Rodi de Fuca: Υπέρ του λόγου
Η λογική και η άφιξη στην Ιθάκη καθώς και ο γυρισμός που φαντάστηκε ο Καβάφης στην δική του είναι η προσπάθεια να πειστείς πως δεν πρέπει αναγκαστικά να δεχτείς εκείνο που οι άλλοι πάσχουν να σε πείσουν δίχως αντιρρήσεις κι αμφιβολίες, δίχως έρευνα, δίχως η επιχειρηματολογία τους να σε γεμίζει και να σε δελεάζει.
Γιατί η Ιθάκη υπήρξε, υπάρχει και βρίσκεται σε κάποιο μέρος μεταξύ μας. Όμως δύσκολα μπορεί να εννοηθεί σε άλλο μέρος από εκείνο που της εξασφάλισε ο Μέντορας για την αιωνιότητα αναπτύσσοντας ένα προς ένα αυτά τα δεκαέξι συν ένα, αναμφίβολα επιχειρήματα για να αποδείξει δίχως αντιλογία πως η αληθινή Ομηρική Ιθάκη είναι η χερσόνησος της Παλικής, στο νησί της Κεφαλονιάς.
Όταν η Ιστορία γράφεται δεν αρμόζουν πολιτικά επιχειρήματα. Δεν είναι αναγκαία γιατί η ίδια η ιστορία είναι πηγή υπευθυνότητας και διδασκαλίας. Είναι ουσιώδης γνώση. Βρώση μακράς λήξης. Έστω κι αν κάποτε σφάλει και χρήζει επανέκδοσης.
Δεν είναι πως κάποιοι αμφισβητούν την συγκριτική τοποθέτηση των γεγονότων. Είναι επειδή τα γεγονότα και οι τοποθεσίες διαφωνούν απολύτως με οποιαδήποτε άλλη συσχέτιση ή παρεμβολή στον σφετερισμό της Ομηρικής Ιθάκης, εκτός εκείνης της “χθαμαλής και υπέρτατης” χερσονήσου στην δυτική Κεφαλονιά που φέρει το όνομα της Παλλάδας Αθηνάς. Πάλλη ή Παλική. Έτσι όπως εκείνη την βάπτισε. Κι αυτό είναι κάτι που δεν χωράει εκτροπή. Δεν χωρά η ασυμφωνία με τους αντιδραστικούς. Είναι δικαίωμα τους να πιστεύουν ότι νομίζουν! Αν και το δικαίωμα δεν είναι εμπόρευμα γιατί κανείς δεν μπορεί να εμπορεύεται με κάτι που δεν του ανήκει. Γιατί τούτο είναι δικαίωμα του λόγου του Ομήρου. Κι η αξία του δεν βρίσκεται στη σημασία του αλλά στην χρήση που του δίνουμε.
Υπάρχουν αλήθειες που μένουν θαμμένες κατά τη διάρκεια αιώνων μέχρι που κάποιος τις ξυπνά από την ισόβια χειμερία νάρκη τους. Διαπράττοντας ένα λάθος πρωτάρη! Να επιμείνει στην ίδια του θεωρεία με τόση έμφαση ώστε να κατορθώσει να αφυπνίσει την οργή και την αποδοκιμασία του χειμέριου ναρκωμένου με τέτοιο αποτέλεσμα ώστε αυτή η περιστασιακή ανθρωπομαχία να καταλήξει σε μια προσμένουσα μονομαχία που συνήθως κλείνει προς το μέρος εκεινού που δεν το προκάλεσε. Αλλά που το σενάριο φύλαγε απ’ την αρχή τον πρωταγωνιστικό ρόλο του μοναδικού ήρωα, του τελικού θριαμβευτή. Εξηγούμαι περί τίνος πρόκειται:
O Wilhelm Dörpfeld που είχε μάθει την όμορφη επιστήμη της αρχαιολογίας δίπλα στον διάσημο Heinrich Schliemann, στην έρευνά του για την ανακάλυψη της αληθινής Ιθάκης υποτίμησε την ταπεινή σημερινή Ιθάκη, μ’ όλο το δίκιο του, μεροληπτώντας υπέρ της αρίστης υποψηφιότητας της νήσου Λευκάδας. Αλλά μ’ αυτό δεν κατάφερε κάτι άλλο από το να αφυπνίσει τον κοιμώμενο λέοντα που καιροφυλακτούσε στην συνείδηση της επιβλητικής Κεφαλονιάς.
