αὐτὰρ ὅτ’ ἄψ ἄρχοιτο καὶ ὀτρύνειαν ἀείδειν
Φαιήκων οἱ ἄριστοι, ἐπεὶ τέρποντ’ ἐπέεσσιν,
ἂψ Ὀδυσεὺς κατὰ κρᾶτα καλυψάμενος γοάασκεν.
Ἔνθ’ ἄλλους μὲν πάντας ἐλάνθανε δάκρυα λείβων,
Ἀλκίνοος δέ μιν οἷος ἐπεφράσατ’ ἠδὲ νόησεν
ἥμενος ἄγχ’ αὐτοῦ, βαρὺ δὲ στενάχοντος ἄκουσεν.
Αἶψα δὲ Φαιήκεσσι φιληρέτμοισι μετηύδα·
«Κέκλυτε, Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες.
Ἤδη μὲν δαιτὸς κεκορήμεθα θυμὸν ἐίσης
φόρμιγγός, θ’, ἣ δαιτὶ συνήορός ἐστι θαλείῃ·
νῦν δ’ ἐξέλθωμεν καὶ ἀέθλων πειρηθῶμεν
πάντων, ὥς χ’ ὁ ξεῖνος ἐνίσπῃ οἷσι φίλοισιν
οἴκαδε νοστήσας, ὅσσον περιγιγνόμεθ’ ἄλλων
πύξ τε παλαιμοσύνῃ τε καὶ ἅλμασιν ἠδὲ πόδεσσιν.»
Ὧς ἄρα φωνήσας ἡγήσατο, τοὶ δ’ ἅμ’ ἕποντο,
κὰδ δ’ ἐκ πασσαλόφι κρέμασεν φόρμιγγα λίγειαν,
Δημοδόκου δ’ ἕλε χεῖρα καὶ ἔξαγεν ἐκ μεγάροιο
κῆρυξ· ἦρχε δὲ τῷ αὐτὴν ὁδόν, ἥν περ οἱ ἄλλοι
Φαιήκων οἱ ἄριστοι, ἀέθλια θαυμανέοντες.
Βὰν δ’ ἴμεν εἰς ἀγορήν, ἅμα δ’ ἕσπετο πουλὺς ὅμιλος,
μυρίοι· ἂν δ’ ἵσταντο νέοι πολλοί τε καὶ ἐσθλοί.
Ὦρτο μὲν Ἀκρόνεώς τε καὶ Ὠκύαλος καὶ Ἐλατρεύς,
Ναυτεύς τε Πρυμνεύς τε καὶ Ἀγχίαλος καὶ Ἐρετμεύς,
Ποντεύς τε Πρωρεύς τε, Θόων Ἀναβησίνεώς τε
Ἀμφίαλός θ’ υἱὸς Πολυνήου Τεκτονίδαο·
ἂν δὲ καὶ Εὐρύαλος βροτολοιγῷ ἶσος Ἄρηι
Ναυβολίδης, ὃς ἄριστος ἔην εἶδός τε δέμας τε
πάντων Φαιήκων μετ’ ἀμύμονα Λαοδάμαντα.
Ἂν δ’ ἔσταν τρεῖς παῖδες ἀμύμονος Ἀλκινόοιο,
Λαοδάμας θ’ Ἅλιος τε καὶ ἀντίθεος Κλυτόνηος.
Οἱ δ’ ἦ τοι πρῶτον μὲν ἐπειρήσαντο πόδεσσιν.
Τοῖσι δ’ ἀπό νύσσης τέτατο δρόμος· οἱ δ’ ἅμα πάντες
καρπαλίμως ἐπέτοντο κονίοντες πεδίοιο·
τῶν δὲ θέειν ὄχ’ ἄριστος ἔην Κλυτόνηος ἀμύμων·
ὅσσον τ’ ἐν νειῷ οὖρον πέλει ἡμιόνοιιν,
τόσσον ὑπεκπροθέων λαοὺς ἵκεθ’, οἱ δὲ λίποντο.
Οἱ δὲ παλαιμοσύνης ἀλεγεινῆς πειρήσαντο·
τῇ δ’ αὖτ’ Εὐρύαλος ἀπεκαίνυτο πάντας ἀρίστους.
Ἅλματι δ’ Ἀμφίαλος πάντων προφερέστατος ἦεν·
δίσκῳ δ’ αὖ πάντων πολὺ φέρτατος ἦεν Ἐλατρεύς,
πὺξ δ’ αὖ Λαοδάμας, ἀγαθὸς πάις Ἀλκινόοιο.
Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ πάντες ἐτέρφθησαν φρέν’ ἀέθλοις,
τοῖς ἄρα Λαοδάμας μετέφη πάις Αλκινόοιο·
«Δεῦτε, φίλοι, τὸν ξεῖνον ἐρώμεθα, εἴ τιν’ ἄεθλον
οἶδέ τε καὶ δεδάηκε. Φυήν γε μὲν οὐ κακός ἐστιν,
μηρούς τε κνήμας τε καὶ ἄμφω χεῖρας ὕπερθεν
αὐχένα τε στιβαρὸν μέγα τε σθένος· οὐδέ τι ἥβης
δεύεται, ἀλλὰ κακοῖσι συνέρρηκται πολέεσσιν·
οὐ γὰρ ἐγώ γέ τί φημι· κακώτερον ἄλλο θαλάσσης
ἄνδρα γε συγχεῦαι, εἰ καὶ μάλα καρτερὸς εἴη.»
Τὸν δ’ αὖτ' Εὐρύαλος ἀπαμείβετο φώνησέν τε·
«Λαοδάμα, μάλα τοῦτο ἔπος κατὰ μοῖραν ἔειπες.
Αὐτὸς νῦν προκάλεσσαι ἰὼν καὶ πέφραδε μῦθον.»
Αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ’ ἄκουσ’ ἀγαθὸς πάις Ἀλκινόοιο,
στὴ ῥ’ ἐς μέσσον ἰὼν καὶ Ὀδυσσῆα προσέειπεν·
«Δεῦρ’ ἄγε καὶ σύ, ξεῖνε πάτερ, πειρήσαι ἀέθλων,
εἴ τινά που δεδάηκας· ἔοικε δέ σ’ ἴδμεν ἀέθλους·
οὐ μὲν γὰρ μεῖζον κλέος ἀνέρος, ὄφρα κ’ ἔῃσιν,
ἢ ὅ τι ποσσίν τε ῥέξῃ καὶ χερσὶν ἑῇσιν.
Ἀλλ’ ἄγε πείρησαι, σκέδασον δ’ ἀπὸ κήδεα θυμοῦ.
Σοὶ δ’ ὁδὸς οὐκέτι δηρὸν ἀπέσσεται, ἀλλά τοι ἤδη
νηῦς τε κατείρυσται καὶ ἐπαρτέες εἰσὶν ἑταῖροι.»
Τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«Λαοδάμα, τί με ταῦτα κελεύετε κερτομέοντες;
κήδεά μοι καὶ μᾶλλον ἐνὶ φρεσὶν ἤ περ ἄεθλοι,
ὃς πρὶν μὲν μάλα πολλὰ πάθον καὶ πολλὰ μόγησα,
νῦν δὲ μεθ’ ὑμετέρῃ ἀγορῇ νόστοιο χατίζων
ἧμαι, λισσόμενος βασιλῆά τε πάντα τε δῆμον.»
Τὸν δ’ αὖτ’ Εὐρύαλος ἀπαμείβετο νείκεσέ τ’ ἄντην·
«Οὐ γάρ σ’ οὐδέ, ξεῖνε, δαήμονι φωτὶ ἐίσκω
ἄθλων, οἷά τε πολλὰ μετ’ ἀνθρώποισι πέλονται,
ἀλλὰ τῷ, ὅς θ’ ἅμα νηὶ πολυκλήιδι θαμίζων
ἀρχὸς ναυτάων, οἵ τε πρηκτῆρες ἔασιν,
φόρτου τε μνήμων καὶ ἐπίσκοπος ᾖσιν ὁδαίων
κερδέων θ’ ἁρπαλέων· οὐδ’ ἀθλητῆρι ἔοικας.»
Τὸν δ’ ἄρ’ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«Ξεῖν’, οὐ καλὸν ἔειπες· ἀτασθάλῳ ἀνδρὶ ἔοικας.
Οὕτως οὐ πάντεσσι θεοὶ χαρίεντα διδοῦσιν
ἀνδράσιν, οὔτε φυὴν οὔτ’ ἄρ' φρένας οὔτ’ ἀγορητύν.
Ἄλλος μὲν γάρ τ’ εἶδος ἀκιδνότερος πέλει ἀνήρ,
ἀλλὰ θεὸς μορφὴν ἔπεσι στέφει, οἱ δέ τ’ ἐς αὐτὸν
τερπόμενοι λεύσσουσιν· ὁ δ’ ἀσφαλέως ἀγορεύει
αἰδοῖ μειλιχίῃ, μετὰ δὲ πρέπει ἀγρομένοισιν,
ἐρχόμενον δ’ ἀνὰ ἄστυ θεὸν ὣς εἰσορόωσιν.
Ἄλλος δ’ αὖ εἶδος μὲν ἀλίγκιος ἀθανάτοισιν,
ἀλλ’, οὔ οἱ χάρις ἀμφὶ περιστέφεται ἐπέεσσιν,
ὡς καὶ σοὶ εἶδος μὲν ἀριπρεπές, οὐδέ κεν ἄλλως
οὐδὲ θεὸς τεύξειε, νόον δ’ ἀποφώλιός ἐσσι.
ὤρινάς μοι θυμὸν ἐνὶ στήθεσσι φίλοισιν
εἰπὼν οὐ κατὰ κόσμον. Ἐγὼ δ’ οὐ νῆις ἀέθλων,
ὡς σύ γε μυθεῖαι, ἀλλ’ ἐν πρώτοισιν ὀίω
ἔμμεναι, ὄφρ’ ἥβῃ τε πεποίθεα χερσί τ’ ἐμῇσιν.
Νῦν δ’ ἔχομαι κακότητι καὶ ἄλγεσι· πολλὰ γὰρ ἔτλην
ἀνδρῶν τε πτολέμους ἀλεγεινά τε κύματα πείρων.
Ἀλλὰ καὶ ὧς, κακὰ πολλὰ παθών, πειρήσομ’ ἀέθλων·
θυμοδακὴς γὰρ μῦθος, ἐπώτρυνας δέ με εἰπών.»
Ἦ ῥα καὶ αὐτῷ φάρει ἀναΐξας λάβε δίσκον
μείζονα καὶ πάχετον, στιβαρώτερον οὐκ ὀλίγον περ
ἢ οἵῳ Φαίηκες ἐδίσκεον ἀλλήλοισιν.
Τόν ῥα περιστρέψας ἧκε στιβαρῆς ἀπὸ χειρός,
βόμβησεν δὲ λίθος· κατὰ δ’ ἔπτηξαν ποτὶ γαίῃ
Φαίηκες δολιχήρετμοι, ναυσίκλυτοι ἄνδρες,
λᾶος ὑπὸ ῥιπῆς. Ὁ δ’ ὑπέρπτατο σήματα πάντων
ῥίμφα θέων ἀπὸ χειρός. Ἔθηκε δὲ τέρματ’ Ἀθήνη
ἀνδρὶ δέμας ἐικυῖα, ἔπος τ’ ἔφατ’ ἔκ τ’ ὀνόμαζεν·
«Καί κ’ ἀλαός τοι, ξεῖνε, διακρίνειε τὸ σῆμα
ἀμφαφόων, ἐπεὶ οὔ τι μεμιγμένον ἐστὶν ὁμίλῳ,
ἀλλὰ πολὺ πρῶτον. Σὺ δὲ θάρσει τόνδε γ’ ἄεθλον·
οὔ τις Φαιήκων τόδε γ’ ἵξεται οὐδ’ ὑπερήσει.»
Ὧς φάτο, γήθησεν δὲ πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς,
χαίρων, οὔνεχ’ ἑταῖρον ἐνηέα λεῦσσ’ ἐν ἀγῶνι.
Καὶ τότε κουφότερον μετεφώνεε Φαιήκεσσιν·
«Τοῦτον νῦν ἀφίκεσθε, νέοι. Τάχα δ’ ὕστερον ἄλλον
ἥσειν ἢ τοσσοῦτον ὀίομαι ἢ ἔτι μᾶσσον.
Τῶν δ’ ἄλλων ὅτινα κραδίη θυμός τε κελεύει,
δεῦρ’ ἄγε πειρηθήτω, ἐπεί μ’ ἐχολώσατε λίην,
ἢ πὺξ ἠὲ πάλῃ ἢ καὶ ποσίν, οὔ τι μεγαίρω,
πάντων Φαιήκων, πλὴν γ’ αὐτοῦ Λαοδάμαντος.
Ξεῖνος γάρ μοι ὅδ’ ἐστί· τίς ἂν φιλέοντι μάχοιτο;
Ἄφρων δὴ κεῖνός γε καὶ οὐτιδανὸς πέλει ἀνήρ,
ὅς τις ξεινοδόκῳ ἔριδα προφέρηται ἀέθλων
δήμῳ ἐν ἀλλοδαπῷ· ἕο δ’ αὐτοῦ πάντα κολούει.
Τῶν δ’ ἄλλων οὔ πέρ τιν’ ἀναίνομαι οὐδ’ ἀθερίζω,
ἀλλ’ ἐθέλω ἴδμεν καὶ πειρηθήμεναι ἄντην.
Πάντα γὰρ οὐ κακός εἰμι, μετ’ ἀνδράσιν ὅσσοι ἄεθλοι·