Η θεωρία του για το ότι η Λευκάδα ήταν στην πραγματικότητα η Ομηρική Ιθάκη τάραξε τα νερά του μικρού χωριού Μαντζαβινάτα της Παλικής, της διάπλατης δυτικής χερσονήσου της Κεφαλονιάς, και του επίτιμου γιου της Γεράσιμου Βολτέρα ο οποίος έδωσε απάντηση μέσω του βιβλίου του “Η ΟΜΗΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ” το 1903, όπου δεχόταν πως πράγματι η σημερινή Ιθάκη δεν μπορούσε να είναι η Ιθάκη του Οδυσσέα. Αλλά ούτε και η Λευκάδα. Πως αυτή η διαπρεπής διάκριση ανήκει μονάχα στην μεγάθυμη Κεφαλονιά και ειδικά στην χερσόνησο της Παλικής.
Ο Dörpfeld θεμελίωσε την θεωρία της Λευκάδας στο επιχείρημα πως στην Ιθάκη κατά τον Όμηρο μπορεί να περάσει κάποιος και πεζός! Επίσης πως σ’ αυτήν υπάρχουν σωρεία ερειπίων και μνημείων γεγονότα που δεν συμβαίνουν στην δυσπρόσιτη και μικροσκοπική Val de Compare, όπως ονόμαζαν οι Βενετσιάνοι την σημερινή Ιθάκη, το Θιάκι.
Ο Βολτέρας συνηγορεί με σθεναρότητα τα υπέρ της Παλικής με ανάλογα επιχειρήματα.
Όμως διαπράττει κι εκείνος ένα σοβαρό λάθος. Στο ίδιο που έναν αιώνα μετά θα υποπέσει ο Robert Bittlestone στο “Odysseus Unbound Project”.
Υποστηρίζει πως η Παλική είναι χωρισμένη από την υπόλοιπη νήσο και αποτελεί μια ανεξάρτητη νήσο.
Αυτό το σοβαρό και αποκλειστικό λάθος έρχεται να διορθώσει πολύ αργότερα το 1984 ο Νίκος Λιβαδάς. Και μόλις τώρα τελευταία, Απρίλιος του 2019, με την έκδοση του εγχειριδίου “Τα 16 συν ένα επιχειρήματα του γιατί η Παλική είναι η Ομηρική Ιθάκη”, η ομηρική ομάδα μας με επικεφαλής τον Νίκο Φ. Καμπάνη (Μέντωρ) αναλύουν, επεξηγούν και αποδεικνύουν, σημείο προς σημείο για να επιστρέψουν την Παλική στην αιώνια ένωση της με τη νήσο της Κεφαλονιάς και το δικαίωμα της να ανακηρυχθεί ως η ακαταμάχητη υποψήφια, το ακλόνητο φαβορί ως Ομηρική Ιθάκη.
Φαντάζει γκροτέσκο πως το κύριο επιχείρημα του ιδίου του Dörpfeld, το πιο βαρυσήμαντο βασιζόμενο στην μετάβαση με τα πόδια του ζητιάνου Οδυσσέα στην Ιθάκη ενδυναμώνει τη δική μας θεωρία ότι η Κεφαλλονιά και η Παλική ήταν ενωμένες από πάντοτε και μπορούσε να περάσει οποιοσδήποτε πεζός άνετα στην απέναντι χερσόνησο, την οποία καλούμε ως τη χώρα των Ιθακήσιων, από την άλλη περιφέρεια της νήσου που κατοικούσαν οι Κεφαλλήνες.