εὗ μὲν τόξον οἶδα ἐύξοον ἀμφαφάασθαι·
πρῶτός κ’ ἄνδρα βάλοιμι ὀιστεύσας ἐν ὁμίλῳ
ἀνδρῶν δυσμενέων, εἰ καὶ μάλα πολλοὶ ἑταῖροι
ἄγχι παρασταῖεν καὶ τοξαζοίατο φωτῶν.
Οἷος δή με Φιλοκτήτης ἀπεκαίνυτο τόξῳ
δήμῳ ἔνι Τρώων, ὅτε τοξαζοίμεθ’ Ἀχαιοί.
Τῶν δ’ ἄλλων ἐμέ φημι πολὺ προφερέστερον εἶναι,
ὅσσοι νῦν βροτοί εἰσιν ἐπὶ χθονὶ σῖτον ἔδοντες.
Ἀνδράσι δὲ προτέροισιν ἐριζέμεν οὐκ ἐθελήσω,
οὔθ’ Ἡρακλῆι οὔτ’ Εὐρύτῳ Οἰχαλιῆι,
οἵ ῥα καὶ ἀθανάτοισιν ἐρίζεσκον περὶ τόξων.
Τῷ ῥα καὶ αἶψ’ ἔθανεν μέγας Εὔρυτος, οὐδ’ ἐπὶ γῆρας
ἵκετ’ ἐνὶ μεγάροισι· χολωσάμενος γὰρ Ἀπόλλων
ἔκτανεν, οὕνεκά μιν προκαλίζετο τοξάζεσθαι.
Δουρὶ δ’ ἀκοντίζω, ὅσον οὐκ ἄλλος τις ὀιστῷ.
Οἴοισιν δείδοικα ποσὶν μή τίς με παρέλθῃ
Φαιήκων· λίην γὰρ ἀεικελίως ἐδαμάσθην
κύμασιν ἐν πολλοῖς, ἐπεὶ οὐ κομιδὴ κατὰ νῆα
ἦεν ἐπηετανός· τῷ μοι φίλα γυῖα λέλυνται.»
Ὧς ἔφαθ’, οἱ δ’ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ.
Ἀλκίνοος δέ μιν οἶος ἀμειβόμενος προσέειπεν·
«Ξεῖν’, ἐπεὶ οὐκ ἀχάριστα μεθ’ ἡμῖν ταῦτ’ ἀγορεύεις,
ἀλλ’ ἐθέλεις ἀρετὴν σὴν φαινέμεν, ἥ τοι ὀπηδεῖ,
χωόμενος, ὅτι σ’ οὗτος ἀνὴρ ἐν ἀγῶνι παραστὰς
νείκεσεν, ὡς ἂν σὴν ἀρετὴν βροτὸς οὔ τις ὄνοιτο,
ὅς τις ἐπίσταιτο ᾗσι φρεσὶν ἄρτια βάζειν·
ἀλλ’ ἄγε νῦν ἐμέθεν ξυνίει ἔπος, ὄφρα καὶ ἄλλῳ
εἴπῃς ἡρώων, ὅτε κεν σοῖς ἐν μεγάροισιν
δαινύῃ παρὰ σῇ τ’ ἀλόχῳ καὶ σοῖσι τέκεσσιν,
ἡμετέρης ἀρετῆς μεμνημένος, οἷα καὶ ἡμῖν
Ζεὺς ἐπὶ ἔργα τίθησι διαμπερὲς ἐξ ἔτι πατρῶν.
Οὐ γὰρ πυγμάχοι εἰμὲν ἀμύμονες οὐδὲ παλαισταί,
ἀλλὰ ποσὶ κραιπνῶς θέομεν καὶ νηυσὶν ἄριστοι·
αἰεὶ δ’ ἥμιν δαίς τε φίλη κίθαρίς τε χοροί τε
εἵματά τ’ ἐξημοιβὰ λοετρά τε θερμὰ καὶ εὐναί.
Ἀλλ’ ἄγε, Φαιήκων βητάρμονες ὅσσοι ἄριστοι,
παίσατε, ὥς χ’ ὁ ξεῖνος ἐνίσπῃ οἷσι φίλοισιν
οἴκαδε νοστήσας, ὅσσον περιγιγμόμεθ’ ἄλλων
ναυτιλίῃ καὶ ποσσὶ καὶ ὀρχηστυῖ καὶ ἀοιδῇ.
Δημοδόκῳ δέ τις αἶψα κιὼν φόρμιγγα λίγειαν
οἰσέτω, ἥ που κεῖται ἐν ἡμετέροισι δόμοισιν.»
Ὧς ἔφατ’ Ἀλκίνοος θεοείκελος, ὦρτο δὲ κῆρυξ
οἴσων φόρμιγγα γλαφυρὴν δόμου ἐκ βασιλῆος.
Αἰσυμνῆται δὲ κριτοὶ ἐννέα πάντες ἀνέσταν
δήμιοι, οἳ κατ’ ἀγῶνας· ἐὺ πρήσσεσκον ἕκαστα·
λείηναν δὲ χορόν, καλὸν δ’ εὔρυναν ἀγῶνα·
κῆρυξ δ’ ἐγγύθεν ἦλθε φέρων φόρμιγγα λίγειαν
Δημοδόκῳ· ὁ δ’ ἔπειτα κί’ ἐς μέσον, ἀμφὶ δὲ κοῦροι
πρωθῆβαι ἵσταντο, δαήμονες ὀρχηθμοῖο,
πέπληγον δὲ χορὸν θεῖον ποσίν. Αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
μαρμαρυγὰς θηεῖτο ποδῶν, θαύμαζε δε θυμῷ.
Αὐτὰρ ὁ φορμίζων ἀνεβάλλετο καλὸν ἀείδειν
ἀμφ’ Ἄρεος φιλότητος ἐυστεφάνου τ’ Ἀφροδίτης,
ὡς τὰ πρῶτα μίγησαν ἐν Ἡφαίστοιο δόμοισιν
λάθρῃ, πολλὰ δ’ ἔδωκε, λέχος δ’ ᾔσχυνε καὶ εὐνὴν
Ἡφαίστοιο ἄνακτος. Ἄφαρ δέ οἱ ἄγγελος ἦλθεν
Ἥλιος, ὅ σφ’ ἐνόησε μιγαζομένους φιλότητι.
Ἥφαιστος δ’ ὡς οὖν θυμαλγέα μῦθον ἄκουσεν,
βῆ ῥ’ ἴμεν ἐς χαλκεῶνα κακὰ φρεσὶ βυσσοδομεύων,
ἐν δ’ ἔθετ’ ἀκμοθέτῳ μέγαν ἄκμονα, κόπτε δὲ δεσμοὺς
ἀρρήκτους ἀλύτους, ὄφρ’ ἔμπεδον αὖθι μένοιεν.
Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τεῦξε δόλον κεχολωμένος Ἄρει,
βῆ ῥ’ ἴμεν ἐς θάλαμον, ὅθι οἱ φίλα δέμνια κεῖτο·
ἀμφὶ δ’ ἄρ’ ἑρμῖσιν χέε δέσματα κύκλῳ ἁπάντῃ·
πολλὰ δὲ καὶ καθύπερθε μελαθρόφιν ἐξεκέχυντο,
ἠύτ’ ἀράχνια λεπτά, τά γ’ οὔ κέ τις οὐδὲ ἴδοιτο,
οὐδὲ θεῶν μακάρων· πέρι γὰρ δολόεντα τέτυκτο.
Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ πάντα δόλον περὶ δέμνια χεῦεν,
εἴσατ’ ἴμεν ἐς Λῆμνον, ἐυκτίμενον πτολίεθρον,
ἥ οἱ γαιάων πολὺ φιλτάτη ἐστὶν ἁπασέων.
Οὐδ’ ἀλαὸς σκοπιὴν εἶχε χρυσήνιος Ἄρης,
ὡς ἴδεν Ἥφαιστον κλυτοτέχνην νόσφι κιόντα·
βῆ δ’ ἰέναι πρὸς δῶμα περικλυτοῦ Ἡφαίστοιο
ἰσχανόων φιλότητος ἐυστεφάνου Κυθερείης.
Ἡ δὲ νέον παρὰ πατρὸς ἐρισθενέος Κρονίωνος
ἐρχομένη κατ’ ἄρ’ ἕζεθ’· ὁ δ’ εἴσω δώματος ᾔειν,
ἔν τ’ ἄρα οἱ φῦ χειρί, ἔπος τ’ ἔφατ’ ἔκ τ’ ὀνόμαζεν·
«Δεῦρο, φίλη, λέκτρονδε· τραπείομεν εὐνηθέντες·
οὐ γὰρ ἔθ’ Ἥφαιστος μεταδήμιος, ἀλλά που ἤδη
οἴχεται ἐς Λῆμνον μετὰ Σίντιας ἀγριοφώνους.»
Ὧς φάτο, τῇ δ’ ἀσπαστὸν ἐείσατο κοιμηθῆναι.
Τὼ δ’ ἐς δέμνια βάντε κατέδραθον· ἀμφὶ δὲ δεσμοὶ
τεχνήεντες ἔχυντο πολύφρονο Ἡφαίστοιο,
οὐδέ τι κινῆσαι μελέων ἦν οὐδ’ ἀναεῖραι·
καὶ τότε δὴ γίγνωσκον, ὅ τ’ οὐκέτι φυκτὰ πέλοντο.
Ἀγχίμολον δέ σφ’ ἦλθε περικλυτὸς ἀμφιγυήεις,
αὖτις ὑποστρέψας πρὶν Λήμνου γαῖαν ἱκέσθαι·
Ἠέλιος γὰρ οἱ σκοπιὴν ἔχεν εἶπέ τε μῦθον·
βῆ δ’ ἴμεναι πρὸς δῶμα φίλον τετιημένος ἦτορ·
ἔστη δ’ ἐν προθύροισι, χόλος δέ μιν ἄγριος ᾕρειν·
σμερδαλέον δ’ ἐβόησε γέγωνέ τε πᾶσι θεοῖσιν·
«Ζεῦ πάτερ ἠδ’ ἄλλοι μάκαρες θεοὶ αἰὲν ἐόντες,
δεῦθ’, ἵνα ἔργα γελαστὰ καὶ οὐκ ἐπιεικτὰ ἴδησθε
ὡς ἐμὲ χωλὸν ἐόντα Διὸς θυγάτηρ Ἀφροδίτη
αἰὲν ἀτιμάζει, φιλέει δ’ ἀίδηλον Ἄρηα,
οὕνεχ’ ὁ μὲν καλός τε καὶ ἀρτίπος, αὐτὰρ ἐγώ γε
ἠπεδανὸς γενόμην. Ἀτὰρ οὔ τί μοι αἴτιος ἄλλος,
ἀλλὰ τοκῆε δύω, τὼ μὴ γείνασθαι ὄφελλον.
Ἀλλ’ ὄψεσθ’, ἵνα τώ γε καθεύδετον ἐν φιλότητι
εἰς ἐμὰ δέμνια βάντες, ἐγὼ δ’ ὁρόων ἀκάχημαι.
Οὐ μέν σφεας ἔτ’ ἔολπα μίνυνθά γε κειέμεν οὕτως
καὶ μάλα περ φιλέοντε· τάχ’ οὐκ ἐθελήσετον ἄμφω
εὕδειν· ἀλλά σφωε δόλος καὶ δεσμὸς ἐρύξει,
εἰς ὅ κέ μοι μάλα πάντα πατὴρ ἀποδῷσιν ἔεδνα,
ὅσσα οἱ ἐγγυάλιξα κυνώπιδος εἵνεκα κούρης,
οὕνεκά οἱ καλὴ θυγάτηρ, ἀτὰρ οὐκ ἐχέθυμος.»
Ὧς ἔφαθ’, οἱ δ’ ἀγέροντο θεοὶ ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ
ἦλθε Ποσειδάων γαιήοχος, ἦλθ’ ἐριούνης
Ἑρμείας, ἦλθεν δὲ ἄναξ ἑκαέργος Ἀπόλλων.
Θηλύτεραι δὲ θεαὶ μένον αἰδοῖ οἴκοι ἑκάστη.
Ἔσταν δ’ ἐν προθύροισι θεοί, δωτῆρες ἑάων·
ἄσβεστος δ’ ἄρ’ ἐνῶρτο γέλως μακάρεσσι θεοῖσιν
τέχνας εἰσορόωσι πολύφρονος Ἡφαίστοιο.
Ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον·
«Οὐκ ἀρετᾷ κακὰ ἔργα· κιχάνει τι βραδὺς ὠκύν,
ὠς καὶ νῦν Ἥφαιστος ἐὼν βραδὺς εἷλεν Ἄρηα
ὠκύτατόν περ ἐόντα θεῶν οἳ Ὄλυμπον ἔχουσιν,
χωλὸς ἐών, τέχνῃσι· τὸ καὶ μοιχάγρι’ ὀφέλλει.»
Ὧς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον·
Ἑρμῆν δὲ προσέειπεν ἄναξ Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων·
«Ἑρμεία, Διὸς υἱέ, διάκτορε, δῶτορ ἑάων,
ἦ ῥά κεν ἐν δεσμοῖς ἐθέλοις κρατεροῖσι πιεσθεὶς
εὕδειν ἐν λέκτροισι παρὰ χρυσέῃ Ἀφροδίτῃ;»
Τὸν δ’ ἠμείβετ’ ἔπειτα διάκτορος ἀργεϊφόντης·
«Αἲ γὰρ τοῦτο γένοιτο, ἄναξ ἑκατηβόλ’ Ἄπολλον·
δεσμοὶ μὲν τρὶς τόσσοι ἀπείρονες ἀμφὶς ἔχοιεν,
ὑμεῖς δ’ εἰσορόῳτε θεοὶ πᾶσαί τε θέαιναι,
αὐτὰρ ἐγὼν εὕδοιμι παρὰ χρυσέῃ Ἀφροδίτῃ.»
Ὧς ἔφατ’, ἐν δὲ γέλως ὦρτ’ ἀθανάτοισι θεοῖσιν.
Οὐδὲ Ποσειδάωνα γέλως ἔχε, λίσσετο δ’ αἰεὶ
Ἥφαιστον κλυτοεργόν, ὅπως λύσειεν Ἄρηα.
Καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Λῦσον· ἐγὼ δέ τοι αὐτὸν ὑπίσχομαι, ὡς σὺ κελεύεις,
τίσειν αἴσιμα πάντα μετ’ ἀθανάτοισι θεοῖσιν.»
Τὸν δ’ αὖτε προσέειπε περικλυτὸς ἀμφιγυήεις·
«Μή με, Ποσείδαον γαιήοχε, ταῦτα κέλευε·
δειλαί τοι δειλῶν γε καὶ ἐγγύαι ἐγγυάασθαι.
Πῶς ἂν ἐγώ σε δέοιμι μετ’ ἀθανάτοισι θεοῖσιν,
εἴ κεν Ἄρης οἴχοιτο χρέος καὶ δεσμὸν ἀλύξας;»
Τὸν δ’ αὖτε προσέειπε Ποσειδάων ἐνοσίχθων·
«Ἥφαιστ’, εἴ περ γάρ κεν Ἄρης χρεῖος ὑπαλύξας
οἴχηται φεύγων, αὐτός τοι ἐγὼ τάδε τίσω.»
Τὸν δ’ ἠμείβετ’ ἔπειτα περικλυτὸς ἀμφιγυήεις·
«Οὐκ ἔστ’ οὐδὲ ἔοικε τεὸν ἔπος ἀρνήσασθαι.»
Ὧς εἰπὼν δεσμὸν ἀνίει μένος Ἡφαίστοιο.
Τὼ δ’ ἐπεὶ ἐκ δεσμοῖο λύθεν κρατεροῦ περ ἐόντος,
αὐτίκ’ ἀναΐξαντε ὁ μὲν Θρῄκηνδε βεβήκειν,
ἡ δ’ ἄρα Κύπρον ἵκανε φιλομμειδὴς Ἀφροδίτη,
ἐς Πάφον· ἔνθα δέ οἱ τέμενος βωμός τε θυήεις.
Ἔνθα δέ μιν Χάριτες λοῦσαν καὶ χρῖσαν ἐλαίῳ
ἀμβρότῳ, οἷα θεοὺς ἐπενήνοθεν αἰὲν ἐόντας,
ἀμφὶ δὲ εἵματα ἕσσαν ἐπήρατα, θαῦμα ἰδέσθαι.
Ταῦτ’ ἄρ’ ἀοιδὸς ἄειδε περικλυτός· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
τέρπετ’ ἐνὶ φρεσὶν ᾗσιν ἀκούων ἠδὲ καὶ ἄλλοι
Φαίηκες δολιχήρετμοι, ναυσίκλυτοι ἄνδρες.
Ἀλκίνοος δ’ Ἅλιον καὶ Λαοδάμαντα κέλευσεν
μουνὰξ ὀρχήσασθαι, ἐπεί σφισιν οὔ τις ἔριζεν.
Οἱ δ’ ἐπὶ οὖν σφαῖραν καλὴν μετὰ χερσὶν ἕλοντο,
πορφυρέην, τήν σφιν Πόλυβος ποίησε δαΐφρων,
τὴν ἕτερος ῥίπτασκε ποτὶ νέφεα σκιόεντα
ἰδνωθεὶς ὀπίσω, ὁ δ’ ἀπὸ χθονὸς ὑψόσ’ ἀερθεὶς
ῥηιδίως μεθέλεσκε, πάρος ποσὶν οὖδας ἱκέσθαι.
Αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σφαίρῃ ἀν’ ἰθὺν πειρήσαντο,
ὠρχείσθην δὴ ἔπειτα ποτὶ χθονὶ πουλυβοτείρῃ
ταρφέ’ ἀμειβομένω· κοῦροι δ’ ἐπελήκεον ἄλλοι
ἑστεῶτες κατ’ αγῶνα, πολὺς δ’ ὑπὸ κόμπος ὀρώρειν.
Δὴ τότ’ ἄρ’ Ἀλκίνοον προσεφώνεε δῖος Ὀδυσσεύς·
«Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν,
ἠμὲν ἀπείλησας βητάρμονας εἶναι ἀρίστους,
ἠδ’ ἄρ’ ἑτοῖμα τέτυκτο· σέβας μ’ ἔχει εἰσορόωντα.»
Ὧς φάτο, γήθησεν δ’ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο,
αἶψα δὲ Φαιήκεσσι φιληρέτμοισι μετηύδα·
«Κέκλυτε, Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες.
Ὁ ξεῖνος μάλα μοι δοκέει πεπνυμένος εἶναι·
ἀλλ’ ἄγε οἱ δῶμεν ξεινήιον, ὡς ἐπιεικές.
Δώδεκα γὰρ κατὰ δῆμον ἀριπρεπέες βασιλῆες
ἀρχοὶ κραίνουσι, τρισκαιδέκατος δ’ ἐγὼ αὐτός·
τῶν οἱ ἕκαστος φᾶρος ἐυπλυνὲς ἠδὲ χιτῶνα
καὶ χρυσοῖο τάλαντον ἐνείκατε τιμήεντος.
Αἶψα δὲ πάντα φέρωμεν ἀολλέα, ὄφρ’ ἐνὶ χερσὶν
ξεῖνος ἔχων ἐπὶ δόρπον ἴῃ χαίρων ἐνὶ θυμῷ.
Εὐρύαλος δέ ἑ αὐτὸν ἀρεσσάσθω ἐπέεσσιν
καὶ δώρῳ, ἐπεὶ οὔ τι ἔπος κατὰ μοῖραν ἔειπεν.»
Ὧς ἔφαθ’, οἱ δ’ ἄρα πάντες ἐπῄνεον ἠδὲ κέλευον,
δῶρα δ’ ἄρ’ οἰσέμεναι πρόεσαν κήρυκα ἕκαστος.
Τὸν δ’ αὖτ’ Εὐρύαλος ἀπαμείβετο φώνησέν τε·
«Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν,
τοιγὰρ ἐγὼ τὸν ξεῖνον ἀρέσσομαι, ὡς σὺ κελεύεις.
Δώσω οἱ τόδ’ ἄορ παγχάλκεον, ᾧ ἔπι κώπη
ἀργυρέη, κολεὸν δὲ νεοπρίστου ἐλέφαντος
ἀμφιδεδίνηται· πολέος δέ οἱ ἄξιον ἔσται.»
Ὧς εἰπὼν ἐν χερσὶ τίθει ξίφος ἀργυρόηλον
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Χαῖρε, πάτερ ὦ ξεῖνε. Ἔπος δ’ εἴ πέρ τι βέβακται
δεινόν, ἄφαρ τὸ φέροιεν ἀναρπάξασαι ἄελλαι.
Σοὶ δὲ θεοὶ ἄλοχόν τ’ ἰδέειν καὶ πατρίδ’ ἱκέσθαι
δοῖεν, ἐπεὶ δὴ δηθὰ φίλων ἄπο πήματα πάσχεις.»
Τὸν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«Καὶ σὺ φίλος μάλα χαῖρε, θεοὶ δέ τοι ὄλβια δοῖεν.
Μηδέ τί τοι ξίφεός γε ποθὴ μετόπισθε γένοιτο
τούτου, ὃ δή μοι δῶκας ἀρεσσάμενος ἐπέεσσιν.»
Ἦ ῥα καὶ ἀμφ’ ὤμοισι θέτο ξίφος ἀργυρόηλον.
Δύσετό τ’ ἠέλιος καὶ τῷ κλυτὰ δῶρα παρῆεν.
Καὶ τά γ’ ἐς Ἀλκινόοιο φέρον κήρυκες ἀγαυοί·
δεξάμενοι δ’ ἄρα παῖδες ἀμύμονος Ἀλκινόοιο
μητρὶ παρ’ αἰδοίῃ ἔθεσαν περικαλλέα δῶρα.
Τοῖσιν δ’ ἡγεμόνευ’ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο,
ἐλθόντες δὲ καθῖζον ἐν ὑψηλοῖσι θρόνοισιν.
Δή ῥα τότ’ Ἀρήτην προσέφη μένος Ἀλκινόοιο·
«Δεῦρο, γύναι, φέρε χηλὸν ἀριπρεπέ’, ἥ τις ἀρίστη·
ἐν δ’ αὐτὴ θὲς φᾶρος ἐυπλυνὲς ἠδὲ χιτῶνα,
ἀμφὶ δέ οἱ πυρὶ χαλκὸν ἰήνατε, θέρμετε δ’ ὕδωρ,
ὄφρα λοεσσάμενός τε ἰδών τ’ ἐὺ κείμενα πάντα
δῶρα, τά οἱ Φαίηκες ἀμύμονες ἐνθάδ’ ἔνεικαν,
δαιτί τε τέρπηται καὶ ἀοιδῆς ὕμνον ἀκούων.
Καί οἱ ἐγὼ τόδ’ ἄλεισον ἐμὸν περικαλλὲς ὀπάσσω,
χρύσεον, ὄφρ’ ἐμέθεν μεμνημένος ἥματα πάντα
σπένδῃ ἐνὶ μεγάρῳ Διί τ’ ἄλλοισίν τε θεοῖσιν.»
Ὧς ἔφατ’, Ἀρήτη δὲ μετὰ δμωῇσιν ἔειπεν
ἀμφὶ πυρὶ στῆσαι τρίποδα μέγαν ὅττι τάχιστα.
Αἱ δὲ λοετροχόον τρίποδ’ ἵστασαν ἐν πυρὶ κηλέῳ,
ἔν δ’ ἄρ’ ὕδωρ ἔχεαν, ὑπὸ δὲ ξύλα δαῖον ἑλοῦσαι.
Γάστρην μὲν τρίποδος πῦρ ἄμφεπε, θέρμετο δ’ ὕδωρ
τόφρα δ’ ἄρ’ Ἀρήτη ξείνῳ περικαλλέα χηλὸν
ἐξέφερεν θαλάμοιο, τίθει δ’ ἐνὶ κάλλιμα δῶρα,
ἐσθῆτα χρυσόν τε, τά οἱ Φαίηκες ἔδωκαν·
ἐν δ’ αὐτὴ φᾶρος θῆκεν καλόν τε χιτῶνα
καί μιν φωνήσασ’ ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Αὐτὸς νῦν ἴδε πῶμα, θοῶς δ’ ἐπὶ δεσμὸν ἴηλον,
μή τίς τοι καθ’ ὁδὸν δηλήσεται, ὁππότ’ ἂν αὖτε
εὕδῃσθα γλυκὺν ὕπνον ἰὼν ἐν νηὶ μελαίνῃ.»
Αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ’ ἄκουσε πολύτλας δῖος Οδυσσεύς,
αὐτίκ’ ἐπήρτυε πῶμα, θοῶς δ’ ἐπὶ δεσμὸν ἴηλεν
ποικίλον, ὅν ποτέ μιν δέδαε φρεσὶ πότνια Κίρκη.
Αὐτόδιον δ’ ἄρα μιν ταμίη λούσασθαι ἀνώγειν
ἔς ῥ’ ἀσάμινθον βάνθ’· ὁ δ’ ἄρ’ ἀσπασίως ἴδε θυμῷ
θερμὰ λοέτρ’ ἐπεὶ οὔ τι κομιζόμενός γε θάμιζεν,
ἐπεὶ δὴ λίπε δῶμα Καλυψοῦς ἠυκόμοιο.
Τόφρα δέ οἱ κομιδή γε θεῷ ὣς ἔμπεδος ἦεν.
Τὸν δ’ ἐπεὶ οὖν δμωαὶ λοῦσαν καὶ χρῖσαν ἐλαίῳ
ἀμφὶ δέ μιν χλαῖναν καλὴν βάλον ἠδὲ χιτῶνα,
ἔκ ῥ’ ἀσαμίνθου βὰς ἄνδρας μέτα οἰνοποτῆρας
ἤιε· Ναυσικάα δὲ θεῶν ἄπο κάλλος ἔχουσα
στῆ ῥα παρὰ σταθμὸν τέγεος πύκα ποιητοῖο,
θαύμαζεν δ’ Ὀδυσῆα ἐν ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶσα,
καί μιν φωνήσασ’ ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Χαῖρε, ξεῖν’, ἵνα καί ποτ’ ἐὼν ἐν πατρίδι γαίῃ