Πολλές φορές το να διαβάζεις τον Όμηρο και να τον αναλύεις και να τον ξαναδιαβάζεις αποφαίνεται πιο απλό από τα συνηθισμένα.
Ο Μέντωρ που στο επάγγελμα είναι γεωλόγος του ΑΠΘ με τις έρευνες του απέκλεισε πριν από χρόνια την πιθανότητα ύπαρξης ενός φανταστικού ρήγματος κι ενός υδροφόρου διαύλου που χώριζε την Παλική από την υπόλοιπη νήσο και πίστευε πως οι γεωτρήσεις των Βρετανών —που προσπαθούσαν να δικαιολογήσουν το Project “Odysseus unbound”—, σε τούτο ακριβώς το σημείο ήταν προσχήματα και πως αντίθετα οι προθέσεις τους ήταν η έρευνα πιθανών και αμφίβολων κοιτασμάτων παρά αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Ούτε χιλιάδες εγκέλαδοι ανυπέρβλητων κλιμάκων Richter ακολουθούμενοι από χιλιάδες κατολισθήσεις θα μπορούσαν να δημιουργήσουν εκείνο το υποτιθέμενο ανοιχτό ρήγμα κι ύστερα —σε μόλις τρεις χιλιάδες έτη— να ξαναπροικίσουν τη γη μέσω προσχώσεων με ιζήματα τέτοιου πάχους όπως το σημερινό!
Αντίθετα ο “σεισμός” που προκάλεσε ο Dörpfeld με τη θεωρία του περί Λευκάδας και που σήμερα υποστηρίζουν διάφοροι τους οποίους δεν αρμόζει να ονομάσω από σεβασμό —διότι οποιαδήποτε ιστορική έρευνα όσο και αμφίβολη να φαίνεται παραμένει αξιοθαύμαστη— επέφερε μια σημαντική μετασεισμική κλιμάκωση στην οποία έλαβαν μέρος πρωταγωνιστές αντιθεωριών όλων των ειδών και προελεύσεων. Θεωρίες όπως του Πόρου, της Άσσου, ακόμα και η παρωδιακή των μικροσκοπικών Παξών, αφήνοντας κατά μέρος τις θεωρίες των παράτολμων υπερβόρειων, ήρθαν να πλουτίσουν τις αντιθεωρίες που μέχρι και σήμερα προσπαθούν να ανατρέψουν την πεποίθηση πως η σημερινή Ιθάκη, το Θιάκι, δεν είναι δυνατόν να υπήρξε ως η αληθινή Ομηρική Ιθάκη που διετέλεσε πρωτεύουσα του βασιλείου του Οδυσσέα.
Παρ’ όλα αυτά κάθε φορά που παρουσιαζόταν κάποιο κίνημα υπέρ άλλων θεωριών αντιθέτων με εκείνης της Παλικής εμφανιζόταν κάποιος από τους δικούς μας για να την αντιμετωπίσει και να την αναιρέσει με επιχειρήματα.
Την εκθρόνιση του Dörpfeld από τον Βολτέρα ακολούθησε η απόρριψη του δοκιμίου του Μεταξά υπέρ του Πόρου από τον Νίκο Λιβαδά το 1994 που ολοκληρώθηκε το 1998 με το βιβλίο του “ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ, η Αποκάλυψη της Ομηρικής Ιθάκης. ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΟΙ ΚΕΦΑΛΛΗΝΕΣ”
Η ίδια θεωρία του Βολτέρα για την Παλική βελτιωμένη από τον Gilles Le Noan αλλά ανεπαρκής και ελάχιστα αιτιολογημένη έλαβε αντίλογο εκ μέρους του Νίκου Καμπάνη (Μέντωρ) το 2003 με το βιβλίο “Η Τελευταία Ευκαιρία” πλήρες από σωρεία ενδείξεων, προβληματισμών, στοιχείων και επιχειρημάτων.