μνήσῃ ἐμεῦ, -ὅτι μοι πρώτῃ ζωάγρι’ ὀφέλλεις.»
Τὴν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«Ναυσικάα θύγατερ μεγαλήτορος Ἀλκινόοιο,
οὕτω νῦν Ζεὺς θείη, ἐρίγδουπος πόσις Ἥρης,
οἴκαδέ τ’ ἐλθέμεναι καὶ νόστιμον ἦμαρ ἰδέσθαι·
τῷ κέν τοι καὶ κεῖθι θεῷ ὣς εὐχετοῴμην
αἰεὶ ἤματα πάντα· σὺ γάρ μ’ ἐβιώσαο, κούρη.»
Ἦ ῥα καὶ ἐς θρόνον ἷζε παρ’ Ἀλκίνοον βασιλῆα·
οἱ δ’ ἤδη μοίρας τε νέμον κερόωντό τε οἶνον.
Κῆρυξ δ’ ἐγγύθεν ἦλθεν ἄγων ἐρίηρον ἀοιδόν,
Δημόδοκον λαοῖσι τετιμένον· εἷσε δ’ ἄρ αὐτὸν
μέσσῳ δαιτυμόνων, πρὸς κίονα μακρὸν ἐρείσας.
Δὴ τότε κήρυκα προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεὺς
νώτου ἀποπροταμών, ἐπὶ δὲ πλεῖον ἐλέλειπτο,
ἀργιόδοντος ὑός, θαλερὴ δ’ ἦν ἀμφὶς ἀλοιφή·
«Κῆρυξ, τῆ δή, τοῦτο πόρε κρέας, ὄφρα φάγῃσιν,
Δημοδόκῳ· καί μιν προσπτύξομαι ἀχνύμενός περ·
πᾶσι γὰρ ἀνθρώποισιν ἐπιχθονίοισιν ἀοιδοὶ
τιμῆς ἔμμοροί εἰσι καὶ αἰδοῦς, οὕνεκ’ ἄρα σφέας
οἴμας μοῦσ’ ἐδίδαξε φίλησε δὲ φῦλον ἀοιδῶν.»
Ὧς ἄρ’ ἔφη, κῆρυξ δὲ φέρων ἐν χερσὶν ἔθηκεν
ἥρῳ Δημοδόκῳ· ὁ δ’ ἐδέξατο, χαῖρε δε θυμῷ.
Οἱ δ’ ἐπ’ ὀνείαθ’ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.
Αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
δὴ τότε Δημόδοκον προσέφη πολύμητις Οδυσσεύς·
«Δημόδοκ’, ἔξοχα δή σε βροτῶν αἰνίζομ’ ἁπάντων.
Ἢ σέ γε μοῦσ’ ἐδίδαξε, Διὸς πάις, ἢ σέ γ’ Ἀπόλλων·
λίην γὰρ κατὰ κόσμον Ἀχαιῶν οἶτον ἀείδεις,
ὅσσ’ ἔρξαν τ’ ἔπαθόν τε καὶ ὅσσ’ ἐμόγησαν Ἀχαιοί,
ὥς τέ που ἢ αὐτὸς παρεὼν ἢ ἄλλου ἀκούσας.
Ἀλλ’ ἄγε δὴ μετάβηθι καὶ ἵππου κόσμον ἄεισον
δουρατέου, τὸν Ἐπειὸς ἐποίησεν σὺν Ἀθήνῃ,
ὅν ποτ’ ἐς ἀκρόπολιν δόλον ἤγαγε δῖος Ὀδυσσεὺς
ἀνδρῶν ἐμπλήσας, οἵ ῥ’ Ἴλιον ἐξαλάπαξαν.
Αἴ κεν δή μοι ταῦτα κατὰ μοῖραν καταλέξῃς,
αὐτίκα καὶ πᾶσιν μυθήσομαι ἀνθρώποισιν,
ὡς ἄρα τοι πρόφρων θεὸς ὤπασε θέσπιν ἀοιδήν.»
Ὧς φάθ’, ὁ δ’ ὁρμηθεὶς θεοῦ ἤρχετο, φαῖνε δ’ ἀοιδήν,
ἔνθεν ἑλών, ὡς οἱ μὲν ἐυσσέλμων ἐπὶ νηῶν
βάντες ἀπέπλειον, πῦρ ἐν κλισίῃσι βαλόντες,
Ἀργεῖοι, τοὶ δ’ ἤδη ἀγακλυτὸν ἀμφ’ Ὀδυσῆα
εἵατ’ ἐνὶ Τρώων ἀγορῇ κεκαλυμμένοι ἵππῳ·
αὐτοὶ γάρ μιν Τρῶες ἐς ἀκρόπολιν ἐρύσαντο.
Ὧς ὁ μὲν ἑστήκει, τοὶ δ’ ἄκριτα πόλλ’ ἀγόρευον
ἥμενοι ἀμφ’ αὐτόν· τρίχα δέ σφισιν ἥνδανε βουλή,
ἠὲ διαπλῆξαι κοῖλον δόρυ νηλέι χαλκῷ,
ἢ κατὰ πετράων βαλέειν ἐρύσαντας ἐπ’ ἄκρης,
ἢ ἐάαν μέγ’ ἄγαλμα θεῶν θελκτήριον εἶναι,
τῇ περ δὴ καὶ ἔπειτα τελευτήσεσθαι ἔμελλεν·
αἶσα γὰρ ἦν ἀπολέσθαι, ἐπὴν πόλις ἀμφικαλύψῃ
δουράτεον μέγαν ἵππον, ὅθ’ εἵατο πάντες ἄριστοι
Ἀργείων Τρώεσσι φόνον καὶ κῆρα φέροντες.
Ἤειδεν δ', ὡς ἄστυ διέπραθον υἷες Ἀχαιῶν
ἱππόθεν ἐκχύμενοι, κοῖλον λόχον ἐκπρολιπόντες.
Ἄλλον δ’ ἄλλῃ ἄειδε πόλιν κεραϊζέμεν αἰπήν,
αὐτὰρ Ὀδυσσῆα προτὶ δώματα Δηιφόβοιο
βήμεναι ἠύτ’ Ἄρηα σὺν ἀντιθέῳ Μενελάῳ.
Κεῖθι δὴ αἰνότατον πόλεμον φάτο τολμήσαντα
νικῆσαι καὶ ἔπειτα διὰ μεγάθυμον Ἀθήνην.
Ταῦτ’ ἄρ’ ἀοιδὸς ἄειδε περικλυτός· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
τήκετο, δάκρυ δ’ ἔδευεν ὑπὸ βλεφάροισι παρειάς.
Ὡς δὲ γυνὴ κλαίῃσι φίλον πόσιν ἀμφιπεσοῦσα,
ὅς τε ἐῆς πρόσθεν πόλιος λαῶν τε πέσῃσιν
ἄστεϊ καὶ τεκέεσσιν ἀμύνων νηλεὲς ἦμαρ·
ἡ μὲν τὸν θνήσκοντα καὶ ἀσπαίροντα ἰδοῦσα
ἀμφ’ αὐτῷ χυμένη λίγα κωκύει· οἱ δέ τ’ ὄπισθεν
κόπτοντες δούρεσσι μετάφρενον ἠδὲ καὶ ὤμους
εἴρερον εἰσανάγουσι πόνον τ’ ἐχέμεν καὶ ὀιζύν·
τῆς δ’ ἐλεεινοτάτῳ ἄχεϊ φθινύθουσι παρειαί·
ὧς Ὀδυσσεὺς ἐλεεινὸν ὑπ’ ὀφρύσι δάκρυον εἶβεν.
Ἔνθ’ ἄλλους μὲν πάντας ἐλάνθανε δάκρυα λείβων,
Ἀλκίνοος δέ μιν οἶος ἐπεφράσατ’ ἠδὲ νόησεν,
ἥμενος ἄγχ’ αὐτοῦ, βαρὺ δὲ στενάχοντος ἄκουσεν.
Αἶψα δὲ Φαιήκεσσι φιληρέτμοισι μετηύδα·
«Κέκλυτε, Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,
Δημόδοκος δ’ ἤδη σχεθέτω φόρμιγγα λίγειαν·
οὐ γάρ πως πάντεσσι χαριζόμενος τάδ’ ἀείδει.
Ἐξ οὗ δορπέομέν τε καὶ ὤρορε θεῖος ἀοιδός,
ἐκ τοῦ δ’ οὔ πω παύσατ’ ὀιζυροῖο γόοιο
ὁ ξεῖνος· μάλα πού μιν ἄχος φρένας ἀμφιβέβηκεν.
Ἀλλ’ ἄγ’ ὁ μὲν σχεθέτω, ἵν’ ὁμῶς τερπώμεθα πάντες,
ξεινοδόκοι καὶ ξεῖνος, ἐπεὶ πολὺ κάλλιον οὕτως·
εἵνεκα γὰρ ξείνοιο τάδ’ αἰδοίοιο τέτυκται,
πομπὴ καὶ φίλα δῶρα, τά οἱ δίδομεν φιλέοντες.
Ἀντὶ κασιγνήτου ξεῖνός θ’ ἱκέτης τε τέτυκται
ἀνέρι, ὅς τ’ ὀλίγον περ ἐπιψαύῃ πραπίδεσσιν.
Τῷ νῦν μηδὲ σὺ κεῦθε νοήμασι κερδαλέοισιν,
ὅττι κέ σ’ εἴρωμαι· φάσθαι δέ σε κάλλιόν ἐστιν.
Εἴπ’ ὄνομ’, ὅττι σε κεῖθι κάλεον μήτηρ τε πατήρ τε
ἄλλοι θ’, οἳ κατὰ ἄστυ καὶ οἳ περιναιετάουσιν.
Οὐ μὲν γάρ τις πάμπαν ἀνώνυμός ἐστ’ ἀνθρώπων,
οὐ κακὸς οὐδὲ μὲν ἐσθλός, ἐπὴν τὰ πρῶτα γένηται,
ἀλλ’ ἐπὶ πᾶσι τίθενται, ἐπεί κε τέκωσι, τοκῆες.
Εἰπὲ δέ μοι γαῖάν τε τεὴν δῆμόν τε πόλιν τε,
ὄφρα σε τῇ πέμπωσι τιτυσκόμεναι φρεσὶ νῆες·
οὐ γὰρ Φαιήκεσσι κυβερνητῆρες ἔασιν,
οὐδέ τι πηδάλι’ ἔστι, τά τ’ ἄλλαι νῆες ἔχουσιν,
ἀλλ’ αὐταὶ ἴσασι νοήματα καὶ φρένας ἀνδρῶν
καὶ πάντων ἴσασι πόλιας καὶ πίονας ἀγροὺς
ἀνθρώπων καὶ λαῖτμα τάχισθ’ ἁλὸς ἐκπερόωσιν
ἠέρι καὶ νεφέλῃ κεκαλυμμέναι οὐδέ ποτέ σφιν
οὔτε τι πημανθῆναι ἔπι δέος οὔτ’ ἀπολέσθαι.
Ἀλλὰ τόδ’ ὧς ποτε πατρὸς ἐγὼν εἰπόντος ἄκουσα
Ναυσιθόου, ὃς ἔφασκε Ποσειδάων’ ἀγάσασθαι
ἡμῖν, οὕνεκα πομποὶ ἀπήμονές εἰμεν ἁπάντων.
Φῆ ποτὲ Φαιήκων ἀνδρῶν ἐυεργέα νῆα
ἐκ πομπῆς ἀνιοῦσαν ἐν ἠεροειδέι πόντῳ
ῥαισέμεναι, μέγα δ’ ἧμιν ὄρος πόλει ἀμφικαλύψειν.
Ὧς ἀγόρευ’ ὁ γέρων τὰ δέ κεν θεὸς ἢ τελέσειεν
ἤ κ’ ἀτέλεστ’ εἴη, ὥς οἱ φίλον ἔπλετο θυμῷ.
Ἀλλ’ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,
ὅπτῃ ἀπεπλάγχθης τε καὶ ἅς τινας ἵκεο χώρας
ἀνθρώπων, αὐτούς τε πόλιάς τ’ ἐὺ ναιετοώσας,
ἠμὲν ὅσοι χαλεποί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι,
οἵ τε φιλόξεινοι, καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής.
Εἰπὲ δ’, ὅτι κλαίεις καὶ ὀδύρεαι ἔνδοθι θυμῷ
Ἀργείων Δαναῶν ἠδ’ Ἰλίου οἶτον ἀκούων.
Τὸν δὲ θεοὶ μὲν τεῦξαν, ἐπεκλώσαντο δ’ ὄλεθρον
ἀνθρώποις, ἵνα ᾖσι καὶ ἐσσομένοισιν ἀοιδή.
Ἦ τίς τοι καὶ πηὸς ἀπέφθιτο Ἰλιόθι πρὸ
ἐσθλὸς ἐών, γαμβρὸς ἢ πενθερός; Οἵ τε μάλιστα
κήδιστοι τελέθουσι μεθ’ αἷμά τε καὶ γένος αὐτῶν.
Ἦ τίς που καὶ ἑταῖρος ἀνὴρ κεχαρισμένα εἰδώς,
ἐσθλός; Ἐπεὶ οὐ μέν τι κασιγνήτοιο χερείων

γίγνεται, ὅς κεν ἑταῖρος ἐὼν πεπνυμένα εἰδῇ.»




5




10




15




20




25




30




35




40




45




50




55




60




65




70




75




80




85




90




95




100




105




110




115




120




125




130




135




140




145




150




155




160




165




170




175




180




185




190




195




200




205




210




215




220




225




230




235




240




245




250




255




260




265




270




275




280




285




290




295




300




305




310




315




320




325




330




335




340




345




350




355




360




365




370




375




380




385




390




395




400




405




410




415




420




425




430




435




440




445




450




455




460




465




470




475




480




485




490




495




500




505




510




515




520




525




530




535




540




545




550




555




560




565




570




575




580




585
Μόλις εφάνηκε η Αυγή και το ξημέρωμα με τις ακτίνες τις ροδαλές,
ορθώθη τότε απ’ το κρεβάτι ο Αλκίνοος μ’ ευγένεια και δυναμισμό,
ανορθώθηκε κι ο πορθητής Οδυσσέας σαν νά ’ταν από γένος θεϊκό.
Και οδηγούσε αυτούς μ’ ευγένεια ο Αλκίνοος και με δυναμισμό
στων Φαίακων την αγορά, που ήτανε κοντά στα πλοία τους φτιαγμένη.
Κι ερχόμενοι καθίσανε σε πέτρες λαξευτές
πλησίον. Η δε Παλλάδα Αθηνά περιόδευε στην πόλη
μοιάζοντας μ’ έναν κήρυκα Αλκίνοου του σοφού,
προπαγανδίζοντας το γυρισμό του Οδυσσέα του μεγαλόκαρδου
κι έλεγε από κοντά γοργά σε κάθε άνθρωπο την ιστορία·
«Άντε εμπρός, ηγέτες των Φαιάκων και ευγενείς
στην αγορά να πάτε, ώστε να πληροφορηθείτε για τον ξένο,
που τώρα τελευταία έφθασε στο ανάκτορο Αλκίνοου του σοφού
αφού παράδερνε στον πόντο, όμοιος με αθανάτους στη μορφή».
Όπως τα είχε πει παρότρυνε τη θέληση και την ψυχή ἑκάστου.
Ραγδαία δε πληρώθηκαν κι οι θέσεις και τα έδρανα
μ’ εργαζομένους στους αγρούς· και τότε θαύμαζαν πολλοί μόλις τον είδαν
υἱὸν του Λαέρτη τον σοφό· σ’ αυτόν διότι η Αθηνά
θεσπέσια κατέχευε χάριν στην κεφαλῇ μα καὶ στους ὤμους
τον έκανε να φαίνεται μεγαλειώδης μα και τέλειος,
ώσπου να γίνει φίλος μ’ όλους τους Φαιάκους
δεινός και εγκρατής και έτοιμος να εκτελέσει άθλους
πολλούς, τους που οι Φαίακες θα δοκίμαζαν από τον Οδυσσέα.
Αφού γοργά σηκώθηκαν και γίνανε ὁμήγυρις
σ' αυτούς και ο Αλκίνοος αγόρευσε κι είπε μετά:
«Ακούστε, των Φαιάκων ευγενείς μα και ηγέτες,
αυτά που θα ειπώ, που η ψυχή κελεύει εμέ στα στήθια.
Αυτός ο ξένος, κανείς δεν ξέρει ποιός, έφτασε στο παλάτι μου περιπλανώμενος,
είτε προς ανατολικούς είτε λαούς της δύσης·
συνοδεία παροτρύνει δε κι εκλιπαρεί (μη μείνει εδώ) για πάντα.
Κι εμείς, όπως παλιά, τη συνοδεία-αποστολή θα ετοιμάσουμε.
Γιατί ούτε κάποιος άλλος, όποιος κι αν έρθει στο σπίτι το δικό μου,
εδώ οδυρόμενος δυσβάσταχτο να μένει ένεκα αποστολής.
Ἀλλ’ ἄντε πλοίο θα τραβήξουμε στη θάλασσα την ευλογημένη μελανό
πρωτόπλοο, άνδρες και δύο και πεντήκοντα
που θα κριθούν από το δήμο, όσοι είναι άριστοι από πριν.
Κι οι πάντες τα κουπιά αφού στους πάγκους καλοδέσετε
βγήτε εκτός· αμέσως έπειτα την “πρόχειρη” τιμήστε τη δεξίωση
ερχόμενοι σ’ εμάς· κι εγώ σε όλους θα προσφέρω το καλύτερο.
Και δίνω αυτά στους άνδρες εντολή· μετά οἱ ἄλλοι
σκηπτούχοι βασιλείς προς το ωραίο μου παλάτι
να ’ρθείτε, ώστε τον ξένο μες στο μέγαρο να περιποιηθούμε,
κανένας να μην αρνηθεί. Και θα καλέσετε τον θεῖον ἀοιδὸν
Δημόδοκο· γιατί γι' αυτόν κάποιος θεός έδωσε προίκα το τραγούδι
(για) να τέρπει, όποτε η ψυχή τον παροτρύνει για να άδει».
Σαν είπε φωναχτά προχώρησε μπροστά, κι εκείνοι ἕποντο κατόπιν
σκηπτοῦχοι· κῆρυξ δὲ μετέφερε τον θεῖον ἀοιδόν.
Και κούροι δύο προκριθέντες και πενήντα
ήρθαν, όπως ἐκέλευσε, στης θάλασσας απέραντης την αμμουδιά.
Τότε γοργά κατέβηκαν στης θάλασσας τα πλοία
καράβι οι οποίοι μεν τραβήξανε βεβαίως στης θαλάσσης τα βαθιά,
και στον ιστό προσάρμοσαν πανιά του μαύρου πλοίου,
εξάρτησαν δε τα κουπιά σε τρόπεις από δέρμα,
όλα όπως πρέπει, κρέμασαν και τα λευκά πανιά.
Υψώθηκαν και βέβαια το άραξαν στον νότιο τον όρμο· έπειτ’ αμέσως
ανέβηκαν γοργά στο μέγα δώμα του Αλκινόου του σοφού
και έτσι γέμισαν κι οι αίθουσες και φράχτες και δώματα με άνδρες
εργαζόμενους στους αγρούς· κι έτσι ήσαν πολλοὶ, νέοι μα και “παλιοί”.
Γι’ αυτούς και ο Αλκίνοος θυσίασε δώδεκα αιγοπρόβατα
χοίρους οκτώ με άσπρο δόντι, δυο και βόδια με ξεχωριστή περπατησιά·
τους έγδαραν ολόγυρα και έψησαν και έστησαν δεξίωση αγάπης.
Κι ήρθε ο κήρυξ άγοντας αγαπημένο αοιδό κοντά,
που η μούσα ερωτεύτηκε, καλό χαρίζοντάς του κι ένα κακό·
του χάλασε τους ὀφθαλμούς, μα τού ’δωκε γλυκιά ἀοιδή.
Εκεί κοντά ο Ποντόνοος απίθωσε το θρόνο τον ασημοπελέκητο
μέσω συνδαιτυμόνων, στον κίονα υψώνοντας τον υψηλό
απ’ το παλούκι κρέμασε την ηχηρή κιθάρα
πάνω απ’ το κεφάλι του και έδειχνε με τα χέρια πώς να πάρει
ο κήρυξ· πλησίασε καλό τραπέζι βάζοντας πάνω κάνιστρο
μαζί με κρασοπότηρο να πίνει, όταν τραβάει η όρεξή (του).
Πάνω στα έτοιμα φαγιά μπροστά τα χέρια απλώναν.
Κι αφού στο τέλος χόρτασαν πιοτί φαΐ χαρήκαν,
η μούσα τότ’ ενέπνευσε τον αοιδό να ψάλει δόξα ανδρών,
που η λάμψη τους απέραντα στον ουρανό έχει φτάσει,
άμιλλα ‘της Οδύσσειας κι αυτή της Ιλιάδας’,
που κάποτε συναγωνίστηκαν μες στων θεών δεξίωση λαμπρή
με λόγια εκθαμβωτικά, ἄναξ δ’ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
χάρηκε με τη σκέψη, πως κι οι άριστοι των Αχαιών αμιλλώνται.
Γιατί σ’ όποιον χρειάστηκε ο Φοίβος τό ’πε ο Απόλλων
μες στην Πυθώ την αγαθή, περνώντας το κατώφλι
χρησμό να πάρει· γιατί μεγάλα βάσανα άρχισαν από τότε
στους Τρώες μα και Δαναούς, μ’ απόφαση μεγάλου του Διός.
Τέτοι’ ἄειδε ο Αοιδός λάμποντας πέρα ως πέρα· ο Οδυσσέας τότε
με τα χοντρά τα χέρια μεγάλο ένδυμα τραβούσε πορφυρό

έρριχνε επί κεφαλῆς, κάλυψε δὲ καλὰ τα πρόσωπα·
ντρεπόταν δα τους Φαίακες δάκρυα πως σκουπίζει.
Όταν σταμάτα ο αοιδός που τραγουδούσε ο θείος,
το ρούχο απ’ το κεφάλι έβγαζε το κλάμα σταματώντας

κι έσταζε στους θεούς παίρνοντας το ποτήρι με δύο χρήσεις (ιερό)·
πάλι μετά ως άρχιζε και παροτρύνανε να άδει
των Φαίακων οι ἄριστοι, τους άρεσαν τα έπη επειδή,
ξανά ο Δυσσέας γοερά έκλαιγε σκεπασμένος.

Όπου από τους άλλους πάντες ξέφευγε σκεπάζοντας τα δάκρυα
όμως Αλκίνοος αυτόν ο οποίος αντελήφθη και κατάλαβε
καθήμενος κοντά του, άκουσε δε βαρύ-αναστενάζοντα.

Και στους Φαιάκους στη στιγμή που αγαπάνε τα κουπιά είπε μετά:
«Την προσοχή σας αρχηγοί και των Φαιάκων ευγενείς.
Ήδη και στη δεξίωση γέμισε συναισθήματα η ψυχή στο άκουσμα
της φόρμιγγας, και, η οποία στη δεξίωση ‘συνήγορός ἐστι θαλείῃ’·
και τώρα θα εξέλθουμε και στα αθλήματα θα δοκιμάσουμε
απ’ όλα, ώστε κι ο ξένος θε να πει στους φίλους του
στο σπίτι σαν θα φτάσει, πόσο πιο πολυπράγμονες απ’ άλλους
στην πυγμαχία και στο πάλεμα και τ’ άλματα μα και τα πόδια».

Σαν είπε φωναχτά προχώρησε μπροστά, κι εκείνοι ἕποντο κατόπιν,
και κρέμασε κάτ’ απ’ τον πάσαλο φόρμιγγα τη μελωδική,
Δημόδοκου και τράβαγε το χέρι και έβγαλε απ’ το μέγαρο
ο κῆρυξ· κι οδήγαγε αυτόν από την ίδια οδό, όπως μπροστά οἱ ἄλλοι
των Φαίακων οι άριστοι, τ’ αθλήματα να πάνε να θαυμάσουν.
Και βάδισαν στην αγορά, κι ακολουθούσε ὅμιλος πολύς,
μυριάδες· στεκόντουσαν δε νέοι πολλοί μα κι εκλεκτοί.
Κι ορθώθη ο Ἀκρόνεώς μα καὶ Ὠκύαλος καὶ Ἐλατρεύς,
Ναυτές και ο Πρυμνεύς μα καὶ Ἀγχίαλος καὶ Ἐρετμεύς,
και ο Ποντεύς και ο Πρωρεύς και, Θόων κι ο Ἀναβησίνεως
Ἀμφίαλός και ο υἱὸς Πολυνήου Τεκτονίδη·
πάνω δὲ καὶ Εὐρύαλος ἶσος με Ἄρη φόβο τρόμο των θνητών
Ναυβολίδης, που ήταν ἄριστος και σε διάπλαση και σε μορφή
πάντων Φαιάκων μαζί με απαράμιλλο τον Λαοδάμαντα.
Σηκώθηκαν δε οι τρεῖς παῖδες ἀπαράμιλλου Ἀλκίνοου,
Λαοδάμας και ο Ἅλιος μα καὶ ισόθεος Κλυτόνηος.
Και τούτοι πρώτα μεν δοκίμασαν με πόδια.
Γι’ αυτούς δε απλωνότανε δρόμος από αφετηρία· και όπου όλοι
αχαλίνωτα καλπάζανε σκεπάζοντας με σκόνη το πεδίο·
κι ανάμεσά τους άριστος να τρέχει ήταν ο απαράμιλλος Κλυτόνηος·
κι ὅσσον μέσα στον κάμπο μια καλλιέργεια των ἡμιόνων φαίνεται,
τόσο το πλήθος προσπερνώντας έφτασε, κι οι άλλοι μείναν πίσω.
Και δοκιμάσαν τη σκληρή παλαιμοσύνη·
και στην οποία ο Ευρύαλος όλους τους άριστους κατέβαλε.
Και ο Αμφίαλος στο άλμα έφτασε από όλους πιο μακριά·
στο δίσκο δε απ’ όλους πολύ πιο κρατερός ήταν ο Ελατρεύς,
και ύστερα στην πυγμαχία ο Λαοδάμας, καλο(κ’ἀγαθὸς) παῖς Ἀλκινόου.
Έτσι επειδή ευχαριστήθηκαν λοιπόν όλοι από τ’ αθλήματα
είπε στο τέλος σε αυτούς Λαοδάμας ο παῖς του Ἀλκινόου:
«Ορίστε, φίλοι, ας ρωτήσουμε τον ξένο, μήπως κανένα άθλημα

γνωρίζει και διδάχτηκε. Στη διάπλαση βεβαίως μὲν είναι όχι κακός,
και στους μηρούς μα και στις κνήμες και εις τα δυο τα χέρια από πάνω
και στον αὐχένα στιβαρὸ και στο μεγάλο στέρνο· κι από νεότητα δεν
υπολείπεται, ἀλλ’ από τις κακές τσακίστηκε περιπλανήσεις·
διότι βέβαια ἐγώ κάτι γνωρίζω· ἄλλο χειρότερο από τη θάλασσα
τον άνδρα βέβαια τον συρρικνώνει, κι ας ήταν κρατερός πολύ».

Και τότε ο Ευρύαλος απάντησε και φώναξε σ' αυτόν:
«Λαοδάμα, τούτα τα λόγια πολύ σωστά τα είπες.
Ο ίδιος τώρα να προσκαλέσεις πηγαίνοντας και πες μία κουβέντα».
Αφού βεβαίως άκουσε αυτό ο καλο(κ’ἀγαθὸς) του Ἀλκινόου παῖς
στο μέσον στάθηκε αμέσως πηγαίνοντας και είπε προς τον Οδυσσέα:
«Δεῦρο ἄντε καὶ σύ, ξένε πατέρα, δοκίμασε τ’ αθλήματα,
κάπου κανένα αν διδάχτηκες· και φαίνεται εσύ αθλήματα πως ξέρεις·
και διότι πιο μεγάλη δόξα καμία για τον άνδρα, από το να (μας) επιδείξει,
ότι μπορεί να καταφέρει και με τα πόδια και τα χέρια τα δικά του.
Ἀλλ’ ἄντε πειραματίσου, σκόρπισε δε απ’ την ψυχή τις στενοχώριες.
Για σε δε η ὁδὸς δεν απέχει άσχημα επί πολύ, ἀλλ’ επί τούτου ἤδη
και πλοίο καθελκύστηκε και σ’ ετοιμότητα εἰν’ οι ἑταῖροι».
Και απαντώντας σε αυτόν είπε ο Οδυσσέας πολυμήχανος:
«Λαοδάμα, τί με ταῦτα κελεύετε μειώνοντες;
μες στο μυαλό μου πλειοψηφούν μάλλον τα βάσανα παρά οι άθλοι,
που πριν και έπαθα πάρα πολλὰ κι υπέφερα πολλὰ,
και τώρα μέσα στη δική σας την ομήγυρη το νόστο προσδοκώντας
κάθομαι, εκλιπαρώντας βασιλιά μα και το δῆμο όλο».
Και τότε ο Εὐρύαλος απάντησε και προκάλεσε αυτόν απέναντί του:
«Όχι διότι ούτε, ξένε, σε βρίσκω άνθρωπο πεπειραμένο
σε αθλήματα, εκείνα τα πολλὰ και διαδεδομένα σε ἀνθρώπους,
αλλά για κείνον, μια ζωή που σε πολύδεσμο καράβι περνάει τον καιρό
σε ναύτες αρχηγός, που είναι και μεταφορείς,
να αριθμείς φορτώματα και νά ’σουν ελεγκτής δρομολογίων
και κέρδη από αρπαχτές· ούτε θυμίζεις αθλητή».
Κοιτάζοντας λοξά γύρισε προς αυτόν και είπε Ὀδυσσέας πολυμήχανος:
«Ξένε(!), όμορφα δεν τά είπες· μοιάζεις με άνδρα ατάσθαλο.
Έτσι σε όλους οι θεοί δεν δίνουνε τη χάρη
εις τους άνδρες, ούτε διάπλαση, ούτε στη γνώση ούτε να αγορεύουν.
Διότι άλλος μεν άνδρας φαίνεται στο σώμα ασχημότερος
αλλ’ ο θεός τα λόγια στέφει με μορφή, οι δε και εις αυτόν
τερπόμενοι προσελκύονται· αυτός δε αγορεύει ασφαλώς
μειλίχια “να τον χαρείς”, και διαπρέπει όταν γίνεται συνέλευση,