Ο Gilles Le Noan πλησιάζει εγγύτατα στην θεωρία της Παλικής με την διατριβή του στη Σορβόννη το 1992 όταν αναγνωρίζει πως η χερσόνησος ουδέποτε υπήρξε ανεξάρτητη αλλά αναπόσπαστο μέρος της νήσου Κεφαλληνίας.
Από το 2001 διαδέχεται μια σειρά βιβλίων και δοκιμίων μεταξύ του Γάλλου και του Μέντορα με τους κάτωθι τίτλους: A la recherche d’ Ithaque 2001, του Gilles Le Noan. Η Τελευταία Ευκαιρία 2003, Νικος Καμπάνης. Ferme d’ Eume’e 2003, Gilles Le Noan. Le Palais d’ Ulysse 2004, Gilles Le Noan. Το Νησί με τις Ευθείες 2004, Νικος Καμπάνης και Η καλόδυση Ιθάκη (στα ελληνικά) 2005, του Gilles Le Noan.
Το έτος 2000 ο Νικος Λιβαδάς είχε παραχωρήσει την τελευταία κληρονομιά του, ήδη πληγωμένος από την επάρατο νόσο, τούτη τη φορά στα Αγγλικά: Odysseus Ithaca, the riddle solved. Τα ηνία της Παλικής περνούσαν πλέον αναπόφευκτα στα χέρια του Μέντορα και των συνεργατών του!
Με την εμφάνιση εκείνων των μυστηριωδών γεωτρήσεων από τους Βρετανούς και την έλλειψη παντελούς μέσου για να επιμένει στα επιχειρήματα του ο Μέντωρ αποτραβιέται προσωρινά από την ερευνητική του δραστηριότητα και αφιερώνεται σε βάθος στη μελέτη των ραψωδιών του Ομήρου παράλληλα με την προσήλωσή του στην παράδοση μαθημάτων σκακιού σε συλλόγους και κατ’ οίκον για την καθημερινή του επιβίωση. Ανατρέχει μία προς μία σε άλλες μεταφράσεις επαϊόντων πάνω στις ραψωδίες ξεχωρίζοντας αυτές του Ζήσιμου Σιδέρη και του Δημήτρη Μαρωνίτη, τις σχολικές, και τις ξανααποδίδει αυτή τη φορά χρησιμοποιώντας μόνο λήμματα με ομηρικές ρίζες προσθέτοντας στις εκδόσεις του αφθονία σημειώσεων, σχολίων και πονημάτων ιδίως από τους πιο κοντινούς συνεργάτες του, περιλαμβανόμενων και αυτών του δημιουργημένου προσφάτως ομίλου “Ομηρική Ιθάκη - Geography of Odyssey” (Μάκης Λυκούδης 2013).
Το 2008 ο Μέντωρ και ύστερα από μια μικρή οδοιπορία προς την “Ιπποτική ομηρική λογοτεχνία” με τον “Σαμικό”(2006), επανέρχεται στο διδακτικό και δοκιμιακό σκηνικό με το βιβλίο του “ΟΜΗΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΛΙΚΗ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ”.
... Και πλέον από το 2009 αρχίζει να αυτοεκδίδει μία-μία τις υπόλοιπες ραψωδίες της Οδύσσειας με την ανεκτίμητη χορηγία ανωνύμων και επωνύμων ανιδιοτελών χορηγών.
Μέχρι σήμερα αριθμεί δεκαεπτά από τις είκοσιτέσσερις. Σ’ αυτή την περίοδο ρίχνει περισσότερο φως εκτός της Κεφαλονιάς και της Παλικής σε δεκάδες ξεχασμένες αρχαιολογικές τοποθεσίες της Ομηρικής εποχής όπως το Γκόζο —το νησί της Καλυψούς— και τη Μάλτα, τη Ζάκυνθο, την Πύλο και την Πελάνα/Σπάρτη, τον Παρνασσό, το Θιάκι ως Ομηρική Σάμη ή την εξωτική Σχερία/Κέρκυρα για την οποία θα επανέλθουμε στον επίλογο.