κι ἐρχόμενος στην πόλη τον διαβλέπουν σα θεό.
Ἄλλος δε στην εμφάνιση με τους ἀθάνατους ισότιμος,
αλλά, δεν στεφανώνεται η χάρις του με λόγια,
όπως και για σένα μὲν το εἶδος μεγαλοπρεπές, ούτε κι αλλιώς
ούτε θα το πετύχαινε θεός, όμως στο νου εσύ ’σαι ‘κοκορόμυαλος’.
μου άναψες θυμό μέσα σε στήθη (πού ’χαν πριν) αισθήματα αγάπης
μη κόσμια μιλώντας. Κι εγώ από αθλήματα δεν είμαι μακριά,
όπως εσύ βεβαίως περιγράφεις, αλλά πιστεύω μες στους πρώτους πως
θα είμαι, όσα στην εφηβεία και είχα μάθει και για τα χέρια τα δικά μου.
Μα τώρα από κακότητα κατέχομαι και πόνους· διότι υπέφερα πολλά
και μ’ άντρες ασκηθείς μες στους πολέμους και κύματα της συμφοράς.
Αλλά ακόμα κι έτσι, κακὰ πολλὰ παθών, θα δοκιμάσω τους αγώνες·
διότι ο λόγος εξοργιστικός, και μ’ έχεις παροτρύνει που τον είπες».
Και τότε από πάνω του πέταξε το χιτώνα κι έλαβε ένα δίσκο
τον πιο μεγάλο και ογκώδη, που δεν θα ήταν κι ο λιγότερο βαρύς
από αυτούς που Φαίακες έριχναν δίσκους μεταξύ τους.
Αφού γοργά τον περιέστρεψε τον εκσφενδόνισε από το χέρι του το στιβαρό,
και το λιθάρι βόμβησε· και κατά γης διπλώθηκαν
οι Φαίακες γνωστοί για τα μεγάλα τους κουπιά, οι άνδρες για τα πλοία,
απ’ τη ριπή της “πέτρας”. Και τα σημάδια όλων ξεπέρασε αυτή
σαν ρίχτηκε με φόρα απ’ το χέρι. Και έβαλε τα τέρματα-σημάδια η Αθηνά
μοιάζοντας με άνδρα στη μορφή, που έλεγε (γι’ αυτό) κι ονόμαζε με λόγια:
«Και τυφλός αν ήσουν, ξένε, θα διέκρινες το σήμα
έστω και με την αφή, επειδή δεν είν’ ανάμεσα μαζί με όλα τ’ άλλα,
ἀλλὰ πολὺ πρῶτον. Και πάρε βέβαια εσύ θάρρος από αυτόν τον ἄθλο·
αυτό κανείς από τους Φαίακες βέβαια δεν θα φτάσει ούτε θα το περάσει.

Ὧς τό ’πε, και ικανοποιήθηκε ‘πολύτλας δῖος’ Ὀδυσσεύς,
χαιρόμενος, που σύντροφο απόκτησε στήριγμα στον ἀγῶνα.
Και τότε με ανακούφιση μετά φώναξε προς τους Φαίακες:
«Τούτο τώρα φτάστε, νέοι. Τάχιστα ὕστερα κι ἄλλον
μπορώ να προσεγγίσω ή θαρρώ ακόμα τόσο ή ακόμα πιο πολύ.
Κι από τους άλλους όποιου καρδιά και η ψυχή κελεύει
άντε εμπρός ας προσπαθεί, ἐπειδή μ’ ἐχολώσατε αρκετά,
ή στην πυγμαχία ή στην πάλη ή και για τα πόδια, δεν βλέπω κάτι δύσκολο
σε όλους τους Φαιάκους, πλὴν του ίδιο βέβαια τοῦ Λαοδάμαντος.
Ο φιλοξενών διότι εδώ είναι για μένα· ποιος θα πολεμούσε με οικοδεσπότη;
Ἄφρων πια κεῖνος βέβαια καὶ τιποτένιος φαίνεται ο άνδρας,
όποιος στον ξενοδόχο ἔριδα από ἀθλήματα θέλει να προκαλεί
σε δήμο της αλλοδαπής· κι όλο το μέσα του αυτού έχει αναστολές.
Όμως τῶν ἄλλων κάποιονε δεν σκιάζομαι δεν τρέμω,
αλλά να δούμε θέλω και συγκριθούμε ενώπιος ενωπίω.
Στα πάντα επειδή κακός δεν είμαι, όσα ανάμεσα στους άνδρες τα αθλήματα·
ξέρω μεν καλά το τόξο το καλόξεστο να πιάνω·
κι άνδρα πρώτος θα χτυπώ σημαδεύοντας στο πλήθος
του εχθρού των οπλιτών, κι αν πολλοί συντρόφοι πλήθος
δίπλα παραστέκονταν και τοξεύανε επί ανθρώπων.
Μόνο ο Φιλοκτήτης επειδή με κέρδισε στο τόξο
στων Τρώων το δήμο ενώπιον, όταν στο τόξο αγωνιζόμαστε οι Αχαιοί.
Ενώ από τους άλλους ισχυρίζομαι πως είμαι πρώτος με διαφορά,
όσοι τώρα θνητοί είν’ επί γης ‘ἔδοντες σῖτο’.
Και με τους άνδρες τους παλιούς δεν θα θελήσω να ερίζω,
ούτε με Ηρακλή ούτε με Εύρυτο της Οιχαλίας,
που κάποτε και με αθάνατους ξεσυνερίζονταν περί των τόξων.
Τῷ ῥα και ξαφνικά πέθανε Εὔρυτος ο μέγας, οὐτ’ ἐπὶ γῆρας
έφτασε στο μέγαρό (του) μέσα· διότι αφού χολώθηκε ο Απόλλωνας
εξόντωσε, ένεκα τον προκάλεσε ν’ αγωνιστούν στο τόξο.
Και δόρυ ακοντίζω, όσο κανένας άλλος σαν βέλος.
Μόνο φοβάμαι στα ποδάρια μη κάποιος με περάσει
από τους Φαίακες· διότι πολύ άσχημα δοκιμάστηκα
απ’ τα πολλά τα κύματα, μια που η μηδενική φροντίδα μες στο πλοίο
ήτανε μακροχρόνια· γι’ αυτό μου λύθηκαν τα μέλη».
Ὧς είπε, οἱ πάντες έτσι έμειναν ακίνητοι μες στη σιωπῇ.
και μόνο ο Αλκίνοος γυρίζοντας σ' αυτόν είπε απαντώντας:
«Ξέν’, επειδή ανάμεσά μας ετούτα δεν τα λες ἀχάριστα (μ’ αγένεια)

αλλά η αρετή σου θέλεις να φανεί, ή επειδή μ’ αυτά παραμένεις
χολωμένος, δι’ ὅτι σε αυτός ο ἀνδρας σε ἀγῶνα ευρισκόμενος
προσέβαλε, όπως κανείς θνητός την αρετή σου δεν θα μπορούσε να μειώσει,
αυτός που πρόσεχε οι φρένες οι δικές του να κατεβάζουν άρτια·
αλλ’ άντε τώρα από ’με λόγο να τον ακούσεις, έτσι που και σε άλλους
ήρωες να τον πεις, όταν και στα παλάτια σου
θα δεξιώνεσαι κοντά στη σύζυγό σου και στα τέκνα,
θυμούμενος την αρετή από εμάς εδώ, γι’ αυτά που και σ’ εμάς
ο Ζευς τα έργα ευλόγησε εις το διηνεκές τώρα κι απ’ τους προγόνους .
Γιατί δεν είμαστε έμπειροι πυγμάχοι ούτε και παλαιστές,
αλλά στα πόδια τρέχουμε αχαλίνωτοι και ἄριστοι στα πλοία·
πάντα κι εμείς ειδήμονες και φίλη κι η κιθάρα κι οι χοροί
και περιζήτητα ενδύματα και τα λουτρά θερμά και ξάπλες.
Αλλ’ άντε, χορευταράδες Φαίακες απ’ όλους πιο καλοί,
“πιάστε δουλειά”, ώστε κι ο ξένος για να πει στους φίλους τους δικούς του
σπίτι του επιστρέφοντας, εμείς πόσο απ’ τους άλλους πιο σπουδαίοι
στη ναυτιλία και στα πόδια και στις ορχήστρες και το τραγούδι.
Και κάποιος γρήγορα για το Δημόδοκο πηγαίνοντας φόρμιγγα τη μελωδική
να φέρει, αυτή που κάπου βρίσκεται μες στις δικές μας σάλες».

Ὧς είπε ο Αλκίνοος με λάμψη θεϊκή, ορθώθη και ο κήρυκας
να πάει να φέρει από το οικοδόμημα του βασιλιά φόρμιγγα γλαφυρή.
Τα αίσια που να υμνούν κι επιλεγμένοι ἐννέα πάντες σηκώθηκαν
απ’ το λαό, αυτοί που στους αγώνες πρόσεχανε καλά τις λεπτομέρειες·
προλείαιναν το έδαφος, και όμορφα ανοίξανε για του χορού αγώνα·
κι ήρθε ο κήρυκας κοντά φέρνοντας φόρμιγγα γλυκιά
για το Δημόδοκο· ο δ’ έπειτα τοποθετήθηκε στο μέσο, και γύρω νεαροί
προέφηβοι στεκόντουσαν, γνώστες ρυθμών που μια ορχήστρα δίνει,
χτυπούσαν δε με το χορό το γρήγορο τα πόδια. Έτσι που ο Οδυσσεύς
έβλεπε να αστράφτουν τα ποδάρια, θαύμαζε δε με την ψυχή του.
Μετά ανασηκώθηκε αυτός χτυπώντας όμορφα τη φόρμιγγα να τραγουδήσει
περί του Άρη τ’ αγκαλιάσματα με τη λαμπρή Αφροδίτη
που πρωτοκάναν έρωτα στο σπίτι του Ηφαίστου
κρυφά, με πάθος, “λέρωσαν” κρεβάτι και ντιβάνι
του άρχοντα Ηφαίστου. Και κάποτε ξημέρωσε (ἄγγελος ἦλθε για αυτούς)
ο Ἥλιος, εκείνος τους κατάλαβε πως σφιχταγκαλιαζόνταν.
Κι ο Ήφαιστος λοιπόν σαν άκουσε τα λόγια που πονάνε,
πήγε στο εργαστήριο άσχημα στο μυαλό βυσσοδομεύων,
στερέωσε τ’ αμόνι (του) πά’ στη μεγάλη βάση, κι επεξεργάστηκε δεσμά

άθραυστα άλυτα, να μπουν και σταθερά να μείνουν.
Διότι κόλπο θά ’φτιαχνε -τον χόλωσε ο Άρης-,
πήγε μετά στο θάλαμο, όπου η ερωτική “φωλίτσα”·
γύρω παντού και κυκλικά σφιχτά δεσμά τους χύνει·
πολλά δε κι απ’ την οροφή ψηλά να κατεβαίνουν,
πέφταν αραχνοΰφαντα, ποιος να τα καταλάβει,
ούτε οι μάκαρες θεοί· τόσο έξυπνα φτιαχτήκαν.
Αφού λοιπόν με πονηριά στήθηκε η παγίδα,
κίνησε για τη Λήμνο (του), την όμορφη την πόλη,
που μέσα σ’ όλο το ντουνιά την αγαπούσε πρώτη.

Ούτε τυφλός νά 'χε σκοπιά ο Άρης ο χρυσένιος,
σαν αντελήφθη Ήφαιστο τεχνίτη ξακουστό πως απομακρυνόταν·

και κίνησε προς τ’ ανάκτορο του ονομαστού Ηφαίστου
διακαώς επιθυμών τον έρωτα καλοστεφανωμένης της Κυθέρειας.
Εκείνη δὲ απ’ του πατρὸς αγαπησιάρη του Κρονίωνα επαν-
ἐρχομένη κάθισε κάτω· κι αυτός εισχώρησε στην κάμαρη,
και έβαλε το χέρι του μέσα εις το δικό της, κι έλεγε λόγο και ονόμαζε:
«Δεῦρο, φίλη, στο κρεβάτι· να ευχαριστηθούμε ξαπλωμένοι·
γιατί πάλι ο Ήφαιστος δεν θα επιστρέψει, ἀλλ’ ἤδη κάπου
ταξιδεύει για τη Λήμνο με τους Σίντιες ἀγριοφώνους».

Σαν τό ’πε, και σ’ αυτή εφάνη προσφιλές να κοιμηθούν (αντάμα).
Έτσι οι δυο πηγαίνοντας ξαπλώσαν στη φωλίτσα· και γύρω τους δεσμά
άπλωναν τεχνηέντως του πάνσοφου Ηφαίστου,
ούτε κάποιο απ’ τα μέλη ήταν να κινήσουν ούτε να σηκωθούν·
και τότε το κατάλαβαν, ότι διαφυγή καμιά δεν θα φανεί.
Κι από κοντά ἦλθε σ’ αυτούς διάσημος ''τσαχπινοματσαράγκας'',
αμέσως επιστρέφοντας τη Λήμνια τη γη πριν φτάσει·
διότι ο Ήλιος για αυτόν σκοπιά φυλούσε και μαρτύρησε·
και κατευθύνθηκε στο δώμα της αγάπης με τσακισμένα τα φτερά·
και στάθηκε στα πρόθυρα, κι άγριος χόλος τον παράδερνε
κι ούρλιαξε ζωηρά κι έγινε αντιληπτός σε όλους τους θεούς:
«Ζεῦ πάτερ κι οι ἄλλοι μάκαρες αθάνατοι θεοὶ,
δεῦτε, ἵνα ἔργα γελαστὰ καὶ όχι πρέποντα ιδείτε
π’ὡς ἐμὲ χωλὸν ἐόντα, Διὸς θυγάτηρ Ἀφροδίτη
πάντοτε ἀτιμάζει, και αγαπά τον ύπουλο τον Ἄρη,
ένεκα που και όμορφος ο μεν κι ἀρτιμελής, ενώ εγώ βεβαίως
γεννήθηκα σακατεμένος. Ἀλλ’ όμως τίποτα για μένα ἄλλος αἴτιος,
αλλά οι δυο γονείς, που όφειλαν να μη γεννάγανε (εμένα).
Αλλά ας όψεται, μια που αυτοί ενώ βεβαίως αγκαλιάζονταν με πάθος
πιαστήκανε στα δίχτυα μου, κι εγώ που βλέπω ευχαριστιέμαι.
Κι ελπίς γι’ αυτούς δεν θα υπάρχει από εδώ έτσι να ξανασμίξουν
κι ας αγαπιούνται σφόδρα· τάχιστα οι δυο δεν θα ξαναθελήσουν
να ξαπλώσουν· αλλ’ ο δεσμός τον δόλο τους θε να τον ξεριζώσει,
ώσπου σε μένα κι ο πατέρας θ’ αποδώσει όλα τ’ άφθονα τα δώρα,
όσα γι’ αυτόν εγγύηση προσκόμισα της σκύλας ένεκα της κόρης
μια που η θυγατέρα του καλή -πανέμορφη, αλλά καθόλου σοβαρή».
Ὧς είπε, και μαζεύονταν εκεί θεοὶ προς το κατώφλι με τη λάμψη του χαλκού
ἦλθε o Ποσειδάων γη ό που κονάει, ἦλθε οξύνους
ο Ἑρμείας, ἦλθε δὲ ο ἄνακτας τα έργα φαίνονται από μακριά Ἀπόλλων.
Μα οι θεές ντρεπόντουσαν και μείνανε στο σπίτι κάθε μια.
Όλα τα δίνουν οι θεοί, σταθήκαν μπρος στην πύλη·
γέλια σηκώσαν οι θεοί, πολλά -μεγάλη τους η χάρη
σαν καταλάβαν τις σοφές παγίδες του Ηφαίστου.
Και να τι είπε κάποιος τους κοντά-κοντά στον άλλο:
«Οι πονηριές δεν έχουνε καλό· τον γρήγορο βραδύς τον φτάνει,
τώρα όπως ο Ήφαιστος αν και βραδύς τον τσάκωσε τον Άρη
τον γρήγορο μες στους θεούς Όλυμπο που κατέχουν,
κι ας είν’ χωλός, με τέχνασμα... πιάστηκε ο ερωτύλος».
Καθώς τα λέγανε αυτά εκείνοι μεταξύ τους·
γύρισε και είπε στον Ερμή αρχοντικά ο Απόλλων, του Δία ο υιός:
«Ερμή, ακαταπόνητε, παιδί Διός, ζωοδότη,
αναρωτιέμαι αν θά ’θελες δεσμοί βαριά να σε πλακώσουν
όταν θα απολάμβανες κρεβάτι κι Αφροδίτη, ‘αφού την-ε χρυσώσεις’;»
Και τού δωσε απάντηση έπειτα μ’ ορμή λευκή φαντασματένια:
«Απόλλων άρχοντα γιορτή, τούτο δα αν γινόταν·
τρις κι άλλους τόσους άπειρους δεσμούς γύρω μ’ ας είχα,
εσείς κι ας καλοβλέπατε θεοί και όλες οι θεές,
την Αφροδίτη εγώ σαν έπαιρνα αφού την-ε χρυσώσω».
Σαν τό ’πε, γέλια δυνατά στους αθανάτους ήρθαν.
Ο Ποσειδώνας δεν γελά, πάντα παρακαλούσε
Ήφαιστος διάσημος τεχνίτης, όπως τον Άρη λύσει.
Του είπε και του φώναξε με φτερωμένα λόγια:
«Λῦσε· κι ἐγὼ γι’ αὐτὸν ὑπόσχομαι, όπ’ ὡς εσὺ κελεύεις,
όλα τα πρέποντα να ξεπληρώσει μπρος στους αθάνατους θεούς».
Έτσι του είπε κι ''όμορφα τού ’δωσε εξηγήσεις'' ο διάσημος:
«Εμένα, Ποσειδών γη που τη διαφεντεύεις, ετούτα μη διατάζεις·
απ' τα φαινόμενα το φανερό βεβαίως και να εγγυάσαι το εγγυούμενο.

Πῶς από σε ἐγώ και τους ἀθάνατους θεούς εκείνο να ζητήσω,
έτσι που ο Άρης και λυθεί το χρέος θα ξεχάσει;»

Τέλος ‘το πήρε πάνω του’ ο Ποσειδών και είπε:
«Ἥφαιστ’, ο Ἄρης κι αν χαθεί το χρέος κι αν ξεχάσει
στο φευγιό, εγώ ο ίδιος σένανε αυτά θα τα πληρώσω».
Σ’ αυτόν απάντησ’ έπειτα ο ξακουστός τεχνίτης:
«Δεν είναι και δεν γίνεται όχι να πεις σε τούτο».
Μ’ αυτά που είπε τα δεσμά ο Ήφαιστος σηκώνει.
Κι εκείνοι όπως λύθηκαν απ’ τα γερά δεσμά τους,
πετάχτηκαν ευθύς ορθοί ὁ μὲν να πάει στη Θράκη,
η δε Ἀφροδίτη έφτανε με τσαχπινιά στην Κύπρον,

ἐς Πάφον· όπου (τα γλέντια) κι ο ναός, βωμός με τις θυσίες.

Όπου κι οι Χάριτες αυτήν λοῦσαν και έχρισαν με λάδι
αθάνατο, τέτοια που προορίζονται γι’ αθάνατους θεούς,

και θελκτική αμφίεση, θαῦμα ἰδέσθαι, την τυλίξαν.

Τέτοια λαμπρός τραγούδαγε ο αοιδός ο ξακουστός· ο Οδυσσέας τότε
ετέρπετο με το μυαλό ακούγοντας αυτά όπως και όλοι οι ἄλλοι
οι Φαίακες, άνδρες στα πλοία ξακουστοί, κουπιά μακριά γνωρίζουν.
Αλκίνοος δε Λαοδάμαντα και Ἅλιον διέταξε
να μπούνε κατά μόνας στο χορό, γιατί γι’ αυτούς κανείς δε διαφωνούσε.
Αυτοί δε το λοιπόν την όμορφη τη σφαίρα στα χέρια πήραν,
την πορφυρή, που κατασκεύασε γι’ αυτούς ο έμπειρος Πολύβος,
ο ἕτερος αυτήν την έριχνε στα σκιερά τα νέφη (με το πόδι)
διπλώνοντας ὀπίσω, ο άλλος δε από τη γη τινάζοντας ψηλά
μπλόκαρε στη στιγμή, προτού στη γη τα πόδια ν’ ακουμπήσουν.
Κι αφού δοκίμασαν τη σφαίρα να ευθυγραμμίζουν προς τα πάνω,
πήρανε θέση έπειτα λοιπόν ενώπιον του χώρου που απ’ το πλήθος γέμισε ιαχές
κι ήρθαν να συμπληρώσουν· και νέοι άλλους νέους υποβάσταζαν
στημένοι στον αγώνα, ώστε μεγάλο σύμπλεγμα να φαίνεται από κάτω.
Τότε λοιπόν Ἀλκίνοον προσφώνησε ο δῖος Ὀδυσσεύς:
«Αλκίνω άρχοντα λαμπρέ, μεγάλε στους λαούς σου
και μας απείλησες-προειδοποίησες ότι οι ακροβάτες-χορευτές εἶν’ άριστοι,
και έγινε αυτό στην πράξη· σέβας μ’ έχει καταλάβει (τώρα όπου τους κοιτώ)».

Σαν τό ’πε, ευχαριστήθηκε και ‘κάλμαρε το μέσα’ του Αλκίνοου
και άμεσα στους Φαίακες είπε μετά που αγαπάνε τα κουπιά:
«Ακούτε, των Φαιάκων ἡγέτες κι ευγενείς.
Ο ξένος πολύ μου φαίνεται ότ' είν' συγκροτημένος·
ἀλλ’ ἄντε να του δώσουμε τα δώρα της φιλοξενίας, που αρμόζουν.
Γιατί στο δήμο μεγαλοπρεπείς δώδεκα βασιλιάδες
κάνουν κουμάντο (κραίνουν), δέκατος τρίτος δε εγώ ο ίδιος·
καθένας απ’ αυτούς καλοπλυμένο φάρος-ρούχο και χιτώνα
και τιμής ένεκεν χρυσό μετάλλιο.
Κι όλα σαν τον άνεμο θα φέρωμεν ευθύς, ώστε στα χέρια
ο ξένος ἔχοντας το γεύμα να απολαύσει χαιρόμενη η ψυχή του.
Ε κι ο Εὐρύαλος ας πει σ’ αυτόν κανένα λόγο ἀρεστό
και μ’ ένα δώρο, επειδή εκείνα που ξεστόμισε δεν ήτανε σωστά».
Σαν τό ’πε, κι όλοι τότε, αυτόν τον επαινούσαν και διέταξαν,
τα δώρα να συλλέξουν και ο καθένας έναν κήρυκα πρόσταξε να (τα) φέρει.

Και ο Εὐρύαλος μετά (σαν δικαιολογία) του φώναξε κι απάντησε σ’ αυτόν:
«Αλκίνω άρχοντα λαμπρέ, μεγάλε στους λαούς σου,
έτσι εγώ θα γίνω αρεστός στον ξένο, όπως εσύ κελεύεις.
Θα δώσω σε αυτόν ετούτο το παγχάλκεον σπαθί, που η λαβή επάνω
ἀργυρή, το δε θηκάρι απ’ ελεφαντοστούν
να δένεται (όταν κρεμιέται) κι απ’ τις δύο τις μεριές· και τούτο του αξίζει».

Ενώ το έλεγε στα χέρια θέτει ξίφος ασημοκαρφωμένο
κι απάντησε σ’ αυτόν φωνάζοντας με λόγια που πετούν:
«Χαῖρε, πατέρα ξένε. Αν κάποιος λόγος μου και φάνηκε
δεινός, ας τον αφήσουμε στις θύελλες να τον αρπάξουν.
Και για εσένα οι θεοί σύζυγο να ιδείς μα και να φτάσεις στην πατρίδα
ας (σου) δώσουν, επειδή μακριά από φίλους υποφέρεις και πονάς».
Και απαντώντας προς αυτόν είπε Οδυσσέας πολυμήχανος:
«Καὶ σὺ φίλος χαῖρε ακόμα πιο πολύ, θεοὶ δε τα της ευτυχίας να σου δώσουν.
Μήτε βεβαίως να γενεί για σε αργότερα επιθυμία για το ξίφος
τούτο, που μού ’δωκες στα λόγια για ν’ αρέσεις».
Και πέρασε ακεριαία από τους δύο ώμους ξίφος το ‘ἀργυρόηλο’.
Έδυσε και ο ήλιος και για αυτόν τα δῶρα τα ονομαστά ευρίσκοντο κοντά.
Κι αυτά εις τον Ἀλκίνοο φέραν βεβαίως κήρυκες δοκιμασμένοι·
και που δεχτήκανε οι παῖδες έτσι του απαράμιλλου Ἀλκίνοου
στη μητέρα κοντά την εγκρατή έθεσαν πανέμορφα τα δώρα.
Ηγείτο δε σ’ αυτούς (πηγαίνοντας μπροστά) με επιβλητικότητα Ἀλκίνοος,
κι ἐλθόντες κάθιζαν σε θρόνους υψηλούς.
Αστραπιαία τότε είπε προς την Αρήτη ο Ἀλκίνοος δυνατά:
«’Δεῦρο, γύναι’, φέρε μεγαλοπρεπές σεντούκι, εκείνο το καλύτερο·
και μέσα τοποθέτησε το ρούχο (φᾶρος) το καλοπλυμένο και χιτῶνα,
κι οι φλόγες της πυράς αφήστε να τυλίξουν το χαλκό, θερμαίνετε και ὕδωρ,
ώστε λουσμένος και ἰδὼν και όλα τα καλά ακουμπισμένα
δῶρα, τά που γι' αυτόν οι Φαίακες οι απαράμιλλοι προσκόμισαν εδώ,
θα τέρπεται και στη δεξίωση καὶ ἀοιδῆς ὕμνον ἀκούων.
Κι εγώ γι’ αυτόν τούτο πανέμορφο σκεύος σπονδής δικό μου θα προσφέρω,
χρυσό, ώστε θυμούμενος εμέ όλες τις μέρες (της ζωής του)
θα σπένδει στο παλάτι για το Δία και τους άλλους τους θεούς».
Σαν τό ’πε, κι η Αρήτη είπε μετά στις δμώες (υπηρέτριες)
όσο πιο γρήγορα να στήσουνε τον μέγα τρίποδα και γύρω η πυρά.
Και έστησαν αυτές ‘λοετροχόον’ τρίποδα μες στην καρδιά της φλόγας
και χύναν ὕδωρ σε αυτόν, ὑπὸ δὲ ξύλα (κουνώντας τα) καίγανε για το λούσιμο.
Και την κοιλιά του τρίποδα χαϊδεύανε οι φλόγες, και το νερό θερμάνθηκε
τότε και η Αρήτη για τον ξένο πανέμορφο σεντούκι
έφερε έξω απ’ το θάλαμο, και θέτει εντός τα δώρα διαλεχτά,
την ένδυση και τον χρυσό, αυτά που έδωκαν οι Φαίακες γι’ αυτόν
κι η ίδια εναπόθεσε το φᾶρος το πανέμορφο (το ρούχο) και χιτῶνα
και προς αυτόν φωνάζοντας είπε με λόγια φτερωμένα:
«Ο ίδιος τώρα ιδού το πῶμα, και δέσε γρήγορα με φιόγκο,
μη κάποιος καθ’ ὁδὸν το λιμπιστεί, ὁππότε ἄν μετά
γλυκὺν ὕπνον κοιμόσουνα πηγαίνοντας μες το καράβι».
Ύστερα αυτό αφού βεβαίως ἄκουσε πολύτλας δῖος Οδυσσεύς,
άμεσα εστερέωσε το πῶμα, γρήγορα δε επί έδεσε κόμπο,
πολυσύνθετο, που κάποτε σ’ αυτόν εδίδαξε η Κίρκη με φροντίδα.
Ευθύς δε η ταμίη (οικονόμος) μοναχό αυτόν καθοδηγούσε να λουστεί
βυθίζοντάς τον στον ασάμινθο· ο δε που τόσο τό ’θελε μέσα απ’ την ψυχή
θερμά λουτρά καθόλου επειδή δεν είχε περιποιούμενος τον εαυτό του απολαύσει,
αφ’ ότου εγκατέλειψε το δῶμα Καλυψοῦς με την ωραία κόμμωση.
Τότε δέ γι’ αυτόν φροντίδα βέβαια σαν θεῷ ὣς ήτανε αποκλεισμένος.
Κι αφού λοιπόν αυτὸν λοῦσαν δμωαὶ καὶ χρῖσαν με ἐλαίῳ
και τον ετύλιξαν με χλαῖναν όμορφη και με χιτῶνα,