Στο πλευρό της θεωρίας του Νίκου Λιβαδά όλα αυτά τα χρόνια εμφανίζονται πλήθος από ακούραστους ομηρικούς ερευνητές που συνεισφέρουν στο έργο του Μέντορα.
Κάποια χρόνια πριν, η Αθηνά όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, του έστειλε έναν από τους συμμάχους, αυτόν που αποκαλεί Άκαστο, και ο οποίος συμβάλλει στην έρευνα καινούργιων Ομηρικών διαύλων που οδηγούν στο Ομηρικό Δουλίχιο και στις ιερές Εχινάδες.
Το 2018 προλογίζει το βιβλίο τού Rodi De Fuca, Ο Πλοηγός κι ο Οδυσσέας στα ελληνικά, το οποίο εκδόθηκε και διανεμήθηκε μέσω της εφημερίδας ΑΙΧΜΗ του Μεσολογγίου.
Πιο αργότερα ο Μέντωρ και ο Rodi συνεργάζονται στην επεξεργασία, την έκβαση και την καθιέρωση της θεωρίας της Παλικής με το εγχειρίδιο "Η ΙΘΑΚΗ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ''/La Ítaca de Homero. Τα 16 συν ένα επιχειρήματα πως η Παλική είναι η Ομηρική Ιθάκη”, in memoriam της ελληνίστριας ζωγράφου “Marisé”, και μεταφρασμένο σε 7 γλώσσες που κρύβει στην έκδοσή του στα Ισπανικά εκτός του 17ου επιχειρήματος —το του τόξου— και την περίεργη θεωρία της μυθολογικής προέλευσης του λαού των Φαιάκων.
Να ήταν η μακρινή Υπέρεια, χώρα των πρωτογενών Φαιάκων, η γη των Ταρτησίων στη νότια Ανδαλουσία; Να ‘ναι απλά συμπτωματική η ομοφωνία και η ομοιότητα των λέξεων Υπέρεια -Ιμπέρεια -Εσπέρια;
Οι ραψωδίες της Οδύσσειας του Μέντορα, που έχουν εκδοθεί ως σήμερα (2021), είναι οι: α΄, β΄, γ΄, δ΄, ε΄, ζ΄, η', κ', ξ΄, ο΄, π΄, ρ΄, σ΄, τ΄, υ΄, φ΄, χ΄ και βρίσκονται στη διάθεση του 'αυτουργού' αλλά και σε ορισμένα βιβλιοπωλεία της Ελλάδας όπως και τα προηγούμενα αναφερόμενα βιβλία. Η ε΄ εκδόθηκε επίσης και στα αγγλικά. Ο προγραμματισμός για την έκδοση των υπολοίπων έχει ως εξής: Οι λ’, μ’, ν' και θ' για το 2022, ενώ οι ι', ψ' και ω’ για το 2023. Το πρόσφατο εγχειρίδιο της θεωρίας: «Η Ιθάκη του Ομήρου», κυκλοφορεί επίσης στα ισπανικά, γαλλικά και αγγλικά από το 2021
.Όλα αυτά τα συγγράμματα και ιδιαίτερα το αναφερόμενο εγχειρίδιο μας βοήθησαν να εννοήσουμε και να γνωστοποιήσουμε την θεωρία μας σχετικά με το γιατί “Ομηρική Ιθάκη είναι η Παλική της Κεφαλονιάς”. Ας το έχουμε πάνω στο κομοδίνο μας σ’ όλα τα Ομηρικά σπιτικά, μαζί με τις υπόλοιπες ραψωδίες.