βγαίνοντας απ’ τον ἀσάμινθο στους ἄνδρες οἰνοπότες
πήγε· Ναυσικάα δὲ ἔχουσα απ' τῶν θεῶν το κάλλος

στη σταθερά φτιαγμένη κοντοστάθηκε κολώνα κεντρική της στέγης,
θαύμαζε δε εντός των ὀφθαλμῶν βλέποντας Ὀδυσσέα,,
και προς αυτόν φωνάζοντας είπε με λόγια που πετούν:
«Χαῖρε, ξένε, ἵνα καί ποτέ στην πατρίδα γη σαν πας
εμένανε θυμήσου, -σε μένα πρώτη ότι ζωντανό σε μάζεψα οφείλεις».

Και απαντώντας προς αυτήν είπε ο μυαλωμένος Οδυσσέας:
«Ναυσικάα θύγατερ μεγαλόκαρδου Ἀλκίνοου,
έτσι τώρα ο Ζεὺς να δώσει, φωνακλάς σύζυγος της Ἥρας,
οἴκαδέ καὶ ἐρχόμενος καὶ νόστιμον ἦμαρ να ἰδῶ·
γι’ αυτό κι αυτό και από κει όπως θα προσευχόμουν σε θεό
όλες τις μέρες ες αεί· διότι κόρη, συ μου ξανάδωσες ζωή».

Κι αστραπιαία κάθιζε σε θρόνο δίπλα στον βασιλιά Ἀλκίνοο·
κι ἤδη γι’ αυτόν διένειμαν μερίδες και κέρναγαν τον οἶνο.
Κι ήλθε κοντά ο κήρυκας φέρνοντας λατρεμένο ἀοιδό,
Δημόδοκο μες στους λαούς τετιμημένο· πέρασε δε αυτόν
μέσω συνδαιτυμόνων, προς την κολώνα τη μακριά τραβώντας.

Τότε ο Οδυσσέας τον κήρυκα προσφώνησε με σκέψη
κόβοντας μπούτι, αφήνοντας το άλλο το περίσσιο,
απ’ ένα χοίρο ασπρόδοντο, με τρυφερό το λίπος:
«Κῆρυξ, εδώ δα, μετάφερε αυτό το κρέας, για να φάει,
στο Δημόδοκο· τού το προσφέρω με χαρά κι ας είμαι λυπημένος·
διότι σε όλους τους ανθρώπους επί γης οι ἀοιδοὶ
τιμῆς είν’ αποδέκτες καὶ αἰδοῦς, έτσι αυτούς λοιπόν
ἐδίδαξε η μοῦσα φαντασία και τη φυλή αγάπησε των ἀοιδών».

Και όπως είπε, φέρνοντας δε ο κῆρυξ το έβαλε στα χέρια
του ήρωα Δημόδοκου· και δέχθηκε αυτό, και χάρηκε η ψυχή του.
Πάνω στα έτοιμα φαγιά μπροστά τα χέρια άπλωναν.
Κι αφού στο τέλος χόρτασαν πιοτί φαΐ χαρήκαν,
τότ’ είπε στο Δημόδοκο με σκέψη ο Οδυσσέας:
«Δημόδοκ’, ἔξοχα πια σε επαινώ ανάμεσα σε όλους τους θνητούς.
Ἢ σέ βεβαίως δίδαξε η μοῦσα, Διὸς παιδί, ἢ σέ βεβαίως ο Ἀπόλλων

εύκολα διότι τραγουδάς τα βάσανα των Αχαιών μέσα στον κόσμο
ὅσσ’ ἔπραξαν και ἔπαθόν μα κι ὅσσα υπέφεραν οι Ἀχαιοί,
ο ίδιος σα να ήσουνα παρών ή από άλλον έχοντας ακούσει.

Αλλά ξεκί' να μεταβείς κι απάγγειλε το στήσιμο του ίππου
τον δούρειο, ο Επειός τον έφτιαξε μαζί με Αθηνά,

που κάποτε στην ἀκρόπολιν με δόλο ἤγαγε δῖος Ὀδυσσεὺς
γεμάτο άνδρες, που αυτοί το Ἴλιο ἐξανδραπόδισαν.
Έτσι κι αυτά μ’ ακρίβεια για μένα περιγράψεις,
σε όλους και από εδώ θα λέω τους ανθρώπους
πως τη θεσπέσιά σου ἀοιδήν ένας θεός προστάζει».
Ως είπε, κι από το θεό σπρωγμένος ξεκινούσε, ύφαινε το τραγούδι (του),
πιάνοντας από κει, που οι μεν μες στα καλά καράβια
αφού ανέβηκαν ἀπέπλεαν, πῦρ στις καλύβες βαλόντες,
Ἀργεῖοι, κι οι άλλοι ἤδη μ’ αρχηγό λαμπρό τον Οδυσσέα
ενέδρευαν στην αγορά των Τρώων μες στον ίππο·
γιατί μες στην ακρόπολη οι Τρώες τον τραβήξαν.
Και τούτος μεν τοποθετήθηκε, κι αυτοί μεγάλα λόγια αγορεύαν
συσκέπτονταν γύρω απ’ αυτόν· τρεις ήταν οι απόψεις τους,

ή να περάσουν με χαλκό παντού να τον τρυπήσουν,
ή να τον ρίξουν στο γκρεμό τραβώντας τον στην ἄκρη,
ἢ ν' αφήσουν μέγ’ ἄγαλμα θεῶν αφιέρωμα να εἶναι,
πράγμα που έπειτα αιτία απ’ αυτό ἔμελλε να χαθούνε·
γιατί γραφτό ν’ απωλεσθούν, αφού χαθεί η πόλη

στο Δούρειο μέγα Ίππο, όπου παραμονεύανε οι πιο καλοί απ’ όλους
τους Αργείους, που έφεραν το φονικό, το θάνατο στους Τρώες.

Τραγούδαγε, πώς τα παιδιά των Αχαιών κατέκτησαν την πόλη
πώς απ’ τον Ίππο αφού ξεχύθηκαν, αφήνοντας κρυψώνα.

Το χάος, την καταστροφή τραγούδαγε της πόλης

ύστερα τον Οδυσσέα προς τα δώματα του Δηιφόβου
να βαδίζει σαν τον Ἄρη μαζί με τον Μενέλαο ισόθεο.

Εκείθ’ ως είπε έπρεπε μεγάλη μάχη αφού τολμήσεις

κι έπειτα να νικήσεις χάρη (στων Κεφαλλήνων) τη μεγάθυμο Αθηνά.
Αυτά τραγούδαγε ο αοιδός ο ξακουστός· ο Οδυσσέας τότε

έλιωνε, το δάκρυ από τα βλέφαρα στα μάγουλα κυλούσε.
Όπως γυναίκα κλαίγοντας πέφτει... σε άνδρα αγαπημένο
τέτοιονα και που έπεσε μπροστά στην πόλη και λαό
για το άστυ και τα τέκνα αμυνόμενος ημέρα ανελέητη·
κι εκείνη αυτόν πεθαίνοντας και βλέποντας πως ξεψυχούσε
και με λυγμούς λιγοθυμά πάνω του σπαρταρώντας· κι οι άλλοι πίσω

κόβοντας ξύλα και χτυπούσανε στο σβέρκο και στους ώμους
τραβούσανε με βία πίκρες να βρει και πόνο·

κι απ’ τον αβάσταχτο καημό μάγουλα να στεγνώνουν·

όπως ο Ὀδυσσεὺς ἐλεεινὸν έχυνε δάκρυ κάτω από τα φρύδια.
Κι ενώ απ’ άλλους πάντες ξέφευγε σαν έτρεχαν τα δάκρυα,

μονάχα Ἀλκίνοος αυτόν κατάλαβε και είδε,
καθήμενος κοντά του, το αναστέναγμα το άκουσε βαρύ.
Και στους Φαιάκους που αγαπούνε τα κουπιά γυρνά:
«Την προσοχή σας, αρχηγοί Φαιάκων κι ευγενείς
ήδη και τη γλυκιά τη φόρμιγγα σταμάτησε ο Δημόδοκος·
γιατί δε φέρνει τη χαρά σ’ όλους μ’ αυτά που άδει.
Μετά το δείπνο και που άρχισε κι ο θείος αοιδός,
και μέχρι τώρα δε σταμάτησε το κλάμα γοερό
ο ξένος· κι όλο πιο πολύ το άγχος τον κυκλώνει.

Ἀλλ’ ἄντε και αυτός θα σταματήσει, όλοι για να χαιρόμαστε μαζί,
φιλοξενούντες και φιλοξενούμενος, έτσι επειδή καλύτερα πολύ·

γιατί για ευχαρίστηση του ξένου όλα είναι

η αναχώρηση και δώρα με αγάπη, που δίνουμε φιλεύοντάς τον.
Σαν αδελφός ο ξένος και είναι κι ο ικέτης είναι
για τον άνδρα, κι ο οποίος πολύ δεν θέλει για να το καταλάβει.
Και τώρα συ από μια σκέψη πονηρή μην κρύψεις
ό,τι κι αν σε ρωτώ· να μου το πεις καλύτερο θα είναι.

Πες τ’ όνομα, ὅ,τι σε κεῖθε φώναζαν και η μητέρα κι ο πατήρ
κι οι άλλοι, αυτοί μέσα στην πόλη και όσοι γύρω κατοικούν
.
Γιατί δε μένει ανώνυμος κανείς επί μακρόν μες στους ανθρώπους,
ούτε κακός κι ούτε καλός, απ’ τη στιγμή που εγεννήθη,
αλλά σε όλους δίνουν, αφ’ ότου και γεννάνε, οι γονείς
Περίγραψε τη χώρα σου σ’ εμέ, το δήμο και την πόλη,
για να σε συνοδέψουνε σκεφτόμενα καράβια·
διότι δεν τους δίνουνε Φαίακες οδηγίες,
ούτε πηδάλι’ έχουνε, που έχουν τ’ άλλα πλοία,
αλλά αυτά γνωρίζουνε σκέψη, μυαλό ανθρώπων
κι όλων πόλεις γνωρίζουνε και πλούσια χωράφια
και ανθρώπων που τα πλάτη τάχιστα θαλάσσης διαπερνούν
κι αν με ομίχλη - συννεφιά κεκαλυμμένα ουδέποτε αυτά
ούτε ποτέ μπερδεύονται, δεν τρέμουν μη χαθούνε.
Μα κάποτε άκουσα αυτό απ’ τον πατέρα μου που τό ’πε
το Ναυσίθοο, πού ’λεγε ότι ο Ποσειδών θα τιμωρήσει
εμάς, που διαρκώς απέναντι περνάμε όλους.
Είπε πως μια φορά το γρήγορο καράβι των Φαιάκων
που σε πορεία ανοδική σε θάλασσα μ’ ομίχλη θα καταστρέψει,
και μέγα όρος δική μας πόλη θα “σκεπάσει κι απ’ τα δυο”.
Κι ο γέρος όπως έλεγε αυτά αν δηλαδή θεός τα εκτελέσει
ή κι αν ατέλειωτα θα μείνουν, απ’ την καλή του εξαρτάται την καρδιά.
Ἀλλ’ ἄντε πες το μου αυτό και την αλήθεια λέγε,
και που περιπλανήθηκες και ποίες χώρες επισκέφθηκες
ἀνθρώπων, τόσο αυτών που πόλεις μένουνε καλές
όσο κι αυτών που χαλεποί και ἄδικοι και ἄγριοι,
κι αυτούς πού ’ναι φιλόξενοι, κι αυτών που το μυαλό σκαμπάζει.
Και λέγε, γιατί κλαις κι ὀδύρεται η ψυχή σου
Ἀργείων Δαναῶν ή και Ἰλίου συμφορά ἀκούων.
Γιατί οι θεοί ορίσανε, όλεθρο των ανθρώπων
ώστε οι μεταγενέστεροι τραγούδι να τον κάνουν.
Ή μήπως κάποιος κάποτε στο Ίλιο δικός σου εχάθη
καλός αν ήταν, ή γαμβρός ή πεθερός; Και πόσο μάλιστα
ακριβοί αν απ’ το αἷμα ή το γένος μας χαθούνε.
Ή κάποιο φίλο χαρισματικό που γνώριζες,
λαμπρό; Καθ’ ότι απ’ τ’ αδέλφια μας χειρότερος
δεν είναι, που φίλος κι αν βρεθεί με χάρες φορτωμένος».
 
Τελευταία επεξεργασία:
Νικόλαος Καμπάνης - Mentor

Νικόλαος Καμπάνης - Mentor

Μπλουζα Κάτω μέρος